Kωνσταντίνος Χολέβας

Κωνσταντίνος Χολέβας – Πολιτικός Επιστήμων

Ο Υπουργός Εξωτερικών των Σκοπίων Νίκολα Ντιμιτρόφ δήλωσε στο Ευρωκοινοβούλιο ότι είναι Μακεδόνας και ότι στη χώρα του κατοικούν Μακεδόνες που μιλούν τη Μακεδονική γλώσσα. Και μόνον αυτή η δήλωση μάς δείχνει πόσο επικίνδυνη και επιζήμια είναι η Συμφωνία των Πρεσπών. Αν -ο μη γένοιτο- κυρωθεί η συμφωνία από το ελληνικό Κοινοβούλιο χαρίζουμε στα Σκόπια την ταυτότητά μας. Αποκοπτόμαστε από την ιστορία μας.

Αν ο Ντιμιτρόφ είναι Μακεδόνας, τότε εγώ που γεννήθηκα στη Θεσσαλονίκη και οι παππούδες μου αγωνίσθηκαν για την ελληνικότητα της Μακεδονίας, τι είμαι; Αυτό το ερώτημα δεν εκφράζει μόνο την προσωπική μου αγωνία, αλλά και την αγωνία 2,5 εκατομμυρίων κατοίκων της Βορείου Ελλάδος και εκατοντάδων χιλιάδων Μακεδόνων που ζουν στην υπόλοιπη Ελλάδα και στο εξωτερικό. Η κυβέρνηση χαρίζει την εθνότητα, την ταυτότητα και τη γλώσσα σε 1 εκατομμύριο Σκοπιανών (οι υπόλοιποι κάτοικοι της χώρας δηλώνουν Βούλγαροι, Αλβανοί, Τούρκοι, Έλληνες κλπ) και την στερεί από 3 εκατομμύρια Ελλήνων. Τα Σκόπια θα είναι κράτος με το όνομα Μακεδονία (ο όρος Βόρεια συντόμως θα εκπέσει και θα ξεχαστεί) και θα ακούγεται διεθνώς, ενώ η ελληνική Μακεδονία θα είναι απλώς μία εσωτερική περιφέρεια της Ελλάδος .

Ο Νίκολα Ντιμιτρόφ σε δηλώσεις του προ ολίγων μηνών υπήρξε πιο σαφής: Είπε ότι οι κάτοικοι της Βορείου Ελλάδος δεν θα μπορούν να αποκαλούνται Μακεδόνες. Με τη Συμφωνία των Πρεσπών η κυβέρνηση Τσίπρα χαρίζει σε ένα πολυεθνικό συνονθύλευμα τη μονοπώληση του ονόματος και της ταυτότητας. Είναι πολύ σκληρό για τον Έλληνα Μακεδόνα να αισθάνεται ότι η κυβέρνησή του αδιαφορεί για την ταυτότητά του, την ιστορία του, την αξιοπρέπειά του. Από την εποχή που ο κομμουνιστής δικτάτωρ Τίτο κατασκεύασε το ανύπαρκτο «μακεδονικό» έθνος η πρόθεση των ψευδομακεδόνων ήταν και είναι η μονοπώληση του ονόματος. Όταν ο Ντιμιτρόφ λέγει ότι ο ίδιος και οι συμπολίτες του είναι Μακεδόνες, εννοεί σαφέστατα ότι εγώ και όλοι οι πραγματικοί Μακεδόνες δεν θα μπορούμε να ονομαζόμαστε Μακεδόνες. Με το άρθρο 7 η εθνικώς επιζήμια Συμφωνία (και όχι προσύμφωνο) χαρίζει στα Σκόπια εθνική ταυτότητα Μακεδόνων και όχι απλώς υπηκοότητα, όπως διαδίδουν οι συντάκτες της.

Το απαράδεκτο κείμενο που υπεγράφη στις 17.6.2018 παραχωρεί την ιστορία μας σε μία ομάδα ανθρώπων, οι οποίοι πριν από το 1944 άλλα πίστευαν. Π.χ. ο πατέρας του Νίκολα Ντιμιτρόφ δήλωνε Βούλγαρος και αργότερα «μακεδονοποιήθηκε». Τα τεχνητά έθνη είναι κατασκεύασμα των ολοκληρωτικών και αυταρχικών καθεστώτων. Ο Μουσσολίνι ήθελε να δημιουργήσει έθνος Βλάχων στην Πίνδο, ο Στάλιν κατασκεύασε έθνος Λευκορώσων, ο Τίτο κατασκεύασε έθνος «Μακεδόνων».

Η Συμφωνία των Πρεσπών δεν πρέπει να κυρωθεί από το ελληνικό Κοινοβούλιο.

Άρθρο στην ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, 2.9.2018

Ο Ιερός Ναός της Παναγίας Λιέβισκα στην Πριζρένη

Κωνσταντίνος Χολέβας – Πολιτικός Επιστήμων

Τα σενάρια για πιθανή διχοτόμηση του Κοσσυφοπεδίου/Κοσσόβου και για ανταλλαγή εδαφών με τη Σερβία έχουν προκαλέσει εύλογα ερωτήματα για την ειρήνη στην περιοχή. Το πρώτο ερώτημα, το οποίο ευλόγως έρχεται στο μυαλό μας, αφορά την παρουσία της Ελληνικής Δυνάμεως Κοσσυφοπεδίου, της ΕΛΔΥΚΟ, η οποία αριθμεί 370 στρατιωτικούς. Οι Έλληνες έχουν ενταχθεί στη διεθνή ειρηνευτική δύναμη KFOR και αυτή τη στιγμή βρίσκονται σε δύο σημεία: Στην Πριζρένη, πρωτεύουσα του Κοσσόβου, το οποίο όμως η Ελλάς δεν αναγνωρίζει ως κράτος, και στη Μητρόβιτσα, δηλαδή στη ζώνη του βορείου Κοσσόβου όπου κατοικούν οι περισσότεροι από τους ενπομείναντες Σέρβους.

Τα Ορθόδοξα μοναστήρια της περιοχής αποτελούν την κοιτίδα του σερβικού έθνους, γι’ αυτό και η Σερβία δεν έχει αποδεχθεί την ύπαρξη ανεξαρτήτου Κοσσόβου με αλβανική κυβέρνηση. Σημαντική, όμως, είναι και η πολιτιστική παρουσία του Ελληνισμού στην περιοχή.

Επτακόσια χρόνια πριν από την άφιξη των Ελλήνων στρατιωτικών της ΕΛΔΥΚΟ, έφταναν στο σερβικό τότε Κοσσυφοπέδιο Έλληνες αγιογράφοι από τη Θεσσαλονίκη και γενικότερα από τη Μακεδονία. Πρόκειται για την περίφημη Μακεδονική Σχολή αγιογραφίας, στην οποία ανήκει και ο γνωστός από τα έργα του στο Πρωτάτο του Αγίου Όρους Μανουήλ Πανσέληνος. Καλό είναι να θυμόμαστε και να τονίζουμε αυτή τη σπουδαία περίοδο της Βυζαντινής αγιογραφίας, διότι το όνομα «Μακεδονική» θα διεκδικηθεί από τους Σκοπιανούς, αν -ό μη γένοιτο- κυρωθεί και εφαρμοσθεί η Συμφωνία των Πρεσπών.

Όπως καταγράφει ο αείμνηστος βυζαντινολόγος Μανόλης Χατζηδάκης στο περιοδικό ΝΕΑ ΕΣΤΙΑ των Χριστουγέννων 1985 (Αφιέρωμα στη Θεσσαλονίκη), από το 1300 μέχρι το 1330 ο Μιχαήλ Αστραπάς από τη Θεσσαλονίκη μαζί με τον συνεργάτη του Ευτύχιο βρίσκονται στην υπηρεσία Σέρβων ηγεμόνων και αγιογραφούν Ορθοδόξους ναούς στο Κοσσυφοπέδιο και στην κυρίως Σερβία. Στρέφουν την αγιογραφία από τη βαριά τεχνοτροπία προς μία πιο ελαφριά, πιο πολύχρωμη και πιο αφηγηματική. Το μαρτυρούν η Παναγία στη Λιέβισκα της Πριζρένης (1308/9), ο Άγιος Γεώργιος στο Στάρο Ναγκορίτσινο (1317) και άλλα έργα.

Το Κοσσυφοπέδιο είναι ένα ανοιχτό Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, στο οποίο οι Έλληνες έχουμε βάλει τη σφραγίδα μας. Άλλωστα τα Σερβικά Μοναστήρια, πολλά από τα οποία υπέστησαν καταστροφές και επιθέσεις, πρέπει να αποτελούν αντικείμενο ενδιαφέροντος και μελέτης από όλους τους Ορθοδόξους, αλλά και από κάθε μελετητή του Βυζαντίου/ Ρωμανίας. Οι Έλληνες στρατιώτες κατά τα τελευταία χρόνια προστάτευσαν αρκετά Ορθόδοξα μοναστήρια και ναούς.

Σήμερα η Ελλάς πρέπει να ενδιαφερθεί για την ειρηνική διευθέτηση των διαφορών μεταξύ Αλβανών και Σέρβων και για την προστασία της Ορθόδοξης πολιτιστικής κληρονομιάς στο Κοσσυφοπέδιο και στα Μετόχια.

Και ας μην ξεχνούμε ότι η πόλη Μητρόβιτσα του Κοσσόβου πήρε το όνομά της από τον Άγιο Δημήτριο!

Άρθρο στην ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, 26.8.2018

Κωνσταντίνος Χολέβας – Πολιτικός Επιστήμων

Πολλά και διάφορα γράφονται για το μέλον του Κοσσόβου και για το ενδεχόμενο ανταλλαγής εδαφών μεταξύ αυτής της οντότητας και της Σερβίας. Το Κοσσυφοπέδιο για τους Έλληνες ή Κοσσόβα για τους Αλβανούς -που αποτελούν την πλειοψηφία του πληθυσμού- ή Κόσσοβο-Μετόχια για τους Σέρβους (που τιμούν ιδιαιτέρως τα Ορθόδοξα Μοναστήρια και τα Μετόχιά τους στην περιοχή) βρίσκεται κατά τις τελευταίες ημέρες στο επίκεντρο των συζητήσεων. Θυμίζω ορισμένα γεγονότα:

Ο Αμερικανός Πρέσβυς στο Κόσσοβο δήλωσε ότι δεν θα ήταν κακή ιδέα η διχοτόμηση της περιοχής (για τις ΗΠΑ είναι κράτος, αλλά η Ελλάς και άλλες χώρες δεν το αναγνωρίζουν) ώστε να αποσχισθεί η περιοχή της Μητρόβιτσα, στην οποία ζει η σερβική μειονότητα.

Εκπρόσωποι των Σέρβων και των Αλβανών Κοσσοβάρων άφησαν ανοικτό το ενδεχόμενο να συζητήσουν την ανταλλαγή εδαφών.

Οι Αλβανοί της περιοχής Πρέσεβο στη Νότιο Σερβία δήλωσαν ότι δέχονται να γίνουν αντικείμενο ανταλλαγής εδαφών μεταξύ Σερβίας και Κοσσόβου. Δηλαδή η περιοχή τους να ενωθεί με το αλβανοκρατούμενο Κόσσοβο και το βόρειο τμήμα του Κοσσόβου να ενωθεί με τη Σερβία.

Το κρατικό γερμανικό πρακτορείο μετέδωσε ανάλυση, η οποία υπογραμμίζει ότι τα σχέδια για Μεγάλη ή «Φυσική» Αλβανία παραμένουν επάνω στο τραπέζι και θα δημιουργήσουν προβλήματα στα Σκόπια, στη Σερβία, στο Μαυροβούνιο, ακόμη και στην Ελλάδα.

Αλβανοί δημοσογράφοι του Κοσσόβου διαφωνούν με το ενδεχόμενο εδαφικών ανταλλαγών, διότι φοβούνται γενικευμένη αναταραχή στα Βαλκάνια. Θυμίζουν την επισφαλή σταθερότητα της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, όπου το σερβικό κρατίδιο δεν έχει ουσιαστικούς δεσμούς με το κρατίδιο των Κροατών και Μουσουλμάνων.

Προτείνω να είμαστε προσεκτικοί, επιφυλακτικοί και συγκρατημένοι ενώπιον αυτής της σεναριολογίας, χωρίς πάντως να αποκλείουμε το ενδεχομενο αναταραχής στη Βαλκανική. Προ δύο μηνών οι οπαδοί της Συμφωνίας των Πρεσπών μάς έλεγαν ότι οι Γερμανοί εταίροι μας στην Ε.Ε. επιθυμούν διακαώς τη σταθεροποίηση των Σκοπίων, άρα δεν πρέπει να συγκρουσθούμε μαζί τους. Τώρα διαβάζουμε σενάρια περί γερμανικής υποστηρίξεως στη Μεγάλη Αλβανία. Η κοινή λογική υποδεικνύει ότι και τα δύο μαζί δεν γίνονται. Αν η Γερμανία στηρίζει τον αλβανικό επεκτατισμό, τότε κινδυνεύουν με διχοτόμηση τα Σκόπια, στα οποία οι Αλβανοί υπερβαίνουν το 25%. Άρα κακώς υπογράψαμε τη Συμφωνία των Πρεσπών με ένα κράτος, το οποίο μετά από λίγους μήνες ίσως να μην υπάρχει!

Δίνω απλώς ένα παράδειγμα της συγχύσεως, στην οποία οδηγεί η ανεξέλεγκτη αποδοχή όλων των σεναρίων. Η ελληνική στάση πρέπει να βασισθεί, κατά την άποψή μου, στις ακόλουθες αρχές.

Α) Δεν αναγνωρίζουμε το Κόσσοβο ως κράτος, για να μην ανοίξουμε τον δρόμο για τη διεθνή ανανγνώριση μορφωμάτων όπως τα Κατεχόμενα στη Κύπρο.

Β) Δεν κυρώνουμε στη Βουλή των Ελλήνων τη Συμφωνία των Πρεσπών.

Γ) Απαιτούμε τον πλήρη σεβασμό των δικαιωμάτων του Ελληνισμού της Αλβανίας.

Άρθρο στην ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, 19.8.2018

Μουσείο Μαστίχας Χίου

Κωνσταντίνος Χολέβας – Πολιτικός Επιστήμων

Μία ευγενική πρόσκληση με έφερε στα ιερά χώματα της Χίου, τα ποτισμένα από το αίμα των δεκάδων χιλιάδων θυμάτων της οθωμανικής αγριότητος κατά τη Μεγάλη Σφαγή του 1822. Πήγα ως προσκυνητής της μνήμης του Αγίου Ισιδώρου, της Αγίας Μαρκέλλας και των άλλων Αγίων του νησιού. Προσήγγισα ως μελετητής του Ομήρου, του Κοραή και των πολυαρίθμων λογίων της Χίου. Έφτασα ως θαυμαστής της Χιακής φύσης, το μεγαλείο της οποίας αποκορυφώνεται στον Κάμπο με τα περιβόλια και στα φημισμένα Μαστιχοχώρια. Η Χίος της Ορθοδοξίας και του Ελληνισμού, της λογιοσύνης και της ναυτοσύνης, είναι ένα παράθυρο διαρκώς ανοικτό προς τη θάλασσα και προς τη γνώση.

Άνοιξα αυτό το μεγάλο παράθυρο τρεις τουλάχιστον φορές κατά την πρόσφατη επίσκεψή μου. Πρώτον, όταν επισκέφθηκα το Αρχαιολογικό Μουσείο στο κέντρο της πόλης της Χίου, της πρωτεύουσας του νησιού. Με εντυπωσίασε ιδιαιτέρως η μαρμάρινη πλάκα με την επιστολή του Μεγάλου Αλεξάνδρου προς τον Δήμο της Χίου. Ο Μακεδόνας στρατηλάτης καλεί τους Χίους να επαναφέρουν τους δημοκρατικούς θεσμούς, που είχαν καταργηθεί από τους Πέρσες κατακτητές, και να τιμωρήσουν τους μηδίσαντες, τους φιλοπέρσες προδότες. Ζητεί επίσης να τού στείλει η Χίος τριήρεις για την πανελλήνια εκστρατεία κατά των Περσών. Στο κείμενο γίνεται αναφορά στους θεσμούς και στους νόμους των Ελλήνων και η όλη επιστολή διαπνέεται από το πνεύμα της ενώσεως των Πανελλήνων υπό τον Αλέξανδρο.

Ξανάνοιξα το παράθυρο προς τη θάλασσα και προς τη γνώση, όταν επισκέφθηκα την καινούργια Βιβλιοθήκη «ο Άγιος Αγαπητός» της Ιεράς Μητροπόλεως Χίου, Ψαρών και Οινουσσών στο Βροντάδο, γενέτειρα πολυαρίθμων ναυτικών. Ο Μητροπολίτης Χίου κ. Μάρκος, έγκριτος θεολόγος και κλασσικός φιλόλογος, χάρισε πολλά βιβλία. Ήδη αρκετοί φίλοι της Χίου έσπευσαν να εμπλουτίσουν τη Βιβλιοθήκη με δωρεεές χρησίμων τόμων και σειρών. Η Βιβλιοθήκη εγκαινιάσθηκε στις 25.4.2018 από τον πρώην Πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά και οφείλει πολλά στη γενναιόδωρη διάθεση της ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να μελετήσουν τα βιβλία της Βιβλιοθήκης στο εντυπωσιακό αναγνωστήριο, το οποίο σού ανοίγει ένα μεγάλο παράθυρο προς τη μαρτυρικη Μικρασιατική γη και προς τις Οινούσσες. Πολλοί από τους φοριαμούς της Βιβλιοθήκης δεν είναι στατικοί, αλλά μετακινούνται με σύγχρονα συστήματα για την ευκολότερη ανεύρεση των βιβλίων.

Το τρίτο μεγάλο παράθυρο μού δόθηκε ευκαιρία να το ανοίξω στο Μουσείο Μαστίχας Χίου, το οποίο ιδρύθηκε στο Πυργί των Μαστιχοχωρίων από το Πολιτιστικό Ίδρυμα του Ομίλου της Τράπεζας Πειραιώς. Πραγματικά αξιέπαινη εργασία και πολύ διαφωτιστικό περιεχόμενο. Ας μού επιτραπεί μόνο μία επισήμανση: Μάλλον από αβλεψία στο φιλμάκι που προβάλλεται δεν κατονομάζονται οι Τούρκοι ως υπαίτιοι της Μεγάλης Σφαγής του 1822. Εύχομαι να αποκατασταθεί η ιστορική αλήθεια.

Άρθρο στην ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, 12.8.2018

Χάρτης Μαστιχοχωρίων – Μουσείο Μαστίχας Χίου

Κωνσταντίνος Χολέβας – Πολιτικός Επιστήμων

Η εορτή της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος και η επικείμενη πανελλήνια εορτή της Μεγαλόχαρης δημιουργούν το κατάλληλο πνευματικό περιβάλλον για να τιμήσουμε έναν Άγιο της Εκκλησίας μας, ο οποίος στήριξε σε χαλεπούς καιρούς την ελληνορθόδοξη παράδοσή μας. Στις 7 Αυγούστου η Ορθόδοξη Εκκλησία και ιδιαιτέρως η Δυτική Μακεδονία εορτάζει την μνήμη του Οσίου Νικάνορος του Θεσσαλονικέως. Γεννήθηκε στην πόλη του Αγίου Δημητρίου το 1491 και βαπτίσθηκε Νικόλαος. Νωρίς αποφάσισε να ακολουθήσει τον μοναχισμό και μοίρασε στους φτωχούς τη μεγάλη πατρική περιουσία του.

Ο Νικόλαος, που έλαβε το αρχαίο μακεδονικό και συγχρόνως χριστιανικό όνομα Νικάνωρ, δίδαξε σε πόλεις και χωριά της Δυτικής Μακεδονίας και βοήθησε πολλούς Έλληνες να μην εξισλαμισθούν. Στον τομέα αυτό θεωρείται πρόδρομος του Αγίου Κοσμά. Ασκήτευσε επί αρκετά έτη σε μία σπηλιά στο όρος Καλλίστρατο δίπλα στον ποταμό Αλιάκμονα και απέναντι από το σημερινό χωριό Χρώμιο Κοζάνης. Ο Όσιος Νικάνωρ ίδρυσε την περίφημη Μονή της Ζάβορδας, η οποία συνδέθηκε με το όνομά του και η οποία πανηγυρίζει την ημέρα της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος. Εκοιμήθη το 1549 αφού έγινε ονομαστός για τα θαύματά του σε όλη την τουρκοκρατούμενη Μακεδονία. Η θαυματουργός κάρα του σώζεται και προσκυνείται σήμερα στη Μονή του.

Η Μονή Οσίου Νικάνορος Ζάβορδας υπάγεται στην Ιερά Μητρόπολη Γρεβενών και αποτελεί προσκύνημα πανελλήνιο. Διατηρεί σπουδαία βιβλιοθήκη με κειμήλια. Ο Όσιος Νικάνωρ θεωρείται προστάτης όλης της Δυτικής Μακεδονίας και βρίσκουμε Ναούς του στην Κοζάνη, στην Καστοριά κ.α. Κατά τον Μακεδονικό Αγώνα οι μοναχοί βοηθούσαν τους Έλληνες αγωνιστές να εισέρχονται στη Μακεδονία και τους περνούσαν με το σχοινί πάνω από τα φουσκωμένα νερά του Αλιάκμονα. Εκεί οι Μακεδονομάχοι εύρισκαν καταφύγιο και τροφή σε δύσκολες στιγμές. Με την βοήθεια της Μονής πέρασαν τον Αλιάκμονα την 11η Οκτωβρίου 1912 τα τμήματα της 5ης Μεραρχίας για να λάβουν μέρος στον ένδοξο Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο. Λόγω της εθνικής και θρησκευτικής της δράσεως η Μονή έγινε στόχος εκδικητικών διαθέσεων από διάφορες πλευρές κυρίως δε από τους εξισλαμισμένους Βαλαάδες της περιοχής Βεντζίων. Ο σημερινός επισκέπτης θαυμάζει το εντυπωσιακό τοπίο, καθώς η Μονή είναι κτισμένη σαν φρούριο σε ύψωμα, το οποίο κατά τα τρία τέταρτα περιβάλλεται από τον ρου του Αλιάκμονος.

Αν κάποιος θαρραλέος και φιλότιμος δάσκαλος έλεγε στους μαθητές του λίγα λόγια για τον Όσιο Νικάνορα και το μοναστήρι του, οι νέοι μας και οι νέες μας θα μάθαιναν ότι πολλοί κληρικοί και μοναχοί επί Τουρκοκρατίας κράτησαν όρθια την εθνική συνείδηση αποτρέποντας τους εξισλαμισμούς. Όποιος χανόταν για την Ορθοδοξία εκείνη την εποχή χανόταν και για τον Ελληνισμό. Τούρκευε, γινόταν φανατικός ανθέλληνας. Παράδειγμα οι Τσάμηδες της Θεσπρωτίας που μας απασχολούν ακόμη και σήμερα μέσω της αλβανικής προπαγάνδας. Ήταν Χριστιανοί που εξισλαμίσθηκαν τον 17ο αιώνα, άλλοι εκουσίως, άλλοι βιαίως. Η αλλαγή του θρησκεύματος τούς οδήγησε γρήγορα και σε αλλαγή της εθνικής συνειδήσεως. Ενώ αντιθέτως πολλοί Καππαδόκες και Πόντιοι που αναγκάσθηκαν να μιλούν τουρκικά κράτησαν την ελληνικότητά τους μέσω της Ορθοδοξίας.

Στα μαύρα χρόνια της δουλείας η Ορθοδοξία ήταν η δύναμη που διετήρησε τον Ελληνισμό, γράφει ο αείμνηστος Βρετανός Βυζαντινολόγος Στήβεν Ράνσιμαν. Αυτό βίωναν καθημερινά με το έργο τους Ορθόδοξοι μοναχοί όπως ο Όσιος Νικάνωρ, ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, ο Νεκτάριος Τέρπος και άλλοι γνωστοί ή άγνωστοι. Και μοναστήρια σαν αυτό της Ζάβορδας βοήθησαν όλους τους εθνικούς αγώνες για την Ελευθερία και την απομάκρυνση διαφόρων κατακτητών. Σε ποιο σχολικό βιβλίο θα βρουν άραγε τα ελληνόπουλα την προσφορά της Μονής Ζάβορδας στην παιδεία και στους αγώνες του Έθνους;

Όπως προανέφερα ο Όσιος Νικάνωρ τιμάται ως προστάτης ολόκληρης της Δυτικής Μακεδονίας. Έσωσε ανθρώπους και κοπάδια ζώων από επιδημίες, επιζωοτίες και λοιμούς. Πολλές θεραπευτικές επεμβάσεις του καταγράφει η τοπική παράδοση, ιδίως υπέρ των παιδιών που ασθενούσαν. Ναοί του υπάρχουν στα Σέρβια Κοζάνης, στην πόλη της Κοζάνης, στην Καστοριά (νεόδμητος και περικαλλής), στην Εράτυρα Βοΐου (παλαιός ενοριακός και τώρα προσκυνηματικός), ενώ στη Μητρόπολη Κονίτσης υπάρχει χωριό με το όνομά του.

Ο Όσιος συνδεόταν φιλικώς με τον Άγιο Διονύσιο τον εν Ολύμπω, ο οποίος ίδρυσε το μοναστήρι του κοντά στο Λιτόχωρο. Επίσης στην Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου Βεροίας η ιστορική έρευνα έχει αποδείξει ότι ο Όσιος Νικάνωρ ασκήτευσε εκεί πριν ιδρύσει την Ιερά Μονή Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Ζάβορδας. Το κοινό στοιχείο και των δύο Μονών, Τιμίου Προδρόμου και Ζάβορδας, είναι η γειτνίασή τους με τον ορμητικό ρου του ποταμού Αλιάκμονος. Ο Αλιάκμων είναι ο μεγαλύτερος ποταμός της Μακεδονίας από αυτούς που διασχίζουν εξ ολοκλήρου ελληνικό έδαφος. Σαφώς μεγαλύτερο μήκος σε χιλιόμετρα έχει ο ρους του Αξιού, αλλά ο εν λόγω ποταμός, γνωστός και ως Βαρδάρης, πηγάζει από το κράτος των Σκοπίων.

Με τη φροντίδα του νυν Μητροπολίτου Γρεβενών κ. Δαβίδ η Μονή Ζάβορδας έχει στελεχωθεί από ανδρική συνοδεία μοναχών. Η βιβλιοθήκη της Μονής θεωρείται πολύτιμη για τους πνευματικούς θησαυρούς της. Οι ερευνητές έχουν εντοπίσει πολλά εκκλησιαστικά κειμήλια μεγάλης αξίας καθώς και γραπτές μαρτυρίες για το πέρασμα του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού από την περιοχή.

Ας προσευχηθούμε στον Όσιο Νικάνορα να βοηθήσει τον Ελληνισμό να διαφυλάξει την Ορθόδοξη Πίστη και κληρονομιά.

Κωνσταντίνος Χολέβας – Πολιτικός Επιστήμων

«Παναγία βόηθα» αναφωνήσαμε βλέποντας τη μεγάλη συμφορά που έπληξε τους συνανθρώπους μας στην Ανατολική Αττική. Οι παρακλήσεις προς την Υπεραγία Θεοτόκο, οι οποίες ψάλλονται αυτή την περίοδο πριν από την εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, αποκτούν ιδιαίτερο νόημα μετά από το καταστροφικό έργο της φωτιάς. Ο Μεγάλος και ο Μικρός «Παρακλητικός Κανών προς την Υπεραγίαν Θεοτόκον» αποτελούν θαυμαστά έργα της Ορθόδοξης υμνογραφίας. Θεωρώ ότι είναι χρήσιμο, λόγω των ημερών, να θυμηθούμε τον ποιητή του Μεγάλου Παρακλητικού Κανόνος.

Πρόκειται για έναν βυζαντινό Αυτοκράτορα, τον Θεόδωρο Β΄ Λάσκαρι, ο οποίος κυβέρνησε με έδρα τη Νίκαια της Μ. Ασίας από το 1254 έως και το 1258. Ήταν η περίοδος της αναγκαστικής εξορίας των Πατριαρχών και των Αυτοκρατόρων της Κωνσταντινουπόλεως, διότι η πρωτεύουσα του Βυζαντίου/Ρωμανίας είχε καταληφθεί από τα στρατεύματα της Δ΄ Σταυροφορίας το 1204. Ο Θεόδωρος είχε πατέρα τον σπουδαίο Αυτοκράτορα Ιωάννη Βατάτζη, τον οποίο τιμά ως Άγιο και Ελεήμονα η Εκκλησία μας στις 4 Νοεμβρίου.

Την έντονη αγάπη τους προς την Ελληνική Ιδέα και προς τα ελληνικά γράμματα επέδειξαν και ο πατέρας και ο και ο γιός. Ο Βατάτζης και ο Θεόδωρος Β΄ είχαν ως συμβούλους διακεκριμένους λογίους και διδασκάλους, όπως ο Νικηφόρος Βλεμμύδης και ο Γεώργιος Ακροπολίτης. Ο Θεόδωρος Β΄ έγραψε πρωτότυπα θεολογικά και φιλοσοφικά έργα. Επισημαίνω με έμφαση το κείμενό του με τίτλο «Λόγος Ζ΄, κατά Λατίνων δεύτερος. Περί εκπορεύσεως του Αγίου Πνεύματος». Το κείμενο αυτό αποτελεί πρωτοφανή ύμνο προς το ελληνικό πνεύμα, το οποίο δημιούργησε τις επιστήμες και τις τέχνες, αλλά και ύμνο προς το Γένος των Ελλήνων. Ο Θεόδωρος γράφει χαρακτηριστικά: «Ελλήνων Χριστωνυμούμενον κλέος ου σβέννυται», δηλαδή η δόξα των Ορθοδόξων Χριστιανών Ελλήνων δεν σβήνει, δεν παρακμάζει ποτέ.

Ο Θεόδωρος Β΄ Λάσκαρις κυβέρνησε μόνο επί τέσσερα έτη, διότι πέθανε από σοβαρή νόσο. Τον ψυχικό και σωματικό πόνο, τον οποίο προκάλεσε η ασθένεια, εκφράζει στον περίφημο Μεγάλο Παρακλητικό Κανόνα, τον οποίο συνέταξε για να εκφράσει ικεσία, αλλά και ευγνωμοσύνη προς την Παναγία. Εκατομμύρια Ορθοδόξων Χριστιανών βρίσκουμε παρηγοριά σε αυτά τα ωραία λόγια. Ας προσευχηθούμε, λοιπόν, και εμείς, ζητώντας τη βοήθεια της Παναγίας για την οικογένειά μας και για την Πατρίδα μας:

«Ψάλλομεν προθύμως σοί τήν ὠδήν, νῡν τῆ πανυμνήτῳ, Θεοτόκῳ χαρμονικῶς, μετά τοῦ Προδρόμου καί πάντων τῶν Ἁγίων, δυσώπει, Θεοτόκε, τοῦ οἰκτειρῆσαι ἡμᾶς.

Ἄλαλα τά χείλη τῶν ἀσεβῶν, τῶν μή προσκυνούντων τήν εἰκόνα σου τήν σεπτήν, τήν ἱστορηθεῖσαν ὑπό τοῦ ἀποστόλου, Λουκᾱ ἱερωτάτου, τήν Ὀδηγήτριαν.

Πᾶσαι τῶν Ἀγγέλων αἱ στρατιαί, Πρόδρομε Κυρίου, Ἀποστόλων ἡ δωδεκάς, οἱ Ἅγιοι Πάντες, μετά τῆς Θεοτόκου, ποιήσατε πρεσβείαν, εἰς τό σωθῆναι ἡμᾶς».

Άρθρο στην ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, 5.8.2018

photo : Alkis Konstantinidis / Reuters

Κωνσταντίνος Χολέβας – Πολιτικός Επιστήμων

Μπορεί να ακυρωθεί η εθνικώς επιζήμια Συμφωνία Κοτζιά- Ντιμιτρόφ, η οποία υπεγράφη στις Πρέσπες στις 17.6.2018; Βεβαίως. Και μπορεί και πρέπει. Αν δεν κυρωθεί από τη Βουλή των Ελλήνων η Συμφωνία είναι άκυρη και δεν θα υποχρεωθούμε σε μία σειρά εθνικών ταπεινώσεων. Δεν θα αναγνωρίσουμε όνομα, ταυτότητα και γλώσσα που θα αποκόπτουν την πραγματική Μακεδονία από την ιστορία του Ελληνισμού. Δεν θα υποχρεωθούμε να αλλάξουμε τα ονόματα Πανεπιστημίων και προϊόντων και δεν θα δεχθούμε μικτή επιτροπή που θα κρίνει πώς θα διδάσκουμε στα παιδιά μας τον Αλέξανδρο και τον Μακεδονικό Αγώνα.

Κατά την πρόσφατη συζήτηση νομικών και ιστορικών επιστημόνων στο Υπουργείο Εξωτερικών (19.7.2018) ο Καθηγητής της Σύγχρονης Ιστορίας στο ΕΚΠΑ Ευάνθης Χατζηβασιλείου ορθώς επισήμανε ότι ουσιαστικά το άρθρο 7, παρ 1 και. 3, της Συμφωνίας των Πρεσπών αναγνωρίζει «μακεδονική εθνότητα» στους Σκοπιανούς, κάνοντας λόγο για «επικράτεια, γλώσσα και πληθυσμό και τα χαρακτηριστικά τους, με τη δική τους ιστορία, πολιτισμό και κληρονομιά». Αυτά τα στοιχεία χαρακτηρίζουν εθνότητα και όχι απλώς υπηκοότητα. Χρήσιμη διευρκρίνιση, διότι η κυβερνητική προπαγάνδα αποδίδει τον όρο nationality της Συμφωνίας ως υπηκοότητα, ιθαγένεια και όχι εθνικότητα. Άλλωστε, όπως τόνισε στην ίδια συζήτηση ο καθηγητής του Παντείου Άγγελος Συρίγος, αν ήθελαν οι συντάκτες της Συμφωνίας να μιλήσουν μόνον για υπηκοότητα ως νομικό δεσμό του πολίτη με το κράτος, θα έγραφαν citizenship και όχι nationality, που ετυμολογικά προέρχεται από το nation= έθνος.

Υπάρχει ένα ιστορικό προηγούμενο πάλι για το ζήτημα της Μακεδονίας. Στις 29 Σεπτεμβρίου 1924 ο Έλληνας αντιπρόσωπος Νικόλαος Πολίτης (διακεκριμένος καθηγτής του Διεθνούς Δικαίου σε γαλλικά πανεπιστήμια) στο πλαίσιο των εργασιών της Κοινωνίας των Εθνών υπέγραψε με τον Βούλγαρο αντιπρόσωπο Καλφώφ μία συμφωνία, η οποία αναγνώριζε ως βουλγαρική μειονότητα τους Σλαβοφώνους – διγλώσσους Έλληνες της Μακεδονίας. Επρόκειτο περί τεραστίου λάθους, διότι η μεγάλη πλειονότητα αυτών των πληθυσμών αγωνίσθηκε το 1903-1908 υπέρ του Ελληνισμού και κατά των Βουλγάρων κομιταζήδων. Όταν έφτασε μετά από λίγους μήνες στη Βουλή των Ελλήνων το γνωστό ως Πρωτόκολλο Πολίτη- Καλφώφ απερρίφθη ως εθνικώς επιζήμιο. Έτσι η Ελλάς αποδεσμεύθηκε από τις υποχρεώσεις που απέρρεαν, πχ. δεν άνοιξε βουλγαρικά σχολεία στη Βόρειο Ελλάδα!

Υπάρχει κάτι αντίστοιχο από την αντίστροφη πλευρά. Δηλαδή μία συμφωνία, η οποία θα ωφελούσε την Ελλάδα, αλλά απορρίφθηκε αργότερα από τη συμβαλλόμενη χώρα. Συγκεκριμένα στις 29 Ιουλίου 1919, ακριβώς πριν από 99 χρόνια, ο Ελευθέριος Βενιζέλος υπέγραψε στο Παρίσι συμφωνία με τον Ιταλό Υπουργό Εξωτερικών Τιτόνι, με την οποία η Ιταλία αναγνώριζε τα δικαιώματα της Ελλάδος στη Βόρειο Ήπειρο. Τον Ιούλιο του 1920 η Ιταλία κατήγγειλε τη συμφωνία ως αντίθετη προς τα εθνικά της συμφέροντα!

Άρθρο στην ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, 24.7.2018