Άρθρα

Μέσα σε μία εβδομάδα εξεδήμησαν προς Κύριον τρεις λόγιοι Αγιορείτες με σπουδαίο συγγραφικό και κοινωνικό έργο. Πρώτα έφυγε ο Γέρων Μωυσής ο Αγιορείτης, ο οποίος κατά τους τελευταίους μήνες δέχθηκε τη συγκινητική περίθαλψη και υποστήριξη από τον Σεβ. Μητροπολίτη Καστορίας κ. Σεραφείμ και τους συνεργάτες του. Μετά από λίγες ημέρες πληροφορηθήκαμε ότι έπεσε από τη στέγη του κελλιού του στην Καψάλα του Αγίου Όρους ο μοναχός Νικόδημος Μπιλάλης, ο ιδρυτής της Πανελληνίου Ενώσεως Φίλων των Πολυτέκνων. Και ανήμερα της Πεντηκοστής παρέδωσε το πνεύμα ο προ-ηγούμενος της Ιεράς Μονής Οσίου Γρηγορίου, ο πασίγνωστος ανά την Οικουμενική Ορθοδοξία Αρχιμανδρίτης Γεώργιος Καψάνης.

Ο Κύριος που τους πήρε κοντά του θα αποστείλει άλλες μορφές που θα εργασθούν για την Ελληνορθόδοξη παράδοσή μας.

Ο Γέρων Μωυσής εγκαταβιούσε σε μία σκήτη της Μονής Κουτλουμουσίου, κοντά στις Καρυές. Έγραψε πάμπολλα βιβλία, γλαφυρά, τεκμηριωμένα και κατανοητά. Έφερε την Ορθόδοξη Πνευματικότητα του Άθω σε όλα τα μήκη και πλάτη του Οικουμενικού Ελληνισμού. Πραγματοποίησε αναρίθμητες ομιλίες και εξέδιδε μέχρι προσφάτως το περιοδικό ΠΡΩΤΑΤΟΝ με άρθρα και σχόλια από τη ζωή του Αγίου Όρους. Πριν από λίγες ημέρες τον είχα επισκεφθεί στην Καστοριά και μού έκανε εντύπωση η διαύγειά του παρά την σοβαρότατη νόσο του.

Ο μοναχός Νικόδημος Μπιλάλης έγινε πρώτα γνωστός ως λαϊκός και ως Θεολόγος-Φιλόλογος. Συνέγραψε εξαίρετα σχολικά βιβλία Θρησκευτικών (ως Βασίλειος Μπιλάλης). Αφιέρωσε τη ζωή του σε δύο σκοπούς: Στη συγκέντρωση ενδυμάτων και τροφίμων για τους ενδεείς πολυτέκνους και στην επανέκδοση όλων των έργων του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου. Το σημείο όπου συνέβη το θανατηφόρο δυστύχημα είναι κοντά στην  καλύβη όπου ασκήτευτε και συνέγραφε επί  αρκετά έτη ο Άγιος Νικόδημος στα τέλη του 18^ου αιώνος.

Ο Αρχιμανδρίτης Γεώργιος Καψάνης θα μπορούσε κάλλιστα να διαπρέψει ως Πανεπιστημιακός δάσκαλος, αλλά προτίμησε να αφιερωθεί στον μοναχισμό. Ο ίδιος και η συνοδεία του μετέβησαν στη Μονή Γρηγορίου στις αρχές της δεκαετίας του 1970 και συνετέλεσαν στην αναγέννηση της Αθωνικής Μοναστικής Πολιτείας. Οι απόψεις του για κρίσιμα εκκλησιαστικά θέματα ελαμβάνοντο σοβαρά υπ’ όψιν από κληρικούς και λαϊκούς.

Το καλύτερο μνημόσυνο για την ψυχή τους θα είναι να δώσουμε στους νέους μας να μελετήσουν τα έργα τους.

Άρθρο μου στην εφημερίδα Δημοκρατία, Κυριακή 15 Ιουνίου 2014

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή  ανακοίνωσε ότι έφθασε η ώρα για να αρχίσουν οι συζητήσεις για πιθανή ένταξη της Αλβανίας στην Ευρ. Ένωση. Δεν γνωρίζω πού βασίζεται αυτή η αισιοδοξία των Επιτρόπων, πιστεύω όμως ότι η Ελλάς δικαιούται και υποχρεούται να θέσει συγκεκριμένους και αυστηρούς όρους για να ανοίξει  η συζήτηση. Η Αλβανία δεν φέρεται σωστά σε πολλά θέματα που συγκινούν τον Ελληνισμό και γενικά επιδεικνύει κακοπιστία απέναντι στην Αθήνα και στην Ελληνική Εθνική Κοινότητα, η οποία ζει εκεί.

1)      Πρώτος  ελληνικός όρος πρέπει να είναι η άμεση συνεργασία και παροχή αδειών εκ μέρους των Αλβανών για τη περισυλλογή των οστών των Ελλήνων στρατιωτών του 1940- 41. Ορθώς το επισημαίνει η Επιτροπή Συγγενών Πεσόντων ότι οι περισσότεροι από τους 8000 αξιωματικούς και οπλίτες του έπους των Βορειοηπειρωτικών βουνών ή δεν έχουν εντοπισθεί ακόμη ή βρίσκονται θαμμένοι σε ομαδικούς τάφους. Από την εποχή που οι Αρχαίοι πρόγονοί μας έπαιζαν στο θέατρο την Αντιγόνη του Σοφοκλέους η τιμή προς τους νεκρούς αποτελεί στοιχειώδη προϋπόθεση για να θεωρείται πολιτισμένη μία κοινωνία. Η Αλβανία καλείται να αποδείξει εμπράκτως αν είναι πράγματι έτοιμη για να ενταχθεί στους ευρωπαϊκούς δημοκρατικούς θεσμούς.

2)      Οφείλουμε να ζητήσουμε τον μεγαλύτερο σεβασμό προς τα δικαιώματα των Ελλήνων είτε αυτοί ζουν στη Β. Ήπειρο είτε σε άλλα σημεία της χώρας. Να ξαναγίνει η απογραφή των μειονοτήτων με σαφή καταγραφή εθνικής καταγωγής και θρησκεύματος. Για την προηγούμενη απογραφή έχουμε παράπονα ότι διεξήχθη με σοβαρές παρατυπίες. γι’ αυτό και το αποτέλεσμα δεν αναγνωρίσθηκε από την Ορθόδοξη Εκκλησία της Αλβανίας και από την Οργάνωση ΟΜΟΝΟΙΑ της Ελληνικής Μειονότητος. Θυμίζω ότι η απογραφή αυτή πραγματοποιήθηκε με μερική χρηματοδότηση από την Ευρ. Ένωση, η οποία είχε θεωρήσει νόμιμη και χρήσιμη την καταγραφή θρησκεύματος και εθνικότητος (π.χ. μέλος της Ελληνικής ή Μαυροβουνιακής μειονότητος), αρκεί αυτή να είναι προαιρετική και με τη σύμφωνη γνώμη του απογραφομένου.

3)      Να ζητήσουμε από την Ε.Ε. να απαιτήσει την παύση κάθε ανθελληνικής προπαγάνδας μέσω κομμάτων, Τύπου ή σχολικών βιβλίων. Στα σχολικά εγχειρίδια, τα οποία μοιράζονται ακόμη και στα ελληνόπουλα της Βορείου Ηπείρου, το αλβανικό κράτος- ασχέτως του κόμματος που κυβερνά- καλλιεργεί τον μύθο της μεγάλης ή « Φυσικής» Αλβανίας, στην οποία πρέπει να περιληφθούν αρκετά εδάφη της ελληνικής Ηπείρου και Δυτικής Μακεδονίας. Οι Αλβανοί των Βαλκανίων αναπτύσσουν έναν επικίνδυνο εθνικισμό με πρόσφατη έκφραση την ενοποίηση του εκπαιδευτικού συστήματος μεταξύ των «δύο αλβανικών κρατών»,  Κοσσόβου και Αλβανίας.

4)      Να απαιτήσουμε να σταματήσουν οι πάσης φύσεως διοικητικές και δικαστικές μεθοδεύσεις εις βάρος της Ελληνικής Εθνικής Κοινότητος. Να μην ενταχθεί η ελληνικότατη Χειμάρρα σε ενιαίο Δήμο μαζί με φανατικούς μουσουλμάνους, όπως θέλουν τα Τίρανα. Να ακυρωθούν οι δικαστικές αποφάσεις, οι οποίες αδικούν κατάφωρα Έλληνες ιδιοκτήτες γης καθώς και την Ορθόδοξη Εκκλησία. Να ρυθμισθεί δια νόμου η επιστροφή όλων των Ναών και Μονών που κρατικοποίησε το κομμουνιστικό καθεστώς.

5)      Να δηλώσουν τα δύο μεγάλα αλβανικά κόμματα, Δημοκρατικό και Σοσιαλιστικό, ότι δεν συμφωνούν με τα αιτήματα των Τσάμηδων απογόνων των εγκληματιών πολέμου του 1941- 44, τα οποία ξεκινούν από τη διεκδίκηση γης στην Θεσπρωτία και φθάνουν μέχρι τη διεκδίκηση ελληνικών εδαφών στην Ήπειρο.

Εφέτος συμπληρώνονται 100 χρόνια από το Πρωτόκολλο της Κερκύρας του 1914, το οποίο υπέγραψαν οι Αλβανοί και οι τότε προστάτες τους Ιταλοί μετά την εξέγερση των Βορειοηπειρωτών. Να θυμίσουμε στους εταίρους μας την Αυτονομία των Ελλήνων εντός Αλβανίας που ζητούσε το μηδέποτε εφαρμοσθέν εκείνο κείμενο. Έστω κι αν έχουν αλλάξει προδήλως οι συνθήκες οι Διεθνείς Συμφωνίες δεν πρέπει να κουρελιάζονται.

Άρθρο μου στην εφημερίδα Δημοκρατία, Τρίτη 10 Ιουνίου 2014.

Η κατάσταση στην Ουκρανία εκτραχύνεται και καθημερινά σκοτώνονται άνθρωποι στις μάχες μεταξύ του κυβερνητικού στρατού και των Ρώσων  αυτονομιστών. Για την Ελλάδα τα ερωτήματα που αναφύονται είναι τα εξής:

1)      Η τύχη των Ελλήνων. Πρώτιστο μέλημα του Ελληνικού Κράτους είναι η προστασία των απανταχού της γης ομοεθνών μας και αυτό πρέπει να διακηρυχθεί προς τις δύο αντιμαχόμενες πλευρές στην Ουκρανία.

2)      Το ενεργειακό ζήτημα. Αν σταματήσει λόγω εχθροπραξιών η ροή φυσικού αερίου μέσω Ουκρανίας τότε θα σταματήσει η διοχέτευση προς την Ελλάδα μέσω των ελληνοβουλγαρικών συνόρων. Θα απομένει η παροχή αερίου που έρχεται από το Αζερμπαϊτζάν μέσω Τουρκίας και θα αναβαθμισθεί ο σταθμός υγροποιημένου αερίου στη νήσο Ρεβυθούσα των Μεγάρων. Ίσως μεσομακροπρόθεσμα αξίζει να αναζητήσουμε και άλλες μορφές φυσικού αερίου όπως το σχιστολιθικό, που είναι φθηνότερο από αυτό που μέχρι σήμερα χρησιμοποιούμε.

3)      Η παρουσία δεξιών εξτρεμιστών στην κυβέρνηση. Έστω κι αν στηρίζουμε την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας δεν μπορούμε να παραβλέψουμε τη συμμετοχή της εξτρεμιστικής δεξιάς στην κυβέρνηση του Κιέβου. Οφείλουμε να δηλώσουμε την ενόχλησή μας. Γενικότερα οι κυβερνήσεις των χωρών της Ευρ. Ενώσεως πρέπει να εμφανίσουν συνεπή γραμμή. Για να μπορούν πειστικά να καταγγείλουν την αναβίωση του νεοναζισμού σε διάφορες χώρες της Ευρώπη ας μην εθελοτυφλούν στην Ουκρανία.

4)      Οι αποσχιστικές τάσεις και ο ρόλος της Ρωσίας. Οι Ρώσοι ή ρωσόφιλοι ή ρωσόφωνοι, έχουν πάρει τα όπλα και σε ορισμένες περιοχές ζητούν αυτονομία μέχρι και απόσχιση από την Ουκρανία. Η Ρωσία στηρίζει την απόσχιση της Κριμαίας. Η ελληνική στάση πρέπει να είναι σαφώς κατά των αποσχίσεων, αλλά υπέρ της διευρυμένης αυτονομίας και της προστασίας της πολιτιστικής ταυτότητας των Ορθοδόξων Ρώσων. Η Ελλάς δεν έχει αναγνωρίσει την ανεξαρτησία του Κοσσόβου που αποσχίσθηκε από τη Σερβία, ούτε πρέπει να να αναγνωρίσει την οποιαδήποτε μορφή ανεξαρτησίας της Κριμαίας. Σε αντίθετη περίπτωση θα αρχίσει και η Τουρκία να ζητεί την αυτονόμηση ελληνικών εδαφών!

5)      Ο ρόλος της Τουρκίας. Η Άγκυρα στηρίζει τους Τατάρους μουσουλμάνους στην Κριμαία κατά των Ρώσων. Όμως οι μουσουλμάνοι Τστετσένοι στέλνουν εθελοντές πολεμιστές υπέρ των Ρώσων. Φαίνεται ότι η Τουρκία δεν επιβάλλεται σε όλους τους Μουσουλμάνους όπως θα ήθελε!

Άρθρο μου στην εφημερίδα Δημοκρατία, Σάββατο 7 Ιουνίου 2014.

Με την ευκαιρία του εξαμήνου της Ελληνικής Προεδρίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ακριβέστερα στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο) η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος και το Υπουργείο Εξωτερικών διοργάνωσαν  Ημερίδα αφιερωμένη στον πρώτο Κυβερνήτη του νεοσύστατου κράτους μας, τον Ιωάννη Καποδίστρια. Η Ημερίδα έλαβε χώραν στις 30 Μαίου στην Παλαιά Βουλή, ενώ προέκτασή της ήσαν οι συναφείς εκδηλώσεις στο Ναύπλιο στις 31 Μαίου και 1 Ιουνίου. Στην Ημερίδα ήσαν παρόντες και απηύθυναν χαιρετισμό ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμος και ο Αντιπρόεδρος της Κυβερνήσεως και Υπουργός Εξωτερικών Ευάγγελος Βενιζέλος.

Ο Καποδίστριας μπορεί κάλλιστα να αποτελέσει πρότυπο πολιτικού και διπλωμάτη για την εποχή μας. Παραμένει επίκαιρος, διότι το ήθος του και οι ικανότητές του συνέθεταν μία προσωπικότητα διαχρονικής και οικουμενικής αξίας και εμβέλειας. Δεν εμπνέει μόνον τους Έλληνες, αλλά και τους Ρώσους, τους Ελβετούς, τους Γάλλους και άλλους λαούς. Τους Έλληνες τούς  βρήκε  ματωμένους, διχασμένους, φτωχούς και με τον Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο και έδωσε αγώνα για να δημιουργήσει κράτος και να καθορίσει τα σύνορά του. Οι Ρώσοι τον αξιοποίησαν ως Υπουργό Εξωτερικών, οι Ελβετοί τον τιμούν ως θεμελιωτή της Ελβετικής Συνομοσπονδίας των καντονίων, οι Γάλλοι τον ευγνωμονούν διότι εμπόδισε τον Τσάρο και τους άλλους ηγέτες από το να τεμαχίσουν την ηττημένη Γαλλία του Ναπολέοντα. Η Ευρώπη του αναγνωρίζει την αρχική ιδέα και το όραμα για μία μορφή Ενώσεως χωρίς να καταργηθούν τα εθνικά κράτη.

Ο Ιωάννης Καποδίστριας ήταν ευλαβής, προσευχόμενος και μελετητής των θησαυρών της Ορθόδοξης Εκκλησίας μας. Από τον Κερκυραίο πατέρα του και την Κυπρία μητέρα του είχε διδαχθεί την πίστη στον Χριστό και στην Εκκλησία και έφερε πάντα μαζί του την εικόνα της Παναγίας Πλατυτέρας από το ομώνυμο μοναστήρι της Κέρκυρας.

Η Ορθοδοξία ήταν η βάση κάθε σκέψης και πράξης του. Θεμελίωσε την παιδεία με κύριο μάθημα τα Ορθόδοξα Θρησκευτικά. Ζήτησε από τον Ανδρέα Μουστοξύδη να συγγράψει βιβλίο Θρησκευτικών ως το πιο απαραίτητο για τα σχολεία του νέου κράτους. Ίδρυσε στον Πόρο Ιερατική Σχολή. Το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων είναι ιδέα του Καποδίστρια, ο οποίος τότε το ονόμασε Γραμματεία των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως.

Στα πρώτα βήματά του ως Κυβερνήτης στην Αίγινα πήγαινε τακτικά στον Μητροπολιτικό ναό, την Μεγάλη Παναγία, όπου και σήμερα σώζεται το στασίδι του. Αλλά και το φονικό βόλι τον βρήκε έξω από τον Ναό του Αγίου Σπυρίδωνος στο Ναύπλιο όπου πήγαινε να εκκλησιασθεί από όρθρου βαθέος.

Προέβαλλε την εθνική ταυτότητα των Ελλήνων γράφοντας στους ξένους πολιτικούς ότι Έλληνες είναι εκείνοι, οι οποίοι παρά την δουλεία δεν έπαυσαν να ομολογούν την πίστη τους στην Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία και να μιλούν τη γλώσσα των πατέρων τους.

Πίεζε με έξυπνο τρόπο τον Τσάρο της Ρωσίας να ενδιαφερθεί για την ελευθερία της Ελλάδος. Η πατρίδα του ήταν πάντα στην πρώτη γραμμή του ενδιαφέροντός του. Ο αντίπαλός του, ο Αυστριακός Καγκελλάριος Μέττερνιχ, τον κατηγορούσε ότι είναι ικανός να κάνει τα πάντα αρκεί να κερδίσει η Ελλάς την απελευθέρωση από τον τουρκικό ζυγό. Ο Χένρι Κίσσιγκερ, πρώην Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, έγραψε στη διδακτορική διατριβή του για τη διπλωματία του 19ου αιώνος: «Δύο ειδών διπλωμάτες υπάρχουν: Οι Μέττερνιχ και οι Καποδίστριες». Εννοούσε ότι η σχολή σκέψης του Μέττερνιχ μιλούσε μόνο για συμφέροντα και καταπίεζε τα μικρότερα έθνη. Ενώ η γραμμή πλεύσης του Καποδίστρια βασιζόταν σε αξίες και ιδανικά.

Ο Καποδίστριας ήταν πρότυπο εντιμότητος. Δεν κρατούσε τον μισθό που εδικαιούτο αλλά τον χάριζε στις χήρες και στα ορφανά. Ο Ελληνορθόδοξος Καποδίστριας είναι άξιος μιμήσεως ως πρότυπο Κυβερνήτου.

Άρθρο μου στην εφημερίδα Δημοκρατία, Τρίτη 3 Ιουνίου 2014

Ενώ η προσοχή μας ήταν στραμμένη στις ευρωεκλογές  διαδραματίσθηκαν ενδιαφέροντα γεγονότα στο δεύτερο κράτος του Ελληνισμού, την Κύπρο. Τα θυμίζω εν συντομία:

Πρώτο σημαντικό γεγονός ήταν η επίσκεψη του Αντιπροέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν. Ο Αμερικανός αξιωματούχος δήλωσε ότι τώρα με την αξιοποίηση των υδρογονανθράκων και με τη συνεργασία Κύπρου-Ισραήλ, οι ΗΠΑ καθίστανται στρατηγικός εταίρος της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ο Μπάιντεν επισκέφθηκε και τα Κατεχόμενα, αλλά αρνήθηκε να κάνει χειραψία με τον ψευδοπρόεδρο των Τουρκοκυπρίων Έρογλου. Η κίνηση αυτή υποδηλώνει ότι οι ΗΠΑ δεν αναγνωρίζουν το ψευδοκράτος, το οποίο ανακήρυξε ο μακαρίτης Ντενκτάς στις 15.11.1983. Ο Ελληνισμός οφείλει να αξιοποιήσει τη διεθνή απομόνωση των φερεφώνων της Άγκυρας και να εργασθεί για την προβολή του Κυπριακού ως ζητήματος εισβολής και κατοχής.

Δεύτερο σημείο άξιο σχολιασμού είναι το αποτέλεσμα των Ευρωεκλογών. Με σταυροδοσία των υποψηφίων, όπως και στην Ελλάδα, οι Κύπριοι ανέδειξαν πρώτο κόμμα τον Δημοκρατικό Συναγερμό (ΔΗΣΥ) της Δεξιάς. Περισσότερο από το ένα τρίτο των ψηφοφόρων έδειξαν έτσι τη στήριξή τους στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Νίκο Αναστασιάδη,  πρώην Πρόεδρο του ΔΗΣΥ. Δεύτερο κόμμα, με μεγάλες απώλειες συγκριτικά με το παρελθόν, ήλθε το Κομμουνιστικό ΑΚΕΛ. Η αριστερή διακυβέρνηση του Δ. Χριστόφια και του ΑΚΕΛ κατά την προηγούμενη πενταετία έβλαψε την Κυπριακή οικονομία, προσπάθησε να αφελληνίσει την παιδεία και τελικά οδήγησε την Κυπριακή Αριστερά στην απώλεια του 1/4 της δυνάμεώς της. Τρίτο  ήλθε το Δημοκρατικό Κόμμα (ΔΗΚΟ) του Κέντρου, το οποίο διαφωνεί με οποιαδήποτε σκέψη νεκραναστάσεως του Σχεδίου Ανάν.  Τέταρτο ήλθε το Σοσιαλιστικό Κόμμα ΕΔΕΚ, με αρχηγό τον αξιόλογο πολιτικό Γιαννάκη Ομήρου και με σαφή αντίθεση σε λύσεις τύπου Ανάν. Ο πρώην Υπουργός Γιώργος Λιλλήκας, ο οποίος είχε πέρσυ διεκδικήσει την Προεδρία της Δημοκρατίας, ίδρυσε κόμμα, αλλά με μικρή διαφορά δεν κέρδισε έδρα.

Τελικά ο ΔΗΣΥ εκλέγει 2 ευρωβουλευτές. Το ΑΚΕΛ επίσης 2, το ΔΗΚΟ 1 και η ΕΔΕΚ 1. Με τον ΔΗΣΥ επανεξελέγη η μαχητική Ελένη Θεοχάρους, η οποία θέτει συχνά στην Ευρωβουλή το ερώτημα για την τύχη των αγνοουμένων-θυμάτων της εισβολής του 1974. Προ ενός έτους κατήγγειλε ότι βρέθηκαν σκελετοί Ελληνοκυπρίων αιχμαλώτων σε τουρκική φυλακή. Της εύχομαι να συνεχίσει τον αγώνα!

Άρθρο μου στην εφημερίδα Δημοκρατία, Κυριακή 1 Ιουνίου 2014

Πεντακόσια εξηνταένα χρόνια πέρασαν από την αποφράδα εκείνη ημέρα της 29ης Μαΐου 1453. Τότε που ακούστηκε η κραυγή “Εάλω η Πόλις” καί η Βασιλεύουσα, η Πόλη των Αγίων, των Αυτοκρατόρων και των θρύλων, πέρασε υπό την κατοχή του Οθωμανού δυνάστη. Eτσι άρχισε η Τουρκοκρατία. Το Γένος επεβίωσε, αλλά η Κωνσταντινούπολις και η Αγιά Σοφιά παραμένουν σε ξένα χέρια. Σήμερα τιμούμε τους πεσόντες κατά την πολιορκία και κατά την Άλωση, διαβάζουμε τους θρήνους και τους θρύλους, συγκινούμεθα και διδασκόμεθα. Διότι αυτή είναι η αξία της ιστορικής μνήμης. Να αποτελεί μάθημα ες αεί για τις νεώτερες και τις απερχόμενες γενιές.
1) Πρέπει να θυμόμαστε την Άλωση για να αποτίουμε ένα διαρκή και μεγάλο φόρο τιμής στο Βυζαντινό κράτος, την Ρωμανία όπως την αναφέρουν τα κείμενα της εποχής, το εκχριστιανισθέν Ρωμαϊκό κράτος του Ελληνικού Έθνους, όπως το χαρακτηρίζει ο νεώτερος βυζαντινολόγος Διονύσιος Ζακυνθηνός. Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία με πρωτεύουσα την Κωνσταντινούπολη-Νέα Ρώμη άντεξε επί 11 αιώνες. Μετά την Άλωση από τους Σταυροφόρους το 1204 η εδαφική της έκταση και το σφρίγος της περιορίσθηκαν σημαντικά. Παρέμεινε όμως καθ’ όλην την διάρκεια του βίου της το κράτος στο οποίο πραγματοποιήθηκε η επιτυχής και δημιουργική συνάντηση Χριστιανισμού και Ελληνισμού. Η Ελληνορθόδοξη παράδοση υπήρξε το αποτέλεσμα αυτής της συναντήσεως και το Βυζάντιο την διέδωσε με ειρηνικό τρόπο στους γειτονικούς λαούς. Αυτήν την ιεραποστολική δράση των Βυζαντινών προγόνων μας καταδεικνύουν και μαρτυρούν οι πολιτισμοί των σημερινών λαών της Ανατολικής Ευρώπης. Ο Ρώσος Πατριάρχης Αλέξιος παραδέχθηκε, όταν βρέθηκε το 1992 στην Αθήνα, ότι η Ρωσία είναι πνευματικό τέκνο του Ελληνοχριστιανικού πολιτισμού του Βυζαντίου. Ο Ρουμάνος Ιστορικός και πολιτικός του 20ου αιώνος Νικολάϊ Γιόργκα χαρακτήρισε την Μολδοβλαχία μετά την Άλωση ως “το Βυζάντιο μετά το Βυζάντιο”. Και το κυριλλικό ελληνογενές αλφάβητο που χρησιμοποιούν πολλοί σλαβικοί λαοί αποτελεί έμπρακτη επιβεβαίωση της ακτινοβολίας του Βυζαντινού πολιτισμού. Αυτόν, λοιπόν, τον πολιτισμό πρέπει να διδάσκουμε και να διδασκόμαστε εμείς οι σύγχρονοι Έλληνες.
2) Πρέπει να θυμόμαστε την Άλωση, διότι μέσα από τις διηγήσεις των ιστορικών της εποχής ξετυλίγεται η Ελληνική Διάρκεια, η διαχρονική πορεία των αξιών του Ελληνισμού. Η συγκλονιστική ομιλία του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου στις 28 Μαϊου πριν από την τελική επίθεση των Οθωμανών μας διδάσκει γιατί αγωνιζόμαστε: Για την Πίστη, για την Πατρίδα, για τους συγγενείς μας. Προσθέτει και τον βασιλέα, διότι εκείνο ήταν το πολίτευμα της εποχής. Όμως το τρίπτυχο Πίστη, Πατρίδα, συγγενείς, που αναφέρει ο τελευταίος Αυτοκράτορας, μας συνδέει με τον όρκο των αρχαίων Αθηναίων εφήβων και με τον παιάνα των Σαλαμινομάχων, το “Ιτε παίδες Ελλήνων” και φθάνει αυτή η Ελληνική Διάρκεια μέχρι την προκήρυξη του Αλεξάνδρου Υψηλάντη, που έγραφε τον Φεβρουάριο του 1821 “Μάχου υπέρ Πίστεως και Πατρίδος”, και μέχρι τά λόγια του Κολοκοτρώνη προς τους μαθητάς του πρώτου Γυμνασίου της Ελεύθερης πλέον Αθήνας: “Όταν πιάσαμε τ’ άρματα είπαμε πρώτα υπέρ Πίστεως και ύστερα υπέρ Πατρίδος” . Αυτές είναι οι διαχρονικές αξίες του Ελληνισμού. Αυτός ο ηθικός δεσμός ενώνει τον Παλαιολόγο με τους Σαλαμινομάχους , με τον Κολοκοτρώνη, με το 1940 και με το Κυπριακό έπος του 1955-59. Μαχόμεθα για την Πίστη, την Πατρίδα, την Οικογένεια όσο κι αν κάποιοι μας χαρακτηρίζουν ….αναχρονιστικούς. Τιμώντας την μνήμη των προδρόμων και των μαρτύρων της Ελληνικής Διαχρονίας, εμείς γι’ αυτά θα συνεχίζουμε να αγωνιζόμαστε!
3) Θυμόμαστε τα γεγονότα της εποχής πριν και γύρω από την άλωση, διότι μας διδάσκουν την πολύτιμη συμβολή της Ορθοδόξου εκκλησίας μας στην επιβίωση του Γένους μας. Λίγες δεκαετίες προ της αλώσεως είχαμε μία έντονη και αυταρχική παρέμβαση της τότε Πολιτείας προς την εκκλησία. Η αυτοκρατορική εξουσία πίστεψε -φευ!- ότι αν υπογράψουμε την υποταγή της Ορθοδοξίας στον Πάπα, θα έχουμε μεγάλη βοήθεια από την Δύση κατά των Οθωμανών. Το 1438 -39 στην Φερράρα και στην Φλωρεντία σύρθηκαν με πιέσεις και εξευτελισμούς οι εκκλησιαστικοί ηγέτες στην υπογραφή της ψευδοενώσεως των εκκλησιών. Ο Μάρκος ο Ευγενικός, Επίσκοπος Εφέσου, αρνήθηκε να υπογράψει και έσωσε την τιμή της Εκκλησίας. Προσέξτε: Δεν αρνήθηκε να συζητήσει, διότι η Ορθοδοξία δεν αρνείται τον διάλογο. Αρνείται την υποταγή. Και από αυτούς που υπέγραψαν μία μεγάλη μορφή απέσυρε την υπογραφή της μόλις επέστεψε στην Κωνσταντινούπολη. Πρόκειται για τον Γεώργιο Σχολάριο, τον μετέπειτα Γεννάδιο, πρώτο Πατριάρχη μετά την Άλωση.
Ο λαός ακολούθησε τον Μάρκο και τον Σχολάριο. Οι ανθενωτικοί είχαν δίκαιο, διότι παρά την υπογραφή της ψευδοενώσεως τα καράβια του Πάπα δεν φάνηκαν ποτέ στην μαχόμενη Βασιλεύουσα. Ο Βρετανός ιστορικός Στήβεν Ράνσιμαν στο περισπούδαστο έργο του “Η Μεγάλη εκκλησία εν Αιχμαλωσία” δικαιώνει τους ανθενωτικούς λέγοντας ότι διάσωσαν την ενότητα της εκκλησίας και μόνον έτσι επεβίωσε ο Ελληνισμός. Και στο άλλο σπουδαίο έργο του, την “Άλωση της Κωνσταντινουπόλως” διαψεύδει όλους τους επικριτές της εκκλησίας και του μοναχισμού τονίζοντας ότι στα θαλάσσια τείχη της Βασιλεύουσας έναν από τους πύργους τον υπεράσπιζαν Έλληνες μοναχοί.
4) Θυμόμαστε την Άλωση , διότι η ιστορία μας διδάσκει ότι όταν οι λίγοι αποφασίσουν να αντισταθούν κατά των πολλών, μπορεί να ηττηθούν πρόσκαιρα, αλλά τελικά σε βάθος χρόνου κερδίζουν. Η αντίσταση στα τείχη της Βασιλεύουσας των 5000 χιλιάδων Ελλήνων και των 2000 ξένων συμμάχων τους έμεινε στις ψυχές των υποδούλων ως τίτλος τιμής και δέσμευση για νέους αγώνες. Η θυσία του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου στη πύλη του Ρωμανού έθεσε τις βάσεις για το 1821. Τα δεκάδες κινήματα των υποδούλων ετράφησαν από τους θρύλους του Μαρμαρωμένου Βασιλιά και της Κόκκινης Μηλιάς. Αν είχαν παραδοθεί την 29η Μαϊου 1453, δεν θα υπήρχε αντίσταση και εθνεγερσία. Η συνθηκολόγηση θα ήταν ανεξίτηλη ντροπή. Ενώ η ηρωϊκή άμυνα γέννησε την υπομονή, την ελπίδα, την προσδοκία. Αυτή την ελπίδα εκφράζει και ο Ποντιακός θρήνος:
“…Η Ρωμανία πέρασεν, Η Ρωμανία πάρθεν, Η Ρωμανία κι αν πέρασεν ανθεί και φέρει κι άλλο…”
Άλλωστε και ο Θ. Κολοκοτρώνης έλεγε προς τους ξένους συνομιλητές του: “Ο βασιλεύς μας συνθήκην δεν έκαμε, η φρουρά του πολεμά ακόμη και τα φρούριά του αντιστέκονται”. Και εξηγούσε ότι αναφερόταν στον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο, στους κλεφταρματωλούς, στο Σούλι και στην Μάνη. Οι πεσόντες κατά την άλωση μάς δώρησαν το δικαίωμα στην Μεγάλη Ιδέα. Και χωρίς Μεγάλες Ιδέες τα έθνη δεν πάνε μπροστά.
5) Η αντίσταση των τελευταίων μαχητών της Κωνσταντινουπόλεως και το “πάντες αυτοπροαιρέτως αποθανούμεν και ου φεισόμεθα της ζωής ημών” εμπνέει έκτοτε τα ΟΧΙ του Ελληνισμού. Το 1940 κατά του Μουσσολίνι, το 1941 κατά του Χίτλερ, τον συνεχή αγώνα της Κύπρου από το 1955 μέχρι σήμερα κατά της αποικιοκρατίας και του αφελληνισμού. Σήμερα οφείλουμε να συνεχίζουμε να αντιστεκόμαστε με κάθε τρόπο. Οι σημερινές αλώσεις είναι μικρές και καθημερινές. Άρα ύπουλες και εξίσου επικίνδυνες. Η υπονόμευση της γλώσσας μας, η άγνοια της ιστορίας μας, η ξενομανία, οι συκοφαντίες κατά της Ελληνορθοδόξου Παραδόσεως μας, οι εδαφικές διεκδικήσεις των γειτόνων, η πλαστογράφηση της ιστορίας της Κύπρου και της Μακεδονίας, όλα αυτά και πολλά άλλα αποτελούν μικρές αλώσεις που απαιτούν γνώση, αντίσταση και μαχητικότητα. Δεν αρνούμαστε την επικοινωνία και την συνεργασία με άλλους λαούς και πολιτισμούς. Ο Ελληνισμός ποτέ δε κλείστηκε στο καβούκι του. Θα αρνηθούμε όμως την αφομοίωση, την αλλοτρίωση, τις γκρίζες ζώνες . Θα αγωνισθούμε με όπλα πρωτίστως πνευματικά και ηθικά. Και θα διδασκόμαστε από την Παράδοση και το βίωμα της εκκλησίας μας. Η Άλωση και οι μετέπειτα εξελίξεις μας διδάσκουν ότι τελικά επιβιώσαμε μέχρι σήμερα χάρις στην Ορθόδοξη Εκκλησία μας. Διότι η Ορθόδοξη Παράδοση είναι Σταυροαναστάσιμη. Μας θυμίζει ότι μετά την κάθε Σταύρωση του Γένους ακολουθεί η Ανάσταση! Αυτό εύχομαι και για την ημικατεχομένη Κύπρο μας.!

Τελικά η επανάσταση που ανέμενε ο κ. Τσίπρας δεν ήλθε. Δεν πρόλαβε το πλοίο από την Λατινική Αμερική! Η κυβέρνηση παραμένει σταθερή και αυτό είναι καλό για την οικονομία μας και για τα εθνικά μας θέματα. Καλό είναι να γίνουν οι απαραίτητες διορθώσεις, ιδίως στο φορολογικό σύστημα, το οποίο έχει πικράνει όλους τους Έλληνες. Προσωπικά δεν θέλω να μείνω στις πολυσυζητημένες αποτιμήσεις για τα ποσοστά των δύο μεγάλων κομμάτων. Προτιμώ να σχολιάσω την άνοδο των ευρωσκεπτικιστών και των αντιδημοκρατικών κομμάτων της ακροτάτης δεξιάς σε όλη την Ευρώπη καθώς και την προσπάθεια του τουρκικού Προξενείου Κομοτηνής να δώσει επικίνδυνα μηνύματα μέσω του συνδυασμού DEB, που πήγε καλά στην Ξάνθη και στη Ροδόπη.

Πρώτον. Η άνοδος των λεγομένων ευρωσκεπτικιστών, η ορθότερα ευρω- αρνητών δείχνει ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση παρά τις σημαντικές επιτυχίες της, δεν έχει πείσει μία μερίδα ευρωπαίων για τη χρησιμότητά της. Βεβαίως το φάσμα των ευρωαρνητών είναι ευρύ και περιλαμβάνει από ακραία αντισημιτικά κόμματα, όπως του ουγγρικό JOBIK, μέχρι νεοφιλελεύθερους επικριτές της Ευρώπης όπως ο Βρετανός Φάρατζ. Οι αντιθέσεις τους σε διάφορα θέματα καθώς και η ήττα των Ολλανδών ομολόγων τους εμποδίζει τη δημιουργία μεγάλου συνασπισμού ευρωαρνητών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Πάντως υπό την ηγεσία της Λεπέν ο πόλος αυτός θα είναι διακριτός στην νέα Ευρωβουλή.

Ορισμένοι θεωρούν την οικονομική κρίση ως αίτιο της ανόδου αυτού του ρεύματος. Όμως κρίση περνούν και οι Πορτογάλοι, οι Ισπανοί και οι Κύπριοι, χωρίς όμως την εμφάνιση ευρωαρνητών. Πιστεύω ότι το κύριο αίτιο είναι η ανησυχία για την πιθανή κατάργηση των εθνικών κρατών, η άρνηση παραχωρήσεως εθνικής κυριαρχίας και ο φόβος απέναντι σε διαφορετικά θρησκεύματα τα οποία επιχειρούν να αλλοιώσουν τον πολιτιστικό χαρακτήρα της Ευρώπης.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να αποκτήσει ταυτότητα και να ορίσει σύνορα. Να ξαναθυμηθεί ότι βασίζεται στην Αρχαία Ελλάδα, στη Ρώμη και στον Χριστιανισμό και να ορίσει ότι χώρες όπως η Τουρκία δεν πρόκειται ποτέ να ενταχθούν ως πλήρη μέλη.

Η Ένωση πρέπει να αποσαφηνίσει τον στόχο της. Να εξηγήσει ότι ζητεί μόνο μερική παραχώρηση εθνικής κυριαρχίας και δεν θα μετεξελιχθεί σε υπερκράτος εις βάρος των εθνικών κρατών. Προσωπικά θεωρώ ορθή την πρόταση του Ζακ Ντελόρ, πρώην Προέδρου της Ευρ. Επιτροπής- Κομμισσιόν. Να γίνει η Ε.Ε. μία χαλαρή Ομοσπονδία Εθνικών Κρατών. Να ενδυναμώσουμε την Ευρωπαϊκή Ένωση χωρίς να καταργήσουμε τα εθνικά κράτη.
Η Ε.Ε. οφείλει να λάβει μέτρα για την κοινή αντιμετώπιση της παράνομης μετανάστευσης. Ούτε να γίνουμε ρατσιστές και απάνθρωποι, ούτε όμως να είμαστε ξέφραγο αμπέλι. Η ανασφάλεια του μέσου Ευρωπαίου απέναντι στον φανατισμό ορισμένων Ισλαμιστών και στην αλλοίωση της πολιτιστικής ταυτότητας των ευρωπαϊκών χωρών οδήγησε σε ακραίες επιλογές. Είναι καθήκον όλων των χωρών και των ομάδων του Ευρωκοινοβουλίου να λάβουν άμεσα μέτρα για την φύλαξη των συνόρων της Ελλάδος και της Ευρώπης και για την προστασία της εθνικής ταυτότητας των ευρωπαϊκών λαών. Η Ελλάς δικαιούται να ζητήσει μεγαλύτερη ενίσχυση από την Ε.Ε. για την αντιμετώπιση της παράνομης μετανάστευσης. Παραλλήλως το εκπαιδευτικό μας σύστημα πρέπει να σέβεται και να την εθνική και θρησκευτική μας κληρονομιά και να μην υποτάσσεται στα αποτυχημένα πολυπολιτισμικά πρότυπα.

Δεύτερον. Στη Θράκη είναι προφανές ότι αρχίζει μία νέα εξόρμηση του τουρκικού εθνικισμού, ο οποίος τρομοκρατεί και χειραγωγεί με ποικίλα μέσα τη μειονότητα. Πρέπει να ενισχύσουμε τους Πομάκους να αποκοπούν από την τουρκική προπαγάνδα και το σπουδαιότερο: να ιδρύσουμε σε όλα τα μειονοτικά χωριά ελληνόφωνα δημόσια σχολεία. Μέχρι τώρα χρηματοδοτήσαμε σχολεία με κύρια γλώσσα την τουρκική. Ας ενσωματώσουμε στην ελληνική παιδεία τους Μουσουλμάνους συμπολίτες μας!

Άρθρο μου στην εφημερίδα Δημοκρατία, Τρίτη 27 Μαΐου 2014