Άρθρα

Κωνσταντίνος Χολέβας – Πολιτικός Επιστήμων

Στις 27 Σεπτεμβρίου 1831 δολοφονήθηκε στο Ναύπλιο ο Ιωάννης Καποδίστριας, ο πρώτος Κυβερνήτης της ελεύθερης Ελλάδας. Η επέτειος του δραματικού αυτού γεγονότος μάς δίνει την ευκαιρία να θυμηθούμε το σπουδαίο έργο και τα ιδανικά του Καποδίστρια.

Από τον Ιανουάριο του 1828 μέχρι τον Σεπτέμβριο του 1831, δηλαδή μέσα σε τριάμισυ χρόνια, ο Κερκυραίος διπλωμάτης κατόρθωσε να ανα-γεννήσει κυριολεκτικά την Ελλάδα. Ίδρυσε κράτος εκ του μηδενός, δημιούργησε στρατό, οριστικοποίησε τα σύνορα, ίδρυσε σχολεία και δικαστήρια.

Την πολιτική και τις αξίες που ακολούθησε μπορούμε κάλλιστα να χαρακτηρίσουμε ως τη «Γεωπολιτική της Νίκης».

Ο Καποδίστριας ήταν οπαδός της πολυδιάστατης διπλωματίας και απέρριπτε τη μονοδιάστατη σύνδεση του κράτους με μία μόνο Δύναμη. Αν και διετέλεσε Υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας, απέρριψε την πρόταση κάποιων αγωνιστών να υπογράψει η Ελλάς την Πράξη Υποταγής στη Ρωσία. Αντιθέτως ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος το 1825 ζήτησε από εξέχοντες πολιτικούς και στρατιωτικούς ηγέτες της Επαναστάσεως να υπογράψουν την Πράξη μονομερούς υποταγής στην Αγγλία. Με την πολυδιάστατη διπλωματία του ο Καποδίστριας επέτυχε να διευρύνει τα σύνορα του μικρού κράτους. Ενώ οι Τρεις Δυνάμεις, Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία, καθόρισαν αρχικά τα σύνορα στον Αχελώο και στον Σπερχειό, ο Κυβερνήτης τους έπεισε να δεχθούν τη γραμμή Αμβρακικού-Παγασητικού.

Ο Καποδίστριας πίστευε στην αμυντική προετοιμασία ως υπομόχλιο της εξωτερικής πολιτικής. Παρά τις δυσκολίες οργάνωσε στρατιωτική δύναμη υπό τον Κίτσο Τζαβέλα και τον Τσάμη Καρατάσο και την έστειλε στη Στερεά Ελλάδα όπου ήταν ακόμη παρών ο Κιουταχής με οθωμανικό στρατό. Αν δεν δείξεις στους ξένους ότι είσαι πρόθυμος να αγωνισθείς για τα εθνικά συμφέροντά σου κανείς δεν σε υπολογίζει. Ο Κυβερνήτης αξιοποίησε το διεθνές κύρος του και κάλεσε τον Γάλλο στρατηγό Μαιζόν να εκδιώξει τον Ιμπραήμ από την Πελοπόννησο.

Ο Ιωάννης Καποδίστριας πίστευε στη συμφιλίωση και στην εδραίωση ενωτικού κλίματος στο εσωτερικό. Στο Πανελλήνιον, συμβουλευτικό σώμα με 27 μέλη, διόρισε πρόσωπα από όλες τις πολιτικές ομάδες, ακόμη και αντιπάλους του. Επανέφερε σε σημαντικές θέσεις παραγκωνισμένα στελέχη της Φιλικής Εταιρείας, όπως τον Δημήτριο Υψηλάντη που κέρδισε τη μάχη της Πέτρας Βοιωτίας το 1829. Παρά τις καλές προθέσεις του αντιμετώπισε έντονη αντιπολίτευση.

Ο Κυβερνήτης καλλιέργησε τον σεβασμό προς την Ιστορία και τη διαχρονική πορεία του Ελληνισμού. Πίστευε ότι το Έθνος έχει συνέχεια και απέδειξε με ιστορικές μελέτες του – όταν ήταν στη Γενεύη από το 1822 έως το 1827- ότι η εθνική ταυτότητα των Ελλήνων έχει τρία θεμέλια: Τη συνείδηση κοινής καταγωγής, τη γλώσσα των πατέρων μας και την Ορθόδοξη Εκκλησία. Ο Καποδίστριας ήξερε ότι το έθνος δημιούργησε το κράτος, διότι το έθνος προϋπήρχε. Ο Ελληνισμός επιβίωσε επί Τουρκοκρατίας με τρόπο θαυμαστό. Κι όμως σήμερα υπάρχουν ανιστόρητοι διανοούμενοι, οι οποίοι διδάσκουν ότι πριν από την Ελληνική Επανάσταση δεν υπήρχαν Έλληνες!

Ο Καποδίστριας πίστευε στην αναγεννητική δύναμη της Παιδείας. Θεωρούσε ως βασικά μαθήματα τα Ορθόδοξα Θρησκευτικά και τα κείμενα των Αρχαίων Ελλήνων. Γνώριζε ότι μία Παιδεία που καλλιεργεί την εθνική αυτογνωσία είναι απαραίτητο στήριγμα της διπλωματίας και της άμυνας.

Έγραψε προς τον Ιγνάτιο Ουγγροβλαχίας: «Οι Έλληνες μανθάνοντες να σέβωνται αυτοί εαυτούς, θέλουσιν επιτύχει και το σέβας των άλλων»!

Άρθρο στην εφημερίδα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ 26.9.2020

(Ἀπό τόν Ἅγιο Πολύκαρπο στον Ἅγιο Χρυσόστομο Σμύρνης)

Οἱ Χριστιανικές καταβολές τῆς Μικρασιατικῆς γῆς ἀποδεικνύονται ἀπό τά ὀνόματα τῶν 7 Ἐκκλησιῶν τῆς Ἀποκαλύψεως τοῦ Ἰωάννου (Ἔφεσος, Σμύρνη, Πέργαμος, Λαοδικεία, Σάρδεις, Φιλαδέλφεια, Θυάτειρα) καί ἀπό τήν ἵδρυση χριστιανικῶν κοινοτήτων ἀπό τόν ἴδιο τόν Ἀπόστολο Παῦλο. Μεγάλες Οἰκουμενικές Σύνοδοι ἔλαβαν χώρα στήν Μικρασιατική γῆ καί συγκεκριμένα τό 325 μ.Χ. στή Νίκαια, τό 451 μ.Χ. στήν Χαλκηδόνα.

Τήν γῆ αὐτή ἁγίασαν μέ τό αἷμα τους ἤ μέ τόν ὁσιακό βίο τους καί τήν διδασκαλία τους μεγάλες μορφές τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μας. Ἤδη ἀπό τόν 2ο μ.Χ. αἰῶνα ἡ ἑλληνοκατοικημένη Μικρά Ἀσία γίνεται τόπος μαρτυρίου γιά πολλούς Χριστιανούς, πού κατεδιώκοντο ἀπό τήν εἰδωλολατρική Ρωμαϊκή ἐξουσία. Κορυφαῖος μεταξύ αὐτῶν ὁ Ἅγιος Πολύκαρπος, Ἐπίσκοπος Σμύρνης, τοῦ ὁποίου τό μαρτύριο τοποθετεῖται μεταξύ τοῦ 156 μ.Χ. καί τοῦ 168 μ.Χ. Ἀπό τόν 3ο Τόμο τῆς Βιβλιοθήκης Ἑλλήνων Πατέρων καί Ἐκκλησιαστικῶν Συγγραφέων (ΒΕΠΕΣ) καταγράφουμε τίς τελευταῖες στιγμές του: Ὄχλος ἀντιχρίστων ὠρύεται τήν ὥρα, πού δικάζει τόν Ἅγιο ὁ Ἀνθύπατος Στάτιος Κοδρᾶτος. Ζητοῦν τήν θανάτωση τοῦ Πολυκάρπου.

Τήν στιγμή ἐκείνη φωνή Κυρίου ἀκούεται ἀπό τόν οὐρανό καί ἐνθαρρύνει τόν ὑπερήλικα Ἐπίσκοπο. «Ἴσχυε, Πολυκαρπε καί ἀνδρί ζου». Ὁ Ἀνθύπατος τοῦ ζητεῖ νά ἀπαρνηθεῖ τόν Χριστό, γιά νά σώσει τήν ζωή του. Καί ὁ «πάνυ γηραλέος» Ἐπίσκοπος τοῦ ἀπαντᾶ: «Ὀγδοήκοντα καί ἕξ ἔτη δουλεύω αὐτῷ καί οὐδέν μέ ἠδίκησεν, καί πῶς δύναμαι βλασφημῆσαι τόν Βασιλέα μου, τόν σώσαντά με». Ὁ Ἀνθύπατος τόν φοβερίζει ὅτι θά τόν ρίξει στήν φωτιά. Ἤρεμος ὁ Ἅγιος ἀπαντᾶ:

«Μέ φοβερίζεις μέ τή φωτιά, πού ἀνάβει γιά μιά στιγμή καί σβήνει. Δέν ξέρεις τήν φωτιά τῆς μέλλουσας κρίσης καί τῆς αἰωνίου κολάσεως, πού περιμένει τούς ἀσεβεῖς. Κάνε αὐτό πού θέλεις! Μή ἀργεῖς!». Ὁ Ἀνθύπατος ἐξοργισμένος ἀπό τήν θαρραλέα ἀπάντηση τοῦ Πολυκάρπου προστάζει τόν κήρυκα καί ἐκεῖνος ἐρεθίζει τά πλήθη, πού ξεχύνονται, μαζεύουν ξύλα, ἀνάβουν φωτιά. Δένουν τά χέρια τοῦ σεβασμίου γέροντος καί τόν ρίχνουν στή πυρά. Τότε γίνεται τό θαῦμα! Οἱ φλόγες τῆς φωτιᾶς κάνουν καμπύλες, παρακάμπτουν τό σῶμα τοῦ Πολυκάρπου. Ὁ Ἀνθύπατος ἀπορεῖ, φοβᾶται. Καταλαβαίνει τήν μεγάλη προσβολή, πού τόν περιμένει καί διατάσσει τούς στρατιῶτες νά τρυπήσουν μέ τά ξίφη τους τό σῶμα τοῦ Ἁγίου. Ἀπό τό αἷμα του σβήνει ἡ φωτιά. Ἀλλά ἡ ψυχή τοῦ Ἁγίου ἤδη ἔχει ἀνέβει στόν οὐρανό. Καί τό νεκρό σῶμα , ὅμως, τό φοβοῦνται οἱ εἰδωλολάτρες. Γι᾽ αὐτό ὁ Ἀνθύπατος προ στάζει νά τό κάψουν. Κάποιοι θαρραλέοι Χριστιανοί ἔτρεξαν καί πρό λαβαν νά συλλέξουν μερικά ἀπό τά λείψανα τοῦ Ἁγίου, τά ὁποῖα δια σώζονται μέχρι σήμερα καί θαυματουργοῦν. Ἡ Ἐκκλησία μας τιμᾶ τήν μνήμη του στίς 23 Φεβρουαρίου.

Μικρά Ἀσία εἶναι καί ὁ Πόντος. Γι᾽ αὐτό ἀξίζει νά στρέψουμε τό νοῦ μας στήν ἱερά μνήμη τοῦ Ἁγίου Εὐγενίου τοῦ Τραπεζουντίου, ὁ ὁποῖος ἐμαρτύρησε στίς 21 Ἰανουαρίου 292 μέ διαταγή τοῦ τοπικοῦ ἄρχοντος Λυσία. Ἡ τιμή του καθιερώθηκε ἐπί τῶν Αὐτοκρατόρων Μεγάλων Κομνηνῶν καί ἐτιμᾶτο στήν Τραπεζοῦντα, ὅπως ἐτιμᾶτο καί ὁ Ἅγιος Δημήτριος στήν Θεσσαλονίκη. Ὁ Ἱ. Ναός του στόν ὁμώνυμο λόφο ἔξω ἀπό τά τείχη περιεῖχε τό σπήλαιο, ὅπου συνελήφθη ἀπό τούς δημίους του. Τό σπήλαιο ἀνεκαλύφθη στούς νεωτέρους χρόνους (1898) ἀπό τόν λόγιο ἐκπαιδευτικό Ματθαῖο Παρανίκα μέσα σέ καπνοχώραφα. Τά χαριτόβρυτα ἰαματικά Λείψανά του προσεκυνοῦντο ἀπό τόν λαό, ἀλλά καί ἀπό εὐσεβεῖς αὐτοκράτορες, ὅπως ὁ Βασίλειος Β´. Τό μαρτύριο τοῦ Ἁγίου Εὐγενίου ἔγραψε τόν ΙΑ´ αἰῶνα ὁ Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Ἰωάννης ὁ Ξιφιλῖνος μαζί μέ τό μαρτύριο τῶν Ἁγίων Κανιδίου, Οὐαλεριανοῦ καί Ἀκύλα, οἱ ὁποῖοι ἀποκεφαλίσθηκαν τήν ἴδια ἡμέρα μέ τόν Εὐγένιο.

Κάθε Μάρτιο μέσα σέ τέσσερις ἡμέρες τιμοῦμε τή μνήμη πολλῶν Μικρασιατῶν μαρτύρων. Στίς 9 Μαρτίου τιμοῦμε τούς 40 μάρτυρες τῆς Σεβαστείας, πού θανατώθηκαν μέσα στά παγωμένα νερά τῆς λίμνης ἐπί αὐτοκράτορος Λικινίου. Ὅμως στίς 6 Μαρτίου τιμοῦμε τούς 42 μάρτυρες τούς ἐν Ἀμορίῳ. Θά μείνουμε λίγο περισ σότερο στήν ἱστορία τους, διότι ἀπο τελεῖ τό προοίμιο τῶν νεομαρτύρων τῆς Τουρκοκρατίας. Δέν θανατώθηκαν ἀπό Ρωμαίους εἰδωλο λάτρες, ἀλλά ἀπό Ἄραβες Μουσουλμάνους τό 845 μ.Χ. Ἦσαν ἀξιωματικοί τοῦ Βυζαντινοῦ στρατοῦ στήν πόλη Ἀμόριο, ἡ ὁποία ὑπῆρξε καί γενέτειρα Βυζαντινῶν αὐτοκρατόρων. Τό 838 οἱ Σαρακηνοί Ἄραβες κατέλαβαν τήν πόλη κι ἔσφαξαν 4.000 Χριστιανούς. Οἱ 42 ἀξιωματικοί κρατή θηκαν ἐπί 7 χρόνια στή φυλακή καί ἐπιέζοντο συνεχῶς νά ἀλλαξοπιστήσουν.

Ὅπως μᾶς διηγεῖται τό κείμενο τοῦ μοναχοῦ Εὐωδίου οἱ 42 φυλακισμένοι ἔψαλλαν συνεχῶς τόν Ψαλμό τοῦ Δαυίδ «οὐ μή ἀποστῶμεν ἀπό σοῦ, ἀλλ᾽ ἕνεκέν σου θανατούμεθα ὅ λην τήν ἡμέραν». Οἱ φύλακες τούς ἐχλεύαζαν λέγοντας ὅτι τήν ἐποχή ἐκείνη μία γυναίκα κυβερνοῦσε τό Βυζάντιο: «Γυνή γάρ τῆς Ρωμανίας σήμερον βασιλεύει».

Παρά τίς πιέσεις οἱ στρατιωτικοί αὐτοί ἔμειναν πιστοί καί στήν Πίστη καί στήν Πατρίδα καί τελικῶς θανατώθηκαν ἀπό τούς ἀλλόθρησκους κατακτη τές τῆς πόλεως. Ὁ προαναφερθείς Εὐώδιος τούς ὀνομάζει «τρισαριστεῖς», δηλαδή ἀριστεύσαντες τρεῖς φορές. Πρῶτον διότι δέν προσεχώρησαν στήν εἰκονομαχία, δεύτερον διότι ἔμειναν πιστοί στόν Χριστό καί τρίτον διότι δέν πρόδωσαν τήν Πατρίδα τους.

Βλέπουμε ἤδη τήν ἐποχή ἐκείνη νά διαμορφώνεται ἡ σταθερή ἑλληνορθόδοξη ἀντίληψη ὅτι ὅποιος ἐγκαταλείπει τήν Ὀρθοδοξία –ἑκουσίως ἤ διά τῆς βίας— χάνεται καί γιά τόν Ἑλληνισμό. Μία ἀντίληψη, πού ἔγινε πλέον βίωμα καί συνείδηση στούς Ρωμηούς ἐπί Τουρκοκρατίας σέ ὅλα τά ὑπόδουλα ἑλληνικά ἐδάφη καί περισσότερο στήν Μικρά Ἀσία.

Κεντρική θέση, κυριολεκτικά καί μεταφορικά, στήν Μικρασιατική γεωγραφία καί ἱστορία κατέχει ἡ Καππαδοκία. Ἐκεῖ γεννήθηκαν ἤ ἔδρασαν σπουδαῖες μορφές τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ, ὅπως ἡ Ἁγία Νίνα, πού ἐκχριστιάνισε τήν Γεωργία τοῦ Καυκάσου, ὁ Ἅγιος Θεοδόσιος ὁ Κοινοβιάρχης, ὁ Ἅγιος Γεώργιος ὁ Τροπαιοφόρος, ὁ ὁποῖος γεννήθηκε στήν Καππαδοκία καί μαρτύρησε στά τέλη τοῦ 3ου αἰῶνος μ.Χ. στήν Παλαιστίνη, ἡ Ἁγία Εἰρήνη Χρυσοβαλάντου, ὁ Ἅγιος Ἀμφιλόχιος Ἰκονίου, ὁ Ἅγιος Βλάσιος, ὁ Ἅγιος Ζήνων καί πολλοί ἄλλοι. Ἀπό τόν 7ο αἰῶνα μ.Χ. ἡ Καππαδοκία καθίσταται μεγάλο κέντρο μοναχισμοῦ καί ἀσκήσεως. Στήν κοιλάδα τῶν Κοράμων —σημερινό Γκιόρεμε— βλέ πει ὁ σύγχρονος ἐπισκέπτης τίς τρύπες καί τίς σπηλιές, πού προσ έφερε ἡ ἰδιόμορφη γεωλογική δια μόρφωση γιά τήν ἀσφαλῆ ἐγκαταβίωση τῶν Ὀρθοδόξων ἀσκη τῶν. Γιά τό ἑλληνορθόδοξο Βυζαντινό Κράτος, τήν Ρωμανία, ὅπως τό ἀναφέρουν τά κείμενα τῆς ἐποχῆς, ἡ Καππαδοκία ἦταν ἀκριτική, μεθοριακή, περιοχή καί ἐπί αἰῶνες δεχό ταν τά πρῶτα κύματα τῶν Ἀραβικῶν ἐπιθέσεων.

Ἐκεῖ γεννήθηκε ὁ θρύλος τοῦ Διγενῆ Ἀκρίτα καί ὁ κύκλος τῆς ἀκριτικῆς ἐπικῆς ποιήσεως. Ἡ κορυφαία πάντως στιγμή τῆς Καππαδοκίας ἦταν ὁ Δ´ αἰώνας, ὅταν γεννήθηκαν καί ἀνδρώθηκαν ἐκεῖ τρεῖς διακεκριμένοι Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας. Ὁ Μέγας Βασίλειος, Ἐπίσκοπος Καισαρείας, ὁ ἀδελφός του Γρηγόριος, Ἐπίσκοπος Νύσσης, καί ὁ Γρηγόριος ὁ Θεολόγος ἀπό τήν Ναζιανζό, πού ἀνεδείχθη Ἀρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως. Σήμερα οἱ μελετητές τοῦ συγγραφικοῦ ἔργου τους τούς θεωροῦν, μαζί μέ τόν Ἅγιο Ἰωάννη τόν Χρυσόστομο, πού γεννήθηκε στήν Ἀντιόχεια τῆς τότε ἑλληνιστικῆς Συρίας, ὡς τούς Χριστιανούς Πατέρες, οἱ ὁποῖοι τόνισαν τήν ἀξία τῆς ἑλληνικῆς παιδείας καί βοήθησαν στήν δημιουργική συν άντηση Χριστιανισμοῦ καί Ἑλληνισμοῦ. Χαρακτηριστική εἶναι ἡ προτροπή τοῦ Βασιλείου στούς νέους νά μελετοῦν τά ἀρχαῖα κείμενα, ὅπως ἀναλύεται στήν ἐπιστολή του «Πρός τούς νέους, ὅπως ἄν ἐξ Ἑλληνικῶν ὠφελοῖντο λόγων».

Στή Μικρασιατική γῆ ἔδρασε ὁ Ἅγιος Ἰωάννης Γ΄ Δούκας Βατάτζης ὁ Ἐλεήμων, ο ἐκ Διδυμοτείχου. Διαδέχθηκε στόν θρόνο τοῦ Βυζαντινοῦ Αὐτοκράτορος τόν πεθερό του Θεόδωρο Α΄ Λάσκαρι, ὅταν ὁ κανονικός Πατριάρχης καί ὁ νόμιμος Αὐτοκράτωρ εἶχαν μεταφερθεῖ στή Νίκαια τῆς Μικρασιατικῆς Βιθυνίας. Ἦταν ἡ ἐποχή τῶν Σταυροφοριῶν καί ἡ Κωνσταντινούπολη εἶχε καταληφθεῖ (1204-1261) ἀπό τούς στρατιῶτες τῆς Δ΄ Σταυροφορίας. Ὁ Βατάτζης κυβέρνησε μέ σύνεση, πατριωτισμό και φιλανθρωπία ἀπό τό 1222 ἕως τό 1254. Ἐτάφη στή Μονή Σωσάνδρων κοντά στό Νύμφαιο τῆς Μικρᾶς Ἀσίας. Οἱ κάτοικοι τῆς μικρασιατικῆς Μαγνησίας τόν τιμοῦσαν ὡς Ἅγιο μέχρι και τήν καταστροφή τοῦ 1922.

Αὐτή τήν παράδοση τῆς Ἑλληνορθόδοξης παιδείας διετήρησε ἡ Μικρά Ἀσία καί μέχρι τήν καταστροφή τοῦ 1922. Εἶναι χαρακτηριστική ἡ σύσταση τοῦ τότε Μητροπολίτου Σμύρνης και μετέπειτα Ἁγίου καί Ἐθνομάρτυρος Πατριάρχου Κων/πόλεως Γρηγορίου Ε´, ὁ ὁποῖος ἔγραφε τό 1819 πρός τά σχολεῖα τῆς Σμύρνης: «Οἱ διδάσκαλοι νά ἀναδεικνύωσιν τούς μαθητιῶντας Χριστιανούς ἑλληνίζοντας τάς φράσεις καί Ἕλληνας χριστιανίζοντας τά δόγματα, τά ἤθη καί τούς τρόπους». Μέ αὐτό τό ἐκπαιδευτικό ἰδεῶδες, Ἑλληνική γλῶσσα καί γραμματεία, Χριστιανική Πίστη καί ἠθική, ἐπιβιώσαμε ἐπί αἰῶνες κάτω ἀπό ποικίλες δουλεῖες. Μήπως σήμερα πού εἴμαστε ἐθνικῶς ἐλεύθεροι κινδυνεύουμε νά χάσουμε τήν ταυτότητά μας ἀπεμπολῶντας τήν Ἑλληνορθόδοξη παράδοση στό ὄνομα ἀμφιβόλων καί ξενόφερτων δῆθεν «προοδευτισμῶν»;

Ὁ Μικρασιατικός Ἑλληνισμός διετήρησε τήν ταυτότητά του μέσῳ τῆς Ἐκκλησίας του. Στήν Καππαδοκία ἐπί Τουρκοκρατίας 18 ἑλληνικά χωριά γύρω ἀπό τά Φάρασα ἀναγκάσθηκαν νά τουρκοφωνήσουν, ἀλλά ἀποφάσισαν νά κρατήσουν τήν Ὀρθόδοξη Πίστη. Μιλοῦσαν τουρκικά, ξέχασαν τά ἑλληνικά, καί ἡ μόνη τους ἐπαφή μέ τήν γλῶσσα τῶν πατέρων τους ἦταν ἐπί αἰῶνες ἡ Θεία Λειτουργία, ἡ ὁποία ἐτελεῖτο στά ἑλληνικά. Οἱ Ὀρθόδοξοι τουρκόφωνοι Καππαδόκες, γνωστοί καί ὡς καραμανλῆδες, διέσωσαν τήν ἐθνική τους συνείδηση χάρις στήν Ὀρθοδοξία.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα ὁ Ἅγιος Ἀρσένιος ἐκ Φαράσων, ὁ Χατζηεφέντης ὅπως τόν ἔλεγαν, ὁ ὁποῖος ἐκοιμήθη τό 1924, σαράντα ἡμέρες μετά τήν ἀναγκαστική μετακίνησή του στήν Ἑλλάδα.

Τήν χορεία τῶν Ἁγίων τῆς Μικρᾶς Ἀσίας συμπληρώνουν οἱ Ἐθνοϊερομάρτυρες Ἐπίσκοποι, πού μαρτύρησαν τό 1922 ἀρνούμενοι νά ἐγκαταλείψουν τό ποίμνιό τους. Δηλαδή ὁ Σμύρνης Χρυσόστομος, ὁ Κυδωνιῶν Γρηγόριος, ὁ Μοσχονησίων Ἀμβρόσιος, ὁ Ἰκονίου Προκόπιος καί ὁ Ζήλων Εὐθύμιος, ὁ ἥρωας τοῦ Ποντιακοῦ ἀγῶνος.

Ἐμεῖς σήμερα πρέπει μέ κάθε εὐκαιρία νά τιμοῦμε τούς Ἁγίους καί τήν Ἑλληνορθόδοξη παράδοση τῆς Μικρᾶς Ἀσίας καί τοῦ Πόντου. Δηλώνουμε δέ πρός κάθε κατεύθυνση ὅτι ἐπιθυμοῦμε τήν εἰρήνη μέ τούς γείτονες, ὄχι ὅμως εἰς βάρος τῆς ἱστορικῆς ἀληθείας. Ζητοῦμε τήν πλήρη ἀναγνώριση τῆς Μικρασιατικῆς καί Ποντιακῆς Γενοκτονίας καί τραγουδοῦμε τόν ποντιακό θρῆνο τῆς Ἁλώσεως, πού μᾶς διδάσκει ὅτι: «Ἡ Ρωμανία κι ἄν πέρασε, ἀνθεῖ καί φέρει κι ἄλλο».

Άρθρο στην ΠΕΙΡΑΪΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ Σεπτεμβρίου 2020

Κωνσταντίνος Χολέβας – Πολιτικός Επιστήμων

Τις τελευταίες δεκαετίες διεξάγεται στο εσωτερικό της κοινωνίας μας μία ιδεολογική διαμάχη με επίκεντρο την εξωτερική πολιτική, την εθνική ταυτότητα, τη σύνδεση Ορθοδοξίας και Ελληνισμού, την ερμηνεία του 1821, το περιεχόμενο και τον σκοπό της Παιδείας. Μία ομάδα διανοητών και διαμορφωτών της κοινής γνώμης επιχείρησε να πείσει ότι πρέπει να υποχωρούμε απέναντι στην Τουρκία και τα Σκόπια, ότι η εκπαίδευση δεν πρέπει να διδάσκει τη συνέχεια του Ελληνισμού, ότι η εθνική ταυτότητα πρέπει να αποσυνδεθεί από την Ορθοδοξία. Γενικά αυτή η τάση, την οποία ονομάζω αποδομητική σχολή, προσπάθησε να μας πείσει ότι στο όνομα της «προόδου» και της παγκοσμιοποιήσεως είναι απαραίτητο να ξεχάσουμε όσα γνωρίζαμε. Να αποκοπούμε από τα ελληνορθόδοξα ιδανικά των αγωνιστών του 1821 και να απομακρυνθούμε από τις αρχές της μαχητικής εξωτερικής πολιτικής.

Ευτυχώς η αποδόμηση, μέχρι σήμερα τουλάχιστον, δεν επέτυχε τον στόχο της. Η πλειοψηφία των Ελλήνων στην Ελλάδα, στην Κύπρο, στην Ομογένεια, αντιστέκεται και επιμένει στην ελληνικότητα και στην εθνική αξιοπρέπεια. Είναι χαρακτηριστικά τα ευρήματα των ερευνών της κοινής γνώμης. Θυμίζω ορισμένα χαρακτηριστικά στοιχεία:

Σε όλες τις δημοσκοπήσεις που έγιναν για τη Συμφωνία των Πρεσπών το 75% (ή και περισσότερο) των Ελλήνων απήντησε ότι διαφωνεί. Η Συμφωνία, δύο χρόνια μετά την υπογραφή της, βρίσκεται ψηλά στα ενδιφέροντα της κοινής γνώμης και απορρίπτεται από τη μεγάλη πλειοψηφία.

Σε δημοσκόπηση του ΒΕΡΓΙΝΑ TV για τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε μουσουλμανικό τέμενος, το 70% απήντησε ότι θίγεται το θρησκευτικό συναίσθημά μας. Δηλαδή όχι απλώς διαφωνούν με τη μετατροπή, αλλά δηλώνουν και τη σύνδεσή της εθνικής μας ταυτότητας με την Ορθοδοξία. Άλλωστε ο Ιουστινιανός το 537 εγκαινίασε τον Ορθόδοξο ναό της του Θεού Σοφίας και όχι τζαμί.

Στην έρευνα γνώμης του ΚΕΦΙΜ (Κέντρου Φιλελευθέρων Μελετών) για το 1821 το 72% των ερωτηθέντων αποδέχεται ότι υπήρξε πράγματι Κρυφό Σχολειό επί Τουρκοκρατίας. Η απάντηση έχει σημασία, διότι επί δεκαετίες έχουν χυθεί τόννοι μελανιού για να πεισθούμε ότι οι Οθωμανοί Τούρκοι ήσαν… ανεκτικοί και άφηναν τους υποδούλους να ασκούν ελευθέρως και ακωλύτως τα θρησκευτικά και εκπαιδευτικά δικαιώματά τους. Αυτή η ανιστόρητη προσπάθεια εξωραϊσμού Οθωμανών και Νεοτούρκων πιστεύω ότι είχε και διπλωματική στόχευση: Να αλλάξουμε το παρελθόν για να αλλάξουμε και το παρόν, δηλαδή να βελτιωθούν οι ελληνοτουρκικές σχέσεις. Μετά την εκδήλωση της νεο-οθωμανικής επιθετικότητας, που αντιμετωπίζουμε σήμερα, είναι προφανές ότι η «διπλωματία των σχολικών βιβλίων» αποθράσυνε τους γείτονες. Το αισθητήριο της πλειοψηφίας των Ελλήνων λειτούργησε σωστά.

Στην ίδια έρευνα του ΚΕΦΙΜ για το 1821 το 90% των ερωτηθέντων απήντησε ότι ο χαρακτήρας της Ελληνικής Επαναστάσεως ήταν πρωτίστως εθνικός. Και αυτή η απάντηση αξίζει να υπογραμμισθεί. Ακούσθηκαν διάφορες προπαγανδιστικές φωνές που ισχυρίσθηκαν ότι η Επανάσταση του 1821 ήταν ταξική ή γνήσιο αντίγραφο της Γαλλικής Επαναστάσεως με χαρακτήρα κοινωνικό και εμφύλιο. Οι Έλληνες, λοιπόν, δεν δεχόμαστε εύκολα τις ατεκμηρίωτες απόψεις και προπαγάνδες και είμαστε υπερήφανοι, διότι η Επανάσταση του 1821 ήταν εθνική, απελευθερωτική και είχε ως σκοπό την αποτίναξη του τυραννικού Οθωμανικου ζυγού.

Στον αγώνα για τη διαφύλαξη της ταυτότητας και αξιοπρέπειας του Ελληνισμού πρωταγωνιστές υπήρξαν οι Έλληνες της Κύπρου, οι οποίοι τον Απρίλιο του 2004 απέρριψαν με ποσοστό 75% το διχοτομικό και αντιδημοκρατικό σχέδο Ανάν. Ελπίζω να συνεχισθεί ο αγώνας τους με την ίδια μαχητικότητα.

Σε όλα τα ζητήματα, που έθεσαν σε κίνδυνο ή σε αμφιβήτηση την πορεία του Έθνους, ο λαός μας με ποσοστό πάντοτε άνω του 70% στήριξε την ελληνικότητα και απέρριψε την αποδόμηση. Χρήσιμο μήνυμα προς κάθε κατεύθυνση. Βεβαίως σε μία δημοκρατική κοινωνία οι ιδεολογικές διαμάχες είναι θεμιτές και χρήσιμες, όταν διεξάγονται ευπρεπώς. Ας μην ξεχνούμε, όμως, και τις ιστορικές πηγές και τους αγώνες εκείνων που έχυσαν το αίμα τους για να αποκτήσουμε και να εδραιώσουμε τον ελεύθερο εθνικό βίο μας.

Οι μαρξιστικές ιδέες κατέρρευσαν παγκοσμίως. Οι πρώην οπαδοί μιας ισοπεδωτικής παγκοσμιοποιήσεως, όπως ο Αμερικανός Φράνσις Φουκουγιάμα, παραδέχονται ότι έκαναν λάθος σε πολλές προβλέψεις τους. Η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων δεν θεωρεί ως «πρόοδο» την αποκοπή από την Ορθοδοξία, τη γλώσσα, τη διαχρονική ιστορία και το αγωνιστικό πνεύμα του Ελληνισμού. Ουσιαστική πρόοδος θα είναι να συνδέσουμε το παρελθόν με το μέλλον. Να δώσουμε στους νέους μας διδάγματα από τους Σαλαμινομάχους, τον ελληνορθόδοξο βυζαντινό πολιτισμό, τον Άγιο Κοσμά τον Αιτωλό, τον Κολοκοτρώνη, τον Καποδίστρια, τους Μακεδονομάχους, τους ήρωες της Κύπρου του 1955-59, παράλληλα με την Πληροφορική, τις ξένες γλωσσες, τη σύγχρονη αντίληψη περί δημοκρατίας και διεθνών σχέσεων.

Ας θυμηθούμε τον πρώτο Κυβερνήτη, τον Ιωάννη Καποδίστρια, ο οποίος συνδύασε την παράδοση με την ανανέωση-αναγέννηση. Τώρα που πλησιάζει το επετειακό έτος 2021 αξίζει να θαυμάσουμε πώς οργάνωσε κράτος εκ του μηδενός μέσα σε τριάμισυ χρόνια. Το ιδανικό του Καποδίστρια για την Παιδεία ήταν: Διδάξτε στα ελληνόπουλα την Ορθοδοξία και τα Αρχαία Ελληνικά. Διότι γνώριζε ότι δέντρο χωρίς χυμούς στις ρίζες του το παίρνει εύκολα ο άνεμος και το πετά μακρυά!

Άρθρο στην ιστοσελίδα thepresident.gr, 7.9.2020

Είναι υπερβολή να μιλούμε για «αλβανοποίηση» της πολιτικής ζωής και των θεσμών στο κράτος των Σκοπίων; Μετά τις πρόσφατες βουλευτικές εκλογές, όχι. Η αλβανική κοινότητα, η οποία επισήμως αποτελεί το 25% – και ανεπισήμως το 30% λόγω υψηλής γεννητικότητος- σε μία χώρα με 2,1 εκατομμύρια κατοίκους, καταλαμβάνει πολλές και σημαντικές θέσεις – κλειδιά. Θυμίζω ότι ο Ζόραν Ζάεφ του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος ανέλαβε την Πρωθυπουργία χωρίς να έχει την απόλυτη πλειοψηφία. Στην κυβέρνησή του μετέχουν δύο αλβανικά κόμματα. Οι Αλβανοί θα ορίσουν Πρόεδρο της Βουλής, Υπουργό Εξωτερικών, Υπουργό Οικονομικών και στις τελευταίες 100 ημέρες προ των εκλογών θα ορίσουν και τον Πρωθυπουργό. Έτσι υλοποιείται η υπόσχεση του Αλβανού πολιτικού Αλί Αχμέτι για Αλβανό Πρωθυπουργό στο γειτονικό μας πολυεθνικό κράτος.

Θυμίζω ότι ήδη από τα προηγούμενα χρόνια η αλβανική μειονότητα έχει κερδίσει την ισοτιμία της αλβανικής γλώσσας με τη σλαβική των Σκοπίων (αυτή που κακώς αναγνωρίζει ως «μακεδονική» η Συμφωνία των Πρεσπών). Θυμίζω επίσης ότι από το 1991, οπότε ανακηρύχθηκε ανεξάρτητο το κράτος αυτό, μέχρι και σήμερα η αλβανική μειονότητα έχει διεκδικήσει ακόμη και με τα όπλα την ενίσχυση των δικαιωμάτων της.

Τι σημαίνει για τα ελληνικά εθνικά συμφέροντα η αλβανοποίηση των Σκοπίων;

1. Ενθαρρύνεται ή μάλλον αποθρασύνεται ο αλβανικός εθνικισμός. Ήδη γίνονται συζητήσεις για την ενοποίηση Αλβανίας και Κοσσυφοπεδίου κάτω από το έμβλημα του αετού της Μεγάλης (ή Φυσικής) Αλβανίας. Οι Αλβανοί διανοούμενοι προτιμούν τον όρο Φυσική Αλβανία, διότι θεωρούν ότι τα φυσικά σύνορα του αλβανικού έθνους περιέχουν εδάφη πέραν της σημερινής Αλβανίας. Ο αλβανικός εθνικιστικός άνεμος θα πιέσει την Ελλάδα με μοχλό το τεχνητό ζήτημα των Τσάμηδων- απογόνων των συνεργατών των Ναζί και εις βάρος των Βορειοηπειρωτών. Στην κεντρική πλατεία των Τιράνων ο Πρωθυπουργός Ράμα τοποθέτησε συμβολικά και μία πέτρα από την ελληνική Θεσπρωτία, την οποία η αλβανική κυβέρνηση αποκαλεί Τσαμουριά.

2. Ενισχύεται ή ήδη υπαρκτή τουρκική επιρροή στα Σκόπια. Οι υποστηρικτές της εθνικώς επιζήμιας Συμφωνίας των Πρεσπών διακήρυτταν ότι …κατόρθωσαν να απομακρύνουν την τουρκική επιρροή. Κάτι τέτοιο βεβαίως δεν έγινε, όπως διαπιστώνουμε και από τη συμμετοχή των Σκοπιανών βουλευτών κάθε χρόνο στις εκδηλώσεις του Τουρκοκυπριακού ψευδοκράτους για την εισβολή του 1974. Τώρα, με την παρουσία Αλβανών πολιτικών σε καίριες θέσεις, η Τουρκία αυξάνει την επιρροή της στα Σκόπια.

3. Το ερώτημα είναι αν και πού θα σταματήσουν οι Αλβανοί τώρα που τους άνοιξε η όρεξη. Τι άλλο θα διεκδικήσουν; Το Κοσσυφοπέδιο- Κόσσοβο είναι δίπλα και αποτελεί κίνητρο για μελλοντική ένωση όλων των εδαφών που θεωρούνται «αλβανικά». Με απλά λόγια: Θα αποσχισθούν από τα Σκόπια οι δυτικές περιοχές με τον αλβανικό πληθυσμό και τις αλβανικές σημαίες, που ήδη κυματίζουν σε δημαρχεία και πανεπιστήμια; Η Ελλάς πρέπει να είναι έτοιμη να αντιμετωπίσει τέτοια διαλυτικά φαινόμενα στη γειτονιά της.

4. Η αλβανοποίηση οδηγεί λόγω φόβου σε μία αμυντική βουλγαροποίηση του σλαβικού στοιχείου. Πολλοί από τους λεγόμενους «Μακεδόνες» ανακαλύπτουν ότι οι γονείς τους ήταν Βούλγαροι και μακεδονοποιήθηκαν δια της βίας από το κομμουνιστικό καθεστώς του Τίτο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο πρώην Πρωθυπουργός των Σκοπίων Λιούπτσο Γκεοργκίεφσκι, ο οποίος τώρα δηλώνει Βούλγαρος και τον ακολουθούν δεκάδες χιλιάδες Σκοπιανών. Για την Ελλάδα η επιρροή του βουλγαρικού εθνικισμού στους Σλάβους των Σκοπίων ανακαλεί μνήμες της φονικής συγκρούσεως μεταξύ Βουλγάρων κομιτατζήδων του ΒΜΡΟ και ελληνικών ενόπλων ομάδων στη διάρκεια του Μακεδονικού Αγώνος (κυρίως 1903-1908). Η επίσημη βουλγαρική θέση είναι ότι η ιστορία και η γλώσσα του σλαβικού στοιχείου των Σκοπίων αποτελούν τμήμα της βουλγαρικής ιστορικής, εθνολογικής και γλωσσικής παράδοσης.

5. Καντονοποίηση: Μήπως τελικά αυτή θα είναι η μέση λύση για να αποφευχθεί η διάσπαση του πολυεθνικού κράτους; Ομοσπονδιακή δομή με ένα αλβανικό καντόνιο στα δυτικά, ένα βουλγαρικό στα ανατολικά, ένα μικρό σερβικό στον βορρά, κάποιο άλλο για όσους επιμένουν να δηλώνουν «Μακεδόνες» κ.λπ. Αυτή είναι η προσωπική μου πρόβλεψη για τα αμέσως επόμενα χρόνια. Τότε, όμως, θα τεθεί το ερώτημα: Αν οι αυτοαποκαλούμενοι «Μακεδόνες» αποτελέσουν ένα από τα 4-5 καντόνια σε μία ομοσπονδιακή χώρα, με ποιο δικαίωμα θα επιβάλλουν το όνομά τους σε όλη τη χώρα; Θα ανοίξει νέα συζήτηση για το όνομα του κράτους καταδεικνύοντας ότι η Συμφωνία των Πρεσπών δεν έλυσε κανένα ουσιαστικό πρόβλημα.

Ας παρατηρήσουμε προσεκτικά την προϊούσα αλβανοποίηση των Σκοπίων.

Άρθρο στην ιστοσελίδα defencepoint.gr, 30.8.2020

Άπαξ Ναός, εσαεί Ναός! Στη συνείδηση των Ορθοδόξων Ελλήνων η Μονή της Χώρας δεν είναι μουσείο ούτε τζαμί. Ο Ναός της και το παρεκκλήσιό της είναι και παραμένουν Ορθόδοξοι Ναοί. Ό,τι κι αν κάνουν οι νεο-οθωμανοί καταληψίες, ο Χριστός πάντα θα είναι Η ΧΩΡΑ ΤΩΝ ΖΩΝΤΩΝ και η Παναγία θα είναι πάντα Η ΧΩΡΑ ΤΟΥ ΑΧΩΡΗΤΟΥ, όπως αγιογραφούνται στην ιστορική αυτή Μονή της Κωνσταντινουπόλεως.

Διαμαρτυρόμαστε και ορθώς για τα αίσχη του Ερντογάν. Απευθυνόμαστε στη διεθνή κοινότητα, διότι η Αγία Σοφία και η Μονή της Χώρας προστατεύονται από την ΟΥΝΕΣΚΟ. Όμως πόσα γνωρίζουμε εμείς οι Νεοέλληνες για τον Ελληνικό και Χριστιανικό Πολιτισμό του Βυζαντίου /Ρωμανίας; Τι διδάσκονται οι μαθητές στα σχολεία μας για την Ορθόδοξη αγιογραφία, ναοδομία και τέχνη; Πόσα γνωρίζουμε για την ελληνική συνείδηση και την εντυπωσιακή ελληνική παιδεία κορυφαίων εκφραστών του Βυζαντινού πολιτισμού; Και όμως υπάρχουν ξένοι που μελέτησαν αυτή την περίοδο και κατέληξαν σε ενδιαφέροντα συμπεράσματα.

Ο Άγγλος Πάτρικ Λή Φέρμορ έγινε γνωστός ως στρατιωτικός, όταν έδρασε στην Κρήτη επί Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και μετείχε στην απαγωγή του Γερμανού Στρατηγού Κράιπε. Μελέτησε την ελληνική ιστορία σε όλη τη διαχρονία της και τα κυριώτερα συμπεράσματά του τα καταθέτει στο βιβλίο του με τίτλο «Μάνη». Εκδόθηκε στα εληνικά από τον ΚΕΔΡΟ το 1972 και επανεκδόθηκε το 2007. Η μετάφραση είναι του πρώην Πρωθυπουργού Τζαννή Τζαννετάκη. Εκεί ο Φέρμορ αφιερώνει ένα εκτενέστατο κεφάλαιο στην Ορθόδοξη Βυζαντινή αγιογραφία και εκφράζει τη βεβαιότητα ότι ο Βυζαντινός πολιτισμός είναι σύνθεση της Χριστιανικής Ορθοδοξίας με το ελληνικό πνεύμα. Ο Πάτρικ Λη Φέρμορ επιβεβαιώνει με παραδείγματα την αδιάκοπη πολιτιστική συνέχεια του Ελληνισμού. Για τη Μονή της Χώρας και τις εκπληκτικές αγιογραφίες της εκφράζεται με θαυμασμό και συγκίνηση. Κάνει ιδιαίτερη αναφορά στον ανακαινιστή της Μονής, τον λόγιο και πολιτικό Θεόδωρο Μετοχίτη (τέλη ΙΓ΄ και αρχές ΙΔ΄ αιώνος).

Ο Ιταλός Ουμπέρτο Έκο έγινε πολύ γνωστός στην Ελλάδα. Συγγραφέας με έργα διάσημα και από την κινηματογραφική τους διασκευή, φιλόσοφος, κοινωνιολόγος, αλλά και άριστος γνώστης της Βυζαντινής Ιστορίας και Φιλολογίας. Στο μυθιστόρημά του με τίτλο «Μπαουντολίνο» (ελληνική έκδοση από τον Ψυχογιό) παρουσιάζει τα γεγονότα που συνέβησαν το 1204, όταν οι Δυτικοί Σταυροφόροι της Δ΄ Σταυροφορίας κατέστρεψαν και λεηλάτησαν την Ορθόδοξη Κωνσταντινούπολη. Ο Ιταλος Έκο παρουσιάζει ως άξεστους και αγράμματους τους προγόνους του Ιταλούς Σταυροφόρους, ενώ αναδεικνύει ως πρότυπο ελληνικής κλασικής παιδείας τον Βυζαντινό Νικήτα Χωνιάτη. Ο Χωνιάτης έζησε τον 1Γ΄ αιώνα και κατέγραψε σε αττική διαλεκτο, που μιμείται τον Θουκυδίδη, τα γεγονότα της Δ΄ Σταυροφορίας και τις βιαιότητες των Σταυροφόρων. Ο Έκο είχε μελετήσει όλο το ιστορικό έργο του Νικήτα Χωνιάτη και πλάθει διαλόγους για να υμνήσει την ευρυμάθεια και την ελληνικότητα του Βυζαντινού ιστορικού. Άραγε πόσοι Έλληνες γνωρίζουν ποιος ήταν ο Νικήτας Χωνιάτης;

Ο Γάλλος Συλβαίν Γκουγκενέμ μάς έδωσε προσφάτως τα αποτελέσματα των ερευνών του για τον Βυζαντινό Ελληνισμό στο δεύτερο σχετικό βιβλίο του με τίτλο: «Η Δόξα των Ελλήνων» (εκδόσεις ΕΝΑΛΙΟΣ). Ο συγγραφέας αποδεικνύει ότι οι Βυζαντινοί αγαπούσαν τα αρχαία ελληνικά κείμενα, τα αντέγραφαν, διέσωσαν πολλά από αυτά και έτσι μεταδόθηκε στη Δύση η μελέτη των Αρχαίων. Στο πρώτο κεφάλαιο του βιβλίου του ο Γκουγκενέμ παραθέτει μία χαρακτηριστκή φράση του Θεοδώρου Μετοχίτη, του ανακαινιστή της Μονής της Χώρας. Έγραφε ο Βυζαντινός αρχαιομαθής λόγιος και πρωθυπουργός – Λογοθέτης του Γενικού: «Μετέχουμε του λαού και της γλώσσας των αρχαίων Ελλήνων και είμαστε οι διάδοχοί των». Ο Μετοχίτης γύρω στο 1300 μ.Χ. απαντά σε εκείνους που αμφισβητούν τη συνέχεια του Ελληνισμού!

Ένας Άγγλος, ένας Ιταλός και ένας Γάλλος γνώρισαν εις βάθος τον πολιτισμό του Ελληνορθοδόξου Βυζαντίου (της Ρωμανίας όπως ονομαζόταν τότε) και παραδέχονται τη διαχρονική συνέχεια του Ελληνισμού. Και όμως στη χώρα μας έχουμε επιστήμονες που τα αμφισβητούν όλα αυτά. Θυμίζω:

Το 2015 διορίσθηκε επικεφαλής του Εθνικού Διαλόγου για την Παιδεία πανεπιστημιακός καθηγητής, ο οποίος διδάσκει ότι πρίν από την Ελληνική Επανάσταση δεν υπήρχαν Έλληνες.

Το 2017 αναρτήθηκε στον ιστότοπο του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ) η πρόταση δέκα ιστορικών, οι οποίοι πρότειναν να εξαφανισθεί σχεδόν η Βυζαντινή Ιστορία από το Δημοτικό Σχολείο και να διδάσκεται με περιορισμένη ύλη στη Β΄ Γυμνασίου. Μάλιστα πρότειναν η αναφορά στον Ορθόδοξο Χριστιανικό χαρακτήρα του Βυζαντινού πολιτισμού να γίνεται με τρόπο αρνητικό έως και χλευαστικό!

Το 2018 η εθνικώς επιζήμια Συμφωνία των Πρεσπών υποτίθεται ότι προστάτευσε- και αυτό αμφίβολο- την αρχαία ελληνική κληρονομιά της Μακεδονίας, άφησε όμως ακάλυπτη τη Χριστιανική και Βυζαντινή περίοδο της Μακεδονίας. Η περίφημη Μακεδονική Σχολή αγιογραφίας του ΙΔ΄ αιώνος (Μανουήλ Πανσέληνος κ.ά) θα διεκδικείται από τα Σκόπια με ευθύνη των συντακτών της Συμφωνίας. Οι Θεσσαλονικείς Άγιοι Κύριλλος και Μεθόδιος, αν και ο ίδιοι δήλωναν Έλληνες, διεκδικούνται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων μεταξύ Βουλγάρων και Σκοπιανών.

Για να προστατεύσουμε από τον φανατισμό του Ερντογάν τους Βυζαντινούς Ναούς πρέπει και εμείς να γνωρίσουμε καλύτερα και να αναδείξουμε τα κείμενα, την τέχνη το Δίκαιο, τη διπλωματία των Βυζαντινών προγόνων μας. Ας διδάξουμε στα παιδιά μας τον Ορθόδοξο και Ελληνικό πολιτισμό μιάς αυτοκρατορίας, η οποία έζησε επί 1100 χρόνια. Ας μιλήσουμε στους νέους και στις νέες μας για τη Μονή της Χώρας και τη Χώρα των Ζώντων. Διότι το αιώνιο είναι πάντα σύγχρονο!

Άρθρο στην ιστοσελίδα thepresident.gr, 25.8.2020

Κωνσταντίνος Χολέβας – Πολιτικός Επιστήμων

Στις 24 Αυγούστου 1779, στο Κολικόντασι της τουρκοκρατούμενης τότε Βορείου Ηπείρου, απαγχονίσθηκε με εντολή του Κουρτ Πασά ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, ο Πατροκοσμάς όπως κατεγράφη στη συνείδηση του λαού μας. Γεννήθηκε το 1714 στο Μέγα Δένδρο της Αιτωλίας, δίπλα από το Θέρμο, την αρχαία πρωτεύουσα της Αιτωλικής Συμπολιτείας. Έμαθε γράμματα στη Ρούμελη και στην Αθωνιάδα Σχολή και ενεδύθη το μοναχικό σχήμα στο Άγιον Όρος, στη Μονή Φιλοθέου. Με τις ευλογίες των εκάστοτε Οικουμενικών Πατριαρχών εξήλθε από τον Άθωνα τουλάχιστον τρεις φορές και περιόδευσε στα περισσότερα μέρη του Ελληνισμού για να αποτρέψει τους εξισλαμισμούς. Ιδιαιτέρως έντονη παραμένει η μνήμη του στην Ήπειρο και στη Δυτική Μακεδονία.

Δίδασκε με τον απλό λόγο του, την ασκητική ζωή του, με τις προφητείες του για την απελευθέρωση του Γένους, με το πάθος του για την κοινωνική δικαιοσύνη, με τον ζήλο του για την Ελληνορθόδοξη Παιδεία. Από τα πρώτα χρόνια μετά το μαρτύριό του αναγνωρίσθηκε ως Άγιος από τον λαό μας και η αγιοκατάταξή του επισημοποιήθηκε το 1961 από το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Ο πρώτος βιογράφος του είναι ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης στο περίφημο «Νέον Μαρτυρολόγιον», το οποίο εξεδόθη το 1799.

Τα σύγχρονα σχολικά βιβλία έχουν την τάση να αγνοούν τον Άγιο Κοσμά ή να τον παρουσιάζουν σαν έναν δυτικού τύπου Διαφωτιστή. Όμως ο Πατροκοσμάς δεν είχε επιρροές από τον Ευρωπαϊκό Διαφωτισμό, ο οποίος άλλωστε αμφιβητούσε τον Χριστιανισμό. Ο Άγιος Κοσμάς δεν άνοιγε απλώς σχολεία, αλλά τόνιζε ότι το σχολείο είναι προθάλαμος της Εκκλησίας. Η επιτυχημένη προσπάθειά του να σταματήσει τους εξισλαμισμούς βοήθησε την επιβίωση του Έθνους, διότι εκείνη την εποχή όποιος χανόταν για την Ορθοδοξία χανόταν και για τον Ελληνισμό. Ο εξισλαμισμένος τούρκευε, γινόταν φανατικός ανθέλληνας, γι’ αυτό και έχει μείνει ως αρνητική για το Γένος μας έννοια ή λέξη «γενίτσαρος». Η παιδεία, στην οποία πίστευε ο Άγιος Κοσμάς, δεν ήταν μία απλή κατάρτιση και εκμάθηση τεχνοκρατικών γνώσεων. Αλλά μιλούσε για μία Παιδεία, η οποία πρωτίστως θα δια-μορφώνει ανθρώπους, θα διαπλάθει ανθρωπίνους χαρακτήρες.

Από το σπουδαίο κείμενο «Το Άγιον Όρος και η παιδεία του Γένους μας», το οποίο συνετάγη και εξεδόθη από την Ιερά Μονή Ιβήρων, πρώτα το 1984 και βελτιωμένο το 2003, παραθέτουμε ορισμένες εύστοχες επισημάνσεις για τις διδαχές του Πατροκοσμά: «… Ανοίξτε σχολεία ελληνικά. Να βάλετε όλοι σας, για να σπουδάζουν όλα τα παιδιά, χωρίς να πληρώνουν. Να μάθουν τα παιδιά την ελληνική γλώσσα, για να ξεσκεπάσουν όλα τα μυστήρια της ζωής και της Εκκλησίας μας, που είναι εκεί κρυμμένα. Από το σχολείον μανθάνομεν το κατά δύναμιν τί είναι Θεός, τί είναι Αγία Τριάς, τί είναι άγγελοι, αρχάγγελοι, τί είναι δαίμονες, τί είναι παράδεισος, τί είναι κόλασις, τί είναι αμαρτία, αρετή. Από το σχολείον μανθάνομεν τί είναι Αγία Κοινωνία, τί είναι Βάπτισμα, τί είναι το Άγιον Ευχέλαιον, ο τέλειος γάμος, τί είναι ψυχή, τί είναι κορμί… το σχολείον ανοίγει τες εκκλησίες, το σχολείον ανοίγει τα μοναστήρια. Ανίσως και δεν ήτανε σχολεία, πού ήθελα εγώ να μάθω να σας διδάσκω;…. Είναι αληθινός επαναστάτης, ανανεωτής των πάντων. Κρίνει τον πλούσιο που δεν δίνει στον φτωχό. Διοργανώνει δωρεάν παιδεία. Σέβεται τη γυναίκα. Βλέπει ότι την καταπιέζουν. Φανερώνεται πραγματικός υπερασπιστής της. Ρίχνει όλους στο φιλότιμο».

Γενικότερα πιστεύω ότι η διδασκαλία του Αγίου Κοσμά παραμένει επίκαιρη και διαχρονική. Επισημαίνω τρία τουλάχιστον σημεία που ενδιαφέρουν τον σύγχρονο Έλληνα:

1. Εθνική ταυτότητα. Ο Πατροκοσμάς ζητούσε από τους Έλληνες να διατηρήσουν την Ορθόδοξη Πίστη και την ελληνική γλώσσα. Θεωρούσε απαραίτητη για τη σωτηρία του Ελληνισμού τη διαφύλαξη της εθνικής ταυτότητας. Σήμερα το ζήτημα της ταυτότητας αποκτά και πάλι μεγάλη σημασία. Ο μέχρι πρό τινος κήρυκας της παγκοσμιοποίησης, ο Αμερικανός Πολιτικός Επιστήμων Φράνσις Φουκουγιάμα, παραδέχεται ότι η πρόοδος της παγκοσμιοποίησης δεν είναι νομοτελειακά βέβαιη και ότι κάθε λαός δικαιούται να διατηρήσει την εθνική και θρησκευτική του ταυτότητα, αρκεί να σέβεται τους δημοκρατικούς θεσμούς.

2. Ελπίδα. Ο Άγιος Κοσμάς δίνει παρηγοριά και συγκρατημένη αισιοδοξία σε έναν λαό που έχει δει να αποτυγχάνουν δεκάδες εξεγέρσεις κατά των Οθωμανών. Ο Άγιος έζησε τα Ορλωφικά του 1770 και τη σφαγή κλήρου και λαού της Πελοποννήσου από τους Τουρκαλβανούς. Και όμως έρχεται και ανυψώνει το ηθικό των Ελλήνων λέγοντας ότι θα έλθει το Ποθούμενον, δηλαδή η απελευθέρωση απο τον τουρκικό ζυγό. Χρήσιμο μήνυμα για εμάς τους σημερινούς Έλληνες που κινδυνεύουμε να πάθουμε εθνική κατάθλιψη από την οικονομική κρίση. Ας θυμηθούμε ότι επιβιώσαμε μέσα από πολύ πιο δύσκολες καταστάσεις.

3. Συνύπαρξη παριωτισμού και ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ο Άγιος Κοσμάς καλλιεργεί τον πατριωτισμό, αλλά ταυτοχρόνως καλεί τους άνδρες να θεωρούν ισότιμη τη γυναίκα, ζητά από τους πλουσίους να δώσουν μερίδιο των χρημάτων τους στους φτωχούς, μιλά για τα δικαιώματα των αθιγγάνων και διδάσκει ότι και ο «γύπτος» είναι πλάσμα του Θεού και πρέπει να τυγχάνει σεβασμού. Ο Άγιος θυμίζει ότι μέσα στην Ορθόδοξη Χριστιανική διδασκαλία το εθνικό συνυπάρχει με το κοινωνικό, ο πατριωτισμός συμβαδίζει με τον σεβασμό προς τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Άρθρο στην ιστοσελίδα huffpost.gr, 24.8.2020

Η θαυματουργική εύρεση της εικόνας της Παναγίας της Τήνου στις 30 Ιανουαρίου 1823, μετά από την εμφάνιση της Θεοτόκου στη μοναχή Πελαγία, έγινε αφορμή για να πάρει θάρρος το αγωνιζόμενο Έθνος και να καταλάβουν οι Έλληνες Ορθόδοξοι ότι η Υπέρμαχος Στρατηγός θα βοηθήσει να ολοκληρωθεί επιτυχώς ο αγώνας τους κατά των Τούρκων.

Η Παναγία εθεωρείτο επί Βυζαντίου (Ρωμανίας) ως η Προστάτις της Κωνσταντινουπόλεως και μάλιστα ως Παναγία η Οδηγήτρια. Το κοντάκιον «Τη Υπερμάχω» βρισκόταν στα στόματα των Ελλήνων καθ’ όλη την διάρκεια της Τουρκοκρατίας και είχε θέση Εθνικού Ύμνου από το 626 μ.Χ. (πολιορκία της Πόλης από tους Αβάρους) μέχρι το 1821. «Πάλι με χρόνους με καιρούς πάλι δικά Σου θα είναι» έλεγε ο θρήνος- θρύλος που εξέφραζε τη Μεγάλη Ιδέα. Δικά Σου, της Παναγίας δηλαδή, σε Εκείνην απέβλεπαν οι Ορθόδοξοι Έλληνες για την εθνική τους αποκατάσταση. Για να μην καταπιέζεται η Πίστη, η Παιδεία, η Γλώσσα και η Ελευθερία τους από τους Οθωμανούς δυνάστες. Η Επανάσταση του 1821 ήταν εθνική και θρησκευτική. Δεν είχε χαρακτήρα αντιεκκλησιαστικό όπως είχαν άλλα κινήματα της εποχής εκείνης στη Δυτική Ευρώπη.

Η εύρεση της εικόνας του Ευαγγελισμού στην Τήνο απετέλεσε ένα ουσιαστικό μήνυμα Ευαγγελισμού για το Έθνος. Ήταν τα καλά νέα (Ευ- άγγελμα) ότι η Παναγία ευλογούσε τον Αγώνα, όχι επειδή μεροληπτούσε, αλλά επειδή ο Αγώνας των Ελλήνων ήταν δίκαιος. Την ίδια υποστήριξη ένιωσε και ο Έλληνας στρατιώτης κατά τον ελληνοϊταλικό πόλεμο στα βουνά της Βορείου Ηπείρου το 1940- 41. Οι στρατιώτες μας πολεμούσαν για την Παναγία, η οποία είχε προσβληθεί την ημέρα της εορτής της το 1940. Ήταν 15η Αυγουστου 1940, όταν το ιταλικό υποβρύχιο Ντελφίνο με εντολή του Μουσσολίνι βύθισε την Έλλη μας και σκότωσε αρκετούς ναύτες στο λιμάνι της Τήνου.

Ο Στρατής Μυριβήλης και άλλοι λόγιοι και δημοσιογράφοι της εποχής διηγούνται ότι οι Έλληνες στρατιώτες του 1940 είχαν αναρτήσει στα αντίσκηνά τους την εικόνα της Παναγίας. Πολλοί από αυτούς έστελναν μία δραχμή από το υστέρημά τους στη Μεγαλόχαρη της Τήνου. Έχουν διασωθεί πολλές συγκινητικές επιστολές που καταδεικνύουν τη βαθιά Πίστη των φαντάρων μας που ταπείνωσαν τον Μουσσολίνι.

Ας προσευχηθουμε στην Παναγία να διατηρεί το Έθνος μας ελεύθερο και δημιουργικό. Να μας βοηθήσει να αντλούμε αισιοδοξία για το μέλλον από τους ζωογόνους χυμούς της Ορθόδοξης Παράδοσης και από τη μακρόχρονη Ιστορία του Έθνους μας. Ας της ζητήσουμε να χαρίζει υγεία και ειρήνη σε όλη την Ανθρωπότητα.

Εύχομαι να εορτάσουμε τα 200 χρόνια από την Εθνεγερσία του 1821 με σεβασμό στην ιστορική αλήθεια και στα ελληνορθόδοξα ιδανικά των πρωταγωνιστών, κληρικών και λαϊκών, ανδρών και γυναικών. Η Παναγιά μαζί μας!

Άρθρο στην ιστοσελίδα thepresident.gr 14.8.2020