Kωνσταντίνος Χολέβας

Η συνάντηση των 11 στην Αθήνα στις 21 Αυγούστου ήταν επιτυχής και αναβαθμίζει την παρουσία της Ελλάδος στα Βαλκάνια. Όμως δεν πρέπει να διαφύγει της προσοχής μας η νέα έξαρση των Βαλκανικών εθνικισμών. Αξίζει να θυμηθούμε ορισμένα γεγονότα και να αναζητήσουμε τη βαθύτερη αιτία.

Ο Αλβανός Πρωθυπουργός Έντι Ράμα επιδεικνύει έντονο ανθελληνισμό κρατώντας φυλακισμένο τον εκλεγμένο Δήμαρχο της Χειμάρρας Φρέντι Μπελέρη.

Ο Πρωθυπουργός του Κοσσόβου Άλμπιν Κούρτι επισκέπτεται τους αλβανικούς Δήμους των Σκοπίων κάτω από τη σημαία της Μεγάλης Αλβανίας (η οποία περιλαμβάνει και ελληνικά εδάφη).

Η κυβέρνηση Κοβάσεβιτς στα Σκόπια δίνει διαβεβαιώσεις φιλίας, αλλά συνεχίζει να παραβιάζει τη Συμφωνία των Πρεσπών.

Η Βουλγαρία, παρά την εναλλαγή κυβερνήσεων, επιμένει να θέτει όρους για να ανοίξει τον δρόμο του κράτους των Σκοπίων προς την Ευρ. Ένωση. Το κυριώτερο αίτημα είναι η αναγραφή της βουλγαρικής εθνικής κοινότητας στο Σύνταγμα ως συστατικού στοιχείου του κράτους. Η Βουλή των Σκοπίων πολύ δύσκολα θα συγκεντρώσει την απαιτούμενη πλειοψηφία για την αλλαγή του Συντάγματος.

Στο κράτος των Σκοπίων ιδρύεται βουλγαρική ομάδα ποδοσφαίρου, ενώ σύλλογοι που θυμίζουν πρόσωπα της βουλγαρικής ιστορίας δέχονται επιθέσεις.

Η Ρουμανία με απόφαση της Γερουσίας διεκδικεί όλους τους Βλαχόφωνους κατοίκους των Σκοπίων και της Αλβανίας.

Ο Κροάτης Πρόεδρος Ζόραν Μιλάνοβιτς υποστηρίζει με παρεξηγήσιμες δηλώσεις τους 105 συμπατριώτες του χούλιγκαν, οι οποίοι συνελήφθησαν στην Αθήνα μετά τον φόνο οπαδού της ΑΕΚ.

Η σερβική μειονότητα στο βόρειο τμήμα του Κοσσόβου διαμαρτύρεται, μερικές φορές με έντονο τρόπο,  για την καταπίεση των δικαιωμάτων της από την αλβανική πλειοψηφία.

Αυτά τα γράφω ενδεικτικά. Πιστεύω ότι η βαθύτερη αιτία είναι η λανθασμένη και ατελής ρύθμιση των βαλκανικών προβλημάτων κατά τις τελευταίες δεκαετίες και η παράβλεψη της δυναμικής που έχει η ιστορική μνήμη. Οι βομβαρδισμοί του ΝΑΤΟ κατά των Σέρβων το 1999 δεν έλυσαν το πρόβλημα του Κοσσόβου. Αντιθέτως η αλβανική μουσουλμανική κοινότητα αποθρασύνθηκε και επέφερε ζημίες σε ιστορικά Ορθόδοξα μοναστήρια.

Ούτε οι διεθνείς συμφωνίες για τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη κατόρθωσαν να δημιουργήσουν βιώσιμο κράτος. Μόνο στον ΟΗΕ μία ταμπελίτσα αναφέρεται σε ενιαία Βοσνία-Ερζεγοβίνη. Οι Σερβοβόσνιοι διατηρούν πολύ χαλαρό δεσμό με τον Κροατομουσουλμανικό τομέα.

Η Συμφωνία των Πρεσπών προφανώς δεν έλυσε τίποτε. Μάλλον αναζωπύρωσε όλους τους γειτονικούς εθνικισμούς. Σόφια και Σκόπια θα συνεχίζουν να διαφωνούν επί χρόνια για την ταυτότητα του Τσάρου Σαμουήλ, τον οποίο νίκησε ο Βυζαντινός Αυτοκράτωρ Βασίλειος Β΄. Η  Ελλάς πρέπει να λάβει τα μέτρα της, διότι η κληρονομία του Φιλίππου και του Μεγάλου Αλεξάνδρου και γενικότερα η ιστορία της Μακεδονίας διεκδικείται από το κράτος των Σκοπίων παρά τα προβλεπόμενα από τη Συμφωνία.

Στο ζήτημα των ελληνοαλβανικών σχέσεων απαιτείται σκληρή στάση εκ μέρους μας. Ορθώς δεν εκλήθη ο Ράμα την Αθήνα. Να λάβουμε άμεσα μέτρα για τη δίκαιη καταγραφή του Ελληνισμού και την αποφυγή λαθροχειριών στην απογραφή πληθυσμού που έχει προγραμματισθεί για το φθινόπωρο. Να δείξουμε εμπράκτως ότι καταγγέλλουμε κάθε εθνικιστική προπαγάνδα πχ σημαίες Μεγάλης Αλβανίας.

Επαναλαμβάνω την πρότασή μου να μην αναγνωρίσουμε την ανεξαρτησία του Κοσσόβου. Πρώτον, διότι συνδέεται με το πρόβλημα του ψευδοκράτους των Τουρκοκυπρίων και δεύτερον για να  μην ενθαρρύνουμε τον αλβανικό εθνικισμό.

Κ.Χ. ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ 27.8.2023

(Η μνήμη του τιμάται στις 24 Αυγούστου)

Οι πνευματικές προϋποθέσεις της Επαναστάσεως του 1821 είναι τα ελληνορθόδοξα ιδανικά που καλλιεργήθηκαν με θαυμαστό τρόπο μέσα στην ψυχή των υποδούλων επί 400 και 500 χρόνια τουρκοκρατίας. Η Ορθοδοξία, η αίσθηση της συνέχειας του Ελληνισμού, η γλώσσα, το αντιστασιακό πνεύμα του Έλληνα, η Μεγάλη Ιδέα και η νοσταλγία για την Βυζαντινή Αυτοκρατορία (Ρωμανία), αυτά ήσαν τα πνευματικά θεμέλια του 1821.

Ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός δεν πήρε στα χέρια του ντουφέκι, αλλά με την πνευματική και ηθική αναγέννηση των υποδούλων προετοίμασε το έδαφος για την μεγάλη Επανάσταση. Η συμβολή του στην εθνική αφύπνιση ήλθε σε μία πολύ δύσκολη εποχή, όταν το Γένος κινδύνευε να απογοητευθεί από τις πολλές και ατυχείς εξεγέρσεις. Το πέρασμά του άφησε ανεξίτηλα ίχνη στην ψυχή των υποδούλων όχι μόνο στην γενέτειρά του Αιτωλία, αλλά και στην Ήπειρο, στη Μακεδονία, στις Κυκλάδες και σε όλα τα μέρη τα οποία επισκέφθηκε κατά τις τρεις (ή τέσσερις) περιοδείες του. Αξίζει να σημειώσουμε ότι ο Άγιος σεβόταν το Οικουμενικό Πατριαρχείο και για τις ιεραποστολικές περιοδείες του πήρε διαδοχικά την ευλογία τριών Οικουμενικών Πατριαρχών.

Η συνεισφορά του στην προετοιμασία του Αγώνος μπορεί εν συντομία να κωδικοποιηθεί ως εξής:

α) Η καλλιέργεια του Ορθοδόξου φρονήματος. Με το κήρυγμά του, με το παράδειγμά του, με την κατανοητή, αλλά συνάμα θεολογική γλώσσα του, ο Άγιος απέτρεψε τους εξισλαμισμούς και στερέωσε την Ορθόδοξη Πίστη. Από φόβο, από εκβιασμό, αλλά μερικές φορές και αυτοβούλως και από την προσδοκία αξιωμάτων ένας αριθμός Χριστιανών προσχώρησε στο Ισλάμ. Όλοι αυτοί δεν χάθηκαν μόνο για την Ορθοδοξία, αλλά και για τον Ελληνισμό. Παράδειγμα οι Μουσουλμάνοι Τσάμηδες της Θεσπρωτίας. Απόγονοι εξισλαμισμένων Χριστιανών έγιναν οι σκληρότεροι διώκτες του Ελληνισμού επί Τουρκοκρατίας και επί Γερμανοϊταλικής Κατοχής. Ο αγώνας του Αγίου είχε στόχο πρωτίστως να σώσει ψυχές. Αλλά ταυτοχρόνως είχε εθνική σημασία, διότι όσοι παρέμεναν Χριστιανοί διατηρούσαν και την ελληνική τους συνείδηση. Για την αποτροπή των εξισλαμισμών ο Άγιος δίδασκε με έμφαση τα περί της Αγίας Τριάδος. Ήξερε ότι πολλοί αγράμματοι Χριστιανοί έπεφταν εύκολα θύματα της μουσουλμανικής προπαγάνδας, η οποία αρνείτο την Αγία Τριάδα.

β) Η εμμονή στην ελληνική γλώσσα. Είναι συγκλονιστική η διδαχή του Αγίου ότι παίρνει επάνω του τις αμαρτίες εκείνων που θα σταματήσουν να μιλούν διάφορες ξενικές διαλέκτους και θα αποφασίσουν να μιλούν στο σπίτι τους μόνον ελληνικά. Γνώριζε τη διαβρωτική δράση διαφόρων προπαγανδών, οι οποίες υπονόμευαν την πίστη και τη γλώσσα των υποδούλων. Ο Άγιος διέδωσε την ελληνική παιδεία τονίζοντας ότι “Και η Εκκλησία μας είναι εις την Ελληνικήν”!

γ) Παιδεία και Σχολεία. Ο Άγιος Κοσμάς δηλώνει ο ίδιος στην τελευταία επιστολή προς τον αδελφό του Χρύσανθο  ότι ίδρυσε 10 ελληνικά (ανώτερα) σχολεία και 200 κοινά (κατώτερα). Σε σωζόμενη επιστολή του προς τους Παργίους υπογραμμίζει ότι πρέπει να ιδρύσουν σχολείο για την διαφύλαξη της Πίστεως και την Ελευθερία της Πατρίδος. Σκοπός του ήταν μέσω του σχολείου τα παιδιά να μαθαίνουν για τον Χριστό, τους Αγίους και τη λειτουργική ζωή της Εκκλησίας. Παραλλήλως όμως τα σχολεία του Πατροκοσμά καλλιέργησαν την ιστορική και γλωσσική συνέχεια του Ελληνισμού.

δ) Η έμφαση στην κοινωνική δικαιοσύνη. Ο Άγιος Κοσμάς είχε συνειδητοποιήσει ότι αν πολλοί Έλληνες παραμείνουν κοινωνικά και οικονομικά καταπιεσμένοι δεν θα μπορέσουν να πολεμήσουν για να ελευθερώσουν την υπόδουλη Πατρίδα. Το κήρυγμα του Αγίου υπέρ της κοινωνικής δικαιοσύνης, υπέρ των δικαιωμάτων των γυναικών, κατά της πλεονεξίας και της αδικίας, υπέρ της σφυρηλατήσεως των κοινοτικών δεσμών και της αλληλεγγύης, βοήθησε την ψυχική ενότητα των Ορθοδόξων Ελλήνων και συντέλεσε στην αποφυγή επικινδύνων διχασμών και ερίδων μεταξύ ομοεθνών. Δίδαξε επίσης τον Χριστιανικό αντιρατσισμό μιλώντας για τα δικαιώματα των Αθιγγάνων (γύπτων, όπως τους αποκαλούσε).

ε) Οι Προφητείες. Το Ποθούμενον, τα βουνά που θα σώσουν πολλούς, οι δύο Πασχαλιές που θα έλθουν μαζί, όπως έγινε το 1912, αυτά και πολλά άλλα αισιόδοξα μηνύματα έδιδε ο Άγιος Κοσμάς μέσω των προφητειών του.  Αυτή ήταν άλλη μία εθνική προσφορά του σε ένα λαό που κινδύνευε να χάσει κάθε ελπίδα για ελευθερία και αναγέννηση. Ας μην ξεχνούμε ότι ο Άγιος έζησε κατά την περίοδο της σφαγής των Ελλήνων της Πελοποννήσου  από Τουρκαλβανούς μετά από τα Ορλωφικά. Η φωνή του ήταν η μοναδική όαση μέσα στην απελπισία.

Στ) Το μαρτύριό του. Με τον μαρτυρικό θάνατό του στην αγχόνη των δημίων του (Κολικόντασι Βορείου Ηπείρου, 24-8-1779) ο Πατροκοσμάς γίνεται θρύλος, σύμβολο και πρότυπο για τους υποδούλους. Η αγιότητά του αναγνωρίζεται αμέσως από όλο το σκλαβωμένο Γένος πολύ πριν αναγνωρισθεί επισήμως το 1961. Στην Ελληνική Επανάσταση ένα γνωστό άσμα έλεγε: «Βοήθα μας Αη Γιώργη και συ Άγιε Κοσμά, να πάρουμε την Πόλη και την Αγιά Σοφιά». Η θυσία του ενέπνευσε και εμπνέει ακόμη και σήμερα, ειδικά δε τους ταλαιπωρημένους και διωκομένους Βορειοηπειρώτες αδελφούς μας. Ο Άγιος Κοσμάς ἀγχόνη ἔτελειώθη και κατέδειξε εμπράκτως ότι η Ελευθερία των Ελλήνων είναι απ’ τα κόκκαλα βγαλμένη. Μαζί με το νέφος των αναρίθμητων Νεομαρτύρων έβαλε το λίπασμα για την ελληνορθόδοξη αυτοσυνειδησία των υποδούλων, η οποία οδήγησε στην Παλιγγενεσία του 1821. Κλίνουμε ευλαβικά το γόνυ στην ιερά μνήμη του!

Στις 29 Οκτωβρίου συμπληρώνονται 100 χρόνια από την ίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας. Η Οθωμανική Αυτοκρατορία είχε ηττηθεί και διαλυθεί μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και η μοναρχία του Σουλτάνου καταργήθηκε. Ο όρος Δημοκρατία στον τίτλο του νέου κράτους σημαίνει ότι είναι  Αβασίλευτη, Προεδρική. Το αν τηρούνται οι δημοκρατικές αρχές όπως τις γνωρίζουμε στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι πολύ αμφίβολο.

Ο επανεκλεγείς Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει ονομάσει τη νέα περίοδο μετά από τη επέτειο των 100 ετών ως τον «αιώνα της Τουρκίας». Είναι προφανές ότι του αρέσουν οι συμβολισμοί, το παιχνίδι με τις ιστορικές ημερομηνίες, καθώς και η υπενθύμιση του Οθωμανικού παρελθόντος. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα δύο πλωτά γεωτρύπανα ονομάζονται Φατίχ και Αμπντούλ Χαμίτ Χαν. Φατίχ είναι προσωνύμιο του Μωάμεθ του Πορθητή (1453) και ο Αμπντούλ Χαμίτ Β΄ ήταν ο ισλαμιστής Σουλτάνος που ξεκίνησε το 1894 τη Γενοκτονία των Αρμενίων.

Είναι βέβαιο ότι για την έναρξη του νέου αιώνος της Τουρκίας ο Ερντογάν έχει σχεδιάσει ορισμένες εντυπωσιακές κινήσεις. Δεν γνωρίζουμε επακριβώς ποιες είναι, αν και ορισμένες τις έχει προαναγγείλει. Π.χ. η διάνοιξη της Διώρυγας της Κωνσταντινούπολης. Το γνωστό Kanal Istanbul θα έχει μήκος 45 χλμ και θα ενώνει τον Εύξεινο Πόντο με τη θάλασσα του Μαρμαρά παρακάμπτοντας τον Βόσπορο, άρα και τις πρόνοιες της Συνθήκης του Μοντρέ.

Πιθανόν ένα από τα πανηγυρικά σχέδια του Τούρκου Προέδρου να έχει σχέση με τα ελληνοτουρκικά σύνορα και με τον Έβρο. Δεν αποκλείω να ανακοινωθεί η κατασκευή υδροηλεκτρικών έργων και φραγμάτων στην περιοχή της Αδριανούπολης, όπου ο Έβρος δεν είναι σύνορο, αλλά διέρχεται εντός τουρκικού εδάφους. Έτσι θα ελέγχεται και θα παρακρατείται μέρος των υδάτων του ποταμού. Εξ άλλου η Τουρκία έχει εμπειρία στα φράγματα. Ήδη εδώ και πολλά χρόνια παρακρατεί μέρος των υδάτων του Ευφράτη από τη Συρία και το Ιράκ με σειρά φραγμάτων στη ΝΑ Τουρκία. Δεν είναι τυχαίο ότι δύο Πρωθυπουργοί της Τουρκίας μετά το 1960 ήσαν μηχανικοί υδροηλεκτρικών φραγμάτων: Ο Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ και ο Τουργκούτ Οζάλ.

Δεν αποκλείεται ένα από τα εντυπωσιακά πυροτεχνήματα του Ερντογάν για την έναρξη του νέου τουρκικού αιώνα να συνδέεται με την Κύπρο. Επί παραδείγματι θα ήθελε πολύ να ανακοινώσει την επίσημη  αναγνώριση του ψευδοκράτους των Κατεχομένων από μία Κεντροασιατική Δημοκρατία, μέλος της Ενώσεως Τουρκικών Κρατών (πρώην Ενώσεως Τουρκοφώνων Κρατών).

Ο ίδιος ανέφερε τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί ως συμβολισμό για τη μετάβαση στον «αιώνα της Τουρκίας». Θα παίξει συστηματικά το ισλαμικό χαρτί ξέροντας ότι η θρησκευτικότητα του τουρκικού λαού είναι έντονη. Πιθανόν  να δούμε τον ίδιο και τους συνεργάτες του να τελούν την προσευχή της Παρασκευής και σε άλλα Ορθόδοξα προσκυνήματα που εμείς οι Έλληνες τιμούμε.

Το ότι ο Ερντογάν θα αξιοποιήσει την επέτειο της 29^ης Οκτωβρίου δεν σημαίνει ότι όλα θα τα βρει εύκολα για τα σχέδια του. Θα βρει εμπόδια και από τον Ελληνισμό και από χώρες του δυτικού κόσμου. Άλλωστε την 29^η Οκτωβρίου ακολουθεί η επέτειος της 5^ης Νοεμβρίου 1914. Τότε η Οθωμανική Αυτοκρατορία εισήλθε στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και υπέστη οδυνηρή ήττα.

Άρθρο στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΙΚΑ 19.8.2023

Δεκαπενταύγουστος. Τιμούμε την Κοίμηση της Υπεραγίας Θεοτόκου. Δοξάζουμε την Παναγιά μας, την μεσίτριά μας προς τον φιλάνθρωπο Θεό. Από τους πρώτους αιώνες της Ελληνορθόδοξης Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, της Ρωμανίας, το Γένος των Ελλήνων συνέδεσε τους αγώνες του για την Ελευθερία με τις θαυματουργικές παρεμβάσεις της Υπερμάχου Στρατηγού.

Ήταν το 626, όταν η Παναγία έσωσε την Κωνσταντινούπολη από την επιδρομή των Αβάρων, κατά την απουσία του Αυτοκράτορος Ηρακλείου. Τότε ακούσθηκε για πρώτη φορά το πασίγνωστο κοντάκιον «Τη Υπερμάχω Στρατηγώ», το οποίο ψάλλεται και στις ημέρες μας μαζί με το υπέροχο ποίημα των Χαιρετισμών.

Επί Τουρκοκρατίας η Μεγάλη Ιδέα της απελευθερώσεως όλων των ελληνικών εδαφών συνδέθηκε με την τιμή προς την Παναγία: «Σώπασε κυρά Δέσποινα και μην πολυδακρύζεις. Πάλι με χρόνους με καιρούς, πάλι δικά σου θάναι»! Ο δε φλογερός ιεροκήρυκας Ηλίας Μηνιάτης, γύρω στο 1700, την Παναγία παρακαλεί να απαλλάξει το Γένος των Ελλήνων από τον βαρύ Οθωμανικό ζυγό.

Την ημέρα του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, την 25^η Μαρτίου 1821, όρισαν ως ημέρα του Πανεθνικού ξεσηκωμού τα στελέχη της Φιλικής Εταιρίας, όπως μαρτυρούν τα απομνημονεύματα των αγωνιστών. Ήθελαν να συνδυάσουν την Παναγία με την Ελευθερία, να καταδείξουν τους άρρηκτους δεσμούς Ορθοδοξίας και Ελληνισμού.

Στην Παναγία έκανε τάματα ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης και της έχτιζε εκκλησάκια για να την ευχαριστήσει. Την εικόνα της Παναγίας Πλατυτέρας είχε πάντα μαζί του ο Ιωάννης Καποδίστριας, ο ευλαβής πρώτος Κυβερνήτης του ελευθέρου Ελληνικού Κράτους και στη Μονή της Πλατυτέρας στην Κέρκυρα είναι θαμμένος.

Όταν ο μεγάλος ποιητής μας Κωστής Παλαμάς ήθελε να αφυπνίσει το Έθνος, μετά  την πτώχευση του 1893 και τον ατυχή ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897, έγραψε τη «Φλογέρα του Βασιλιά», ένα επικό ποίημα με κεντρικό ήρωα τον Βυζαντινό Αυτοκράτορα Βασίλειο Β’ (τον γνωστό ως Βουλγαροκτόνο). Εκεί υμνεί την Παναγία και θυμίζει ότι ο Βασίλειος κατέβηκε με όλο τον στρατό του μέχρι την Αθήνα για να  ευχαριστήσει την Υπέρμαχο Στρατηγό στον Παρθενώνα, ο οποίος είχε μετατραπεί επί αιώνες σε Ορθόδοξο Ναό της Παναγίας της Αθηνιώτισσας.

Και ο Νομπελίστας ποιητής Γιώργος Σεφέρης καταγράφει  (Δοκιμές Α’, σελ 178) τα εξής: «Θυμάμαι τη μέρα που μάς κήρυξαν τον πόλεμο οι Γερμανοί. Το πλήθος που ζητωκραύγαζε στην οδό Σταδίου σώπασε ξαφνικά κι έπειτα άρχισε να τραγουδά με μια βαριά μεγάλη φωνή: «Τη Υπερμάχω Στρατηγώ τα νικητήρια». Αυτό και μόνο. Αλλά αυτό και μόνο ήταν αρκετό για να καταλάβει κανείς πως ο πόλεμος τούτος δεν ήταν σημερινός ούτε χτεσινός. Ήταν ο αιώνιος πόλεμος της Ελλάδας όλων των καιρών για την ανθρώπινη αξία».

Παναγιά μου Οδηγήτρια, καθοδήγησέ μας στον σωστό δρόμο!

Στις 9 Αυγούστου 1823, ακριβώς πριν από 200 χρόνια, εφονεύθη μαχόμενος ηρωικά ο Αετός του Σουλίου, ο Μάρκος Μπότσαρης. Είχε ξεκινήσει από το Μεσολόγγι για να σταματήσει την εμπροσθοφυλακή του Μουσταή Πασά της Σκόδρας, ο οποίος κατέβαινε με σώμα Τουρκαλβανών για να καταπνίξει την Ελληνική Επανάσταση.  Η εμπροσθοφυλακή αποτελούμενη από 4000 άνδρες συναντήθηκε με τους Σουλιώτες του Μπότσαρη το βράδυ της 8^ης  προς την 9^η Αυγούστου στο Κεφαλόβρυσο, έξω από το Καρπενήσι. Οι Σουλιώτες διέλυσαν το εχθρικό στρατόπεδο, αλλά έχασαν τον αρχηγό τους. Ο Μάρκος πυροβολήθηκε θανάσιμα όταν έψαχνε να βρει τη σκηνή του Τζελαλεδήν Μπέη, αρχηγού των αντιπάλων.

Ο Μπότσαρης κηδεύθηκε με τιμές στο Μεσολόγγι. Ήταν μόλις 33 ετών. Είχε κερδίσει την εκτίμηση όλων των Ελλήνων, πρώτον διότι είχε αγωνισθεί ηρωικά σε διάφορες μάχες (Σούλι, Πέτα, Πολιορκία Μεσολογγίου 25.12.1822 κ.α.), αλλά και διότι είχε ήθος. Όταν το 1822 η Κυβέρνηση του απένειμε δίπλωμα Αρχιστρατήγου, ο Μάρκος Μπότσαρης το έσχισε ενώπιον των Μεσολογγιτών λέγοντας ότι : « Όποιος είναι άξιος παίρνει τα διπλώματα με το σπαθί του» .

Οι Σουλιώτες ήταν Έλληνες που μιλούσαν ελληνικά, αλλά και την αρβανίτικη διάλεκτο. Ο Μάρκος όταν βρέθηκε για ένα διάστημα στην Κέρκυρα έγραψε Λεξικό, το οποίο εξηγεί στα ελληνικά τις αρβανίτικες λέξεις. Προς τιμήν του ο Διονύσιος Σολωμός έγραψε θαυμάσιο ποίημα και ο  Ζακυνθινός  μουσικοσυνθέτης Παύλος Καρρέρ συνέθεσε όπερα. Οι Γάλλοι για να τον τιμήσουν έχουν δώσει το όνομά του: Botzaris, σε σταθμό του Μετρό στο Παρίσι.

Διονύσιος Σολωμός

Εις Μάρκο Μπότσαρη (απόσπασμα)

Η Δόξα δεξιά συντροφεύει

τον άντρα που τρέχει με κόπους

της Φήμης τους δύσβατους τόπους,

και ο Φθόνος τού στέκει ζερβιά,

με μάτια, με χείλη πικρά·

αλλ’ όποτε η μοίρα του γράψει,

τον δρόμον του κόσμου να πάψει,

η Δόξα καθίζει μονάχη

στην πλάκα του τάφου λαμπρή,

και ο Φθόνος αλλού περπατεί.

Στην πλάκα του Μάρκου καθίζει

η Δόξα λαμπράδες γιομάτη·

κλεισμένο για πάντα το μάτι,

οπού ’χε πολέμου φωτιά·—

ελάτε ν’ ακούστε, παιδιά!

Σοφοί λεξιθήρες, μακρία —

μη λάχει σας βλάψω τ’ αυτία·

τρεχάτε στα μνήματα μέσα

και ψάλτε με λόγια τρελά· —

ελάτε ν’ ακούστε, παιδιά!

…………………………………………

(Αναδημοσίευση από τον ιστότοπο www.ekklisia1821.gr)

«Ες γην εναλίαν Κύπρον», όπως έγραψε ο Ευριπίδης, η διπλωματία συναντά σε κάθε βήμα της την Ιστορία. Αυτό συνέβη και κατά την επίσημη επίσκεψη του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στη Μεγαλόνησο στις 31 Ιουλίου.

Η Ιστορία ήταν παρούσα όταν η Υπουργός Δικαιοσύνης της Κύπρου κ. Άννα Κουκκίδου-Προκοπίου  ξενάγησε τον Πρωθυπουργό στα Φυλακισμένα Μνήματα των ηρώων του 1955-59 και του είπε: «Αυτά τα παιδιά αγωνίσθηκαν και θυσιάσθηκαν πρώτα για την Ελλάδα. Αυτό να το θυμάστε» !

Η Ιστορία και η Παράδοση της Ορθοδοξίας ήσαν παρούσες όταν ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου κ. Γεώργιος χάρισε στον Έλληνα Πρωθυπουργό μία εικόνα του Αποστόλου Βαρνάβα, ιδρυτού της Εκκλησίας της Κύπρου, και του είπε: «Και ο Απόστολος Βαρνάβας ήταν της ημετέρας Παιδείας μετέχων», εννοώντας ότι αυτός ο σπουδαίος Άγιος των πρώτων Χριστιανικών χρόνων είχε ελληνική κλασική παιδεία.

Η γλωσσική Ιστορία του ενιαίου Ελληνισμού έκανε έντονη την παρουσία της όταν ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης αναφέρθηκε στους δεσμούς της Κύπρου με τη Ρόδο. Είναι γνωστό ότι η Κυπριακή διάλεκτος είναι στενή συγγενής των ελληνικών διαλέκτων του ΝΑ Αιγαίου. Σε ορισμένα μάλιστα χωριά της Ρόδου  οι κάτοικοι μιλούν  όπως στα χωριά της Κύπρου.

Φυσικά στη συνάντηση ήταν παρούσες και η διπλωματία και η πολιτική και η Άμυνα.

Οι δύο πολιτικοί διακήρυξαν ότι δεν γίνεται ανεκτή η συνέχιση της παρουσίας των τουρκικών κατοχικών στρατευμάτων στην Κύπρο.

Συμφώνησαν απολύτως ότι ο Ελληνισμός δεν συζητεί τη λύση δύο κρατών ή οποιαδήποτε διχοτομική πρόταση για την Κύπρο. Ήταν μία ξεκάθαρη απάντηση των δύο ηγετών στην επαναλαμβανόμενη πρόταση των κ.κ. Ερντογάν και Τατάρ. Ο Τουρκοκύπριος ψευδοπρόεδρος προσφάτως έκανε μια χαρακτηριστική δήλωση: Άλλο πράγμα η συνεργασία μας στην ταυτοποίηση αγνοουμένων και άλλο η συζήτηση για πιθανή λύση του Κυπριακού.

Ο Έλληνας Πρωθυπουργός ενημέρωσε όλους ότι σε κάθε συνάντησή του με τον Τούρκο Πρόεδρο Ερντογάν τού θέτει το ζήτημα της Κύπρου και εξέφρασε συγκρατημένη αισιοδοξία για την προσπάθεια βελτίωσης των Ελληνοτουρκικών και των Ευρωτουρκικών σχέσεων. Κατέστησε πάντως σαφές ότι δεν είμαστε αφελείς. Με απλά λόγια δεν περιμένουμε θαύματα και ουδείς αποκλείει να δούμε πάλι μία ενίσχυση της τουρκικής επιθετικότητας, στα λόγια και στην πράξη.

Ανακοινώθηκε επίσης ότι στις 11 και 12 Οκτωβρίου θα συνεδριάσει συμβολικά στη Ρόδο το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας Ελλάδος-Κύπρου.

Ο Κύπριος Πρόεδρος ανακοίνωσε ότι η Κυβέρνηση της Κύπρου αναλαμβάνει να χρηματοδοτήσει την αναδάσωση των περιοχών της Ρόδου που επλήγησαν από τις πρόσφατες πυρκαγιές.

Έγινε επίσης γνωστό στο πλαίσιο της συνάντησης ότι στα τέλη Αυγούστου με αρχές Σεπτεμβρίου θα επαναληφθούν οι εργασίες της Τριμερούς Συνεργασίας Ελλάδος-Κύπρου-Ισραήλ.

Την ίδια ημέρα όμως συνέβη κάτι διαφωτιστικό και ανησυχητικό. Σε φιλικό αγώνα μεταξύ της Τραμπζονσπόρ και της ΑΕΚ στην Τραπεζούντα οι διαφημιστικές πινακίδες του γηπέδου καλούσαν τους Τούρκους (και άλλους) στα αγγλικά να επισκεφθούν τα Κατεχόμενα: VISIT NORTH CYPRUS. Κράτος με τέτοιο όνομα δεν υπάρχει, αλλά η Τουρκία θα κάνει εργώδεις προσπάθειες να το διαφημίσει και να αποσπάσει  αναγνωρίσεις.

Ιστορία και διπλωματία πάντα συναντώνται. Το μέτωπο του Ελληνισμού πρέπει να είναι ενιαίο: Έβρος-Αιγαίο-Κύπρος.

Άρθρο στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ, 5.8.2023

πηγή φωτογραφίας: ΑΠΕ-ΜΠΕ

100 χρόνια από τη Συνθήκη Ειρήνης της Λωζάννης, 100 χρόνια με τον Έβρο ως σύνορο της Ελλάδος. Το σημαντικό κείμενο, μαζί με τα πρόσθετα Πρωτόκολλα, Συμβάσεις κλπ, το οποίο υπεγράφη στη Λωζάννη στις 24 Ιουλίου 1923, ορίζει τον Έβρο ως τη μεθοριακή γραμμή μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας. Με την ευκαιρία αυτής της επετείου ας θυμηθούμε ιστορικές και σύγχρονες στιγμές που είναι συνδεδεμένες με τον Έβρο και με τους αγέρωχους Ακρίτες της Θράκης.

Η Συνθήκη της Λωζάννης ορίζει ως σύνορο τον ρου του ποταμού. Όμως με τουρκική απαίτηση σε κάποιο σημείο ο ποταμός εισέρχεται στο τουρκικό έδαφος και εκεί τα σύνορά μας είναι χερσαία. Πρόκειται για το γνωστό ως Τρίγωνο του Κάραγατς. Το χωριό Κάραγατς, η παλαιά Ορεστιάδα, φιλοξενούσε τον σιδηροδρομικό σταθμό της Αδριανούπολης. Η πόλη ήταν στα δεξιά του Έβρου και ο σταθμός στα αριστερά. Ο Ισμέτ πασάς, ως εκπρόσωπος του Μουσταφά Κεμάλ και της Μεγάλης Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης της Άγκυρας, ζήτησε να περιέλθει υπό τουρκική κυριαρχία ο σταθμός άρα και το Κάραγατς. Η συνοριακή ρύθμιση ανακοινώθηκε στους κατοίκους τον Μάιο του 1923 και εκείνοι υποχρεώθηκαν να εκτοπισθούν και να πάρουν ελάχιστα από τα υπάρχοντά τους. Οι πρόσφυγες από την Αδριανούπολη και το Κάραγατς ίδρυσαν πριν από 100 χρόνια τη Νέα Ορεστιάδα στον σημερινό Νομό Έβρου.

Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου η Ανατολική Μακεδονία και η Θράκη παραχωρήθηκαν από τους Γερμανούς και τους Ιταλούς στη τότε σύμμαχο Βουλγαρία. Μόνο μία συνοριακή ζώνη εξαιρέθηκε, διότι η Τουρκία ήταν τυπικά ουδέτερη. Η δυτική όχθη του Έβρου με το Διδυμότειχο και άλλες πόλεις και χωριά ανατέθηκαν στον έλεγχο των Γερμανών Ναζί.

Σήμερα οι σχέσεις με τη Βουλγαρία είναι πολύ καλές και από το Ορμένιο του Έβρου μπαίνεις στη γειτονική χώρα με ταυτότητα, αφού και οι δύο χώρες μας είναι μέλη της Ευρ. Ένωσης.

Η Τουρκία αποτελεί μία διαρκή απειλή. Όποια κυβέρνηση κι αν κυβερνά στην Άγκυρα οι ελληνικές δυνάμεις στον Έβρο οφείλουν  να βρίσκονται σε ετοιμότητα. Σημαντική είναι η προσφορά των κατοίκων της περιοχής. Η θωράκιση είναι πρωτίστως ηθική. Κάτοικοι, Στρατός, Εκκλησία και Τοπική Αυτοδιοίκηση διατηρούν θαυμαστή ψυχική ενότητα και αποδεικνύουν ότι ο Έβρος είναι οι άνθρωποί του.

Από την 1η Μαρτίου 2018 έως την 15η Αυγούστου του ιδίου έτους η φυλάκιση δύο Ελλήνων στρατιωτικών στην  Αδριανούπολη από τις τουρκικές αρχές έδωσε το μήνυμα ότι εισήλθαμε σε μία περίοδο συνεχών και παρανόμων τουρκικών διεκδικήσεων με επίκεντρο τον Έβρο και τα νησιά μας. Το δασάκι δίπλα στο χωριό Καστανιές, στον βόρειο Έβρο, ήταν ο τόπος συλλήψεως και δύο χρόνια αργότερα στο ίδιο σημείο άρχισε η συγκέντρωση χιλιάδων παρατύπων μεταναστών.

Στα τέλη Φεβρουαρίου με αρχές Μαρτίου του 2020 η Τουρκία επιχείρησε την αποσταθεροποίηση της Ελλάδος συγκεντρώνοντας μεγάλο αριθμώ εργαλειοποιημένων και ταλαιπωρημένων ανθρώπων που προσπάθησαν να εισέλθουν παρανόμως και βιαίως στη χώρα μας. Η συνεργασία Στρατού, Αστυνομίας και λαού του Έβρου έδωσε αποτελέσματα. Η Ελλάς περιφρούρησε τη ασφάλεια των πολιτών της και την εδαφική κυριαρχία της χωρίς να έχουμε απώλεια ανθρώπινης ζωής.

Από τότε ο Φράκτης είναι κομμάτι της ζωής των Εβριτών και τυγχάνει της  εγκρίσεως της μεγάλης πλειοψηφίας των Ελλήνων. Οι νέες ασύμμετρες απειλές επιβάλλουν νέα μέτρα πρόληψης και αποτροπής. Ας μην ξεχνούμε ότι  Έβρος είναι σήμερα σύνορο της Ελλάδος αλλά και της Ευρ. Ένωσης.

Ο Έβρος, όμως,  δεν είναι απλώς μία μεθοριακή περιοχή. Είναι ένας μεγάλος Νομός (Περιφερειακή Ενότητα στη σύγχρονη ορολογία) που συνδυάζει τη θαυμαστή ανάπτυξη της Αλεξανδρούπολης και του λιμανιού της, τη βυζαντινή παράδοση του Διδυμοτείχου και της Παναγίας Κοσμοσώτειρας, το Σουφλί με το Μουσείο Τέχνης Μεταξιού, τον δυναμισμό της Ορεστιάδας, το Δέλτα του Έβρου με τον βιότοπό του. Σημείο ειρηνικής συνύπαρξης Χριστιανών και Μουσουλμάνων. Χώρος υποδοχής ελληνικών πληθυσμών από την Ανατολική Θράκη και τη Μικρά Ασία.

Ο Έβρος είναι σύνορο, αλλά και πέρασμα προς την Τουρκία και τη Βουλγαρία. Χώρος με μεγάλη προοπτική, ιδίως αν δημιουργηθεί μία οδική αρτηρία για να συνδέει την Αλεξανδρούπολη με τα Παρευξείνια κράτη.

Επισκεπτόμενοι σήμερα τον Έβρο συνειδητοποιούμε το παρελθόν και το μέλλον του Ελληνισμού.

Άρθρο στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ, 29.7.2023