Kωνσταντίνος Χολέβας

Κωνσταντίνος Χολέβας – Πολιτικός Επιστήμων

Ήταν 13 Οκτωβρίου 1904. Η Μακεδονία βρισκόταν υπό τουρκικό ζυγό και οι ένοπλοι Βούλγαροι κομιτατζήδες τρομοκρατούσαν τον ελληνικό πληθυσμό και ετοίμαζαν το έδαφος για τη Μεγάλη Βουλγαρία. Στο χωριό Στάτιστα της Καστοριάς (σημερινό χωριό Μελάς) ένας νεαρός Ανθυπολοχαγός του Ελληνικού Πυροβολικού έχει έλθει για τρίτη φορά ως εθελοντής για να οργανώσει την ένοπλη αντίσταση των εντοπίων Ελλήνων. Ήταν ο Παύλος Μελάς και την ημέρα εκείνη τον βρήκε θανάσιμα το τουρκικό βόλι.

Ο θάνατος του παλληκαριού αφύπνισε την ελεύθερη Ελλάδα και την κυβέρνηση των Αθηνών. Ο Μακεδονικός Αγώνας του Ελληνισμού εναντίον Τούρκων και Βουλγάρων εισήλθε στην πιο κρίσιμη φάση του. Μητροπολίτες, απλοί κληρικοί, δασκάλες, αξιωματικοί από την Ελλάδα, εθελοντές κυρίως από την Κρήτη και τη Μάνη, απλοί χωρικοί, γυναίκες και παιδιά της Μακεδονίας, όλοι συντονίσθηκαν υπό το ευφυές σχέδιο που κατέστρωσαν οι διπλωμάτες Ίων Δραγούμης και Λάμπρος Κορομηλάς. Τα σχέδια του Βουλγαρισμού απέτυχαν. Η συντριπτική πλειοψηφία των Χριστιανών παρέμεινε πιστή στο Πατριαρχείο και στην ελληνική Ιδέα.

Τα ιδανικά του Παύλου Μελά ήταν η πίστη στον Θεό, η Μεγάλη Ιδέα και η εκπλήρωση του καθήκοντος προς την Πατρίδα. Ευγενής ψυχή, με πατέρα Δήμαρχο και πεθερό πρώην Πρωθυπουργό (τον Στέφανο Δραγούμη), θα μπορούσε να ζητήσει μετάθεση σε μία φρουρά εντός Ελλάδος. Κι όμως αποφάσισε να εισέλθει τρεις φορές στην υπόδουλη και απειλούμενη Μακεδονία ως εθελοντής. Ως Ορθόδοξος Χριστιανός έγραφε στη γυναίκα του Ναταλία ότι έβλεπε με χαρά τους ιερείς της Μακεδονίας να πρωταγωνιστούν στην εθνική προσπάθεια. Ως εμπνεόμενος από τη Μεγάλη Ιδέα θεωρούσε υποχρέωση, αλλά και δικαίωμα της Ελλάδας να απελευθερώσει τους ομοεθνείς. Αν ζούσε σήμερα ο Παύλος θα θεωρούσε βαριά προσβολή τη Συμφωνία των Πρεσπών.

Στο πρόσωπό του αποκρυσταλλώνεται η αγωνιστικότητα των Ελλήνων του 1904-1908, η οποία έφερε επιτυχές αποτέλεσμα. Είχε προηγηθεί μία πτώχευση, το 1893, και μία στρατιωτική ήττα, το 1897. Όμως ο Ελληνισμός μπορεί και αναγεννάται μετά από τις δυσκολίες, όταν έχει πίστη στον Θεό και στην Ιστορία του. Η Ορθόδοξη Παράδοση και η συνείδηση της διαχρονικής συνέχειας του Έθνους τούς καθοδηγούσε.

Έγραψε για τον θάνατο του Παύλου ο Κωστής Παλαμάς:

Σε κλαίει λαός. Πάντα χλωρό να σειέται το χορτάρι

στον τόπο που σε πλάγιασε το βόλι, ω παλληκάρι!

Πανάλαφρος ο ύπνος σου· του Απρίλη τα πουλιά

σαν του σπιτιού σου να τ’ ακούς λογάκια και φιλιά,

και να σου φτάνουν του χειμώνα οι καταρράχτες

σαν τουφεκιού αστραπόβροντα και σαν πολέμου κράχτες.

Πλατιά του ονείρου μας η γη και απόμακρη. Και γέρνεις

εκεί και σβεις γοργά.

Ιερή στιγμή. Σαν πιο πλατιά τη δείχνεις, και τη φέρνεις

σαν πιο κοντά!

Άρθρο στην ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, 13.10.2019

Κωνσταντίνος Χολέβας – Πολιτικός Επιστήμων

Η συζήτηση για το μάθημα των Θρησκευτικών έχει ανοίξει πάλι. Οι αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας, οι οποίες ακυρώνουν ως αντισυνταγματικά τα Προγράμματα Φίλη και Γαβρόγλου, θα αναλυθούν από νομικούς και από τους αρμοδίους του Υπουργείου Παιδείας. Ας μην μείνουμε, όμως, μόνον στις νομικές πτυχές. Είναι ευκαιρία να ανασχεδιασθεί η ύλη του μαθήματος με έμφαση στην Ορθόδοξη Χριστιανική διασκαλία και εκεί πρέπει να ενταχθούν τα Πατερικά Κείμενα.

Οι μεγάλοι Πατέρες της Εκκλησίας μας, όπως ο Μέγας Βασίλειος, Ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος, ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος και άλλοι λιγότερο ή περισσότερο γνωστοί, έχουν δώσει απαντήσεις σε πάμπολλα θέματα που απασχολούν διαχρονικά τον άνθρωπο. Οι προτάσεις τους είναι πάντα επίκαιρες και είναι χρήσιμο να τις γνωρίζουν οι νέοι της εποχής μας. Εξ άλλου είναι γραμμένες σε θαυμάσια ελληνικά, και αποτελούν ταυτοχρόνως ένα υποδειγματικό γλωσσικό μάθημα. Θεωρώ καλό, λοιπόν, να δημιουργηθεί ένα Ανθολόγιο Πατερικών Κειμένων που θα περιλαμβάνει το πρωτότυπο κείμενο και τη νοελληνική απόδοση.

Ο σπουδαίος παιδαγωγός και γλωσσολόγος Γεώργιος Μπαμπινιωτης σε συνέντευξή του στο περοδικό CRASH (Δεκεμβρίου 2018) εξέφρασε τη στήριξή του σε ένα Ορθόδοξο – όχι πολυθρησκειακό- μάθημα Θρησκευτικών με αναφορά στους Πατέρες:

“Ερώτηση: ….Ποια νομίζετε ότι είναι η πρέπουσα διδασκαλία των Θρησκευτικών ώστε ο ελληνισμός να διατηρήσει την ορθόδοξη πίστη του;

Απάντηση: Έχω μιλήσει επανειλημμένως γι’ αυτό το θέμα. Απαραίτητο και ενδιαφέρον ακόμη και για τα ίδια τα παιδιά δεν είναι να μάθουν τι διδάσκουν τα διάφορα (φιλοσοφικά συνήθως) θρησκευτικά δόγματα, που είναι και πολλά και με πολύ δύσκολες αφηρημένες έννοιες. Σκοπός του μαθήματος των Θρησκευτικών στην Εκπαίδευση είναι να μάθουν τι πρεσβεύει η επίσημη θρησκεία της πατρίδας τους, εν προκειμένω τί διδάσκει η Ορθόδοξη Χριστιανική Θρησκεία μέσα από την Καινή Διαθήκη και την ορθόδοξη παράδοση των κολοσσών της σκέψεως που είναι οι Πατέρες της Εκκλησίας μας, ιδίως οι Τρεις Ιεράρχες. Τι διδάσκει ο Βουδδισμός, ο Ισλαμισμός, ο Ινδουισμός, ο Κομφουκιανισμός, ο Ταoϊσμός, ο Σαμανισμός, κ.ά.- πέραν μιας γενικής βραχείας πληροφόρησης για τις κυριότερες από αυτές- δεν ενδιαφέρει τον Χριστιανό Έλληνα Ορθόδοξο μαθητή. Τα Θρησκευτικά – αναπόφευκτα και ορθώς- είναι μάθημα θρησκευτικής κατήχησης, διδάσκει δηλαδή στους μαθητές τα κύρια σημεία της χριστιανικής πίστης, δεν είναι μάθημα Θρησκειολογίας, που διδασκεται περιορισμένα ακόμη και στις Θεολογικές Σχολές.

Κάτι ακόμη: Η ορθόδοξη χριστιανική πίστη και η Ορθόδοξη Εκκλησία γενικότερα έχουν μακρά ιστορική παράδοση και σύνδεση με τον Ελληνισμό (Τρεις Ιεράρχες, Βυζάντιο, Νεοελληνικός Διαφωτισμός, Επανάσταση του 1821, Αντίσταση). Δεν είναι για τους Έλληνες απλά ένα θρησκευτικό δόγμα ανάμεσα σε άλλα, όπως συμβαίνει ιστορικά με κάποιες άλλες χώρες».

Συμφωνώ και προσυπογράφω!

Άρθρο στην ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, 6.10.2019

 Κωνσταντίνος Χολέβας – Πολιτικός Επιστήμων

Ανήκω στη συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων που επιθυμούμε τη διαφύλαξη της εθνικής μας ταυτότητας μέσα σε ένα πλαίσιο ευρωπαϊκό, δημοκρατικό και απολύτως συμβατό με τον σεβασμό προς τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Εκφράζω, λοιπόν, την ικανοποίησή μου για δύο πρόσφατες εξελίξεις.

Η πρώτη είναι η στιβαρή άρνηση της Νέας Δημοκρατίας στην πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ να υποστεί μετατροπές και να αποδυναμωθεί το άρθρο 3 του Συντάγματος. Η δεύτερη είναι η έκδοση δύο νέων αποφάσεων του Συμβουλίου της Επικρατείας, οι οποίες ακυρώνουν τα πολυθρησκειακά και ανορθόδοξα Θρησκευτικά των κ. κ. Φίλη και Γαβρόγλου.
Το άρθρο 3 του Συντάγματος είναι πολύ σημαντικό, διότι αποτελεί το θεμέλιο των σχέσεων Εκκλησίας και Πολιτείας ως συνταγματικώς ρυθμισμένων σχέσεων. Δεν αναφέρεται απλώς στην Επικρατούσα Θρησκεία, την Ορθοδοξία, αλλά κατοχυρώνει και τη διεθνή υπόσταση του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Επίσης ορθώς απερρίφθη από τη Ν.Δ. η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ για την προσθήκη της ρήτρας της θρησκευτικής ουδετερότητας του κράτους. Εξηγώ τους κυριώτερους λόγους:

1. Μία τέτοια διάταξη θα αποτελούσε πράξη ασέβειας και ιστορικής αμνησίας. Οι ελευθερωτές της πατρίδας μας το 1821 ήθελαν μία Ελλάδα άρρηκτα συνδεδεμένη με την Ορθοδοξία. Αυτό εξέφρασαν με το Προοίμιο των Επαναστατικών Συνταγμάτων, το οποίο επικαλείται την Αγία Τριάδα και το οποίο υπάρχει και στο ισχύον Σύνταγμα. Ήδη από τα Συντάγματα των τοπικών και Εθνικών Συνελεύσεων του Αγώνος θεσπίζεται η Ορθόδοξη Εκκλησία ως Επικρατούσα Θρησκεία, με παράλληλη κατοχύρωση των δικαιωμάτων των άλλων θρησκειών. Το Ελληνικό Κράτος δεν πρέπει να αγνοήσει τα ιδανικά των ιδρυτών του.

2. Η Ορθοδοξία είναι θεμελιώδες στοιχείο της εθνικής μας ταυτότητας. Το δηλώνει ο πρώτος μας Κυβερνήτης Ιωάννης Καποδίστριας, όταν γράφει σε Ευρωπαίους πολιτικούς ότι τα κύρια στοιχεία του Ελληνικού Έθνους είναι η Ορθόδοξη Πίστη και η γλώσσα των πατέρων μας. Το πιστεύουν ακόμη και ξένοι μελετητές του Ελληνισμού, όπως ο αείμνηστος Γάλλος Ελληνιστής Ζακ Λακαρριέρ, ο οποίος δήλωσε: «Στην Ορθοδοξία ο Έλληνας νιώθει σαν στο σπίτι του».

3. Η ρήτρα περί θρησκευτικής ουδετερότητος είναι περιττή, αφού υπάρχει το άρθρο 13 του Συντάγματος, το οποίο προστατεύει τη θρησκευτική ελευθερία όλων των πολιτών, όποια θρησκεία και αν ακολουθούν. Πρόκειται για έννοια πολύ ισχυρότερη από την ανεξιθρησκεία. Ένα ανεξίθρησκο κράτος απλώς ανέχεται και δεν διώκει τα άλλα θρησκεύματα. Ενώ ένα κράτος με θρησκευτική ελευθερία προβαίνει σε θετικές ενέργειες ώστε όλοι οι πολίτες του να θρησκεύουν ελευθέρως και ακωλύτως αρκεί να σέβονται τους νόμους.

4. Η ρήτρα περί θρησκευτικής ουδετερότητας δεν είναι κατ’ ανάγκην εγγύηση υπέρ της δημοκρατίας. Ο Κεμάλ Ατατούρκ επέβαλε τη θρησκευτική ουδετερότητα (laik), αλλά η Τουρκία ουδέποτε μέχρι σήμερα σεβάσθηκε τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Επομένως το άρθρο 3 του Συντάγματος πρέπει να παραμείνει ως έχει.Οι αποφάσεις 2049/2019 και 2050/2019 του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου ακυρώνουν την Υπουργική Απόφαση του Κ. Γαβρόγλου για την ύλη του μαθήματος των Θρησκευτικών στο Δημοτικό, Γυμνάσιο και Λύκειο. Συμπληρώνουν και στα περισσότερα σημεία επιβεβαιώνουν τις αποφάσεις 660/2018 και 926/2018, οι οποίες ακύρωναν τις Υπουργικές Αποφάσεις του Ν. Φίλη για το ίδιο μάθημα.

Οι αποφάσεις του ΣτΕ θα αναλυθούν από νομικούς ως προς τις λεπτομέρειές τους. Εδώ θα ήθελα να επισημάνω ότι ενισχύουν την εθνική ταυτότητα των Ελλήνων, διότι ομιλούν για εθνικό κράτος και ερμηνεύουν με σαφήνεια το άρθρο 16, παρ. 2 του Συντάγματος. Το ΣτΕ ορίζει ότι, όταν το Σύνταγμα αναφέρεται σε ανάπτυξη εθνικής και θρησκευτικής συνειδήσεως μέσω της Παιδείας, αναφέρεται σε ελληνική εθνική συνείδηση και σε ορθόδοξη χριστιανική συνείδηση. Αυτή την ορθόδοξη συνείδηση πρέπει να αναπτύσσει το Σχολείο μέσω του μαθήματος των Θρησκευτικών. Οι μη Ορθόδοξοι μαθητές δικαιούνται να απαλλαγούν και να παρακολουθούν ένα εναλλακτικό μάθημα Ηθικής. Άλλωστε το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου έχει δεχθεί ότι είτε το μάθημα των Θρησκευτικών είναι ομολογιακό είτε θρησκειολογικό είτε πολιτιστικό, το δικαίωμα της απαλλαγής πάντα θα υπάρχει.

Η ύλη που είχε θεσπίσει ο ΣΥΡΙΖΑ στο μάθημα των Θρησκευτικών ήταν μία παγκόσμια πρωτοτυπία. Δεν ήταν καν μάθημα θρησκειολογικό ή πολιτιστικό. Ήταν η μίξη των αμίκτων! Ισοπέδωνε κάθε έννοια εθνικής και θρησκευτικής ταυτότητας αναμιγνύοντας μέσα στο ίδιο κεφάλαιο δεκάδες δοξασίες διαφορετικών θρησκειών, φιλοσοφιών και κοινωνιολογικών θεωριών. Προσπαθούσε να οδηγήσει τα παιδιά να αμφισβητήσουν ό,τι έμαθαν από τους γονείς τους για τον Θεό, την Ορθοδοξία και τις παραδόσεις του λαού μας.

Ένα παρεμφερές πείραμα επιχείρησε να επιβάλει ο ΣΥΡΙΖΑ και στην Ιστορία, αλλά δεν πρόλαβε. Στον ιστότοπο του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής έχει αναρτηθεί από τον Απρίλιο του 2017 μία πρόταση 10 ιστορικών, οι οποίοι ζητούσαν να αλλάξει άρδην η ύλη του μαθήματος από τη Γ΄ Δημοτικού μέχρι και την Α΄ Λυκείου. Πρότειναν ουσιαστικά την αλλοίωση της εθνικής ταυτότητας των μαθητών και μαθητριών αμφισβητώντας τη συνέχεια του Ελληνισμού, συρρικνώνοντας τις αναφορές σε εθνικούς ήρωες, υπερπροβάλλοντας μαρξιστικές και ταξικές ερμηνείες των ιστορικών φαινομένων και διαφημίζοντας μία ανύπαρκτη «ελληνοτουρκική συνύπαρξη» κατά τη διάρκεια της σκληρής και μακροχρόνιας δουλείας στους Οθωμανούς.

Ο Βρετανός φιλόλογος και Ελληνιστής Ρόντρικ Μπήτον, ο οποίος βραβεύθηκε προ ολίγων ημερών από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, δήλωσε ότι η Ορθοδοξία διδάσκει στον Έλληνα τον κοινοτισμό και την αλληλεγγύη προς τον συνάνθρωπο. Ας την διατηρήσουμε ως ζωντανό στοιχείο της εθνικής μας ταυτότητας!

Άρθρο στην ιστοσελίδα thepresident.gr / 30.9.2019

Κωνσταντίνος Χολέβας – Πολιτικός Επιστήμων

Το Συμβούλιο της Επικρατείας έδωσε τη λύση και σεβάσθηκε το Σύνταγμα και την κοινή λογική. Ακυρώνει τα πολυθρησκειακά Θρησκευτικά των κ.κ. Φίλη και Γαβρόγλου και ορίζει ότι το μάθημα των Θρησκευτικών πρέπει να έχει Ορθόδοξο Χριστιανικό περιεχόμενο. Οι σχετικές αποφάσεις του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου προσφέρουν θετική υπηρεσία στην ελληνική κοινωνία για πολλούς λόγους:

Α) Ερμηνεύουν και εφαρμόζουν το Σύνταγμα, τους νόμους και την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου.

Β) Σέβονται την εθνική, θρησκευτική και πολιτιστική ταυτότητα του λαού μας. Το ελεύθερο ελληνικό κράτος ιδρύθηκε από αγωνιστές, οι οποίοι ήσαν συνειδητοί Ορθόδοξοι Χριστιανοί, εσέβοντο τη διαχρονική ιστορία και γλώσσα του Έθνους μας και έθεσαν ως Προοίμιο στα Συντάγματα της Ελληνικής Επαναστάσεως την επίκληση στην Αγία Τριάδα.

Γ) Δίδουν σαφείς κατευθύνσεις όχι μόνο για το μάθημα των Θρησκευτικών, αλλά εμμέσως και για άλλα μαθήματα εξηγώντας ότι το Σύνταγμα θεσπίζει ένα εθνικό κράτος των Ελλήνων και η Παιδεία πρέπει να καλλιεργεί την ελληνική εθνική συνείδηση και την Ορθόδοξη Χριστιανική κληρονομιά (άρθρο 16,2).

Δ) Καταργούν ένα πείραμα παιδαγωγικώς προβληματικό, το οποίο υποχρέωνε τα παιδιά από την Τρίτη Δημοτικού, πριν καν καταλάβουν τον εαυτό τους και το οικογενειακό περιβάλλον τους, να διδάσκονται κουραστικές λεπτομέρειες για άλλα θρησκεύματα και άλλους πολιτισμούς.

Ε) Επαναφέρουν το μάθημα των Θρησκευτικών στα πρότυπα που επικρατούν στις χώρες της Ευρ. Ενώσεως. Στην Ευρώπη ο κανόνας είναι να διδάσκεται στα σχολεία η επικρατούσα θρησκεία (Γερμανία, Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία κ.α). Σε ορισμένες χώρες (Σουηδία, Αγγλία) το μάθημα έχει θρησκειολογικό χαρακτήρα, αλλά η κάθε θρησκεία διδάσκεται σε ξεχωριστά κεφάλαια. Αυτό που έφερε ο ΣΥΡΙΖΑ στα σχολεία μας δεν ήταν καν θρησκειολογία. Ήταν μία μείξη ετεροκλήτων στοιχείων, ένα συνονθύλευμα γνώσεων και πληροφοριών για δεκάδες θρησκεύματα μέσα στο ίδιο κεφάλαιο, ώστε να οδηγηθούν οι μαθητές μόνον στα κοινά σημεία των θρησκευτικών κοινοτήτων και να απαλειφθούν οι διαφορές.

Το τί θα γίνει από εδώ και στο εξής θα το αποφασίσει το Υπουργείο Παιδείας, το οποίο έχει συνεχή επικοινωνία με την Εκκλησία της Ελλάδος, όπως προβλέπει και ο Νόμος 590/77, δηλαδή ο Καταστατικός Χάρτης της Εκκλησίας της Ελλάδος. Για να δώσω μία προσωπική πρόταση θα υπενθυμίσω τί έγινε με το επιστημονικώς απορριπτέο βιβλίο Ιστορίας του «συνωστισμού». Ο τότε Υπουργός Παιδείας Ευριπίδης Στυλιανίδης το απέσυρε (όχι με απόφαση του ΣτΕ, αλλά με γνωμοδότηση της Ακαδημίας) και επανέφερε επί ένα έτος το προηγούμενο σχολικό εγχειρίδιο. Ταυτοχρόνως ανέθεσε σε ομάδα εγκρίτων ιστορικών να γράψουν ένα καλό βιβλίο, το οποίο διδάσκεται σήμερα στη Στ΄ Δημοτικού.

Το Συμβούλιο της Επικρατείας είναι σαφές: Τα Θρησκευτικά των Φίλη και Γαβρόγλου καταργούνται, δεν αναμορφώνονται!

Άρθρο στην ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, 29.9.2019

                                                                                                                          
Κωνσταντῖνος Χολέβας – Πολιτικός Ἐπιστήμων

Ὁ ἰδιαίτερος σεβασμός μου γιά τόν πολιοῦχο τῆς γενέτειράς μου Θεσσαλονίκης, τόν Ἅγιο Δημήτριο τόν Μυροβλήτη, μέ ὁδήγησε νά μελετήσω τά διάφορα Ἐγκώμια πρός τό πρόσωπό του, δηλαδή κείμενα συγγραφέντα πρός τιμήν τοῦ μάρτυρος. Μεταξύ αὐτῶν ἀνέγνωσα μέ εὐχάριστη ἔκπληξη καί ἕναν Ἐγκωμιαστικόν Λόγον πρός τόν Ἅγιον Δημήτριον, τόν ὁποῖο συνέγραψε ὁ Κύπριος Ἅγιος Νεόφυτος ὁ Ἔγκλειστος περί τά τέλη τοῦ 12ου μ.Χ. αἰῶνος. Μάλιστα ὁ Ἅγιος Νεόφυτος ἐπαινεῖ τόν Ἅγιο Δημήτριο ὄχι μόνο ὡς ἀθλήσαντα ὑπέρ Πίστεως, ἀλλά καί ὑπέρ Πατρίδος, ἀναφερόμενος προφανῶς στίς θαυματουργικές ἐπεμβάσεις τοῦ Ἁγίου κατά τῶν ἐπιδρομέων.

Ἡ μνήμη τοῦ Ἁγίου Νεοφύτου τιμᾶται στίς 28 Σεπτεμβρίου. Ἡ Ἐγκλείστρα εἶναι τό σπήλαιο, στό ὁποῖο ἀσκήτευσε ὁ Ἅγιος ἐπί πολλά ἔτη. Τό λάξευσε ὁ ἴδιος στόν βράχο τοῦ ὄρους Μελισσοβούνου καί ἔκτισε ἐκεῖ μικρό Ναό τοῦ Τιμίου Σταυροῦ. Ἐκεῖ εὑρίσκεται ὁ τάφος του, ὁ ὁποῖος ἀποτελεῖ Παγκύπριο προσκύνημα. Τά λείψανά του ἔχουν μεταφερθεῖ στό Καθολικό τῆς κυρίως Μονῆς, ἡ ὁποία κτίσθηκε τόν 16ο αἰῶνα καί ἀπέχει μερικές δεκάδες μέτρα ἀπό τήν Ἐγκλείστρα. Ἐπί Πατριαρχείας Κυρίλλου Λουκάρεως, τόν 17ο αἰῶνα, τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο ἀνεκήρυξε Σταυροπηγιακή τήν Μονή τοῦ Ἁγίου Νεοφύτου. Τόν Ἰούνιο τοῦ 2007, ἡ Ἱερά Σύνοδος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Κύπρου ἀνεβίβασε στόν βαθμό τοῦ Ἐπισκόπου τόν ἡγούμενο Λεόντιο. Ἡ Μονή εἶναι κτισμένη σέ ὑψόμετρο 412 μέτρων ἀπό τήν ἐπιφάνεια τῆς θάλασσας καί προσφέρει ἐξαιρετική θέα πρός τήν πόλη τῆς Πάφου.

Ὁ ἱδρυτής τῆς Μονῆς Ἅγιος Νεόφυτος γεννήθηκε τό 1134 στήν κώμη τῶν Λευκάρων. Οἱ γονεῖς του δέν μερίμνησαν γιά τήν μόρφωσή του καί μέχρι τήν ἡλικία τῶν 18 ἐτῶν ἦταν ἀναλφάβητος. Ἔβοσκε πρόβατα σέ διάφορα μέρη τῆς Κύπρου, ἀλλά ἡ φιλομάθειά του καί ὁ ἔνθεος ζῆλος του τόν ὁδήγησαν νά μάθει γράμματα μόνος του καί νά ἀποστηθίσει τό Ψαλτήριον. Ἐμόνασε στή Μονή τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου τοῦ Κουτσοβέντη καί γιά σύντομο χρονικό διάστημα ἐπεσκέφθη τους Ἁγίους Τόπους. Οἱ συγκρούσεις Σταυροφόρων καί Μουσουλμάνων στήν Ἁγία Γῆ τόν ἀπεμάκρυναν καί τελικῶς ἡ Θεία Πρόνοια ἔφερε τά βήματά του στό σημεῖο ὅπου ἔκτισε τήν Ἑγκλείστρα του. Ὁ Ναός τῆς Ἐγκλείστρας ἐγκαινιάσθηκε στίς 14 Σεπτεμβρίου 1160, ἑορτή τοῦ Τιμίου Σταυροῦ. Τό 1170 ὁ Ἐπίσκοπος Πάφου Βασίλειος Κίνναμος χειροτόνησε τόν Νεόφυτο ἱερέα καί ἡ φήμη του ἄρχισε νά ἐξαπλώνεται στήν Κύπρο.

Ὁ Ἅγιος Νεόφυτος, ἄν καί δέν ἔλαβε συστηματική μόρφωση μέ τά κοσμικά κριτήρια, διεκρίθη ὡς ἕνας ἀπό τούς πολυγραφότερους ἐκκλησιαστικούς συγγραφεῖς τῆς Μεσοβυζαντινῆς περιόδου. Τό Ἅγιον Πνεῦμα ἀνεπλήρωνε τά ἐλλείποντα. Τά ἔργα του ἐξεδόθησαν προσφάτως ἀπό τήν Μονή του σέ πολύτομη σειρά. Ἐκτός ἀπό κηρύγματα ἔγραψε ἑρμηνευτικά στήν Ἁγία Γραφή καί πολλά ἄλλα ἔργα. Προσωπικά θά σταθῶ σέ μία ἐπιστολή του, ἡ ὁποία περιέχεται στόν Ε΄ Τόμο τῶν Ἔργων του καί ξεχωρίζει διότι ἔχει ἱστορικό καί πατριωτικό περιεχόμενο. Ἔχει τόν τίτλο «Περί τῶν κατά κατά χώραν Κύπρον σκαιῶν» καί περιγράφει ἐν συντομίᾳ τά δεινά καί τίς συμφορές τῆς Κύπρου καί τῶν ἑλληνορθοδόξων κατοίκων της λόγῳ τῶν διαφόρων εἰσβολῶν καί κατακτήσεων. Περιγράφει ἐπίσης τίς περιπέτειες τῶν Ἁγίων Τόπων, ὅπου Σταυροφόροι καί Ἄραβες συνεκρούοντο ἐπάνω ἀπό τά ἱερά προσκυνήματα τῆς Ἱερουσαλήμ. Τό κείμενο αὐτό τοῦ Ἁγίου ἐνέπνευσε τόν ποιητή καί Νομπελίστα Γιῶργο Σεφέρη, ὅταν ἔγραψε τό ποίημα «Νεόφυτος ὁ Ἔγκλειστος μιλᾶ».

Στό κείμενο αὐτό τοῦ Ἁγίου Νεοφύτου παρατηροῦμε τή διάθεση τοῦ συγγραφέως νά ἐξιστορήσει τά δεινά τῆς Νήσου ἀπό τήν ἀνταρσία τοῦ Ἰσαακίου Κομνηνοῦ καί ἀπό τήν ἐναλλαγή κατακτητῶν, ἀλλά καί τήν σαφῆ πρόθεσή του νά νουθετήσει τούς συμπατριῶτες του καί νά τονώσει τόν πατριωτισμό τους. Ἀξίζει αὐτό εἰδικά τό κείμενο νά διαβάζεται ἀπό ὁρισμένους συγχρόνους διανοητές, οἱ ὁποῖοι διερωτῶνται ἄν ὁ Χριστιανός πρέπει νά ἐνδιαφέρεται γιά τήν πατρίδα του καί τήν ἐλευθερία της. Φυσικά ἡ Χριστιανική μας πίστις εἶναι πρωτίστως πανανθρώπινη καί οἰκουμενική. Αὐτό, ὅμως, δέν πρέπει νά χρησιμοποιεῖται ὡς πρόσχημα γιά νά ἀδιαφοροῦμε γιά τά ἐθνικά καί ἱστορικά ζητήματα. Ὅταν ὁ Ἅγιος Νεόφυτος γράφει ὅτι λόγῳ τῶν κατακτήσεων «καί λαός ἀλλότριος ἐπληθύνθη ἐν τῇ γῇ ἡμῶν» δέν καλλιεργεῖ μίσος κατά τῶν ἀλλοεθνῶν, ἀλλά καλεῖ τούς Ἕλληνες τῆς Κύπρου νά διαφυλάξουν τήν ταυτότητά τους.

Ὁ πατριωτισμός τοῦ Ἁγίου δέν εἶναι τοπικισμός οὔτε ἀφορᾶ μόνο τήν Πάφο καί τήν Κύπρο. Θεωρεῖ ὡς πατρίδα του τήν ἑλληνορθόδοξη αὐτοκρατορία πού σήμερα συνηθίζουμε νά ὀνομάζουμε Βυζαντινή. Τότε τό ὄνομα τοῦ κράτους ἦταν Ρωμανία (ἀπό τήν Νέα Ρώμη =Κωνσταντινούπολη). Γράφει χαρακτηριστικά ὁ Ἅγιος στό προαναφερθέν ἱστορικό ἔργο του: «Χώρα ἐστίν Ἰγκλιτέρρα, πόρρω τῆς Ρωμανίας κατά βορρᾶν, ἐξ ἧς νέφος Ἰγκλίνων σύν τῷ ἄρχοντι αὐτῶν εἰς πλοῖα μεγάλα λεγόμενα νάκκας συνεισελθόντες τόν πλοῦν πρός Ἱεροσόλυμα ἔδρων». Δηλαδή: Ὑπάρχει μία χώρα πού λέγεται Ἀγγλία καί βρίσκεται μακρυά πρός βορρᾶν τοῦ Βυζαντινοῦ κράτους, ἀπό τήν ὁποία μεγάλος ἀριθμός Ἄγγλων μαζί μέ τό ἡγεμόνα τους εἰσῆλθαν σέ μεγάλα πλοῖα πού ὀνομάζονται νάκκαι καί ξεκίνησαν τό ταξίδι πρός τά Ἱεροσόλυμα. Ὁ πατριωτισμός τοῦ Ἁγίου Νεοφύτου δέν εἶναι ἐθνοφυλετισμός, ἀλλά ἡ συνείδηση τοῦ ἑλληνορθοδόξου Γένους, ἡ ὁποία θεμελιώνεται στήν Ὀρθόδοξη Πίστη, στήν ἑλληνική γραμματεία καί στήν οἰκουμενική ἀντίληψη τοῦ πολιτισμοῦ μας.

Κωνσταντίνος Χολέβας – Πολιτικός Επιστήμων

Ένας καλός φίλος μού έστειλε το ακόλουθο σύντομο κείμενο, που ανήρτησε στο διαδίκτυο το 2017 ο αείμνηστος ιστορικός και φιλόλογος Σαράντος Καργάκος:

«Εἶναι ἀστεῖο στόν παρόντα καιρό νά ἀκούγονται κοάσματα περί τῆς δῆθεν ἀσυνέχειας τοῦ ἑλληνικοῦ κόσμου, πού ἄν ἦταν ἄλλος θά εἶχε ἐξαφανισθεῖ μετά τήν ρωμαϊκή ὑποταγή (ὅπως ἐξαφανίστηκαν οἱ γαλατικοί πληθυσμοί) καί κυρίως μετά τήν τουρκική κατάκτηση. Καί ὅμως μετά τήν ἅλωση τοῦ 1453 ξεπήδησε, ὅπως ὁ Πήγασος ἀπό τό αἷμα τῆς σφαγμένης Μέδουσας, ἕνας σφριγηλός ἑλληνικός κόσμος πού, λόγῳ συνθηκῶν, θαυματουργεῖ στήν Δύση. Τό 1514 ὁ περίφημος λόγιος Μάρκος Μουσοῦρος ἐκδίδει τούς διαλόγους καί τήν «Πολιτεία» τοῦ Πλάτωνος καί προτάσσει μιά μεγαλειώδη «Ὠδήν εἰς Πλάτωνα», μέ τήν ὁποία ἐκφράζει τόν πόθο νά δεῖ τήν Ἑλλάδα ἐλεύθερη. Τριάντα χρόνια ἀργότερα (1544) ὁ Κερκυραῖος Ἀντώνιος Ἔπαρχος ἐκδίδει τόν «Θρῆνον εἰς τήν καταστροφήν τῆς Ἑλλάδος» καί ἕναν αἰῶνα μετά τό 1641 ὁ Λέων Ἀλλάτιος συγγράφει ὑψιπετῆ ὕμνο ὑπό τόν τίτλο «Ἑλλάς»! Βεβαίως καί λέγεται ὅτι αὐτά ἦσαν «καμώματα» ἑλληνολατρῶν λογίων καί ὅτι δέν εἶχαν καμμιά ἐπίδραση στούς κατοίκους τοῦ ἑλλαδικοῦ χώρου. Ἀλλά τότε πῶς λέγεται καί ὑπερλέγεται ὅτι εἶχαν ἐπίδραση μετά τό 1750 οἱ ἰδέες τοῦ Διαφωτισμοῦ; Μήπως ἐν τῷ μεταξύ οἱ ραγιάδες εἶχαν μάθει γαλλικά; Ἄς μήν εἴμαστε ἀφελεῖς. Πρός τούς Ἕλληνες -καί μόνον πρός τούς Ἕλληνες- ἀπευθύνεται ὁ Ἀνώνυμς τῆς «Ἑλληνικῆς Νομαρχίας», χωρίς νά ἀφήνει πουθενά ὑποψία ὅτι τούτη ἡ ἑλληνικότητα ἦταν δάνειο ἀπό κάποιο τότε Διεθνές Πνευματικό Ταμεῖο!».

Σε μία σχετική συνέντευξή του ο Μανιάτης ιστορικός υπενθύμισε ότι κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας ο απλός λαός είχε ως δημοφιλέστερο ανάγνωσμα τη «Φυλλάδα του Μεγαλέξανδρου», η οποία γνώρισε δεκάδες συνεχόμενες εκδόσεις και μιλούσε στους Έλληνες για τα κατορθώματα του Μακεδόνα στρατηλάτη. Όλα αυτά τα έλεγε ο Καργάκος για να απαντήσει σε ορισμένους «μεταμοντέρνους» ιστορικούς, οι οποίοι αρνούνται τη διαχρονική συνέχεια του Ελληνισμού. Αυτή η ομάδα ερμηνευτών παραβλέπει σκοπίμως (ή από άγνοια;) τις πάμπολλες ιστορικές πηγές και θέλει να μας πείσει ότι μέχρι το 1780 οι πρόγονοί μας δεν ήσαν Έλληνες, αλλά απλώς Ελληνόφωνοι. Ισχυρίζονται ότι ο Ευρωπαϊκός Διαφωτισμός και η Γαλλική Επανάσταση μάς άνοιξαν τα μάτια και διαμόρφωσαν την ελληνική εθνική συνείδηση.

Κι όμως καθ’ όλη τη διάρκεια της μακράς και σκληρής δουλείας, παράλληλα με τους όρους Ρωμηός και Γραικός, στα κείμενα εμφανίζονται συχνότατα οι όροι Έλλην και Ελλάς για να δηλώσουν την εθνική μας ταυτότητα. Οι επαναστάτες του 1821 γνωρίζουν πολύ καλά ότι είναι συνεχιστές της Αρχαιότητος και του Βυζαντίου. Για τα αρχαία μάρμαρα πολεμήσαμε, λέει ο Μακρυγιάννης, ως συνεχιστής του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου ομιλεί ο Κολοκοτρώνης στον Άγγλο Χάμιλτον!

Άρθρο στην ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, 22.9.2019

Κωνσταντίνος Χολέβας – Πολιτικός Επιστήμων

Οι πρόσφατες δηλώσεις της Υπουργού Παιδείας για τον σκοπό του μαθήματος της Ιστορίας κινούνται προς την ορθή κατεύθυνση και τονίζουν ότι το μάθημα πρέπει να καλλιεργεί την εθνική συνείδηση και να μην μετατρέπεται σε κοινωνιολογική ανάλυση. Ο ΣΥΡΙΖΑ και διάφοροι άλλοι δήθεν προοδευτικοί ενοχλήθηκαν. Δεν θέλουν να ακούν για έθνος, εθνική ταυτότητα και εθνική συνείδηση.

Κι όμως το Σύνταγμά της Ελλάδος θεσπίζει σαφώς την ανάγκη καλλιέργειας της εθνικής ταυτότητας. Στο άρθρο 16, 2 ορίζεται ως ένας εκ των στόχων της Παιδείας η ανάπτυξη εθνικής και θρησκευτικής συνειδήσεως. Επίσης στο άρθρο 1 η παράγραφος 3 ορίζει ότι όλες οι εξουσίες πηγάζουν από τον λαό και υπάρχουν υπέρ του λαού και του Έθνους. Ο συνταγματικός νομοθέτης προσθέτει και την έννοια του Έθνους, η οποία είναι γεωγραφικά και ιστορικά ευρύτερη από τον λαό, τους υπηκόους. Το Έθνος περιλαμβάνει και τον εκτός συνόρων Ελληνισμό, αλλά και τον σεβασμό προς τους προγόνους μας και προς τα ιδανικά που τούς ενέπνευσαν στους αγώνες τους.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι μεν μία προσπάθεια υπερεθνικής συνεργασίας, σε καμία όμως περίπτωση δεν ζητεί την κατάργηση των εθνικών ταυτοτήτων. Αντιθέτως όλα τα επίσημα κείμενά της προβλέπουν τον σεβασμό της εθνικής ταυτότητας των λαών που την συναποτελούν.

Καμία ευρωπαϊκή χώρα δεν δέχεται υποχωρήσεις σε θέματα εθνικής ταυτότητας. Ο Γάλλος Πρόεδρος Μακρόν, λίγες ημέρες μετά την εκλογή του, κατέθεσε στεφάνι στο άγαλμα της Ζαν ντ’ Αρκ δηλώνοντας ότι η ιστορία της Γαλλίας δεν αρχίζει με τη Γαλλική Επανάσταση. Οι Ισπανοί, όταν εντάχθηκαν στην Ε.Ε, αποφάσισαν να εισάγουν από τις άλλες χώρες- μέλη μόνον πληκτρολόγια Η/Υ με την περισπωμένη στο γράμμα Ν, ώστε να διαφυλαχθεί η γλώσσα τους ως θεμελιώδες στοιχείο της ταυτότητάς τους.

Οι οπαδοί του μαρξισμού έχουν ακόμη μία ουτοπική προσήλωση στον διεθνισμό, αλλά η Ιστορία τούς διαψεύδει. Τα κομμουνιστικά καθεστώτα κατέρρευσαν, η εθνική ταυτότητα επεβίωσε. Η πρώην Σοβιετική Ένωση διασπάσθηκε σε 16 εθνικά κράτη. Το πρότυπο του σοβιετικού πολίτη απέτυχε. Οι Ρώσοι παραμένουν Ρώσοι, οι Γεωργιανοί Γεωργιανοί και όλοι οι λαοί διατήρησαν τον σεβασμό στην Ιστορία τους, στη γλώσσα τους και στη θρησκεία τους.

Η αναβάπτιση του Ελληνισμού στην Ορθοδοξία μάς εκπαίδευσε ώστε να αγαπούμε την πατρίδα μας και την ιστορία μας σεβόμενοι την κοινωνική αλληλεγγύη και τα δικαιώματα των άλλων. Ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός αφ’ ενός μεν δίδασκε στους Έλληνες να μιλούν στο σπίτι τους μόνον ελληνικά και όχι ξένες διαλέκτους και αφ’ ετέρου συμβούλευε τους ακροατές του να σέβονται τα δικαιώματα των αθιγγάνων.

Ας διδάξουμε στα παιδιά μας την Ιστορία του Ελληνισμού μακρυά από φανατισμούς και από «συνωστισμούς στη Σμύρνη»!

Άρθρο στην ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, 15.9.2019