Άρθρα

Η πρόσφατη εορτή του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού (24 Αυγούστου) μάς θύμισε ότι σε δύσκολους καιρούς η Ορθόδοξη Εκκλησία, οι Άγιοί της και οι κληρικοί της αγωνίσθηκαν για την ελευθερία, την παιδεία και τη διαφύλαξη της ταυτότητας του Ελληνισμού. Είναι χρήσιμο, λοιπόν, να καταγράψουμε μερικές σκέψεις για τη θρησκευτική διπλωματία και την προστασία της ελληνορθόδοξης κληρονομιάς και παρουσίας εκτός των συνόρων της Ελλάδος.

1. Ακόμη και κράτη που έχουν θεσπίσει στο εσωτερικό τους την πλήρη θρησκευτική ουδετερότητα, αξιοποιούν τη θρησκευτική τους παράδοση, όταν πρόκειται να προβάλουν τον πολιτισμό τους και να προστατεύσουν τα συμφέροντά τους στο εξωτερικό. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι  η αυστηρά ουδετερόθρησκη Γαλλία, η οποία στην Εξωτερική Πολιτική  αξιοποιεί με εντυπωσιακό τρόπο τη σύνδεσή της με τη Ρωμαιοκαθολική Χριστιανική Παράδοση. Είναι ενδεικτικό ότι στους Αγίους Τόπους η Γαλλία έχει χαρακτηρίσει ως εθνικό έδαφός της τέσσερα Χριστιανικά προσκυνήματα, τα οποία διοικούν Γάλλοι κληρικοί και με τα οποία έχει ιστορικούς δεσμούς από την εποχή των Σταυροφοριών. Τα προσκυνήματα αυτά ανήκουν ιδιοκτησιακά στο Γαλλικό Προξενείο της Ιερουσαλήμ.
2. Είναι απαραίτητο να ιδρυθεί στο ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών ένα Παρατηρητήριο για τα δικαιώματα και την προστασία των Πρεσβυγενών Πατριαρχείων και των Ορθοδόξων Χριστιανικών κοινοτήτων και μειονοτήτων ανά την Υφήλιο. Να στελεχωθεί από διπλωμάτες, αλλά και από επιστήμονες με γνώσεις της Εκκλησιαστικής Ιστορίας, της θρησκευτικής διπλωματίας, των νομοκανονικών ζητημάτων και των ιδιαιτέρων συνθηκών της Μέσης Ανατολής και άλλων περιοχών. Επί παραδείγματι μία τέτοια ομάδα θα μπορούσε να έχει εγκαίρως πληροφορηθεί και μεταφράσει την πρωτόδικη απόφαση του Αιγυπτιακού Δικαστηρίου για τη Μονή Σινά ώστε σε μεγάλο βαθμό να προβλέψει και το περιεχόμενο της δευτεροβάθμιας (Εφετειακής) απόφασης που προέκυψε προσφάτως και προκαλεί προβληματισμό.
3. Ο Νόμος, ο οποίος ψηφίσθηκε από την Βουλή των Ελλήνων για την Ελληνορθόδοξη Μονή της Αγίας Αικατερίνης του Όρους Σινά, είναι ένα καλό βήμα. Μετατρέπει σε ελληνικό ΝΠΔΔ το εν Αθήναις Μετόχιο της Μονής και δείχνει, έστω και με καθυστέρηση, το έμπρακτο ενδιαφέρον της Ελληνικής Πολιτείας για το ιστορικό μοναστήρι. Είναι ευχάριστο  ότι ο Νόμος ψηφίσθηκε και από κόμματα της Αντιπολιτεύσεως. Ουσιαστικά το μόνο κόμμα που καταψήφισε και ζήτησε να αποσυρθεί η σχετική διάταξη είναι η «Νίκη».  Πρέπει να γίνουν και άλλα βήματα για να στηριχθεί η Μονή και  να ενισχυθεί με Έλληνες μοναχούς το έμψυχο δυναμικό της.
4. Στην Αλβανία μέσα σε λίγους μήνες η Ορθόδοξη Εκκλησία έχασε, λόγω θανάτου, τρεις Ιεράρχες ελληνικής καταγωγής. Τον Αρχιεπίσκοπο Αναστάσιο, τον Βερατίου Ιγνάτιο και τον Αργυροκάστρου Δημήτριο. Στις εκλογές νέων Μητροπολιτών πρέπει να θυμίζουμε τη  σύνθεση του ποιμνίου, το οποίο σε σημαντικό ποσοστό αποτελείται από Έλληνες Βορειοηπειρώτες. Θα ήταν χρήσιμο να αξιοποιηθούν, τώρα ή αργότερα,  ως νέοι Μητροπολίτες  κληρικοί προερχόμενοι από την Ελληνική Εθνική Μειονότητα. Επίσης πρέπει να μάς ανησυχήσουν οι έντονες προπαγανδιστικές ενέργειες ορισμένων βαλκανικών Εκκλησιών και Κυβερνήσεων, που επιχειρούν να προσελκύσουν τους Βλαχόφωνους Έλληνες της Αλβανίας.
5. Η ρύθμιση για την ευκολότερη εισαγωγή Ορθοδόξων κληρικών και λαϊκών από το Πατριαρχείο Αντιοχείας σε ελληνικά ΑΕΙ είναι ένα θετικό βήμα. Οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί της Συρίας και του Λιβάνου ζουν σε μία πολύ ταραγμένη περιοχή με έντονη τουρκική παρέμβαση και η Ελλάς αποτελεί το κύριο στήριγμά τους.

Άρθρο στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ, 30.8.2025

(Η μνήμη του τιμάται στις 24 Αυγούστου)

Οι πνευματικές προϋποθέσεις της Επαναστάσεως του 1821 είναι τα ελληνορθόδοξα ιδανικά, τα οποία καλλιεργήθηκαν με θαυμαστό τρόπο μέσα στην ψυχή των υποδούλων επί 400 ή  και 500 χρόνια Τουρκοκρατίας. Η Ορθοδοξία, η αίσθηση της συνέχειας του Ελληνισμού, η γλώσσα, το αντιστασιακό πνεύμα του Έλληνα, η Μεγάλη Ιδέα και η νοσταλγία για την Βυζαντινή Αυτοκρατορία (Ρωμανία), αυτά ήσαν τα πνευματικά θεμέλια του 1821.

Ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός δεν πήρε στα χέρια του ντουφέκι, αλλά με την πνευματική και ηθική αναγέννηση των υποδούλων προετοίμασε το έδαφος για την μεγάλη Επανάσταση. Η συμβολή του στην εθνική αφύπνιση ήλθε σε μία πολύ δύσκολη εποχή, όταν το Γένος κινδύνευε να απογοητευθεί από τις πολλές και ατυχείς εξεγέρσεις. Το πέρασμά του άφησε ανεξίτηλα ίχνη στην ψυχή των υποδούλων όχι μόνο στην γενέτειρά του Αιτωλία, αλλά και στην Ήπειρο, στη Μακεδονία, στις Κυκλάδες και σε όλα τα μέρη τα οποία επισκέφθηκε κατά τις τρεις (ή τέσσερις) περιοδείες του. Αξίζει να σημειώσουμε ότι ο Άγιος σεβόταν το Οικουμενικό Πατριαρχείο και για τις ιεραποστολικές περιοδείες του πήρε διαδοχικά την ευλογία τριών Οικουμενικών Πατριαρχών.

Η συνεισφορά του στην προετοιμασία του Αγώνος μπορεί εν συντομία να κωδικοποιηθεί ως εξής:

α) Η καλλιέργεια του Ορθοδόξου φρονήματος. Με το κήρυγμά του, με το παράδειγμά του, με την κατανοητή, αλλά συνάμα θεολογικά τεκμηριωμένη γλώσσα του, ο Άγιος απέτρεψε τους εξισλαμισμούς και στερέωσε την Ορθόδοξη Πίστη. Από φόβο, από εκβιασμό, αλλά μερικές φορές και αυτοβούλως και από την προσδοκία αξιωμάτων ένας αριθμός Χριστιανών προσχώρησε στο Ισλάμ. Όλοι αυτοί δεν χάθηκαν μόνο για την Ορθοδοξία, αλλά και για τον Ελληνισμό. Παράδειγμα οι Μουσουλμάνοι Τσάμηδες της Θεσπρωτίας. Απόγονοι εξισλαμισμένων Χριστιανών έγιναν οι σκληρότεροι διώκτες του Ελληνισμού επί Τουρκοκρατίας και επί Γερμανοϊταλικής Κατοχής. Ο αγώνας του Αγίου είχε στόχο πρωτίστως να σώσει ψυχές. Αλλά ταυτοχρόνως είχε εθνική σημασία, διότι όσοι παρέμεναν Χριστιανοί διατηρούσαν και την ελληνική τους συνείδηση. Για την αποτροπή των εξισλαμισμών ο Άγιος δίδασκε με έμφαση τα περί της Αγίας Τριάδος. Ήξερε ότι πολλοί αγράμματοι Χριστιανοί έπεφταν εύκολα θύματα της μουσουλμανικής προπαγάνδας, η οποία αρνείτο την Αγία Τριάδα.

β) Η εμμονή στην ελληνική γλώσσα. Είναι συγκλονιστική η διδαχή του Αγίου ότι παίρνει επάνω του τις αμαρτίες εκείνων που θα σταματήσουν να μιλούν διάφορες ξενικές διαλέκτους και θα αποφασίσουν να μιλούν στο σπίτι τους μόνον ελληνικά. Γνώριζε τη διαβρωτική δράση διαφόρων προπαγανδών, οι οποίες υπονόμευαν την πίστη και τη γλώσσα των υποδούλων. Ο Άγιος διέδωσε την ελληνική παιδεία τονίζοντας ότι “Και η Εκκλησία μας είναι εις την Ελληνικήν”!

γ) Παιδεία και Σχολεία. Ο Άγιος Κοσμάς δηλώνει ο ίδιος στην τελευταία επιστολή προς τον αδελφό του Χρύσανθο  ότι ίδρυσε 10 ελληνικά (ανώτερα) σχολεία και 200 κοινά (κατώτερα). Σε σωζόμενη επιστολή του προς τους Παργίους υπογραμμίζει ότι πρέπει να ιδρύσουν σχολείο για την διαφύλαξη της Πίστεως και την Ελευθερία της Πατρίδος. Σκοπός του ήταν μέσω του σχολείου τα παιδιά να μαθαίνουν για τον Χριστό, τους Αγίους και τη λειτουργική ζωή της Εκκλησίας. Παραλλήλως όμως τα σχολεία του Πατροκοσμά καλλιέργησαν την ιστορική και γλωσσική συνέχεια του Ελληνισμού.

δ) Η έμφαση στην κοινωνική δικαιοσύνη. Ο Άγιος Κοσμάς είχε συνειδητοποιήσει ότι αν πολλοί Έλληνες παραμείνουν κοινωνικά και οικονομικά καταπιεσμένοι δεν θα μπορέσουν να πολεμήσουν για να ελευθερώσουν την υπόδουλη Πατρίδα. Το κήρυγμα του Αγίου υπέρ της κοινωνικής δικαιοσύνης, υπέρ των δικαιωμάτων των γυναικών, κατά της πλεονεξίας και της αδικίας, υπέρ της σφυρηλατήσεως των κοινοτικών δεσμών και της αλληλεγγύης, βοήθησε την ψυχική ενότητα των Ορθοδόξων Ελλήνων και συντέλεσε στην αποφυγή επικινδύνων διχασμών και ερίδων μεταξύ ομοεθνών. Δίδαξε επίσης τον Χριστιανικό αντιρατσισμό μιλώντας για τα δικαιώματα των Αθιγγάνων (γύπτων, όπως τους αποκαλούσε).

ε) Οι Προφητείες. Το Ποθούμενον, τα βουνά που θα σώσουν πολλούς, οι δύο Πασχαλιές που θα έλθουν μαζί, όπως έγινε το 1912, αυτά και πολλά άλλα αισιόδοξα μηνύματα έδιδε ο Άγιος Κοσμάς μέσω των προφητειών του.  Αυτή ήταν άλλη μία εθνική προσφορά του σε έναν λαό που κινδύνευε να χάσει κάθε ελπίδα για ελευθερία και αναγέννηση. Ας μην ξεχνούμε ότι ο Άγιος έζησε κατά την περίοδο της σφαγής των Ελλήνων της Πελοποννήσου  από Τουρκαλβανούς μετά από τα Ορλωφικά. Η φωνή του ήταν η μοναδική όαση μέσα στην απελπισία.

Στ) Το μαρτύριό του. Με τον μαρτυρικό θάνατό του στην αγχόνη των δημίων του (Κολικόντασι Βορείου Ηπείρου, 24-8-1779) ο Πατροκοσμάς γίνεται θρύλος, σύμβολο και πρότυπο για τους υποδούλους. Η αγιότητά του αναγνωρίζεται αμέσως από όλο το σκλαβωμένο Γένος πολύ πριν αναγνωρισθεί επισήμως το 1961. Στην Ελληνική Επανάσταση ένα γνωστό άσμα έλεγε: «Βοήθα μας Αη Γιώργη και συ Άγιε Κοσμά, να πάρουμε την Πόλη και την Αγιά Σοφιά». Η θυσία του ενέπνευσε και εμπνέει ακόμη και σήμερα, ειδικά δε τους ταλαιπωρημένους και διωκομένους Βορειοηπειρώτες αδελφούς μας. Ο Άγιος Κοσμάς απαγχονίσθηκε από τους Οθωμανούς και απέδειξε εμπράκτως ότι η Ελευθερία των Ελλήνων είναι απ’ τα κόκκαλα βγαλμένη. Μαζί με το νέφος των αναριθμήτων Νεομαρτύρων έβαλε το λίπασμα για την ελληνορθόδοξη αυτοσυνειδησία των υποδούλων, η οποία οδήγησε στην Παλιγγενεσία του 1821. Κλίνουμε ευλαβικά το γόνυ στην ιερά μνήμη του!

(Από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Χολέβα: ΤΟ 1821 ΣΗΜΕΡΑ, Εκδόσεις ΑΡΧΟΝΤΑΡΙΚΙ, Αθήνα 2020)

Θεωρώ λανθασμένη την απόφαση του Υπουργείου Παιδείας να περικόψει μία ώρα από το μάθημα των Αρχαίων Ελληνικών στην Α΄ Λυκείου για να εντάξει το νέο μάθημα της Οικονομίας. Και εξηγώ γιατί:

1. Θα μπορούσαν οι βασικές οικονομικές έννοιες να ενσωματωθούν στο δίωρο μάθημα της Πολιτικής Παιδείας, το οποίο διδάσκεται στην Α΄ Λυκείου και το οποίο εξ αρχής προέβλεπε στοιχεία Δικαίου, Οικονομίας και Πολιτικής Επιστήμης.
2. Η υποτίμηση προς τα Αρχαία Ελληνικά δείχνει απαξίωση προς ένα από τα θεμέλια της εθνικής ταυτότητας του λαού μας.
3. Τα Αρχαία Ελληνικά είναι συν τοις άλλοις μάθημα Οικουμενικών και πανανθρώπινων αξιών, δημοκρατίας και κοινωνικής ευθύνης.
4. Μόρφωση σημαίνει δια-μόρφωση χαρακτήρων, άρα διάπλαση ήθους. Μόνο με Οικονομία και Πληροφορική δεν επιτυγχάνεται ο σκοπός της Παιδείας. Οι Ανθρωπιστικές Επιστήμες, στις οποίες περιλαμβάνεται η Αρχαία Ελληνική Γλώσσα και Γραμματεία, είναι απαραίτητες για τη διαμόρφωση ολοκληρωμένων προσωπικοτήτων.
5. Πώς θα πείσουμε τους ξένους ότι δικαιούμαστε την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα, όταν δίνουμε μηνύματα υποτίμησης της γλώσσας και των γραπτών κειμένων που συνδέονται με τον Παρθενώνα;
6. Τα Αρχαία Ελληνικά δεν είναι νεκρή γλώσσα. Είναι η πηγή από τη  οποία δημιουργούνται και σήμερα  λέξεις στα Νέα Ελληνικά, αλλά και σε πολλές άλλες γλώσσες. Άλλωστε μία μορφή τους ακούμε κάθε φορά που πηγαίνουμε στην Εκκλησία. Είναι πολιτιστικός θησαυρός, πάντα επίκαιρος,  άρρηκτα συνδεδεμένος με τη  Ορθοδοξία, την Ιστορία και τη διεθνή ακτινοβολία του Ελληνισμού.
7. Σε τελευταία ανάλυση δημιουργείται ένα ψευδοδίλημμα: Δεν πρέπει να διερωτώμεθα: Αρχαία Ελληνικά ή Οικονομία, αλλά να τονίζουμε ότι η καλή γνώση των Αρχαίων Ελληνικών στηρίζει και την οικονομική ανάπτυξη!  Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα των λαών της Άπω Ανατολής, οι οποίοι παραδέχονται ότι το οικονομικό θαύμα της περιοχής τους οφείλεται σε μεγάλο βαθμό  στη διατήρηση των ιδεογραμμάτων, δηλαδή της παραδοσιακής γλώσσας και γραφής.

Πράγματι το καλοκαίρι του 1987 δημοσιεύθηκε στην Ταϊβάν, την Ιαπωνία και την Νότιο Κορέα  το αποτέλεσμα μιας επιστημονικής έρευνας, η οποία απαντούσε στο ερώτημα αν υπάρχει σύνδεση μεταξύ της οικονομικής ανάπτυξης της Άπω Ανατολής και των ιδεογραμμάτων. Η έρευνα απέδειξε ότι η ενδεχόμενη κατάργηση-λατινοποίηση του αλφαβήτου ή η απλούστευση των ιδεογραμμάτων θα οδηγούσε σε κατάρρευση των θεμελίων του οικονομικού θαύματος των χωρών αυτών.

Το συμπέρασμα των Πανεπιστημιακών ερευνητών ήταν ότι οι ικανότητες που αναπτύσσονται κατά την εκμάθηση και απομνημόνευση των ιδεογραμμάτων οξύνουν την οπτική αντίληψη και την ευστροφία των μαθητών και επί πλέον έχουν μεγάλο μερίδιο συμμετοχής στη θαυμαστή οικονομική επιτυχία των τριών χωρών που προαναφέραμε.

Δυστυχώς η περικοπή μιας ακόμη ώρας από τα Αρχαία Ελληνικά στην Α΄ Λυκείου έρχεται να συνδυασθεί με την πλήρη απομάκρυνση από τα Αρχαία Ελληνικά των μαθητών της Β΄ και Γ΄ Λυκείου που θα παρακολουθήσουν το Διεθνές Απολυτήριο ΙΒ. Ως γνωστόν ήδη αρχίζει η πειραματική εφαρμογή αυτού του αγγλόφωνου προγράμματος σε Πρότυπα και Πειραματικά Σχολεία με στόχο να μεταφερθεί και σε άλλα σχολεία. Μήπως θα έπρεπε οι Έλληνες μαθητές του ΙΒ να έχουν  ένα στοιχειώδες ελληνόφωνο  πρόγραμμα για Αρχαία Ελληνικά, Ιστορία και Θρησκευτικά ώστε να μην αποκόπτονται από τα θεμέλια της εθνικής μας ταυτότητας;

Ελπίζω να βρεθεί η χρυσή τομή.

Άρθρο στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ, 2.8.2025

Επιλέγω ορισμένες θετικές πτυχές από την επικαιρότητα. Υπάρχουν αρκετές αρνητικές, αλλά η απαισιοδοξία δεν ωφελεί. Η Ελλάδα μπορεί να επιτύχει σε πολλούς τομείς. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η παγκόσμια ακτινοβολία και η οικουμενική κληρονομιά του Μεγάλου Αλεξάνδρου, που αποτελεί σταθερό και διαχρονικό θεμέλιο της διεθνούς προβολής του Ελληνικού Πολιτισμού.

Είδηση πρώτη: Στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης θα ιδρυθεί Έδρα Σπουδών Μεγάλου Αλεξάνδρου. Ήδη στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας ανατέθηκε η μελέτη για την οργάνωση και  στελέχωση αυτής της έδρας, η οποία μπορεί να εξελιχθεί σε ξεχωριστό Τομέα διεπιστημονικής έρευνας του έργου του Μακεδόνα στρατηλάτη. Άλλωστε το ΑΠΘ φέρει το όνομα του Αριστοτέλη, του δασκάλου του Μ. Αλεξάνδρου.

Είδηση δεύτερη: Το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ), σε συνεργασία με δύο Πανεπιστήμια του Ιρακινού Κουρδιστάν (αυτόνομη περιοχή με αυτοδιοίκηση εντός των ορίων του Ιράκ), θα διοργανώσει μεταπτυχιακό πρόγραμμα με τίτλο: «Ηγεσία: Ηθική και Πολιτική». Ο καθηγητής του Τμήματος Φιλοσοφίας του ΕΚΠΑ Βαγγέλης Παπαδάκης τονίζει (Καθημερινή 15.7.2025) ότι κεντρική μορφή σύνδεσης της περιοχής αυτής με την Ελλάδα είναι ο Μέγας Αλέξανδρος που πέρασε από την Ασία και η μνήμη του διατηρείται έντονη. Το πρόγραμμα θα διδάσκεται επί δώδεκα μήνες στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών και τους υπόλοιπους έξι μήνες στο Ιρακινό Κουρδιστάν.

Είναι προφανής η διάσταση της πολιτιστικής διπλωματίας, η οποία θα αξιοποιήσει την ακτινοβολία του Αλεξάνδρου και τη θετική σφραγίδα του Ελληνιστικού Πολιτισμού στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής και της Κεντρικής Ασίας.

Είδηση τρίτη: Ομάδα Ευρωπαίων βουλευτών επισκέπτεται το Τατζικιστάν. Όταν φτάνουν κοντά στον ποταμό Αμού Ντάρια ο ξεναγός γυρίζει προς τους Έλληνες βουλευτές και επισημαίνει ότι και από εδώ πέρασε ο Μέγας Αλέξανδρος. «Εσείς οι Έλληνες τον ονομάζετε ποταμό Ώξο»  συμπλήρωσε θυμίζοντας το τεράστιο γεωγραφικό εύρος των κατακτήσεων του Μακεδόνα στρατηλάτη.

Ο Μέγας Αλέξανδρος είναι ένα από τα κυριώτερα ερείσματα της Ήπιας Ισχύος του Ελληνισμού. Βεβαίως ο ίδιος θα μάς έλεγε ότι η Ήπια Ισχύς (προβολή του πολιτισμού, της γλώσσας και του κύρους μιας χώρας)  από μόνη της δεν αρκεί. Χρειάζεται και η σκληρή ισχύς, η στρατιωτική προετοιμασία για Άμυνα και Αποτροπή.

Για να κατανοήσουμε το πολιτιστικό έργο του Μ. Αλεξάνδρου και των Επιγόνων του αρκεί να θυμηθούμε ότι πολλές πόλεις που βρίσκονται σήμερα στην επικαιρότητα έχουν ονόματα αναφερόμενα είτε στον ίδιο είτε στην Ελληνική Μακεδονία γενικότερα. Η Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, η Αλεξανδρέττα της ΝΑ Τουρκίας (Αλεξάνδρεια κατ΄ Ισσόν), η Αντιόχεια, το Χαλέπι της Συρίας που ονομαζόταν Βέροια από τους Σελευκίδες. Η αντίστοιχη Μητρόπολη του Ελληνορθοδόξου Πατριαρχείου Αντιοχείας ονομάζεται σήμερα Μητρόπολη Βεροίας, Χαλεπίου και Αλεξανδρέττας.

Διαβάζοντας το τεκμηριωμένο βιβλίο του ιστορικού Παύλου Καρολίδη για την εθνική καταγωγή των Χριστιανών της Συρίας και της Παλαιστίνης (1909) διερωτάται κανείς: Πού βασίζει την άποψη ότι πολλοί από τους Ορθοδόξους Χριστιανούς (Ρουμ Ορτοντόξ), οι οποίοι σήμερα ομιλούν αραβικά στη Συρία και στον Λίβανο, έχουν ελληνική καταγωγή; Αρκεί, λοιπόν να θυμηθούμε ότι μία από τις κληρονομιές του Αλεξάνδρου είναι η ίδρυση πενήντα (50) πόλεων στη Μέση Ανατολή από τους Επιγόνους του, οι οποίοι μετέφεραν μετοίκους από την Ελληνική Μακεδονία.

Ο Αλέξανδρος, μαζί με την Κλασική Ελλάδα, την  Ορθόδοξη Παράδοση του Βυζαντίου και τη διαχρονική Ελληνική Γλώσσα αποτελούν τα θεμέλια της σύγχρονης προβολής του Οικουμενικού Ελληνισμού.

Άρθρο στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ, 26.7.2025

Η τουρκική εισβολή του 1974 στην Κύπρο και η συνεχιζόμενη παράνομη κατοχή και ο εποικισμός  είχαν ως συνέπεια τη συστηματική προσπάθεια εκριζώσεως όχι μόνον των ανθρώπων (Ελλήνων Κυπρίων), αλλά και της Ιστορίας, των χώρων λατρείας και των μνημείων της Ορθοδοξίας και του Ελληνισμού. Στα Κατεχόμενα επί 51 έτη ο τουρκικός εθνικισμός διαπράττει το  καταδικαστέο έγκλημα της Πολιτισμικής Γενοκτονίας. Τα ίδια έγιναν και συνεχίζουν να γίνονται στη Μικρά Ασία, τον Πόντο, την Κωνσταντινούπολη και την Ανατολική Θράκη.

Στην Κύπρο η τουρκική επιχείρηση αφελληνισμού είχε εξ αρχής τρεις στόχους: Α. Την αλλοίωση του πληθυσμού. Β. Την αλλοίωση των τοπωνυμίων και τη διαγραφή του ιστορικού παρελθόντος. Γ. Την καταστροφή και λεηλασία Ορθοδόξων (αλλά και Μαρωνιτικών, Αρμενικών και Ρωμαιοκαθολικών) Ναών, Μονών, Κοιμητηρίων και άλλων χώρων με θρησκευτικό ή ιστορικό συμβολισμό. Ζημίες υπέστησαν και Μετόχια της Ιεράς Μονής Σινά.

Α. Η αλλοίωση του πληθυσμού γίνεται συστηματικά με τον εποικισμό, μετά την εκδίωξη και προσφυγοποίηση 200.000 Ελλήνων Κυπρίων. Τούρκοι από την Ανατολία και άλλες περιοχές της χώρας μεταφέρονται και έχουν παραγκωνίσει τους λίγους Τούρκους Κυπρίους που απέμειναν στα Κατεχόμενα. Υπολογίζεται ότι σήμερα ο πληθυσμός των Κατεχομένων υπερβαίνει τις 500.000. Έχουν συναφθεί και μεικτοί γάμοι με άνδρες ή γυναίκες Τουρκοκυπριακής καταγωγής. Ο εποικισμός θεωρείται παράνομος από το Διεθνές Δίκαιο. Αλλά προκύπτει το πρακτικό ερώτημα: Σε περίπτωση οποιασδήποτε «λύσεως» του Κυπριακού πώς θα μπορέσει η διεθνής κοινότητα να απομακρύνει από την Κύπρο τους εποίκους; Ιδιαιτέρως η περίπτωση των μεικτών γάμων θα προκαλέσει  περιπλοκές.

Β. Η αλλοίωση και τουρκοποίηση των τοπωνυμίων. Η Τουρκία προσπαθεί να διαφημίσει διεθνώς την Αμμόχωστο ως Γαζί Μαγκόσα, την Κυρήνεια ως Γκίρνε, το παράνομο Αεροδρόμιο της Τύμπου ως Ερτζάν κ.ά.  Θα πρέπει να είμαστε όλοι προσεκτικοί και να μην αποδεχθούμε τη χρήση της διπλής ορολογίας (ελληνικό και τουρκικό τοπωνύμιο για ελληνικά προ του 1974 χωριά) σε ένα πιθανό σχέδιο «λύσης» του Κυπριακού, το οποίο ενδεχομένως θα δανείζεται ιδέες από το απαράδεκτο σχέδιο Ανάν.

Γ. Καταστροφή χώρων Χριστιανικής Λατρείας και Μνημείων. Η απόφαση των Τούρκων εισβολέων και των Τουρκοκυπρίων ηγετών του Ψεοδοκράτους είναι σαφής: Να διαγραφεί από τη μνήμη των κατοίκων της Κύπρου και γενικότερα όλων των ασχολουμένων με την Ιστορία, η Χριστιανική και η Ελληνική κληρονομιά της Κύπρου. 500 Ναοί καταστράφηκαν στα Κατεχόμενα, κυρίως Ορθόδοξοι, αλλά και άλλων Χριστιανικών δογμάτων. Τα περίφημα ψηφιδωτά της Κανακαριάς εκλάπησαν από Τούρκους αρχαιοκαπήλους και βρέθηκαν στις ΗΠΑ. Η Εκκλησία της Κύπρου δαπάνησε 1,2 εκατομμύρια δολάρια για να τα ανακτήσει και να τα επαναπατρίσει.

Από στοιχεία που αντλώ από το Παγκόσμιο Βήμα Θρησκειών και Πολιτισμών της Ιεράς Μονής Κύκκου μαθαίνουμε ότι σε πολλά χωριά λεηλατήθηκαν τα εικονοστάσια και τα ιερά σκεύη. Οι Ναοί μετατράπηκαν σε σταύλους και αποθήκες όπως π.χ. στα χωριά Κοιλάνεμος, Βοθύλακκας, Ακανθού, Επτακώμη, Άγιος Ερμόλαος, Καλοψίδα και Αφάντεια. Από την ίδια πηγή πληροφορούμαστε την καταστροφή μνημείων με εθνική σημασία για τον Ελληνισμό, όπως το άγαλμα του Λουκή Ακρίτα στη Μόρφου και του ήρωος Γρηγόρη Αυξεντίου στη γενέτειρά του, τη Λύση Αμμοχώστου. Στο Ελληνικό Κοιμητήριο της Κυρήνειας καταστράφηκαν όλες οι μαρμάρινες προτομές.

20 Ιουλίου. Δεν ξεχνώ την Κύπρο!

Άρθρο στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ, 19.7.2025

Ένα από τα μεγαλύτερα ολισθήματα της κυβερνήσεως ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ ήταν η Συμφωνία των Πρεσπών. Από την πρώτη στιγμή η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων φώναζε ότι πρόκειται για κείμενο ιστορικώς ατεκμηρίωτο και εθνικώς επιζήμιο. Άλλωστε μετά από εξήμισυ χρόνια εφαρμογής βλέπουμε ότι η Συμφωνία παραβιάσθηκε και παραβιάζεται συστηματικά από την άλλη πλευρά και επί κυβερνήσεως Ζόραν Ζάεφ και σήμερα από την κυβέρνηση του Χρίστιαν Μίτσκοσκι.

Η Βουλγαρία από το 2022 αποφάσισε να δώσει αγώνα κατά του σκοπιανού εθνικισμού για να υποστηρίξει τη δική της ερμηνεία της ιστορίας και για να προστατεύσει τα δικά της εθνικά συμφέροντα. Διαφωνεί σε πολλά σημεία η βουλγαρική από την ελληνική ερμηνεία της ιστορίας του Μακεδονικού. Όμως στην πρόσφατη ψηφοφορία στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για την ευρωπαϊκή πορεία των Σκοπίων η βουλγαρική επιμονή είχε αποτελέσματα που δεν μας αφήνουν αδιάφορους.

Συγκεκριμένα η Ολομέλεια των Ευρωβουλευτών στο Στρασβούργο  υπερψήφισε την έκθεση του Αυστριακού εισηγητή Waitz για την πορεία προόδου των Σκοπίων με ψήφους   461 υπέρ, 121 κατά και 107 αποχές.

Κατόπιν  προτάσεως του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, των Σοσιαλιστών και των Φιλελευθέρων αφαιρέθηκαν από το τελικό κείμενο οι αναφορές σε «μακεδονική γλώσσα και ταυτότητα».  Διεγράφησαν επίσης αναφορές που συνέδεαν τη γλώσσα και ταυτότητα  με την κληρονομιά και το Σύνταγμα της χώρας, καθώς και μία αναφορά που συνέδεε τη γλώσσα και την ταυτότητα με τη Συμφωνία των Πρεσπών. Δηλαδή το Ψήφισμα του Ευρωκοινοβουλίου αμφισβητεί ουσιώδη σημεία της Συμφωνίας των Πρεσπών και συγκεκριμένα την απαράδεκτη παραχώρηση που έκανε η τότε ελληνική κυβέρνηση αναγνωρίζοντας στα Σκόπια  «μακεδονική γλώσσα, κουλτούρα και ταυτότητα».

Υπέρ των Σκοπίων τάχθηκε το κόμμα του Ούγγρου Πρωθυπουργού Ορμπάν, ο οποίος αποδεικνύεται μέγας αντίπαλος του Ελληνισμού. Ως φιλότουρκος έχει κάνει προσπάθειες να αναγνωρισθεί το ψευδοκράτος των Τουρκοκυπρίων από μέλη του Οργανισμού Τουρκογενών Κρατών. Τώρα βλέπουμε να στηρίζει τον ψευδομακεδονισμό των Σκοπίων. Άλλωστε είναι γνωστό ότι η Ουγγρική Κυβέρνηση ενισχύει οικονομικά την εθνικιστική κυβέρνηση του ΒΜΡΟ και του Μίτσκοσκι.

Θυμίζω ότι στις 19.7.2022, με τη μεσολάβηση της Γαλλίας, τα Σκόπια άρχισαν να συζητούν τους δύο βουλγαρικούς όρους για να αποσυρθεί το Βέτο της Σόφιας. Ο πρώτος όρος ήταν να κάνουν μια δήλωση για την προέλευση της γλώσσας τους. Κατέθεσαν επίσημη δήλωση ότι η σημερινή γλώσσα τους δημιουργήθηκε (ουσιαστικά κατασκευάσθηκε) το 1945, δηλαδή επί κομμουνιστικού καθεστώτος του Τίτο και ότι προέρχεται μόνο από διαλέκτους που ομιλούνται εντός των ορίων του σημερινού κράτους. Άρα παραδέχονται ότι η γλώσσα τους  δεν έχει δεσμούς με γλωσσικά ιδιώματα που ομιλούν ολιγάριθμοι κάτοικοι της Βορείου Ελλάδος, απόγονοι των ηρωικών Γραικομάνων Μακεδονομάχων.

Η δεύτερη δέσμευση, η οποία δεν έχει εκπληρωθεί, είναι η τροποποίηση του κανονιστικού μέρους του Συντάγματος των Σκοπίων ούτως ώστε να αναγράφει τους Βουλγάρους ως συνιστώσα εθνότητα του κράτους μαζί με τους «Μακεδόνες», τους Αλβανούς κ.ά. Η τροποποίηση απαιτεί τα 2/3 των βουλευτών, πράγμα αδύνατον λόγω της αρνήσεως του κυβερνώντος κόμματος.

Η Συμφωνία των Πρεσπών καταρρέει ακόμη και μέσα στο Ευρωκοινοβούλιο.  Μήπως πρέπει να αξιοποιήσουμε όλα τα μέσα που μας παρέχει το Διεθνές Δίκαιο για να προστατεύσουμε την Ιστορία μας και την εθνική αξιοπρέπειά μας;

Άρθρο στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ, 12.7.2025

Οι καλοί λογαριασμοί κάνουν τους καλούς φίλους, λέει ο λαός μας. Η καλή γειτονία και η βελτίωση των σχέσεων με την Αλβανία είναι επιθυμητή, αλλά όχι εις βάρος των δικαιωμάτων και των ελευθεριών της Ελληνικής Εθνικής Μειονότητας. Για να έχουμε ουσιαστική βελτίωση απαιτείται:

Ο σεβασμός των ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων των Βορειοηπειρωτών στη Χειμάρρα και σε άλλα μέρη.

Η διαβεβαίωση ότι δεν θα επαναληφθούν αυθαιρεσίες εις βάρος Ελλήνων, όπως η φυλάκιση του Φρέντη Μπελέρη, ο φόνος του Κωνσταντίνου Κατσίφα από ειδικές αστυνομικές δυνάμεις κ.ά.

Η επανάληψη της απογραφής του 2023 στις περιοχές όπου κυρίως κατοικεί το ελληνικό στοιχείο. Η προηγούμενη ήταν πλαστογραφία και όχι απογραφή. Η ελληνική εθνική παρουσία και το ποίμνιο της Ορθόδοξης Εκκλησίας καταγράφηκαν σκοπίμως με συρρικνωμένους αριθμούς.

Η αποφυγή ρητορικών εξάρσεων περί δήθεν αλβανικής μειονότητας στην Ελλάδα και άλλα παρεμφερή φληναφήματα Αλβανών πολιτικών.

Η καταδίκη από την κυβέρνηση των Τιράνων της ανθελληνικής προπαγάνδας των Τσάμηδων.

Η ρύθμιση των θαλασσίων ζωνών βάσει του Διεθνούς Δικαίου.

Στο σημείο αυτό πρέπει να προσθέσουμε την εκκλησιαστική διάσταση των ελληνοαλβανικών σχέσεων. Σέβομαι βαθύτατα την Ορθόδοξη Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Αλβανίας και τους κληρικούς της, οι οποίοι αγωνίζονται μέσα σε ένα δύσκολο περιβάλλον.

Μετά την εκδημία του χαρισματικού Αρχιεπισκόπου κυρού Αναστασίου εξελέγη Αρχιεπίσκοπος ο αλβανικής καταγωγής  πρώην Κορυτσάς Ιωάννης. Έχει τη γνώση και την ικανότητα να αναδειχθεί σε κατάλληλο οιακοστρόφο για μία Ορθόδοξη Εκκλησία που αποτελεί μειονότητα στη χώρα της. Ελπίζουμε να τηρήσει τις λεπτές ισορροπίες μεταξύ των δύο μεγαλυτέρων συνιστωσών ομάδων της Εκκλησίας της Αλβανίας.

Η Ορθόδοξη Εκκλησία της Αλβανίας ποιμαίνει Έλληνες και Αλβανούς κυρίως, καθώς και ορισμένες μικρές κοινότητες Μαυροβουνίων στον Βορρά και Σλαβοφώνων στην περιοχή της Πρέσπας. Χωρίς την Ελληνική Εθνική Μειονότητα δεν θα επιβιώσει η Ορθοδοξία στην Αλβανία. Η Μειονότητα προσδοκά τον σεβασμό της γλωσσικής και πολιτιστικής της ταυτότητας από την Εκκλησία της χώρας όπου ζει. Άλλωστε ένας από τους θεμελιωτές της Ορθόδοξης Εκκλησίας στα εδάφη της σημερινής Αλβανίας ήταν ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, ο οποίος αγωνίσθηκε για τη διάδοση της ελληνικής γλώσσας και της ελληνικής παιδείας.

Δύο κενές θέσεις Μητροπολιτών υπάρχουν αυτή τη στιγμή στον Νότο της χώρας: Αργυροκάστρου, λόγω εκδημίας του Έλληνα Μητροπολίτη κυρού Δημητρίου και Κορυτσάς, λόγω εκλογής του κ. Ιωάννη στον θρόνο του Αρχιεπισκόπου. Μία κίνηση καλής θελήσεως από πλευράς Αλβανικής Εκκλησίας θα ήταν η εκλογή κληρικών ελληνικής καταγωγής (από την Ελλάδα ή από τη Μειονότητα) και στις δύο αυτές  Μητροπόλεις.

Επίσης θα είναι καλό, για την ενότητα της Εκκλησίας, να χρησιμοποιείται η ελληνική ως λειτουργική γλώσσα σε Μητροπόλεις και σε ενορίες όπου είναι ισχυρή η ελληνική εθνική παρουσία. Εκεί όπου η Ορθοδοξία αποτελεί μειονοτικό στοιχείο και όχι επικρατούσα θρησκεία είναι ακόμη πιο αναγκαία η ψυχική ενότητα μεταξύ των Ορθοδόξων πιστών  ανεξαρτήτως εθνικής καταγωγής. Δεν ενισχύει το πνεύμα ενότητος τυχόν αίσθημα παραγκωνισμού των μεν από τους δε.

Στο γενικότερο πλαίσιο της πολιτικής και οικονομικής διπλωματίας η Αθήνα πρέπει να θυμίζει τα αιτήματα του Ελληνισμού και να μην επαναπαύεται στις διάφορες υποσχέσεις του Αλβανού Πρωθυπουργού. Άλλωστε ο Ράμα δεν έπαυσε να είναι φίλος και σύμμαχος του Ερντογάν.

Οι  Αλβανοί κυβερνώντες ας θυμούνται ότι η πορεία τους προς την Ευρωπαϊκή Ένωση εξαρτάται από τον σεβασμό των δικαιωμάτων των Βορειοηπειρωτών.

Άρθρο στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ 5.7.2025