Στις 29 Οκτωβρίου η γείτων Τουρκία γιόρτασε τα εκατοστά γενέθλιά της. Πριν από 100 χρόνια η Τουρκική Δημοκρατία πήρε τη θέση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ηττημένης στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Και ο Κεμάλ Ατατούρκ πήρε τη θέση του Σουλτάνου καταργώντας το θεσμό της μοναρχίας.
Ο Ταγίπ Ερντογάν ως Πρόεδρος της Τουρκίας γιόρτασε τα γενέθλια με τρία χαρακτηριστικά στοιχεία:
Αρνήθηκε για πολλοστή φορά να καταδικάσει την Χαμάς ως τρομοκρατική οργάνωση.
Προβλήθηκε ως ο προστάτης όλων των Σουνιτών Μουσουλμάνων.
Θυμήθηκε τα παλαιότερα Οθωμανικά εδάφη και σ’ αυτά περιέλαβε τη Θεσσαλονίκη.
Πού αποσκοπεί αυτό το μείγμα Ισλαμισμού, Οθωμανισμού και αντιδυτικισμού;
Πιστεύω ότι ο πρώτος στόχος του είναι να ταυτίσει με το όνομά του τον νέο αιώνα της Τουρκικής Δημοκρατίας. Δεν αμφισβητεί επισήμως τον Κεμάλ, όμως υπονομεύει ορισμένες από τις αρχές του π.χ. το κοσμικό- μη θρησκευτικά χρωματισμένο- κράτος. Στη θέση του Laik φέρνει αργά αλλά σταθερά την ισλαμοποίηση της κοινωνίας.
Θυμάται τα Οθωμανικά εδάφη για να νομιμοποιεί τις επεμβάσεις του στρατού του εκτός συνόρων, αλλά και για να περνά το μήνυμα ότι είναι ο ισχυρός και εμείς οι αδύναμοι. Τονίζει τη Θεσσαλονίκη, όχι τυχαία. Εκεί θα συναντήσει στις αρχές Δεκεμβρίου τον Έλληνα Πρωθυπουργό και δημιουργεί κλίμα.
Προσπαθεί να φανεί ως ο προστάτης όλων των Σουιτών, αλλά είμαι βέβαιος ότι η πλειοψηφία των Αράβων δεν πείθεται. Η Τουρκία έχει κακό παρελθόν ως κατακτητική και καταπιεστική δύναμη. Στη Συρία και στην Ιορδανία μία συνήθης φράση είναι: «Από όλους τους κατακτητές που πέρασαν οι Τούρκοι ήταν οι χειρότεροι. Το μόνο καλό που άφησαν είναι ο καφές τους» !
Με το Ισραήλ η ρήξη είναι οριστική. Προφανώς δεν τον ενδιαφέρει η απώλεια. Αλλά με τον Δυτικό κόσμο θα προσπαθήσει να κρατήσει ισορροπίες. Δεν θέλει να αποκοπεί πλήρως. Δεν συμφωνώ ότι τώρα είναι έτοιμος να ενταχθεί σε άλλο στρατόπεδο πχ με τη Ρωσία ή με το Ιράν. Θα παίξει το παιχνίδι του Επιτήδειου Ουδέτερου, όπως το βλέπουμε στην περίπτωση της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία.
Η γείτων Τουρκία έχει εμπειρία από τέτοια παίγνια. Επιτήδειος Ουδέτερος ονομάσθηκε απο τον Αμερικανό συγγραφέα Φρανκ Βέμπερ για τον ρόλο της στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Έκανε ανατολίτικα παζάρια και με τις δύο πλευρές: Βρετανία και Χιτλερική Γερμανία. Ζητούσε ανταλλάγματα κυρίως εις βάρος της Ελλάδος: Νησιά Αιγαίου, Θράκη, Μακεδονία. Είναι δύσκολο και τώρα να επιτύχει σ’ αυτόν τον ρόλο. Κάποια στιγμή θα πρέπει να αποφασίσει αν ανήκει στη συμμαχία ΗΠΑ- Ευρώπης ή αν θα αλλάξει στρατόπεδο.
Προβλέπω ότι δεν θα κρατήσει πολύ η φαινομενική νηνεμία στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Θα πρέπει να είμαστε έτοιμοι για μία νέα εργαλειοποίηση των μεταναστών είτε μέσω Έβρου (όπως το 2020) είτε μέσω Αιγαίου. Θα ξανακούσουμε ενστάσεις για την αμυντική οχύρωση των νησιών μας. Και βεβαίως θα δούμε μία ακόμη πιο επίμονη στάση υπέρ των δύο κρατών στην Κύπρο.
Για τα γενέθλια των γειτόνων ευχόμαστε να προκόψουν στο εσωτερικό τους. Και τους συνιστούμε να προσγειωθούν και να εγκαταλείψουν τα νεο-οθωμανικά όνειρα, διότι μπορεί να εξελιχθούν σε εφιάλτες. Ο Ελληνισμός Ελλάδος και Κύπρου θωρακίζεται αμυντικά και διπλωματικά.
Άρθρο στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ, 4.11.2023
