Καλή Χρονιά και ευλογημένη! Το 2015 μάς έφτασε, εμπρός βήμα ταχύ για εκλογές. Θα τηρήσω τη συνήθειά μου να αφιερώνω το πρώτο άρθρο της χρονιάς στις επετείους που αξίζει να θυμόμαστε. Εφέτος, λοιπόν, συμπληρώνονται διακόσια χρόνια από τη δημιουργία της Ιεράς Συμμαχίας μεταξύ των ισχυρών της Ευρώπης και εκατό χρόνια από την έναρξη του Εθνικού Διχασμού στην πατρίδα μας.
Το Συνέδριο της Βιέννης άρχισε το 1814 και ολοκλήρωσε τις εργασίες του το 1815 με στόχο να ρυθμίσει τα σύνορα των ευρωπαϊκών κρατών μετά την αναταραχή που επέφερε ο Ναπολέων Βοναπάρτης και η προσπάθειά του να διαδώσει εκτός Γαλλίας τις ιδέες της Γαλλικής Επαναστάσεως. Στις 26 Σεπτεμβρίου 1815 ως επιστέγασμα του Συνεδρίου ιδρύθηκε η Ιερά Συμμαχία από τη Ρωσία, την Αυστρία και την Πρωσία, τρεις ισχυρότατες Αυτοκρατορίες της εποχής. Η Αγγλία μετείχε σε ορισμένες διασκέψεις με αντιπροσώπους, όχι ως πλήρες μέλος. Δίπλα στον Τσάρο Αλέξανδρο της Ρωσίας βρισκόταν ως συν-υπουργός Εξωτερικών ο Ιωάννης Καποδίστριας, ο οποίος ευφυώς συμβούλευσε να μην ταπεινωθεί και να μην τεμαχισθεί η ηττημένη Γαλλία. Η Ιερά Συμμαχία έγινε γνωστή για την αντίδρασή της στα κατά τόπους επαναστατικά κινήματα. Η Συμμαχία καθιέρωσε την αρχή της ισορροπίας των δυνάμεων στη Ευρώπη. Όταν κάποια χώρα ισχυροποιείται κατά τρόπο επικίνδυνο, οι υπόλοιπες μεγάλες ευρωπαϊκές δυνάμεις συνασπίζονται για να την αντιμετωπίσουν. Η αρχή αυτή αποτελεί και σήμερα καθοδηγητική σκέψη για κορυφαίους διπλωμάτες και πολιτικούς, ιδίως στις ΗΠΑ.
Ο Εθνικός Διχασμός άρχισε το 1915 μεταξύ Βενιζελικών και αντιβενιζελικών (Βασιλοφρόνων). Δύο μόλις χρόνια μετά τη θριαμβευτική λήξη των Βαλκανικών Πολέμων και ενώ η Ελλάς είχε καταστεί «σεβαστή εις τους φίλους και φοβερά δια τους εχθρούς», οι δύο χαρισματικοί συντελεστές της νίκης, ο Κωνσταντίνος και ο Βενιζέλος, ηγήθηκαν των αντιπάλων παρατάξεων. Αφορμή η διαφωνία τους για τη θέση μας στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος πρότεινε την ανάμιξή μας στο πλευρό των Αγγλογάλλων (Αντάντ), ο τότε Βασιλεύς Κωνσταντίνος πίστευε στην ουδετερότητα. Η Ελλάς βρέθηκε να έχει επί ένα έτος δύο κυβερνήσεις, μία στην Αθήνα με τους υποστηρικτές του Κωνσταντίνου και μία στη Θεσσαλονίκη με τον Βενιζέλο και στρατεύματα της Αντάντ. Οι φανατισμοί τραυμάτισαν τον λαό και το τελικό αποτέλεσμα ήταν η Μικρασιατική Καταστροφή το 1922.
Σήμερα δεν έχει τόση σημασία να διαπληκτιζόμαστε για το ποιος έφταιξε περισσότερο ή λιγότερο. Το ηθικό δίδαγμα είναι ότι όταν ήμασταν ενωμένοι σε επίπεδο ηγεσίας και λαού θριαμβεύσαμε (1912- 13). Όταν διχασθήκαμε οδηγηθήκαμε σε εθνική τραγωδία (1915- 1922). Στην παρούσα προεκλογική περίοδο ας επιχειρηματολογήσουμε, αλλά ας αποφύγουμε τις διχαστικές κραυγές. Με λύπη μου παρατηρώ ότι τα συνθήματα του ΣΥΡΙΖΑ είναι διχαστικά.
Άρθρο μου στην Κυριακάτικη Δημοκρατία, 4 Ιανουαρίου 2015
