Κατά τή διάρκεια τῆς Τουρκοκρατίας ὅποιος χανόταν γιά τήν Ὀρθοδοξία, χανόταν καί γιά τόν Ἑλληνισμό. Ὅποιος ἐξισλαμιζόταν εἴτε ἀκουσίως εἴτε ἑκουσίως, τούρκευε. Τήν ἀλλαγή τοῦ θρησκεύματος ἀκολουθοῦσε καί ἡ άλλοίωση τῆς ἐθνικῆς συνειδήσεως. Χαρακτηριστική περίπτωση εἶναι οἱ Μουσουλμάνοι Τσάμηδες τῆς Θεσπρωτίας, οἱ ὁποῖοι διακρίθηκαν γιά τήν ἀνθελληνική δράση τους κατά τήν περίοδο τῆς Κατοχῆς (1941-44).
Μετά τήν διπλή ἀτυχῆ ἐξέγερση τοῦ Μητροπολίτου Τρίκκης Διονυσίου τοῦ Φιλοσόφου (ἤ Σκυλοσόφου) καί τόν μαρτυρικό του θάνατο τό 1611, πολλοί Χριστιανοί τῆς Ἠπείρου ἀναγκάσθηκαν νά ἐξισλαμισθοῦν γιά νά αποφύγουν τήν θανάτωση. Ἐπίσης ἄλλες ὁμάδες Ὀρθοδόξων τῆς περιοχῆς προσεχώρησαν ἐκουσίως στό Ἰσλάμ, τή θρησκεία τοῦ κατακτητῆ Ὀθωμανοῦ, γιά νά ἀποκτήσουν προνόμια διοικητικά καί φορολογικά. Ἔτσι δημιουργήθηκε μέ ἐπίκεντρο τή Θεσπρωτία ἡ πληθυσμιακή ὁμάδα τῶν Μουσουλμάνων Τσάμηδων. Τό ὄνομα Τσάμης τό ἔλαβαν ἀπό παραφθορά τοῦ ὀνόματος Θὐαμις, πού εἶναι ἡ παλαιότερη ὀνομασία τοῦ ποταμοῦ Καλαμᾶ. Μέσα σε λίγα χρόνια ὁ ἐξισλαμισμός τούς μετέβαλε κυριολεκτικά σέ Τούρκους ἤ μᾶλλον Τουρκαλβανούς, δεδομένου ὅτι ὁμιλοῦσαν διαλέκτους τῆς ἀλβανικῆς γλώσσας. Ἐντάχθηκαν στόν Ὀθωμανικό στρατό καί κατά τούς Βαλκανικούς Πολέμους τοῦ 1912-23 πολέμησαν γιά νά ἐμποδισθεῖ ἡ ἀπελευθέρωση τῆς Ἠπείρου ἀπό τόν Ἑλληνικό Στρατό.
Μέ τήν ἀνταλλαγή τῶν πληθυσμῶν τοῦ 1923 ὅλοι οἱ Μουσουλμάνοι ἔπρεπε νά φύγουν ἀπό τήν Ἑλλάδα. Οἱ Τσάμηδες δέν εἶχαν προσανατολισμό πρός τήν Τουρκία, ἀλλά πρός τό νεοϊδρυθέν κράτος τῆς Ἀλβανίας καί ζήτησαν νά παραμείνουν στή Θεσπρωτία. Ἡ δικτατορική κυβέρνηση τοῦ Στρατηγοῦ Θ. Παγκάλου τούς κράτησε στήν Ἐλλάδα ὡς μία ἔνδειξη φιλίας πρός τήν γειτονική Ἀλβανία. Ἡ χειρονομία αὐτή δέν ἐκτιμήθηκε ἀπό τίς Ἀλβανικές κυβερνήσεις. Κατεπάτησαν τήν Αὑτονομία τῆς Βορείου Ἠπείρου, γιά τήν ὁποία εἶχαν δεσμευθεῖ μέ τό Πρωτόκολλο τῆς Κερκύρας τοῦ 1914, καί προέβησαν σέ σκληρή καταπίεση τῶν Ἑλλήνων Βορειοηπειρωτῶν ἤδη ἀπό τή δεκαετία τοῦ 1930.
Κατά τή διάρκεια τοῦ Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου ἡ πατρίδα μας μοιράσθηκε σέ τρεῖς ζῶνες κατοχῆς. Τήν Ἰταλική, τή Γερμανική (Ἀττική , Θεσσαλονίκη καί περιοχές πού συνόρευαν μέ τήν Τουρκία) καί τή Βουλγαρική (Ἀνατολική Μακεδονία καί Θράκη). Εἰδικά στήν περίπτωση τῆς Ἠπείρου πρέπει νά παραδεχθοῦμε ὅτι ὑπῆρξε διπλῆ κατοχή: Ἰταλική καί Ἀλβανική. διότι οἱ Τσάμηδες μέ ἐντολή καί καθοδήγηση τῆς φασιστικῆς κυβερνήσεως τῆς Ἀλβανίας -συμμάχου τοῦ Μουσσολίνι, ἐξοπλίστηκαν ἀπό τόν Ἰταλικό Στρατό κάι ἔδρασαν κατά τῶν Ἑλλήνων συμπολιτῶν τους. Μετά τή συνθηκολόγηση τῆς Ἰταλίας οἱ Τσάμηδες συνεργάσθηκαν προθύμως καί μέ τόν Γερμανικό Ναζιστικό Στρατό κατοχῆς.
Ὁ Ἀπόστολος Παπαθεοδώρου στό βιβλίο του «Οἱ Μουσουλμάνοι Τσάμηδες» (1) παρατηρεῖ ὅτι οἱ Τσάμηδες: «Προέβησαν ἂπό τόν Ἰούλιο 1942 καί σέ Ὀργάνωση, ἐν εἴδει κυβερνήσεώς τους, τρομοκρατικήν οὐσιαστικά, τήν καλουμένην KSILIA, ἤτοι Ἑλληνιστί «Ἀλβανικό Σύστημα Πολιτικῆς Διοικήσεως». Προχώρησαν ἔτσι αὐθαίρετα καί μέ τήν ἀνοχή ἤ καί μέ τή συνεργασία τῶν Κατακτητῶν στήν ἀνάλογη ὀργάνωση τῆς τοπικῆς Αὒτοδιοκήσεως (διοικητική, ἀστυνομική -Ντζενταρμερί-, μέ ἔνοπλα τμήματα κ.τ.τ.) μέ στόχο τήν ἐξόντωση τοῦ Χριστιανικοῦ στοιχείου καί τόν πλήρη ἐξαλβανισμό τῆς Θεσπρωτίας. Ἀπό τά ἡγετικά στελέχη τῆς διαβόητης ἐκ Παραμυθιᾶς Οἰκογένειας ΝΤΙΝΟ (Μαζάρ καί Νουρή), ὁ Νουρή Ντίνο σέ ὁμιλία του στούς Φιλιάτες φέρεται διακηρύξας-πάντως ὁ ἴδιος καί τό ἐφήρμοζε: «Γενναῖοι! Θάνατος στούς Ἕλληνες, ὅπου τούς βρίσκετε, νά τούς σκοτώνετε. Ἡ Τσαμουριά μέχρι Πρεβέζης πρέπει νά μείνει καθαρά Ἀλβανική. Ἐκδικούμεθα τούς ἐχθρούς μας, ἐπεκτείνουμε τά σύνορα τῆς Ἀλβανικῆς μας πατρίδας. Ἡ κραταιά Ἰταλία εἶναι στό πλευρό μας».
Ἀπό τά ἐγκλήματα τῶν ἐνόπλων Τσάμηδων ξεχωρίζει ἡ ὁμαδική ἐκτέλεση τῶν 49 Προκρίτων τῆς Παραμυθιᾶς στίς 29.8.1943. Ἡ Ἰταλία τοῦ Μουσσολίνι εἶχε ἀνακηρύξει τήν Ἀλβανία σέ ἰταλικό ποτεκτορᾶτο καί εὐνοοῦσε τά σχέδια τῆς Μεγάλης Ἀλβανίας. Θυμίζω ὅτι κατά τήν ἴδια περίοδο τό Κοσσυφοπέδιο καί ἕνα τμῆμα τῆς Βάρνταρσκα (σημερινό κράτος τῶν Σκοπίων) εἶχαν κατακτηθεῖ ἀπό τόν ἰταλικό καί γερμανικό στρατό καί εἶχαν παραχωρηθεῖ στήν Ἀλβανία.
Ἐκμεταλλευόμενοι τή σύμπραξη μέ τόν ἰταλικό καί μέ τόν γερμανικό στρατό κατοχῆς οἱ Μουσουλμάνοι Τσάμηδες κατά τά ἔτη 1941-1944 ἔδρασαν ἐγκληματικά καί ἀνθελληνικά ὡς ἑξῆς: Ἐφόνευσαν 632 Ἕλληνες, ἀπήγαγαν ὡς ὁμήρους καί ἐξαφάνισαν 428, βίασαν 209 γυναῖκες, πυρπόλησαν 2.332 οἰκίες, λεηλάτησαν ὁλοσχερῶς 53 χωριά. Ὅλα τά θύματα ἦσαν Ἕλληνες Ὀρθόδοξοι τῆς Θεσπρωτίας καί ἄλλων περιοχῶν τῆς Ἠπείρου. Οἱ Τσάμηδες λησμόνησαν ὅτι ἦσαν ἀπόγονοι Χριστιανῶν. Ὁ ἐξισλαμισμός τούς μετέτρεψε σέ φανατικούς γενίτσαρους κάι ἀπηνεῖς διῶκτες τοῦ Ἑλληξνορθοδόξου Γένους.
Σχετικά μέ τή συνεργασία τῶν Τσάμηδων μέ τόν Γερμανικό στρατό κατοχῆς ὁ καθηγητής Ἀθανάσιος Γκότοβος ἐπισημαίνει τά ἑξῆς στό τεῦχος 99 τοῦ περιοδικοῦ ΑΡΔΗΝ:
«… Τό τάγμα Νουρί Ντίνο παρουσιάζει στίς 18.3.1944 τήν ἑξῆς εἰκόνα σέ ὅ,τι ἀφορᾶ τή σύνθεση, τόν ρουχισμό καί τόν ὁπλισμό: Δύναμη τοῦ Τάγματος πρός τό παρόν 691 ἄνδρες ἀπό τήν περιοχή Ἡγουμενίτσα-Φιλιάτες-Παραμυθιά καί 391 ἄνδρες ἀπό τήν περιοχή Ἀργυροκάστρου. Τό τάγμα ὑπάγεται ἀπό ἐπιχειρησιακῆς πλευρᾶς στή Μεραρχία STEYER καί οἰκονομικῶς στό Ι/724. … Ὁ ἐφοδιασμός μέ ρουχισμό, ὁπλισμό καί πυρομαχικά ρυθμίζεται κεντρικά ἀπό τό 22 ὀρεινό Σῶμα Στρατοῦ στά Ἰωάννινα. ……..Ἀπό πληριοφοριοδότης καί ὀργανωτής τῆς πολιτικο-στρατιωτικῆς δρταστηριότητας τῶν Τσάμηδων στή Θεσπρωτία, ὁ Νουρί Ντίνο γίνεται διοικητής τοῦ ὁμώνυμου τάγματος στό Ἀργυρόκαστρο γιά νά ἐμπλακεῖ σέ ὑποθέσεις μαύρης ἀγορᾶς, ὅπως τόν κατηγορεῖ ὁ ὁμοϊδεάτης ἀνταγωνιστής του νομάρχης Ἀργυροκάστρου. Παρ΄ ὅλα αὐτά οἱ σχέσεις του μέ τή γερμανική στρατιωτική διοίκηση τῆς Ἠπείρου θά παραμείνουν μέχρι τό τέλος στενές».
Οἱ ἐθνικές ἀντιστασιακές δυνάμεις τοῦ ΕΔΕΣ ὑπό τόν Ναπολέοντα Ζέρβα ἀνέλαβαν τόν Αὕγουστο τοῦ 1944 τήν ἐκδίωξη τῶν ἐνόπλων Τσάμηδων. Ὁ Νούρι Ντίνο ὁδήγησε 20.000 Μουσουλμάνους Τσάμηδες στήν Ἀλβανία γιά νά ἀποφευχθεῖ ἡ σύλληψη τῶν ἐνόπλων ἀνθελλήνων ἐγκληματιῶν. Ἡ ἡγεσία τῶν Τσάμηδων παρέσυρε σέ μία ὀλέθρια πορεία ὅλη τήν κοινότητα τῶν ὁμοεθνῶν καί ὁμοθρήσκων τους. Ἡ ἀλήθεια πάντως εἶναι ὅτι καί μεταξύ τῶν ἀμάχων Τσάμηδων ἐλάχιστοι διαφώνησαν μέ τίς ἐπιλογές τῆς ἡγεσίας. Πλήν όλιγαρίθμων ἐξ αῦτῶν πού έντάχθηκαν στήν πατριωτική ἀντιστασιακή ὀργάνωση ΕΔΕΣ, τό σύνολο σχεδόν τῶν ἐξισλαμισμένων ἀλβανοφώνων Τσάμηδων τῆς ἑλληνικῆς Ἠπείρου πίστεψε στό ὅραμα τῆς Μεγάλης Ἀλβανίας καί ζήτησε στήριξη ἀπό τόν Ἰταλικό Φασισμό.
Τό 1945 τό Δικαστήριο Δωσιλόγων Ἰωαννίνων, πού ἀσχολήθηκε μέ τούς συνεργάτες τῶν καττακτητῶν καί μέ τά ἐγκλήματα πολέμου, καταδίκασε ἐρήμην 1.900 Τσάμηδες Μουσουλμάνους. Ἡ περιουσία τους δημεύθηκε ὑπέρ τῶν θυμάτων τοῦ πολέμου. Ὅλοι οἱ καταδικασθέντες βρίσκονταν ἤδη στήν Ἀλβανία. Ἡ ἀλλαγή τοῦ καθεστῶτος στά Τϊρανα, ὅπου οἱ Κομμουνιστές τοῦ Ἐμβέρ Χότζα κατέλαβαν τήν ἐξουσία, δέν ἄλλαξε τήν ἀνθελληνική στάση τῶν Τσάμηδων. Σήμερα, 26 χρόνια μετά τήν πτώση τοῦ Κομμουνισμοῦ, οἱ ὀργανώσεις τους συνεργάζονται μέ τήν Κυβέρνηση τοῦ Ἔντι Ράμα καί διεκδικοῦν τίς περιουσίες τους ἀπό τήν Ἑλλάδα. Μάλιστα τόν Φεβρουάριο τοῦ 2016 προσέφυγαν στό Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο τῆς Χάγης κατηγορῶντας τή χώρα μας γιά ἐθνοκάθαρση καί ἁρπαγή τῶν περιουσιῶν τους. Ἡ ἐπίσημη ἑλληνική ἀπάντηση κατά τίς τελευταῖες τρεῖς δεκαετίες εἶναι ὅτι δέν συζητοῦμε τό ζήτημα. Ἐλπίζω αὐτή ἠ ἐπίσημη ἄποψη νά μήν ἀλλάξει ὑπό τήν ἐπιρροή διεθνιστικῶν καί ἀνιστόρητων ἀντιλήψεων.
Πίσω ἀπό τά δῆθεν ἀνθρωπιστικά αἰτήματα τῶν Τσάμηδων, ἀπογόνων τῶν ἐγκληματιῶν πολέμου τοῦ 1941-44, κρύβεται ἡ μόνιμη διεκδίκηση τοῦ ἀλβανικοῦ ἐθνικισμοιῦ εἰς βάρος ἑλληνικῶν ἐδαφῶν. Ὅταν κάποια ἔντυπα ἤ κόμματα τῆς σημερινῆς Ἀλβανίας μιλοῦν γιά Τσαμουριά ἐννοοῦν τό σύνολο τῆς ἑλληνικῆς Ἠπείρου, τήν ὁποία θεωροῦν … πανάρχαιο ἀλβανικό ἔδαφος. Στήν προσπάθειά τους αὐτή ἔχουν καί τή «φιλική» συμπαράσταση τῆς Τουρκίας.
Ἡ Ἑλλάς εἶναι χώρα φιλειρηνική καί δημοκρατική, ἀλλά αὐτό δέν σημάινει ὅτι λησμονεῖ τήν Ἱστορία της ἤ ὅτι ἀποδέχεται ἰταμές ἀπαιτήσεις γειτόνων. Πρέπει νά διδάξουμε στά παιδιά μας τήν ἱστορία τῆς Κατοχῆς μέ τά ἐγκλήματα ὅλων τῶν στρατευμάτων ἄρα καί τῶν Τσάμηδων συνεργατῶν τους, πάντα μέ ψυχραιμία καί χωρίς ἐκδικητική διάθεση. Ἐπίσης ἔχουμε δικαίωμα καί ὑποχρέωση νά προβάλλουμε μέ κάθε τρόπο τά πολιτικά, θρησκευτικά, ἐκπαιδευτικά, ἰδιοκτησιακά καί λοιπά δικαιώματα τῶν Ἑλλήνων τῆς Βορείου Ἠπείρου. Ἡ καλή γειτονία ἀπαιτεῖ νά δοῦμε τήν ἀλήθεια κατάματα.
ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΗ
-
Ἐκδόσεις Πελασγός, Γ΄ Ἔκδοση, Ἀθήνα 2007, σελ. 34-35.
Άρθρο στην ΠΕΙΡΑΪΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ Ὀκτωβρίου 2016
