Άρθρα

Σε κάθε ομιλία του Τούρκου Προέδρου γίνεται εμφανής η εμμονή του σε δύο σύμβολα: Στη Αγία Σοφία Κωνσταντινουπόλεως, που μετετράπη σε τζαμί, και στο επόμενο έτος 2023. Η Αγία Σοφία συμβολίζει για τον Ερντογάν την ισλαμική και νεο-οθωμανική ιδεολογία του, αλλά και τη διαφοροποίηση από τον Κεμάλ Ατατούρκ. Ο Κεμάλ αποφάσισε την μετατροπή του τότε τζαμιού σε Μουσείο. Ο Ερντογάν κάνει ακριβώς το αντίθετο για να ξεχωρίσει. Την μετατρέπει σε ισλαμικό τέμενος. Η σημειολογία είναι σαφής: Ο Ερντογάν προβάλλεται ως ο νέος μεταρρυθμιστής της Τουρκίας, καλύτερος από τον Κεμάλ, διότι διατηρεί την πατροπαράδοτη πίστη στο Ισλάμ έστω και με παράνομες ενέργειες, όπως η βεβήλωση ενός ιστορικού Ορθοδόξου Ναού.

Το 2023 συμπληρώνονται 100 χρόνια από δύο γεγονότα που ενδιαφέρουν Ελλάδα και Τουρκία. Στις 30 Ιανουαρίου 1923 υπεγράφη στη Λωζάννη η Σύμβαση ανταλλαγής των πληθυσμών. Οι Μουσουλμάνοι έφυγαν από την Ελλάδα πλην Δυτικής Θράκης και οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί έφυγαν από τη Μικρά Ασία, τον Πόντο και την Ανατολική Θράκη. Παρέμειναν ως μη ανταλλάξιμοι οι Έλληνες στην Κωνσταντινούπολη, Ίμβρο και Τένεδο, οι οποίοι σιγά- σιγά συρρικνώθηκαν και έμειναν ελάχιστοι.

Στις 24 Ιουλίου 1923 υπεγράφη η Συνθήκη της Λωζάννης, η οποία καθορίζει τα σύνορα της σημερινής Τουρκίας μετά τη διάλυση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Φαίνεται ότι τα σύνορα αυτά ενοχλούν τον Ερντογάν, ο οποίος τα θεωρεί στενά και ίσως άδικα. Δεν μας έχει πει ρητά αν και πως θέλει να αλλάξει τη Συνθήκη, είναι πάντως προφανές ότι οι συνεχείς αναφορές του το 2023 αυτό υπονοούν:Τα σύνορα του 1923 δεν είναι τα φυσικά σύνορα μιας νεο-Οθωμανικής Τουρκίας.

Ο Ερντογάν δίνει σημασία στους συμβολισμούς: Στις 10 Ιουλίου 2020 στις 14.53 ακριβώς υπέγραψε τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί. Η ώρα επελέγη για να θυμίζει το 1453, έτος της Αλώσεως της Πόλης. Στις 24 Ιουλίου 2020  πραγματοποίησε στην Αγία Σοφία την πρώτη μεγάλη προσευχή της Παρασκευής. 24 Ιουλίου, η ημέρα υπογραφής της Συνθήκης που καθορίζει τα σημερινά σύνορα τα οποία του φαίνονται στενά. Ο Γάλλος Συγγραφέας Ζαν Φρανσουά Κολοζιμό ερμηνεύει ως εξής τους συμβολισμούς: «Καλημέρα Μωάμεθ Πορθητή: 29 Μαίου 1453, αντίο Λωζάννη: 24 Ιουλίου 1923» !

Η ελληνική απάντηση στη μετατροπή του ιερού συμβόλου της Βυζαντινής και της Οικουμενικής Ορθοδοξίας σε τζαμί πρέπει να βασίζεται στο πολιτιστικό και ιστορικό υπόβαθρο του διαχρονικού Ελληνισμού:

Να προβάλλουμε τη συνέχεια του Ελληνισμού και την αξία της Βυζαντινής τέχνης, ναοδομίας και πολιτιστικής κληρονομιάς, που αποτελούν θησαυρό του Ελληνισμού, αλλά και της Ανθρωπότητος.

Να αξιοποιήσουμε τον τόμο για τους Ναούς της του Θεού Σοφίας ανά την Ευρώπη, με επίκεντρο την Αγία Σοφία Κωνσταντινουπόλεως, τον οποίο εξέδωσε σε πολλές γλώσσες η Διακοινοβουλευτική Επιτροπή Ορθοδοξίας και η Βουλή των Ελλήνων.

Να οργανώσουμε Διεθνή Συνέδρια Βυζαντινολόγων και ιστορικών με επίκεντρο τη Θεσσαλονίκη και να διαμαρτυρηθούμε στη διεθνή επιστημονική κοινότητα για τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί.

Να ενισχύσουμε τη μελέτη του Βυζαντίου στα σχολεία και στα Πανεπιστήμιά μας. Δεν θα γίνουμε πιστευτοί στο διεθνές περιβάλλον αν ζητούμε την προστασία της Αγίας Σοφίας και παραλλήλως υποβαθμίζουμε τη μελέτη της Βυζαντινής Ιστορίας.

Άρθρο στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ, 5.11.2022

Λέω ΝΑΙ στην επέτειο του ΟΧΙ. Λέω Ναι στην αξία του Έθνους, στην εθνική ταυτότητα και στην καλή γνώσης της Ιστορίας.

Λέω Όχι στον νέο Οθωμανισμό των γειτόνων μας και γιορτάζω τις εθνικές επετείους για να θυμίσω σε κάθε πιθανό επιδρομέα ότι εδώ κατοικεί ένας λαός που ξέρει να αμύνεται «περί πάτρης».

Λέω Ναι στη διπλή επέτειο και στους συμβολισμούς της. Θυμάμαι ότι στις 26 Οκτωβρίου 1912 συνθηκολόγησε ο Ταχσίν Πασάς και παρέδωσε τη Θεσσαλονίκη στον Ελληνικό Στρατό, ανήμερα της εορτής του πολιούχου Αγίου Δημητρίου. Και βάζω τη σημαία στο μπαλκόνι για όλο το εορταστικό τριήμερο.

Λέω Ναι στη σωστή διδασκαλία της Ιστορίας στα σχολεία. Για να μην δηλώνουν τα παιδιά μας στην τηλεόραση ότι σαν σήμερα πολεμήσαμε τους Τούρκους.

Λέω ναι στην ιστορική μνήμη. Για να θυμόμαστε ότι το 1940 η Ελλάς μόνη πολέμησε και ταπείνωσε τον Μουσολίνι, όταν οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες είχαν υποκύψει ή είχαν ηττηθεί ή είχαν – ακόμη χειρότερα- προσχωρήσει στον Άξονα.

Λέω Ναι στις μαθητικές παρελάσεις, διότι είναι ένας φόρος τιμής προς τους αγώνες της νεολαίας μας. Διότι μας θυμίζουν τη συμμετοχή αγοριών και κοριτσιών σε κάθε πανεθνική προσπάθεια. Λέω Όχι στις παρερμηνείες περί των παρελάσεων, διότι το έθιμο αυτό  συνδέεται με τις Αλησμόνητες Πατρίδες. Υπάρχει φωτογραφία με τον Άγιο Χρυσόστομο Σμύρνης να δέχεται τον χαιρετισμό μαθητικής παρέλασης στη Σμύρνη το 1920. Όποιος θέλει να καταργήσει τις μαθητικές παρελάσεις προσβάλλει τη μνήμη του Μικρασιατικού Ελληνισμού.

Λέω Ναι στα Όχι του Ελληνισμού. Διότι το ΟΧΙ του 1940 έρχεται από μακρυά. Συνεχίζει το Μολών Λαβέ του Λεωνίδα, την αγέρωχη απάντηση του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, το ΟΧΙ των Μεσολογγιτών του 1826. Και μας θυμίζει ότι ο Ελληνισμός κατεγράφη στη παγκόσμια Ιστορία για τα ΟΧΙ του.

Λέω Ναι στις Εθνικές Επετείους, διότι πιστεύω ότι οι προφήτες του εθνομηδενισμού  και της κατάργησης των Εθνών θα διαψεύδονται καθημερινά. Τα έθνη, τα εθνικά κράτη, η εθνική συνείδηση είναι αξίες και θεσμοί που έχουν μέλλον και μάλιστα εγγυώνται την καλύτερη λειτουργία της δημοκρατίας.

Λέω Ναι στον εορτασμό των Εθνικών Επετείων, διότι μας υπενθυμίζουν την αξία της εθνικής ενότητας και τη ζημιά που προκαλεί ο Διχασμός.

Λέω Ναι στην 28^η Οκτωβρίου και λέω Όχι στις φωνές που προτείνουν άλλες ημερομηνίες για τον Πανελλήνιο εορτασμό. Η ιδέα να εορτάζεται μόνο η 12η Οκτωβρίου του 1944, διότι τότε απελευθερώθηκε η Αθήνα, είναι ανιστόρητη και τοπικιστική. Πρώτον, διότι επί Κατοχής ήδη οι Έλληνες γιόρταζαν την 28^η Οκτωβρίου παρά την αντίθεση των Ιταλογερμανών. Και δεύτερον διότι Ελλάδα δεν είναι μόνο η Αθήνα. Η Θεσσαλονίκη απελευθερώθηκε δύο εβδομάδες αργότερα και η Κρήτη οκτώ μήνες μετά την Αθήνα!

Γιορτάζω και ξαναδιαβάζω τις ιστορικές μαρτυρίες. Και θυμάμαι πόσο βοήθησε το Έλληνα στρατιώτη η πίστη στην Παναγία, η οποία προσεβλήθη από τον τορπιλισμό της ΕΛΛΗΣ στην Τήνο. Και ξαναδιαβάζω τα εμπνευσμένα κείμενα του τότε Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος Χρυσάνθου Φιλιππίδη. Του Αρχιεπισκόπου που αγωνίσθηκε πρώτα στην Τραπεζούντα του Πόντου και στη συνέχεια είπε τρία συνεχόμενα ΟΧΙ στους Γερμανούς εισβολείς.

Γιορτάζω τις Εθνικές Επετείους διότι τιμώ τους νεκρούς μας!

Άρθρο στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ, 29.10.2022

Παρακολούθησα το Α΄ Επιστημονικό Συνέδριο Μνήμης Μικρασιατικού Ελληνισμού, ο οποίο διοργάνωσε με ευρεία χρήση του διαδικτύου η Εκκλησία της Ελλάδος στις 14 και 15 Οκτωβρίου. Τα ονόματα των ομιλητών και τα αναλυτικά συμπεράσματα  δεν θα τα αναφέρω εδώ λόγω χώρου. Άλλωστε θα εκδοθεί Τόμος με όλες τις ανακοινώσεις και τις σχετικές παραπομπές. Θα καταγράψω, όμως, ορισμένα από τα πορίσματα του Συνεδρίου, στο οποίο μίλησαν 26 επιστήμονες υπό τον γενικό τίτλο:

«Η κατάρρευση των Αυτοκρατοριών (1914-1923) και η Γενοκτονία των Χριστιανών από τους Οθωμανούς και τους Νεοτούρκους: Μικρά Ασία, Πόντος, Ανατολική Θράκη, Αρμένιοι, Ασσύριοι».

Η Γενοκτονία του Ελληνισμού άρχισε από το 1914, δηλαδή πέντε χρόνια πριν από την αποβίβαση του Ελληνικού Στρατού στη Σμύρνη, και ήταν προσχεδιασμένη.

Η Μικρασιατική Εκστρατεία δεν ήταν ιμπεριαλιστικός πόλεμος, αλλά μία προσπάθεια να προστατευθούν οι ελληνικοί πληθυσμοί, οι οποίοι όντως κινδύνευαν.

Παρουσιάσθηκαν γεγονότα και στοιχεία, τα οποία δεν είναι ευρέως γνωστά, για τη γενοκτονία των Αρμενίων και των Ασσυρίων Χριστιανών.

Η Γενοκτονία των Χριστιανών της πρώην Οθωμανικής Αυτοκρατορίας σχεδιάσθηκε από τους Νεοτούρκους και ολοκληρώθηκε από τους εθνικιστές του Μουσταφά Κεμάλ.

Στην τραγωδία του Ελληνισμού της Μικράς Ασίας, του Πόντου και της Ανατολικής Θράκης (1914-1923) η Ορθόδοξη Εκκλησία στάθηκε στο ύψος που της αρμόζει και αναδείχθηκαν ηρωικές και μαρτυρικές μορφές Ορθοδόξων κληρικών, με κορυφαία αυτή του Αγίου Χρυσοστόμου Σμύρνης.

Η σημερινή Τουρκία δεν έχει αναγνωρίσει τη Γενοκτονία των Χριστιανών σε αντίθεση π.χ. με τη Γερμανία, η οποία έχει αναγνωρίσει τα εγκλήματα των Ναζί και έχει αποκηρύξει το κακό παρελθόν της. Αυτό το γεγονός επιβαρύνει ακόμη τις σχέσεις Ελλάδος- Τουρκίας, αλλά και τις σχέσεις της γείτονος χώρας με άλλους λαούς π.χ. με το κράτος της Αρμενίας.

Είναι αναμφισβήτητη η πολιτιστική συνέχεια του Ελληνισμού, η οποία επί Τουρκοκρατίας βασίσθηκε στη Ορθόδοξη Εκκλησία και στον Νεοελληνικό Διαφωτισμό.

Υπάρχουν σήμερα νέοι επιστήμονες, οι οποίοι μελετούν διπλωματικά και ιστορικά αρχεία σε χώρες του εξωτερικού και συνεισφέρουν χρήσιμα τεκμήρια για τη Γενοκτονία των Χριστιανικών λαών.

Με βάση το Διεθνές Δίκαιο και τον ορισμό του ΟΗΕ ήταν πράγματι Γενοκτονία ο διωγμός των Ελλήνων από όλες τις τουρκικές κυβερνήσεις της περιόδου 1914-1923.

Κατά τη διάρκεια της Μικρασιατικής Εκστρατείας (1919-1922) διεξήχθη  μία εσωτερική εμφύλια διαμάχη μεταξύ Σουλτανικών και Κεμαλικών στρατευμάτων με αποτέλεσμα πολλοί στρατιώτες πιστοί στον Σουλτάνο να δίνουν πληροφορίες στον Ελληνικό Στρατό. Αυτή η πτυχή του Μικρασιατικού Πολέμου αξίζει να μελετηθεί περισσότερο.

Αυτά σε γενικές γραμμές ήσαν τα κυριώτερα σημεία, τα οποία συγκράτησα και καταθέτω ως τροφή για σκέψη. Αυτό που γίνεται προφανές από τέτοια σοβαρά συνέδρια είναι το ψυχολογικό βάρος, το οποίο φέρει σήμερα ο λαός της Τουρκίας, χωρίς να φταίει. Αν οι ηγετικές ομάδες της Άγκυρας αποφασίσουν κάποτε να αντικρύσουν με θάρρος και αυτοκριτική το  παρελθόν, το όφελος θα είναι μεγάλο. Μία ολόκληρη κοινωνία θα αισθανθεί απελευθερωμένη και πιθανόν να επιζητήσει ειρηνικές σχέσεις με τους γειτονικούς λαούς.

Η Ιστορία είναι πολύτιμος οδηγός για το παρόν και το μέλλον. Θέλουμε φιλία και συνεργασία με όλους, αλλά δεν θα λησμονήσουμε τη Μικρά Ασία, τον Πόντο και την Ανατολική Θράκη.

Άρθρο στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ, 22.10.2022

Που πηγαίνει η Ευρώπη; Πως θα προχωρήσει ενωμένη, αλλά με σεβασμό στα εθνικά κράτη; Πως θα αποφύγει τη στροφή στα δύο άκρα του πολιτικού φάσματος;  Πιστεύω ότι μεγάλη βοήθεια θα λάβουν οι Ευρωπαίοι ηγέτες αν μελετήσουν τις ιδέες του Καρόλου Ντε Γκωλ και την πρακτική εφαρμογή τους από τον δημοφιλή Γάλλο πολιτικό.

Ο Στρατηγός Ντε Γκωλ έγινε εθνικός ήρωας όταν ηγήθηκε του αγώνα των Γάλλων για την απελευθέρωση από τους Ναζί και σχημάτισε την εξόριστη Κυβέρνηση των Ελευθέρων Γάλλων. Έδινε θάρρος στους συμπατριώτες του κατά τη διάρκεια της Γερμανικής Κατοχής με τα ραδιοφωνικά μηνύματά του από το Λονδίνο. Κυβέρνησε τη Γαλλία από το 1944 έως το 1946 επικεφαλής της Προσωρινής Κυβερνήσεως μετά την απελευθέρωση. Επανήλθε στην πολιτική κατά την περίοδο 1958 – 1969 και διετέλεσε Πρόεδρος της χώρας και ιδρυτής της 5ης Γαλλικής Δημοκρατίας. Η ιδεολογία του ήταν η Χριστιανοδημοκρατία σε συνδυασμό με τον σεβασμό στην εθνική ταυτότητα και στην ιστορία της χώρας του.

Ο πατριωτισμός του δεν ήταν ακραίος εθνικισμός. Γι’ αυτό είχε την τόλμη να καταδικάσει την αποικιοκρατία και να αποσύρει τα γαλλικά στρατεύματα από την Αλγερία. Έδωσε το δικαίωμα στους Αλγερινούς να κυβερνηθούν ως ανεξάρτητο κράτος, αλλά συνάντησε την αντίδραση των Γάλλων στρατηγών που είχαν έδρα την Αλγερία κατά την περίοδο 1958- 1961. Κατέστειλε το στρατιωτικό πραξικόπημα του Απριλίου 1961 και αργότερα αντιμετώπισε απόπειρες κατά της ζωής του από την παραστρατιωτική οργάνωση ΟΑS λόγω της αντιαποικιοκρατικής πολιτικής του.

Είχε βαθειά πίστη στον Θεό και πήγαινε  στην Εκκλησία ως συνειδητός Ρωμαιοκαθολικός. Παρά τον νόμο του 1905, για τον πλήρη διαχωρισμό της δημόσιας από τη θρησκευτική σφαίρα στη Γαλλία, τόνιζε τον σεβασμό του στις Χριστιανικές ρίζες του γαλλικού και του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Μαζί με άλλους Χριστιανοδημοκράτες ηγέτες των ευρωπαϊκών χωρών οραματίσθηκε τη συμφιλίωση των Γάλλων, των Γερμανών και των υπολοίπων Ευρωπαίων – μετά τον καταστροφικό Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο- σε μία Ευρώπη, η οποία θα ακολουθεί τις Χριστιανικές αρχές.

Εργάσθηκε συστηματικά για τη συνεργασία των ευρωπαϊκών λαών, αλλά έδινε έμφαση στη διατήρηση της εθνικής ταυτότητας κάθε λαού. Στις 15.5.1962 υπογράμμισε ότι ήθελε μία Ευρώπη με Γάλλους που θα μιλούν γαλλικά, Γερμανούς που θα μιλούν γερμανικά και Ιταλούς που θα μιλούν ιταλικά και όχι μία Ευρώπη με απάτριδες που θα μιλούν εσπεράντο (μία κατασκευασμένη διεθνή γλώσσα).

Στις 4.11.1965 επανήλθε με μία σημαντική δήλωση για την τότε ΕΟΚ (Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα): Δεν θέλω στο μέλλον η ΕΟΚ να διοικείται από έναν Άρειο Πάγο απάτριδων και ανεύθυνων τεχνοκρατών. Με τον όρο «ανεύθυνων» προφητικά μιλούσε για το λεγόμενο «δημοκρατικό έλλειμμα», το οποίο σήμερα απασχολεί τους ευρωπαϊκούς θεσμούς.

Κατά τον ταραχώδη Παρισινό Μάιο του 1968 (εξέγερση φοιτητών και εργατών) αμφισβητήθηκε η παρουσία του στην Προεδρία της Δημοκρατίας. Όμως οι οπαδοί του απάντησαν με τη μεγαλειώδη διαδήλωσή τους στα Ηλύσια Πεδία στις 30 Μαΐου. Παραιτήθηκε μετά από ένα χρόνο, διότι οι Γάλλοι μετά από δημοψήφισμα δεν ενέκριναν ορισμένες προτάσεις του. Στις 9 Νοεμβρίου 1970 έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 80 ετών. Ακόμη και σήμερα γράφονται βιβλία και μελέτες για την προσωπικότητά του.

Άρθρο στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ, 15.10.2022

Πηγή φωτογραφίας: Gamma-Keystone/Getty Images

Ήταν 13 Οκτωβρίου 1904. Το παλληκάρι είχε αφήσει τα σαλόνια των Αθηνών και ήλθε για τρίτη φορά στην τουρκοκρατούμενη Μακεδονία. Ήλθε να στηρίξει τους εντοπίους Έλληνες αγωνιστές κατά της προπαγάνδας της Βουλγαρικής Εξαρχίας και κατά της ένοπλης βίας των κομιτατζήδων. Και εκείνη τη νύχτα, στη Στάτιστα της Καστοριάς (μην την συγχέουμε με τη Σιάτιστα του Νομού Κοζάνης) ο Παύλος Μελάς έπεσε νεκρός. Το τουρκικό απόσπασμα είχε πάρει πληροφορίες από τους κομιτατζήδες. Και ο Παύλος, ο ανθυπολοχαγός του Ελληνικού Πυροβολικού, άφησε την τελευταία του πνοή στην αγαπημένη του Μακεδονία, όπου είχε έλθει ως εθελοντής μαζί με άλλα παλληκάρια από την ελεύθερη Ελλάδα.

Ο Ίων Δραγούμης ξεσήκωσε τον Παύλο. Και ο θάνατος του Παύλου Μελά αφύπνισε την ελληνική κυβέρνηση και τον απανταχού Ελληνισμό. Όλοι έμαθαν ότι στη Μακεδονία η μεγάλη πλειοψηφία του πληθυσμού είναι ελληνική, αλλά οι Βούλγαροι εθνικιστές σχεδίαζαν να διαδεχθούν τους Οθωμανούς Τούρκους. Η ψευδοεπανάσταση του Ίλιντεν, στις 20.7.1903, είχε δείξει ξεκάθαρα τους στόχους της βουλγαρικής ΕΜΕΟ (Εσωτερική Μακεδονική Επαναστατική Οργάνωση). Με τα ίδια ακριβώς αρχικά, ΒΜΡΟ  στις σλαβικές γλώσσες, ονομάζεται σήμερα το κόμμα που  αποτελεί τη μείζονα αντιπολίτευση στα Σκόπια.

Ο Μακεδονικός Αγώνας παραμένει επίκαιρος και μας δίνει χρήσιμα μηνύματα.

• Ο Ελληνισμός κατά τη δεύτερη ένοπλη φάση του Μακεδονικού Αγώνα (η πρώτη διεξήχθη το 1878) απέδειξε ότι μπορεί να οργανωθεί και να επιτύχει τον στόχο του. Και τούτο παρά την πτώχευση του 1893, τον ατυχή Ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897 και την επιβολή του Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου το 1898. Το ψυχολογικό κλίμα βελτιώθηκε διότι υπήρχε η Μεγάλη Ιδέα.Υπήρχε το όραμα και η επιθυμία για την απελευθέρωση όλων των υποδούλων ελληνικών πληθυσμών. Σήμερα λείπει μία νέα Μεγάλη Ιδέα. Προφανώς με περιεχόμενο πνευματικό και πολιτιστικό, όχι εδαφικό.
• Όταν υπάρχει εθνική ενότητα και ομόνοια μπορούμε να δράσουμε συντονισμένα. Τότε όλοι συντονίσθηκαν σωστά και επέτυχαν να ενθαρρύνουν τους εντοπίους Μακεδόνες και να αποτρέψουν τη βουλγαρική κατάκτηση της Μακεδονίας. Το Πατριαρχείο, οι Επίσκοποι, οι απλοί κληρικοί, οι γηγενείς Έλληνες (έστω και αν κάποιοι από αυτούς μιλούσαν τα ελληνικά ανάμεικτα με σλαβικές λέξεις), οι εθελοντές αξιωματικοί και απλοί πολίτες από τη Νότιο Ελλάδα, οι δάσκαλοι και οι δασκάλες, τα Μακεδονικά Κομιτάτα και οι Φιλεκπαιδευτικές Αδελφότητες στην Αθήνα, στη Λάρισα, στην Κωνσταντινούπολη. Όλοι αγωνίσθηκαν με ομοψυχία και θάρρος. Οι κυριώτεροι, όμως, πρωταγωνιστές ήσαν οι απλοί άνθρωποι της Μακεδονίας, άνδρες, γυναίκες, παιδιά. Στήριξαν τον Αγώνα και έδωσαν στις Μεγάλες Δυνάμεις το μήνυμα ότι οι κάτοικοι της Μακεδονίας εμπνέονται από την Ορθοδοξία και την Ελληνική Ιστορία.
• Σε όλη τη διάρκεια του Αγώνα η διαμάχη ήταν μεταξύ Ελλήνων και Βουλγάρων με παρεμβαίνοντες κατά καιρούς τους Τούρκους στρατιώτες. Σε κανένα επίσημο ή ανεπίσημο έγγραφο, ελληνικό, οθωμανικό ή ξένων διπλωματών, δεν υπάρχει αναφορά σε «μακεδονικό έθνος».
• Η δεύτερη φάση του Μακεδονικού Αγώνα άρχισε το 1903 και έληξε το 1908. Τον Ιούλιο του 1908 οι Νεότουρκοι αξιωματικοί έδωσαν φρούδες ελπίδες ότι θα επιβάλουν στον Σουλτάνο τη δημοκρατία και την ισοπολιτεία. Οι Χριστιανικές εθνότητες, που ήσαν υπόδουλες στους Οθωμανούς (Έλληνες, Αρμένιοι κ.α), πίστεψαν ότι αρχίζει μία περίοδος φιλελευθέρων μεταρρυθμίσεων, Οι ελπίδες γρήγορα έδωσαν τη θέση τους στον τρόμο, όταν αποκαλύφθηκαν τα πραγματικά σχέδια των Νεοτούρκων του Κομιτάτου “Ένωση και Πρόοδος”. Η Γενοκτονία των Ελλήνων, των Αρμενίων και άλλων Χριστιανικών εθνοτήτων σχεδιάσθηκε και εκτελέσθηκε συστηματικά. Στην Ανατολική Θράκη, στη Μικρά Ασία, στον Πόντο. Αποκορύφωμα υπήρξε η σφαγή του 1922 και η πυρπόληση της Σμύρνης.

Η Μακεδονία απελευθερώθηκε με τους Βαλκανικούς Πολέμους του 1912-13, αλλά η άνοδος των Νεοτούρκων στη εξουσία οδήγησε στην εξόντωση του Ελληνισμού της Ανατολής.

Άρθρο για το huffingtonpost.gr, 13.10.2022

Τα επίσημα εγκαίνια του IGB, του αγωγού φυσικού αερίου που συνδέει την Ελλάδα με τη Βουλγαρία, ανέδειξαν τις καλές σχέσεις και τη συνεργασία μεταξύ των δύο γειτονικών χωρών, μελών της Ευρ. Ένωσης. Πριν από έναν αιώνα οι σχέσεις ήσαν ταραγμένες και συγκρουσιακές. Δεν λησμονούμε την Ιστορία μας, αλλά σήμερα επιδιώκουμε τη φιλική σχέση  με στόχο τα αμοιβαία οφέλη.

Στο πλαίσιο αυτό μάς ενδιαφέρουν τα αποτελέσματα των βουλευτικών εκλογών της 2.10.2022 στη γειτονική μας Βουλγαρία. Μέχρι τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές δεν έχει σχηματισθεί κυβέρνηση, αλλά τα ποσοστά των κομμάτων είναι γνωστά και μάς βοηθούν να εξαγάγουμε συμπεράσματα.

Πρώτο κόμμα ήλθε το Κεντροδεξιό GERB του πρώην Πρωθυπουργού Μπόικο Μπορίσοφ, ο οποίος στην προηγούμενη Βουλή ήταν στην Αντιπολίτευση. Συνεργάσθηκε με το μικρό ιστορικό κόμμα της Ένωσης Δημοκρατικών Δυνάμεων, το οποίο ιδρύθηκε το 1989 με σκοπό τη μετάβαση από το κομμουνιστικό καθεστώς σε μία  πολυκομματική κοινωνία. Η συμμαχία αυτή συγκέντρωσε το 25,33%. Πρώτο σχόλιο: Παρά τις καταγγελίες εναντίον της διακυβέρνησής του ο Μπορίσοφ δημιούργησε την έκπληξη.

Στη δεύτερη θέση με 20,20% βρίσκεται το κεντρώο κόμμα “Συνεχίζουμε την αλλαγή” των Πέτκοφ και Βασίλιεφ, το οποίο ήταν το κυβερνών κόμμα μέχρι χθες. Οι δύο ηγέτες εμφανίσθηκαν ως τεχνοκράτες με σπουδές στο εξωτερικό και ως διώκτες της διαφθοράς. Φαίνεται ότι δεν έπεισαν. Δεύτερο σχόλιο: Δεν αρκεί να είσαι καλός τεχνοκράτης. Πρέπει να αποκτήσεις ισχυρά λαϊκά ερείσματα.

Στην τρίτη θέση βρίσκεται με 13,76 % η “Ένωση για τα Δικαιώματα και τις Ελευθερίες”, δηλαδή το κόμμα που εκπροσωπεί τη μουσουλμανική μειονότητα. Ορισμένοι την αναφέρουν ως τουρκική, αλλά ο όρος αυτός δεν λαμβάνει υπ’ όψιν το μεγάλο ποσοστό Πομάκων, οι οποίοι δεν έχουν τουρκική συνείδηση. Το κόμμα των Μουσουλμάνων για μία ακόμη φορά προβάλλεται ως ο πιθανός κυβερνητικός συνεταίρος για να σχηματίσει κυβέρνηση ο Μπορίσοφ. Οι Μουσουλμάνοι στη Βουλγαρία έχουν κατορθώσει να εμφανίζονται ως ρυθμιστική δύναμη σε Προεδρικές και βουλευτικές εκλογές. Σχόλιο τρίτο: Αν η Ελληνική Εθνική Μειονότητα στην Αλβανία είχε διατηρήσει την ενιαία και αυτόνομη κομματική εκπροσώπησή της και δεν είχε ενταχθεί στα δύο μεγάλα αλβανικά κόμματα, θα μπορούσε πιθανότατα να διαδραματίσει ρόλο ρυθμιστού στη Βουλή των Τιράνων. Ποτέ δεν είναι αργά. Ο πυρήνας του “Κόμματος  Ένωσης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων”  υπάρχει.

Στην τέταρτη θέση καταγράφεται με 10,7% το υπερεθνικιστικό κόμμα “Αναγέννηση”. Η ενίσχυσή του, σε συνδυασμό με παλαιότερες θέσεις που είχε εκφράσει το GERB του Μπορίσοφ, θα δυσκολέψει τις σχέσεις με τα Σκόπια. Σχόλιο τέταρτο: Παρά την υποχώρηση  στις προϋποθέσεις που έθεσε η Σόφια η ενταξιακή πορεία των Σκοπίων προς την Ευρ. Ένωση θα συναντήσει πολλά εμπόδια.

Σχόλιο πέμπτο: Το χαμηλό ποσοστό του Σοσιαλιστικού Κόμματος (9,3%) δείχνει ότι σε μία χώρα, που έζησε επί δεκαετίες υπό κομμουνιστικό καθεστώς, μία παράταξη που δημιουργήθηκε από πρώην κομμουνιστές δεν έχει μέλλον.

Στην Ελλάδα συμφέρει να υπάρχει πολιτική σταθερότητα στη Βουλγαρία δεδομένης της ρευστότητας που επικρατεί  στη βαλκανική γειτονιά μας. Πρέπει να ενισχύσουμε τις διμερείς σχέσεις έχοντας, όμως, κατά νου ότι στην ερμηνεία ορισμένων ιστορικών ζητημάτων οι θέσεις μας δεν συμπίπτουν με τις αντίστοιχες βουλγαρικές.

Εν αναμονή, λοιπόν, του σχηματισμού κυβέρνησης στη Σόφια.

Άρθρο στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ, 8.10.2022

πηγή φωτογραφίας: Reuters

Πού το πάει ο Ερντογάν, διερωτώμαστε όλοι. Θα κάνει πόλεμο ή απλώς μας επιτίθεται φραστικά για να μάς αναγκάσει σε διπλωματικές υποχωρήσεις; Η δική μου άποψη είναι ότι ο Τούρκος Πρόεδρος νομίζει ότι έχει απέναντί του την Ελλάδα μιας σχετικά πρόσφατης περιόδου, όταν μία ομάδα πολιτικών, αναλυτών και πανεπιστημιακών μάς προετοίμαζαν για εθνικές υποχωρήσεις.

Ευτυχώς αυτή η περίοδος έχει περάσει και το κλίμα στην κοινωνία έχει αλλάξει. Για ιστορικούς λόγους ας θυμηθούμε ποια ήσαν αυτά τα γεγονότα και  οι ιδεολογικές αγκυλώσεις που αποθράσυναν την Τουρκία και έδωσαν στον Ερντογάν την λανθασμένη εντύπωση ότι και τώρα θα γκριζάρουμε κάποια νέα Ίμια.

Ήταν, λοιπόν, μία Ελλάδα στην οποία όποιος έγραφε για τον τουρκικό επεκτατισμό κατηγορείτο ότι είναι εθνικιστής.

Ήταν μία Ελλάδα, η οποία είχε αναγάγει σε δόγμα τον κατευνασμό του «θηρίου»,  δηλαδή να προωθούμε την τουρκική ένταξη στην Ευρ. Ένωση για να καλοπιάσουμε την Άγκυρα. Μόνο που ο … κατευνασμός αποθράσυνε τους γείτονες, αλλά ενόχλησε και πολλούς Ευρωπαίους εταίρους μας που δεν έβλεπαν με καλό μάτι την Τουρκία ως υποψήφιο μέλος της Ε.Ε.

Ήταν μία Ελλάδα, στην οποία κυβερνούσαν διάφοροι δήθεν εκσυγχρονιστές, οι οποίοι πρόβαλλαν ως μοναδική αξία την άνοδο του Χρηματιστηρίου και υποτιμούσαν την εθνική ευαισθησία του λαού μας.

Ήταν μία Ελλάδα, η οποία υποχώρησε μπροστά στο στημένο επεισόδιο των Ιμίων με Πρωθυπουργό την κυρία Τσιλέρ. Ήταν η εποχή κατά την οποία οι εδώ αναλυτές έλεγαν: Υποχωρούμε για να κρατήσουμε στην εξουσία την Τσιλέρ ώστε να μην έλθουν οι Ισλαμιστές.

Ήταν μία Ελλάδα στην οποία ευδοκιμούσαν οι καθησυχαστικές αφηγήσεις και οι αναλύσεις του τύπου: «Μην δίνετε σημασία στις κραυγές του α η ου β Τούρκου επισήμου. Είναι μεμονωμένες. Λέγονται για προεκλογικούς λόγους». Τελικά πέρασαν και μία και δύο και τρεις εκλογικές μάχες στην Τουρκία και άλλαξαν κυβερνήσεις,  αλλά οι απειλές κατά της Ελλάδος και της Κύπρου συνεχίζονταν και μάλιστα πιο ενισχυμένες.

Ήταν μία Ελλάδα, της οποίας ο Υπουργός Εξωτερικών χόρευε ζεϊμπέκικα με τον Τούρκο ομόλογό του ξεχνώντας ότι τότε στην Τουρκία συγκυβερνούσαν οι Γκρίζοι Λύκοι. Ο Μπαχτσελί και τότε ήταν Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης, αλλά δεν ενοχλούσε τους εκσυγχρονιστές. Όλοι τον ανακάλυψαν τώρα που το Κόμμα του (Εθνικιστικής Δράσης) συγκυβερνά με το Κόμμα του Ερντογάν.

Ήταν μία Ελλάδα, η οποία άλλαξε τα σχολικά βιβλία της για να μην ενοχλείται η Τουρκία. Η σφαγή των Ελλήνων στη Σμύρνη μετονομάσθηκε σε «συνωστισμό», το Παιδομάζωμα επί Τουρκοκρατίας χαρακτηρίσθηκε ως μία φυσιολογική στρατολογία νέων και η Οθωμανική Αυτοκρατορία παρουσιάσθηκε σαν μία χώρα που σεβόταν τους υπηκόους της.

Μάλλον αυτή την Ελλάδα έχει στο μυαλό του ο Ερντογάν και πιστεύει ότι θα υποχωρήσουμε με την πρώτη ντουφεκιά. Ή ακόμη καλύτερα γι’ αυτόν ότι θα κάνουμε σοβαρές παραχωρήσεις στον διπλωματικό τομέα  για να αποφύγουμε τη στρατιωτική εμπλοκή.

Ευτυχώς δεν ζούμε σε εκείνη την εποχή. Αν το καταλάβει ο γείτων νεο-οθωμανός καλώς. Αν δεν το καταλάβει κακό για εκείνον. Έχουμε αμυντική ισχύ, έχουμε συμμαχίες, έχουμε πατριωτικό φρόνημα και ξέρουμε ότι στη Μικρά Ασία δεν έγινε «συνωστισμός», αλλά Γενοκτονία του Ελληνισμού.

Άρθρο στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ 1.10.2022