Άρθρα

Στις 25 Ιανουαρίου συμπληρώθηκαν 4 χρόνια από την κύρωση της Συμφωνίας των Πρεσπών. 153 Έλληνες βουλευτές ψήφισαν υπέρ μιας Συμφωνίας, η οποία υποτίθεται ότι θα έλυνε το πρόβλημα των σχέσεών μας με το κράτος των Σκοπίων. Τελικά δεν το έλυσε. Καταγράφω τέσσερις αποτυχίες της Συμφωνίας.

Πρώτη αποτυχία: Η Συμφωνία δεν έγινε ποτέ αποδεκτή στο εσωτερικό των δύο χωρών. Στην Ελλάδα επί 4 χρόνια όλες οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι οι διαφωνούντες είναι περισσότεροι από τους συμφωνούντες. Στα Σκόπια η μείζων αντιπολίτευση (VMRO-DPMNE) παραμένει αντίθετη και υπόσχεται ότι θα καταγγείλει τη Συμφωνία. Οι σχέσεις μεταξύ των λαών δεν βελτιώθηκαν. Αντιθέτως φορτίζονται  από γεγονότα όπως οι πανηγυρισμοί των Σκοπιανών επισήμων για την ίδρυση “Κέντρου Μακεδονικής Γλώσσας” στη Φλώρινα. Θυμίζω ότι υπάρχει σχετική ανακοπή από την Εισαγγελία της Φλώρινας.

Δεύτερη αποτυχία: Η Συμφωνία παραβιάζεται συστηματικά από τους βόρειους γείτονές μας. Η Μεικτή Επιτροπή Επιστημόνων που λειτουργεί από τον Σεπτέμβριο 2018 δεν επέτυχε να αλλάξει τα εθνικιστικά σχολικά βιβλία των Σκοπίων. Η Επιτροπή για τα εμπορικά σήματα δεν λειτούργησε λόγω αδιαλλαξίας των γειτόνων μας. Οι ομάδες των Σκοπίων  εμφανίζονται σε διεθνείς αγώνες με το όνομα στη φανέλα: “Μακεδονία” (χωρίς τον όρο Βόρεια). Η Ακαδημία  παραμένει “Μακεδονική Ακαδημία Τεχνών και Επιστημών- MANU” και αρνείται να εφαρμόσει τη Συμφωνία. Τα αγάλματα και οι δρόμοι με αναφορές στον Μέγα Αλέξανδρο και τον Φίλιππο παραμένουν στη θέση τους. Οι Άγιοι Κύριλλος και Μεθόδιος διεκδικούνται από τα Σκόπια και από τη Βουλγαρία χωρίς να γίνεται αναφορά στην ελληνική καταγωγή τους. Αυτές  είναι απλώς  μερικές ενδεικτικές περιπτώσεις.

Θυμίζω ότι μόνον τα δημόσια έγγραφα εσωτερικής χρήσης συνδέονται με την ενταξιακή πορεία της χώρας προς την Ε.Ε. Όλοι οι άλλοι θεσμοί και οργανισμοί όφειλαν μέσα σε αυτά τα τέσσερα χρόνια να αλλάξουν το όνομά τους. Κυβέρνηση και ιδιώτες στα Σκόπια άλλα υπόσχονται και άλλα πράττουν.

Τρίτη αποτυχία: Η Συμφωνία των Πρεσπών δεν άντεξε ούτε για λίγα χρόνια στις πιέσεις του βαλκανικού περιγύρου. Οι συντάκτες  και οι υποστηρικτές της νομίζουν ότι ζούμε σε μία περιοχή απαλλαγμένη από εθνικισμούς. Όμως η Βουλγαρία θέτει αυστηρούς όρους για να άρει το  Βέτο που αφορά την ευρωπαϊκή πορεία των Σκοπίων. Υπό την πίεση  της Βουλγαρίας η κυβέρνηση των Σκοπίων κατέθεσε στις 19 Ιουλίου 2022 μία επίσημη δήλωση στην Ευρωπαϊκή Ένωση υπογραμμίζοντας ότι: Η λεγόμενη “Μακεδονική γλώσσα” δημιουργήθηκε το 1945 (επί κομουνιστικού καθεστώτος  Τίτο) και ότι η γλώσσα αυτή βασίζεται σε διαλέκτους που ομιλούνται μόνο στα όρια του κράτους των Σκοπίων. Ουσιαστικά η δήλωση αυτή αναιρεί   καίρια σημεία της Συμφωνίας των Πρεσπών.

Τέταρτη αποτυχία: Οι υποστηρικτές της Συμφωνίας έλεγαν ότι έτσι θα απομακρύνουμε τους βόρειους γείτονες από την τουρκική επιρροή. Όμως επί 4 χρόνια βλέπουμε να συνεχίζεται η εκπαιδευτική και εξοπλιστική συνεργασία μεταξύ των στρατών της Τουρκίας και των Σκοπίων. Άλλωστε προ ολίγων ημερών ο Πρόεδρος των Σκοπίων Στέβο Πενταρόφσκι δήλωσε ότι υποστηρίζει την ενίσχυση και διεύρυνση της στρατιωτικής συνεργασίας της χώρας του με την Τουρκία.

Η Συμφωνία είναι προβληματική και επιζήμια. Αυτό δεν σημαίνει ότι μπορούμε να αποχωρήσουμε μονομερώς. Ας δώσουμε τον λόγο στους ειδικούς του Διεθνούς Δικαίου.

Άρθρο στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ, 28.1.2023

Ορθώς διεκδικούμε τα κλεμμένα γλυπτά του Παρθενώνα, τα γνωστά ως Ελγίνεια μάρμαρα από το όνομα του διαπράξαντος την αρπαγή. Και ορθότατα δεν αναγνωρίζουμε κυριότητα ή νομή στο Βρετανικό Μουσείο. Όμως η εθνική αυτή εκστρατεία πρέπει να υποστηριχθεί  από την ενίσχυση των Κλασικών Σπουδών και από τη καλύτερη γνώση της γλώσσας και της ιστορίας των Αρχαίων Ελλήνων.

Για να είμαστε πιο πειστικοί στη διεκδίκηση των γλυπτών  του Παρθενώνα οφείλουμε να φέρουμε τους νέους μας πιο κοντά προς την κλασική και ανθρωπιστική παιδεία. Σε μία εποχή τεχνοκρατική και υλιστική η καλλιέργεια της γλωσσικής καλλιέπειας και της διαχρονικής ιστορικής συνειδήσεως θα βοηθήσει πολύπλευρα και ποικιλόμορφα. Προτείνω λοιπόν:

Να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στο μάθημα της Ενιαίας Ελληνικής Γλώσσας. Τα Αρχαία Ελληνικά κείμενα να μελετώνται από τα παιδιά μας διττά: Ως γλωσσική αγωγή και ως κείμενα που παρέχουν πρότυπα. Η Αρχαία Ελληνική δεν είναι για εμάς ξένη γλώσσα. Η Ελληνική έχει συνέχεια και διαχρονία. Μέσω της Κοινής Ελληνικής των Ευαγγελίων και μέσω της Θείας Λειτουργίας ο σύγχρονος Έλληνας βρίσκεται πολύ κοντά στους γλωσσικούς τύπους της αρχαιότητος. Η γνώση της λογίας ελληνικής που χρησιμοποιήθηκε κατά τους τελευταίους αιώνες είναι επίσης χρήσιμη. Επί παραδείγματι πώς θα κατανοήσει ένας πρωτοετής φοιτητής της Νομικής το θαυμάσιο κείμενο του πρώτου Συντάγματος της επαναστατημένης Ελλάδος, που συνετάγη από την Α΄ Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου;

Ο Μέγας Βασίλειος, Αρχιεπίσκοπος Καισαρείας, τόνισε ήδη από τον 4ο αιώνα μ.Χ. τη μορφωτική αξία των Αρχαίων Ελληνικών κειμένων. Πρόβαλλε πρότυπα για τα παιδιά κάθε εποχής μέσα από τα κείμενα, όπως πχ τον Περικλή, τον Σωκράτη, τον Μέγα Αλέξανδρο. Ο  Επιτάφιος του Περικλέους, τον οποίο κατέγραψε ο Θουκυδίδης, είναι οικουμενικό μήνυμα πατριωτισμού και δημοκρατίας. Κι όμως κατά καιρούς κόβεται από το πρόγραμμα των Λυκείων μας στο όνομα ενός ψευδεπίγραφου προοδευτισμού. Όταν ήλθε στην Ελλάδα ο πρώην Πρόεδρος των ΗΠΑ Μπάρακ Ομπάμα απήγγειλε αποσπάσματα από τον Επιτάφιο. Όμως εκείνη την εποχή κάποιος Έλληνας Υπουργός Παιδείας (του ΣΥΡΙΖΑ)  είχε βγάλει αυτό το κείμενο από τα ελληνικά σχολεία.

Να αναδείξουμε επιστημονικά και τεκμηριωμένα την πολιτιστική και πνευματική συνέχεια του Ελληνισμού. Οι Έλληνες ποτέ δεν έχασαν την επαφή με τις αξίες του παρελθόντος. Οι Βυζαντινοί δίδασκαν τον Όμηρο ως θεμελιώδες μάθημα στα σχολεία. Και οι Έλληνες του 1821 διατρανώνουν την αίσθηση της συνέχειας μιλώντας για την Αρχαιότητα και για το Βυζάντιο/Ρωμανία. Οι ανιστόρητοι συμπατριώτες μας, οι οποίοι διδάσκουν τον μύθο ότι δεν υπήρχε ελληνική συνείδηση πριν από το 1821, ρίχνουν νερό στον μύλο των ξένων προπαγανδών. Ενισχύουν αυτούς που δεν θέλουν την επιστροφή των γλυπτών του Παρθενώνα στην Ελλάδα.

Φέτος έχουμε την ευκαιρία να μελετήσουμε το έργο ενός σπουδαίου Έλληνα Μακεδόνα. Του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Ηχητικά το 2023 θυμίζει το 323 π.Χ., τη χρονιά θανάτου του στρατηλάτη που μετέδωσε τον ελληνικό πολιτισμό στη Μέση Ανατολή και στην Ινδία.  Ήδη η Ιερά Μητρόπολη Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας έχει ανακοινώσει ότι στη διάρκεια του έτους θα διοργανώσει  εκδηλώσεις για τον Αλέξανδρο. Ας μιλήσουμε στα παιδιά μας για αυτή τη μεγάλη προσωπικότητα. Ας μην αφήνουμε να τον διεκδικούν οι βόρειοι γείτονες.

Άρθρο στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ, 21.1.2023

Η Ελληνική Επανάσταση ήταν μία Πανελλήνια εξέγερση κατά του Οθωμανικού ζυγού. Ο χαρακτήρας της Επαναστάσεως ήταν εθνικός και απελευθερωτικός με πρωταγωνιστικό ρόλο των Ορθοδόξων κληρικών.

Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης στην Προκήρυξη της 24.2.1821 από το Ιάσιον της Μολδοβλαχίας καλεί τους Έλληνες να αγωνισθούν με το σύνθημα: Μάχου υπέρ Πίστεως και Πατρίδος. Στη συνέχεια ζητεί να υψώσουν τη σημαία του Σταυρού.

Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, μιλώντας στους μαθητές στις 8.11.1838, είπε: ”Όταν επιάσαμε τα άρματα πρώτα είπαμε υπέρ Πίστεως και ύστερα υπέρ Πατρίδος”.

Ο Σαμιώτης ποιητής και αγωνιστής Γεώργιος Κλεάνθης έγραψε τους περίφημους στίχους: ”Για του Χριστού την Πίστιν την Αγίαν και της Πατρίδος την Ελευθερίαν”.

Η Α΄ Εθνοσυνέλευση των Ελλήνων στην Επίδαυρο (Δεκέμβριος 1821-Ιανουάριος 1822) θέτει στο Προοίμιο του Συντάγματος την επίκληση στην Αγία Τριάδα.

Ας θυμηθούμε τη Διακήρυξη της Επιδαύρου της 1ης Ιανουαρίου 1822, η οποία προτάσσεται στο πρώτο Σύνταγμα των Ελλήνων, το γνωστό ως Προσωρινόν Πολίτευμα της Επιδαύρου :

ΕΝ ΟΝΟΜΑΤΙ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΚΑΙ ΑΔΙΑΙΡΕΤΟΥ ΤΡΙΑΔΟΣ

 Το Ελληνικόν Έθνος, το υπό την φρικώδη Οθωμανικήν δυναστείαν, μη δυνάμενον να φέρη τον βαρύτατον και απαραδειγμάτιστον ζυγόν της τυραννίας, και αποσείσαν αυτόν με μεγάλας θυσίας, κηρύττει σήμερον διά των νομίμων Παραστατών του, εις Εθνικήν συνηγμένων Συνέλευσιν, ενώπιον Θεού και ανθρώπων  την “Πολιτικήν αυτού ύπαρξιν και Ανεξαρτησίαν”.

Εν Επιδαύρῳ τήν α΄ Ιανουαρίου , έτει αωκβ (1822) και α΄ της ανεξαρτησίας.

Η επίκληση στην Αγία Τριάδα αναγράφεται από τότε σε όλα τα ελληνικά Συντάγματα πλην εκείνου του 1927. Στο ισχύον Σύνταγμα το Προοίμιο αναφέρει:  Εις το όνομα της Αγίας και Ομοουσίου και Αδιαιρέτου Τριάδος.

Πως προέκυψε αυτή η αρχική αναφορά στο Σύνταγμα του 1822;

Πρώτον, όπως προαναφέραμε, εκφράζει την Ορθόδοξη Χριστιανική Πίστη των αγωνιστών, πολιτικών και στρατιωτικών. Αυτοί που μας ελευθέρωσαν δεν ήθελαν ένα ουδετερόθρησκο κράτος ούτε μία ουδετερόθρησκη παιδεία.

Δεύτερον, ήταν μία συνήθης φράση, η οποία ετίθετο στην αρχή όλων των ιδιωτικών συμφωνητικών, προικοσυμφώνων κλπ επί Τουρκοκρατίας. Αυτό που ανέγραφαν στα ιδιωτικά έγγραφά τους οι Έλληνες επί αιώνες το χρησιμοποίησαν και στο πρώτο επίσημο κείμενο του κράτους, το οποίο μόλις τότε είχε γεννηθεί.

Τρίτον, η Ορθοδοξία και η επίκληση του Θείου ήταν ο συνδετικός κρίκος μεταξύ ομάδων και παρατάξεων που διαφωνούσαν για άλλα πράγματα και συμφωνούσαν μόνο σε αυτές τις αξίες.

Στην εποχή μας το Προοίμιο έχει κυρίως ιστορική αξία. Δηλαδή τιμούμε τους αγωνιστές και τα ιδανικά του 1821 και τονίζουμε ότι ιδρυθήκαμε ως κράτος από ανθρώπους με αυτά τα πιστεύω. Όμως το Συμβούλιο της Επικρατείας, δηλαδή το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο, δέχεται σε πολλές αποφάσεις του ότι το Προοίμιο έχει και (περιορισμένη) κανονιστική ισχύ, δηλαδή πρέπει να λαμβάνεται υπ’ όψιν για την έκδοση Νόμων και δικαστικών αποφάσεων. Τίποτε από όσα αναφέρονται στο κείμενο του Συντάγματος δεν έχει απλώς διακοσμητική θέση. Όλες οι διατάξεις, αλλά και το Προοίμιο έχουν αξία. Με απλά λόγια το Προοίμιο θυμίζει ότι ναι, μεν, έχουμε κατοχυρωμένη τη θρησκευτική ελευθερία και τον σεβασμό των αλλοθρήσκων και ετεροδόξων, αλλά δεν επιτρέπεται ο θρησκευτικός αποχρωματισμός του Κράτους. Η Ορθοδοξία πρέπει να παραμείνει συστατικό στοιχείο της εθνικής ταυτότητας, της παιδείας και της κοινωνίας μας.

Το Προοίμιο υποδηλώνει τη συνέχεια του Ελληνισμού.

Την επίκληση του Θεού έκαναν και οι Αρχαίοι Έλληνες πριν από κάθε μάχη.

Την Παναγία την Οδηγήτρια είχαν ως λάβαρό τους τα βυζαντινά στρατεύματα και το κοντάκιον “Τη Υπερμάχω” ήταν ο Εθνικός Ύμνος της Ρωμανίας, της Ελληνορθόδοξης Αυτοκρατορίας.

Για τον Χριστό και για την Πατρίδα καλεί τους Έλληνες να αγωνισθούν ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος την παραμονή της Αλώσεως του 1453.

Για τον Χριστό και για τον (αρχαίο) Λεωνίδα αγωνιζόμαστε έλεγαν ο Επίσκοπος Σαλώνων Ησαΐας και ο Αθανάσιος Διάκος σε προκήρυξή τους τον Απρίλιο του 1821, όπως την   καταγράφει ο Κωνσταντίνος Σάθας.

Με τον Σταυρό στο καπέλο τους οι Μακεδονομάχοι, είτε εντόπιοι Μακεδόνες είτε Νοτιοελλαδίτες εθελοντές, αγωνίσθηκαν για να σώσουν την ελληνικότητα της Μακεδονίας από το 1878 μέχρι και το 1908.

Την εικόνα της Παναγίας είχαν στο αντίσκηνό τους οι στρατιώτες μας το 1940 και είχαν την προστασία της Παναγίας, η οποία προσεβλήθη από τον τορπιλισμό της ΕΛΛΗΣ στην Τήνο, στις 15 Αυγούστου 1940.

Τον άρρηκτο δεσμό του Έλληνα με την Ορθοδοξία ομολογούν και ξένοι ελληνιστές. Ο αείμνηστος Γάλλος συγγραφεύς Ζακ Λακαρριέρ έγραψε ότι “στην Ορθοδοξία ο Έλληνας νιώθει σαν στο σπίτι του”.  Και η Αμερικανίδα Κλασική Φιλόλογος Μαίρη Μακ Ντόναλντ, η οποία ψηφιοποίησε όλη τη αρχαία και βυζαντινή γραμματεία, βαπτίσθηκε Ορθόδοξη Χριστιανή για να αισθάνεται ακόμη περισσότερο Ελληνίδα.

Το Προοίμιο του Συντάγματος υπενθυμίζει ότι τα σχολικά βιβλία και προγράμματα οφείλουν να σέβονται και να αναδεικνύουν την Ορθόδοξη Χριστιανική ταυτότητα των Ελλήνων, πάντα με σεβασμό στα Ανθρώπινα Δικαιώματα και στην ευρωπαϊκή μας ένταξη. Το μάθημα των Θρησκευτικών δεν πρέπει και δεν μπορεί να είναι θρησκειολογικό ή συγκρητιστικό. Η Ιστορία πρέπει να διδάσκει στα παιδιά μας τους αγώνες και τις θυσίες των Ορθοδόξων κληρικών. Και στα Αρχαία Ελληνικά πρέπει να ενταχθούν κείμενα της Ορθόδοξης Εκκλησιαστικής Γραμματείας.

Η Παγκοσμιοποίηση υποχωρεί, όπως παραδέχονται οι ειδικοί μελετητές. Η εθνική ταυτότητα των λαών ανθίσταται. Το Προοίμιο μάς θυμίζει ποιοι είμαστε, από που ερχόμαστε, πως πρέπει να πορευθούμε στο παρόν και στο μέλλον.

ΠΕΙΡΑΪΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ Ιανουαρίου 2023

«Η γλώσσα μας είναι Ελληνική. Εδώ είναι η γη που περπάτησε ο Άγιος Κοσμάς». Με αυτό τον στίχο ποιήματος υποδέχθηκε τον Έλληνα Πρωθυπουργό στη Χειμάρρα ένα μικρό κορίτσι. Ήταν μία γνήσια δήλωση της εθνικής ταυτότητας των Χειμαρριωτών, οι οποίοι ακόμη και σήμερα βρίσκονται εκτός της μειονοτικής ζώνης, την οποία αυθαιρέτως έχει ορίσει η αλβανική κυβέρνηση. Η Χειμάρρα μέσω αυτής της μικρής μαθήτριας βροντοφώναξε ότι κρατά επί αιώνες ελληνική συνείδηση, γλώσσα και Ορθοδοξία.

Πολύ σωστά ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης συνεχάρη τους Χειμαρριώτες, διότι παρέμειναν Έλληνες και Ορθόδοξοι. Και ο Χειμαρριώτης Ολυμπιονίκης μας Πύρρος Δήμας, προσκεκλημένος στον ΣΚΑΙ, τόνισε ότι παρά την καταπίεση των κομμουνιστικών καθεστώτων οι Βορειοηπειρώτες διαφύλαξαν την ελληνική γλώσσα και τη θρησκεία τους. Οι Χειμαρριώτες και γενικότερα οι Έλληνες που ζουν στο αλβανικό κράτος αποδεικνύουν ότι η μαγιά του Ελληνισμού παραμένει παρά τις διώξεις που υφιστάμεθα κατά καιρούς. Όπως είπε ο Μακρυγιάννης στον Γάλλο ναύαρχο Δεριγνύ (de Rigny) όλα τα θεριά μας δαγκώνουν, αλλά  η μαγιά πάντα μένει.

Ορθόδοξη Πίστη, ελληνική γλώσσα, συνείδηση της ιστορικής συνέχειας, ήθη και παραδόσεις. Αυτά τα στοιχεία κράτησαν όρθιο τον Ελληνισμό όχι μόνον στη Βόρειο Ήπειρο, αλά σε κάθε σημείο όπου βρίσκονται Έλληνες. Χαρακτηριστική η περίοδος της Τουρκοκρατίας. Ο Βρετανός Βυζαντινολόγος Στήβεν Ράνσιμαν έγραψε σχετικά: «Η Ορθοδοξία είναι η δύναμη που διαφύλαξε τον Ελληνισμό στα δύσκολα χρόνια της δουλείας. Αλλά και χωρίς την πνευματική ζωντάνια του Ελληνισμού η ίδια η Ορθοδοξία θα είχε συρρικνωθεί».

Το μήνυμα της Χειμάρρας στα τέλη του 2022 έχει πολλούς αποδέκτες. Πρώτον, απευθύνεται στο ελληνικό κράτος και στους εκάστοτε κυβερνώντες. «Ελλάς, Ελλάς μην μας ξεχνάς». Κι όμως υπήρξαν  παλαιότερα δήθεν προοδευτικοί, οι οποίοι δήλωσαν μέσα στη Βουλή των Ελλήνων ότι δεν υπάρχουν Βορειοηπειρώτες, αλλά ελληνόφωνοι Αλβανοί. Οφείλουμε όλοι, ο καθένας με τον τρόπο του, να χρησιμοποιήσουμε  τα μέσα που μας παρέχουν η δημοκρατία, η παιδεία και το Διεθνές Δίκαιο για να στηρίξουμε τον Ελληνισμό σε όλα τα σημεία της Αλβανικής Επικράτειας. Και να μην λησμονούμε τους Βλαχόφωνους Έλληνες της Βορείου Ηπείρου, οι οποίοι  προσφάτως ήλθαν σε επιστημονικό συνέδριο στη Θεσσαλονίκη και διακήρυξαν την ελληνική συνείδησή τους.

Δεύτερον, το μήνυμα των Χειμαρριωτών απευθύνεται στις αλβανικές ηγεσίες και κυρίως στον Πρωθυπουργό Έντι Ράμα, ο οποίος δεν τους αναγνωρίζει ως Έλληνες. Γι’ αυτό και πήγε μόνο στη Δερβιτσάνη να υποδεχθεί τον Έλληνα ομόλογό του και όχι στη Χειμάρρα. Αν θέλει η Αλβανία να προωθήσει τις ευρωπαϊκές φιλοδοξίες της ας αναγνωρίσει πλήρως και όπου υπάρχει την Ελληνική Εθνική Μειονότητα. Η διατήρηση των κομμουνιστικών νόμων περί μειονοτικής ζώνης είναι απαράδεκτη.

Τρίτον, το μήνυμα των Χειμαρριωτών έχει αποδέκτες και τους Έλληνες αποδομητές της Ιστορίας μας και της εθνικής ταυτότητάς μας. Το κοριτσάκι που μίλησε για τον Νεομάρτυρα Άγιο Κοσμά θυμίζει σε όλους τον αγώνα που έκανε ο Πατροκοσμάς. Δίδασκε να κρατήσουν οι υπόδουλοι την Πίστη και τη γλώσσα. Έτσι επιβιώσαμε και έτσι θα προχωρήσουμε με σεβασμό στις δημοκρατικές αξίες. Αλλά δεν θα παραδοθούμε στις Χίμαιρες των αποδομητών που θέλουν να βγάλουν την Ορθοδοξία από τα σχολεία και να διαστρεβλώσουν την Ιστορία μας.

Άρθρο στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ, 07.01.2023

Το 2023 συμπληρώνονται 100 χρόνια από τη Σύμβαση της Λωζάννης για την ανταλλαγή των πληθυσμών μετά από τη Μικρασιατική Καταστροφή. Στις 30 Ιανουαρίου 1923 υπεγράφη το συγκεκριμένο Πρωτόκολλο στην Ελβετική πόλη. Στις 24 Ιουλίου 1923 υπεγράφη η τελική Συνθήκη της Λωζάννης, η οποία καθορίζει τα σύνορα της νέας Τουρκίας μετά τη διάλυση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Η Σύμβαση της Ανταλλαγής, ένα από τα 17 Πρωτόκολλα που αποτελούν τη γνωστή μας Συνθήκη της Λωζάννης, αρχίζει ως εξής:

Άρθρον 1

Από της 1ης Μαΐου 1923 θέλει διενεργηθή η υποχρεωτική ανταλλαγή των Τούρκων υπηκόοων ελληνικού ορθοδόξου θρησκεύματος, των εγκατεστημένων επί των τουρκικών εδαφών, και των Ελλήνων υπηκόων μουσουλμανικού θρησκεύματος, των εγκατεστημένων επί των ελληνικών εδαφών.

Τα πρόσωπα ταύτα δεν δύνανται να να έλθωσιν ίνα εγκατασταθώσιν εκ νέου εν Τουρκία ή αντιστοίχως εν Ελλάδι, άνευ της αδείας της Τουρκικής Κυβερνήσεως ή αντιστοίχως της Ελληνικής Κυβερνήσεως.

Άρθρον 2

Δεν θα περιληφθώσιν εις την εν τω πρώτω άρθρω προβλεπομένη ανταλλαγήν:

Α) Οι Έλληνες κάτοικοι της Κωνσταντινουπόλεως

Β) Οι  Μουσουλμάνοι κάτοικοι της Δυτικής Θράκης.

Θέλουσιν θεωρηθή ως Έλληνες κάτοικοι της Κωνσταντινουπόλεως πάντες οι Έλληνες οι εγκατεστημένοι ήδη από της 30ής Οκτωβρίου 1918 εις την περιφέρειαν της Νομαρχίας Κωνσταντινουπόλεως, ως αύτη καθορίζεται διά του νόμου του 1912.

Θέλουσι θεωρηθή ως Μουσουλμάνοι κάτοικοι της Δυτικής Θράκης, πάντες οι Μουσουλμάνοι οι εγκατεστημένοι εν τη περιοχή ανατολικώς της μεθορίου γραμμής της καθορισθείσης τω 1913 διά της Συνθήκης του Βουκουρεστίου.

Βλέπουμε, λοιπόν, ότι η Σύμβαση Ανταλλαγής εξαιρεί από την υποχρεωτική ανταλλαγή (μη ανταλλάξιμοι) τους Έλληνες του Νομού Κωνσταντινουπόλεως, δηλαδή μία εθνική μειονότητα, και τους Μουσουλμάνους της Δυτικής Θράκης, τους οποίους χαρακτηρίζει ως θρησκευτική μειονότητα. Τα δικαιώματα των μειονοτήτων αυτών και ο τρόπος προστασίας καταγράφονται στην τελική Συνθήκη της Λωζάννης της 24.7.1923.

Περί του Οικουμενικού Πατριαρχείου δεν γίνεται σαφής αναφορά ούτε στη Σύμβαση Ανταλλαγής ούτε στην τελική Συνθήκη. Ο Τούρκος εκπρόσωπος  Μουσταφά Ισμέτ Πασάς αρχικά ήθελε να εκδιώξει το Πατριαρχείο από την Κωνσταντινούπολη. Τελικά υπό την πίεση της Ελλάδος, της Βρετανίας, της Ρουμανίας και του Σερβοκροατικού βασιλείου δέχθηκε την παραμονή του κορυφαίου θεσμού της Ορθοδοξίας στην ιστορική έδρα του με την υποχρέωση να ασκεί μόνον θρησκευτικές και όχι διοικητικές ή πολιτικές αρμοδιότητες. Η δήλωση αυτή του Ισμέτ (αργότερα έγινε πολλές φορές Πρωθυπουργός με το όνομα Ισμέτ Ινονού) κατεγράφη στο Πρακτικό υπό τον αριθμό 20 της 10.1.1923, το οποίο υπεγράφη από όλες τις συμμετέχουσες αντιπροσωπείες. Οι ερμηνευτές του Διεθνούς Δικαίου δέχονται τα Πρακτικά της Συνδιασκέψεως της Λωζάννης ως αναπόσπαστο Τμήμα της Συνθήκης.

Ο καθηγητής Άγγελος Συρίγος στο βιβλίο του «Ελληνοτουρκικές Σχέσεις»  (εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα 2014) υπολογίζει ότι έφυγαν από την Ελλάδα 355.635 Μουσουλμάνοι και ήλθαν στη χώρα μας 189.916 Έλληνες Ορθόδοξοι ως ανταλλαγέντες και 862.110 ως πρόσφυγες. Λόγω των σφαγών του 1914- 1922 οι περισσότεροι Έλληνες από τη Μικρά Ασία και τον Πόντο είχαν έλθει ως πρόσφυγες για να σώσουν τη ζωή τους πριν από την ανταλλαγή. Στους αριθμούς αυτούς πρέπει να προστεθούν και 70.000 Έλληνες πρόσφυγες που απεβίωσαν το 1922- 1923 από ασθένειες. Είναι άγνωστος ο αριθμός των Ελλήνων που έφυγαν από τα τουρκικά εδάφη προς άλλες χώρες π.χ. Σοβιετική Ένωση, Δυτική Ευρώπη κ.α.

Το κριτήριο της ανταλλαγής ήταν θρησκευτικό. Τούτο έγινε διότι επί Τουρκοκρατίας η θρησκευτική πίστη ήταν το κυριώτερο θεμέλιο της εθνικής ταυτότητας. Ο εξισλαμισμένος τούρκευε. Χανόταν και για την Ορθοδοξία και για τον Ελληνισμό. Αν π.χ. όριζαν ως κριτήριο τη γλώσσα θα έμεναν στην Ελλάδα ελληνόφωνοι Μουσουλμάνοι που είχαν διαπράξει συστηματικές βιαιότητες κατά των Χριστιανών, όπως  οι Τουρκοκρητικοί. Αντιθέτως θα είχαν μείνει στην Τουρκία οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί της Καππαδοκίας και του Πόντου, οι οποίοι είχαν αναγκασθεί  να τουρκοφωνήσουν, αλλά ένιωθαν Ρωμηοί / Έλληνες και όχι Τούρκοι. (βλέπε τη μαρτυρία του Γάλλου αρχαιολόγου Φελίξ Σαρτιώ για τους τουρκόφωνους Χριστιανούς του Πόντου στο βιβλίο του: Η Ελληνική Μικρασία, εκδόσεις Ιστορητής, Αθήνα 1993, σελ. 132).

Η τελική Συνθήκη της Λωζάννης υπεγράφη από την Μ. Βρετανία, τη Γαλλία, την Ιταλία, την Ελλάδα, την Ιαπωνία, τη Ρουμανία και το Βασίλειο Σέρβων, Κροατών και Σλοβένων (μετέπειτα Γιουγκοσλαβία) από τη μία πλευρά και από την Τουρκία από την άλλη πλευρά. Επικεφαλής της Ελληνικής Αντιπροσωπείας ήταν ο Ελευθέριος Βενιζέλος.

Λόγω του εμφυλίου μεταξύ της κυβέρνησης του Κεμάλ και των κυβερνώντων στην της Κωνσταντινούπολη την Τουρκία εκπροσώπησε η Κυβέρνηση της Μεγάλης Εθνοσυνελεύσεως της Αγκύρας, δηλαδή η Κεμαλική πλευρά. Αξίζει να σημειωθεί ότι λίγους μήνες μετά την υπογραφή της τελικής Συνθήκης, δηλαδή στις 29 Οκτωβρίου 1923, ιδρύθηκε επισήμως η Τουρκική Δημοκρατία.

Η Συνθήκη της Λωζάννης της 24^ης Ιουλίου 1923 ενοχλεί τον Τούρκο Πρόεδρο Ερντογάν, όπως ο ίδιος δηλώνει. Και τούτο διότι καθορίζει τα σύνορα της νέας Τουρκίας μετά την κατάρρευση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Η Ελλάς πρέπει να συνεχίσει την αμυντική και διπλωματική θωράκισή της και οφείλει να παρακολουθεί με ψυχραιμία τις τουρκικές κινήσεις. Μία ισχυρή  Ελλάς με ψυχική ενότητα και αποφασιστικότητα του λαού δίνει σαφή μηνύματα σε κάθε ενδιαφερόμενο ότι τα νεο-οθωμανικά όνειρα δεν πρόκειται να υλοποιηθούν.

Καλή, ευλογημένη και ειρηνική Χρονιά!

Άρθρο στο huffingtonpost.gr 1.1 2023

Καλά Χριστούγεννα, φίλες και φίλοι. Μακάρι να επικρατήσει η ειρήνη στις ψυχές μας και σε όλο τον κόσμο! Εορτάζουμε ως Χριστιανοί και ταυτοχρόνως ως  Έλληνες πρέπει να διατηρούμε την ιστορική μνήμη. Και ξαναδιαβάζουμε την Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως για να δούμε πώς σώθηκε το Μεσολόγγι από την επίθεση του Ομέρ Βρυώνη ανήμερα τα Χριστούγεννα του 1822. Ακριβώς πριν από διακόσια χρόνια.

Η πρώτη πολιορκία (η δεύτερη κατέληξε στην ηρωική Έξοδο του 1826) άρχισε στα τέλη Οκτωβρίου 1822 και βρήκε επικεφαλής των Οθωμανικών δυνάμεων τον Ομέρ Βρυώνη. Είχε προηγηθεί η ήττα των Ελλήνων και των Φιλελλήνων στη μάχη του Πέτα, έξω από την Άρτα. Ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, ο Μάρκος Μπότσαρης, ο Θανάσης Ραζηκότσικας και άλλοι ήσαν επικεφαλής της άμυνας των Ελλήνων. Πάντα λίγοι οι Μεσολογγίτες απέναντι σε πολυάριθμο στράτευμα. Αλλά το Μεσολόγγι βαστούσε.

Ο Ομέρ Βρυώνης έμαθε ότι θα αποχωρήσει μία ομάδα Ελλήνων πολεμιστών για άλλη εκστρατεία και αποφάσισε να κάνει τη μεγάλη επίθεση το ξημέρωμα των Χριστουγέννων. Ήξερε ότι οι Ορθόδοξοι Έλληνες πηγαίνουν στην Εκκλησία νωρίς το πρωί για τη Χριστουγεννιάτικη Θεία Λειτουργία. Πίστευε ότι θα βρει αφύλακτα τα τείχη. Όμως έπεσε έξω στους υπολογισμούς του.

Ο υπηρέτης και κυνηγός του, ο Γιάννης Γούναρης από τα Γιάννενα, άκουσε το σχέδιο και ενημέρωσε τους πολιορκημένους. Ο Μητροπολίτης έδωσε άδεια να μην λειτουργήσουν ανήμερα τα Χριστούγεννα οι ναοί και όλοι οι μαχητές να βρίσκονται στα τείχη. Το φως του ήλιου βρήκε το Μεσολόγγι να αμύνεται σθεναρά και τους Τουρκαλβανούς στρατιώτες να υποχωρούν έκπληκτοι. Η ηγετική ικανότητα του Σουλιώτη Μάρκου Μπότσαρη έλαμψε για μία ακόμη φορά. Οι εισβολείς υπέστησαν πανωλεθρία. Στις 31 Δεκεμβρίου οι πασάδες έλυσαν την πολιορκία.

Το θύμα της ιστορίας αυτής ήταν η οικογένεια του Γιάννη Γούναρη, την οποία κρατούσε όμηρο στην Άρτα ο Ομέρ Βρυώνης. Μόλις κατάλαβε ποιος πληροφόρησε τους Έλληνες, ο πασάς διέταξε να σφαγιασθεί η σύζυγος και τα δύο παιδιά του Γούναρη. Ο υπηρέτης των πασάδων αναδείχθηκε έτσι σε μία ηρωική και συγχρόνως τραγική μορφή του Αγώνος. Λέγεται ότι έγινε μοναχός στη Μονή της Παναγίας της Ελεούσας, στη στενωπό της Κλεισούρας, μεταξύ Μεσολογγίου και Αγρινίου.

Στα παιδικά μας χρόνια μαθαίναμε αυτή την ιστορία, τη σωτηρία του Μεσολογγίου κατά την πρώτη πολιορκία του 1822,  από τα βιβλία του σχολείου και από το θαυμάσιο διήγημα της Πηνελόπης Δέλτα με τίτλο: ”Μεσολογγίτικα Χριστούγεννα”. Αξίζει τις Άγιες αυτές ημέρες να διαβάζουμε στα παιδιά μας κείμενα βγαλμένα μέσα από την Ελληνορθόδοξη Παράδοση και από τη διαχρονική Ιστορία του Ελληνισμού. Αξίζει να τους μιλούμε για ήρωες της πατρίδας και της ελευθερίας. Να τους δίνουμε πρότυπα σε μία εποχή, κατά την οποία οι νέοι και οι νέες μας αναζητούν πυξίδα στη ζωή τους, αναζητούν σταθερές αξίες για να μην βουλιάξουν μέσα στα θολά νερά της αποδόμησης και της απαξίωσης των πάντων.

Οκτώ μήνες μετά τα Μεσολογγίτικα Χριστούγεννα του 1822 ο πρωτεργάτης της νίκης, ο Μάρκος Μπότσαρης, σκοτώθηκε μαχόμενος στο Κεφαλόβρυσο του Καρπενησίου. Στις 9 Αυγούστου 2023 θα συμπληρωθούν 200 χρόνια από τον θάνατο του παλληκαριού. Ας τιμήσουμε τη μνήμη του με τον προσήκοντα σεβασμό.

Άρθρο στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ 24.12.2022

Μέχρι το τέλος Δεκεμβρίου η Κύπρος θα έχει νέο Αρχιεπίσκοπο. Και στις αρχές του Φεβρουαρίου θα εκλεγεί ο νέος Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας μετά από δύο  πενταετείς θητείες του Νίκου Αναστασιάδη. Οι εκλογές αφορούν ευρύτερα τον Ελληνισμό και εμείς που δεν είμαστε Κύπριοι πολίτες έχουμε κάθε λόγο να παρακολουθούμε με ενδιαφέρον τις δύο αυτές εκλογές, στις οποίες συμμετέχει και ο λαός.

Ο Ελληνισμός είναι ενιαίος. Η Κυπριακή Δημοκρατία είναι ανεξάρτητο κράτος, αλλά είναι κομμάτι του Έθνους. Όταν πληγώνεται ένα μέλος του σώματος όλο το σώμα πάσχει. Και όταν ευημερεί ένα μέλος η θετική επίδραση εξαπλώνεται σε όλο το σώμα. Αν η Κύπρος δεχθεί μία κακή λύση, η οποία θα νομιμοποιεί την τουρκική εισβολή του 1974, τότε θα αποθρασυνθεί ο νέος Οθωμανισμός των γειτόνων και θα κινδυνεύσει το Αιγαίο και γενικότερα η Ελλάς. Δεν είναι μόνον θέμα προσώπων, αλλά  είναι ζήτημα αρχών,  ιδεών και προτάσεων. Ο νέος Αρχιεπίσκοπος Κύπρου θα έχει και πρέπει να έχει λόγο στο εθνικό θέμα δεδομένου ότι το 37% της Μεγαλονήσου βρίσκεται υπό τουρκική κατοχή. Ο δε νέος Πρόεδρος καλείται να κάνει επιλογές με γνώμονα το συμφέρον του Κυπριακού Ελληνισμού και όχι κάτω από το άγχος “μην μας χαρακτηρίσουν αδιάλλακτους”.

Πιστεύω ότι ο νέος Αρχιεπίσκοπος και ο νέος Πρόεδρος της Κύπρου πρέπει να δώσουν έμφαση στα εξής τέσσερα σημεία, τα οποία αφορούν θέματα εθνικής επιβιώσεως:

1. Να τονίζουν με κάθε τρόπο και προς πάσα κατεύθυνση ότι το Κυπριακό είναι ζήτημα εισβολής και κατοχής και όχι απλώς μία μεθοριακή διαμάχη Ελλήνων και Τούρκων. Η παρουσία του στρατού κατοχής δεν διευκολύνει τη οποιαδήποτε λύση. Απορρίπτεται η λύση των δύο κρατών καθώς και η χαλαρή συνομοσπονδία που θέλει ο Ερντογάν. Δεν συζητούμε επί της λογικής του σχεδίου Ανάν, το οποίο νομιμοποιούσε την εισβολή. Όσο παραμένει ο τουρκικός στρατός είναι δικαίωμα της Κύπρου να ενισχύει την άμυνά της σε στενή συνεργασία με την Ελλάδα.

2. Η Παιδεία στην Κύπρο πρέπει να είναι ελληνορθόδοξη και όχι εθνοαποδομητική. Ο Κυπριακός Ελληνισμός επιβίωσε επί αιώνες δια πυρός και σιδήρου. Ουδείς έχει δικαίωμα να τον αποκόψει από τα θεμέλιά της εθνικής υπάρξεώς του. Ορθοδοξία, αρχαία και νέα ελληνική γλώσσα, Ιστορία του ενιαίου και διαχρονικού Ελληνισμού, είναι ορισμένα από τα μαθήματα, τα οποία πρέπει να συνεχίσουν να διδάσκονται και μάλιστα με ιδιαίτερη έμφαση. Αλλά και ευρύτερα, πέραν της εκπαιδεύσεως, η ελληνική συνείδηση πρέπει να ενισχύεται και όχι να υπονομεύεται.

3. Ο Κυπριακός Ελληνισμός απειλείται με δημογραφική συρρίκνωση. Η Τουρκία εργαλειοποιεί ταλαίπωρους παράτυπους μετανάστες και τους προωθεί μέσω της γραμμής Αττίλα στο ελεύθερο τμήμα της Νήσου. Η αύξηση του αριθμού των ανθρώπων με διαφορετικές θρησκευτικές και πολιτιστικές αντιλήψεις θα δημιουργήσει πρόβλημα λόγω αδυναμίας ενσωμάτωσης. Και μάλιστα σε ένα νησί ημικατεχόμενο.

4. Ο απελευθερωτικός αγώνας του 1955-59 και όλοι οι πρωταγωνιστές του πρέπει να τιμώνται και να προβάλλονται στα σχολεία. Οι Έλληνες είμαστε υπερήφανοι για τους αγωνιστές της ΕΟΚΑ που θυσιάσθηκαν ψάλλοντας τον Εθνικό Ύμνο και δεν φοβήθηκαν τη βρετανική αποικιοκρατία. Προσδοκούμε ότι η Εκκλησία και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα διαφυλάξουν την ιστορική μνήμη.

Άρθρο στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ, 17.12.2022