Kωνσταντίνος Χολέβας

Κωνσταντίνος Χολέβας – Πολιτικός Επιστήμων

Ως απάντηση στους ανιστόρητους που ασεβούν στη μνήμη του ήρωος Γεωργίου Καραϊσκάκη παραθέτω ένα απόσπασμα από σχετική ομιλία του μακαριστού Αρχιεπισκόπου Χριστοδούλου. Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στην Παλαιά Βουλή στις 25.4.2007.

“Τί λαός εἴμαστε; Πῶς δικαιολογοῦνται οἱ ἐξάρσεις μας καί μαζί καί οἱ χαμέρπειές μας; Πῶς ἑνωμένοι κάνουμε θαύματα καί διῃρημένοι ἀλληλοφαγωνόμαστε; Τελικά εἴμαστε ἕνας λαός μεγάλων ἀντιθέσεων πού μᾶς ὁδηγοῦν ἀπό τό μεγαλεῖο στήν εὐτέλεια. Κι αὐτό ἀπό τῶν ἀρχαίων χρόνων μέχρι καί σήμερα. Δέν ἀντέχουμε εὔκολα τούς ἄξιους, δέν ἀναγνωρίζουμε ὅσο ζοῦν τούς χαρισματικούς, δέν παραδεχόμαστε τήν ὑστέρησή μας. Ἀντί νά παραδειγματιζόμαστε ἀπό τούς καλύτερούς μας, καταβάλλουμε κάθε προσπάθεια νά τούς κατεβάσουμε στό ἐπίπεδό μας. Διψᾶμε γιά δικαιοσύνη πρός χάριν μας, ἀλλά μετερχόμαστε τήν ἀδικία σέ βάρος τῶν ἄλλων. Μιλᾶμε γιά τήν ἐλευθερία μας, ἀλλά τήν ἀρνούμεθα στούς ἄλλους, πού τούς θέλουμε ὑποταγμένους σέ μᾶς. Πλέκουμε ὕμνους στήν ἀρετή γενικά, ἀλλά ἐμεῖς ἐφαρμόζουμε στή ζωή μας τίς προστακτικές τῆς κακίας.

Πόσες φορές δέν στήσαμε οἱ Ἕλληνες τόν χορό τῆς Ἀνάστασής μας; Πόσες φορές δέν νοιώσαμε τό ρῖγος ἀπό τίς θυσίες πού χρειάσθηκε νά καταβληθοῦν γιά νἄλθει τῆς λευτεριᾶς τό ἀγέρι νά δροσίσει τίς ψυχές μας; Ἀλλά καί πόσες φορές δέν αἰσθανθήκαμε τή φαγωμάρα νά κατατρώγει τά κλέη μας; Καί νά φέρνει πάνω στήν εὐτυχία μας τή δυστυχία τῆς διχόνοιας καί τῆς καταστροφῆς; Τό σκηνικό αὐτό τό ζοῦμε καί σήμερα, τηρουμένων τῶν βέβαια τῶν ἀναλογιῶν. Εἶναι ὅμως ντροπή νά ἀκυρώνουμε τά θεσπέσιά μας μέ τά ἀνόσιά μας. Εἶναι κρῖμα νά γκρεμίζουμε ὅ,τι μέ κόπο ὑψώσαμε. Τό χρέος μας εἶναι κοινό. Ὅλοι μαζί νά κρατήσουμε ἀναμμένη τή δάδα τῆς ἀξιοκρατίας, τῆς δικαιοσύνης, τῆς φιλοπατρίας, τῆς ἀδαμάντινης ἀρετῆς.

Ἡ σημερινή ἐκδήλωση τῆς Ἱ. Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος γίνεται γιά ν᾿ ἀνάψουμε ἕνα κερί εὐγνωμοσύνης στή μνήμη τοῦ παλληκαριοῦ πού γεννήθηκε τό 1782 στό Μαυρομάτι τῆς Καρδίτσας, γυιός τοῦ Καπετάν Δημήτρη Καραΐσκου, πού ὠνομάσθηκε χαϊδευτικά Καραϊσκάκης ἐπειδή ἦταν μικρόσωμος καί μικροκαμωμένος. Ὅσο ὅμως μπόϊ τοῦ ἔλειπε τόσο λεοντόκαρδος ἦταν. Καί τόσο ἐλεύθερος γι᾿ αὐτό δέν ἔσκυβε τό κεφάλι στούς ἐκλαμπρότατους, οὔτε βέβαια στόν Φαναριώτη Μαυροκορδᾶτο πού τό σκωπτικό στόμα τοῦ Καραϊσκάκη τόν ἀποκαλοῦσε ἄλλοτε «τεσσαρομάτη» ἐπειδή φοροῦσε γυαλιά, καί ἄλλοτε «καλαμαρά» ἤ καί «τζογλάνι τοῦ Ρείτζ ἀφέντη».

Καί ταυτόχρονα γιά νά κάνουμε ὁ καθένας τήν αὐτοκριτική μας. Καί νά δοῦμε πόσο ἀπέχουμε ἀπό τήν Ἰθάκη τῶν ἀναστεναγμῶν καί τῶν ὁραματισμῶν μας. Γιά μιά κοινωνία δίκαιη. Γιά μιά Πατρίδα ἐλεύθερη. Γιά ἕνα κόσμο εἰρηνικό. Κάτω ἀπό τό βλέμμα τοῦ Θεοῦ τοῦ πολυεύσπλαχνου, πού ἡ ἀγνόησή Του μόνον κακά θά φέρει στήν ἀνθρωπότητα”.

Ο νικητής της μάχης της Αράχωβας, γεννημένος σε χωριό της Καρδίτσας, με καταγωγή από χωριό της Άρτας, σκοτώθηκε κατά την πολιορκία των Αθηνών. Το βόλι τον βρήκε στο Νέο Φάληρο την ημέρα της ονομαστικής εορτής του, στις 23 Απριλίου 1827.

Αιωνία η μνήμη του!

Άρθρο στην ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, 31.5.2020

Κωνσταντίνος Χολέβας – Πολιτικός Επιστήμων

Ο μήνας Μάϊος είναι γεμάτος από μνήμες Βυζαντίου και Κωνσταντινουπόλεως. Στις 11 του μηνός γιορτάζουμε την ίδρυση της Κωνσταντίνου Πόλεως το 330 από τον Μέγα Κωνσταντίνο. Στις 21 του ιδίου μηνός γιορτάζει ο ιδρυτής Άγιος και η μητέρα του, η Αγία Ελένη. Στις 29 τιμούμε τον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο και τους πεσόντες κατά την Άλωση της Πόλης, της Βασιλεύουσας, το 1453.

Τι σημαίνει για εμάς σήμερα το Βυζάντιο; Μερικοί το θεωρούν σαν κάτι μακρινό, κι όμως είναι πολύ κοντά μας. Είναι μέσα στη ζωή μας, στον πολιτισμό μας, στην ταυτότητά μας, στις συνήθειές μας. Ας θυμηθούμε ορισμένες ενδιαφέρουσες πτυχές.

1. Η Ορθόδοξη Εκκλησία διατηρεί τη βυζαντινή παράδοση, η οποία «μένουσα εν εαυτή τα πάντα καινίζει». Η Θεία Λειτουργία, η υμνογραφία, η βυζαντινή μουσική, η βυζαντινή αγιογραφία, ο βυζαντινός ρυθμός των ναών, αυτά και πολλά άλλα καθιστούν το Βυζάντιο κομμάτι της ζωής μας.

2. Ολόκληρες πόλεις και μοναστικές κοινότητες αποτελούν σήμερα βυζαντινά μουσεία που θυμίζουν την τέχνη, την παράδοση, τις πεποιθήσεις και τον συνδυασμό Χριστιανικής πίστης και ελληνικού πολιτισμού που επέτυχε η 1100 ετών Αυτοκρατορία. Ο Άθως, το Σινά, η Θεσσαλονίκη, η Καστοριά, το Διδυμότειχο, η Άρτα αποδεικνύουν του λόγου το ασφαλές. Πηγαίνεις στο Άγιον Όρος και ακούς να μνημονεύονται καθημερινά ο Νικηφόρος Φωκάς, ο Αλέξιος Κομνηνός και άλλοι κτίτορες των μονών.

3. Η αυτοκρατορία της Νέας Ρώμης-Κωνσταντινουπόλεως είχε το κρατικό όνομα Ρωμανία. Ο όρος Βυζαντινή Αυτοκρατορία καθιερώθηκε τον 16^ο αιώνα από τον Γερμανό ιστορικό Ιερώνυμο Βολφ. Εις ένδειξιν ευγνωμοσύνης οι Αυτοκράτορες έδιναν τίτλους και επαίνους «δια τους κόπους ους εμόχθησας υπέρ Ρωμανίας». Ρωμαίοι ήσαν οι υπήκοοι, αλλά δεν έπαυαν να έχουν και επί μέρους εθνικές ταυτότητες (Έλληνες, Αρμένιοι, Σέρβοι, κ.ά). Από τη Ρωμανία και τους Ρωμαίους υπηκόους της προέρχεται ο όρος Ρωμηός (ή Ρωμιός) που χαρακτηρίζει από το 1453 μέχρι και σήμερα τη σύνθεση Ορθοδοξίας και Ελληνισμού. Γι’αυτό και οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί της Μέσης Ανατολής αποκαλούνται Ρουμ Ορτοντόξ και αναζητούν τις ρίζες τους στο Βυζάντιο.

4. Μέχρι το 1946 το βυζαντινό Δίκαιο ήταν αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής των Ελλήνων. Οι Εθνικές Συνελεύσεις της Ελληνικής Επαναστάσεως αποφάσισαν να επαναφέρουν ως Αστικό Δίκαιο τους «Νόμους των Χριστιανών ημών Αυτοκρατόρων», δηλαδή των Βυζαντινών και συγκεκριμένα την κωδικοποίηση που έκανε τον 14^ο αιώνα ο Θεσσαλονικεύς Κωνσταντίνος Αρμενόπουλος. Εφαρμόσθηκε στη νεώτερη Ελλάδα μέχρι το 1946, όταν εισήχθη ο Αστικός Κώδικας.

5. Στο βιβλίο της «Πόσο ελληνικό είναι το Βυζάντιο- Πόσο Βυζαντινοί είναι οι Νεοέλληνες» η Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ αναφέρεται στην επίδραση του Βυζαντίου στη λογοτεχνία και την τέχνη των Νεοελλήνων. Ο στρατηγός Μακρυγιάννης ζητά από τον Π. Ζωγράφο να απεικονίσει, μαζί με τις μάχες του 1821, και την Άλωση της Κωνσταντινουπόλεως. Ο Σεφέρης, ο Καραγάτσης, ο Μαρκοράς, ο Ίων Δραγούμης, αλλά και ο Γάλλος διανοούμενος Αντρέ Μαλρώ αντλούν έμπνευση από τη βυζαντινή ιστορία. Προσθέτω και εγώ τον Δωδεκάλογο του Γύφτου και τη Φλογέρα του Βασιλιά, τα δύο επικά ποιήματα του Κωστή Παλαμά, καθώς και τα παιδικά βιβλία της Πηνελόπης Δέλτα για τον «Καιρό του Βουλγαροκτόνου». Επίσης το μεταφρασμένο στα ελληνικά μυθιστόρημα του Ουμπέρτο Έκο για τον Μπαουντολίνο, τον Ιταλό Σταυροφόρο του 1204, ο οποίος γοητεύθηκε από την κλασική ελληνική παιδεία του Βυζαντινού Νικήτα Χωνιάτη κ.ά.

6. Θρύλοι, παροιμίες και συνηθισμένες εκφράσεις έχουν ενταχθεί στη συλλογική μνήμη και στο λεξιλόγιό μας χωρίς ίσως να συνειδητοποιούμε τη βυζαντινή προέλευσή τους. Οι γιαγιάδες μιλούν στα εγγόνια για τον μαρμαρωμένο Βασιλιά, ο Έλληνας θεωρεί αποφράδα ημέρα την Τρίτη και αποφεύγει να ξεκινά εργασίες ή να υπογράφει συμβόλαια, διότι Τρίτη ήταν η ημέρα της Αλώσεως. Οι φράσεις «έφαγε τον περίδρομο», «έμεινε στα κρύα του λουτρού» και πολλές άλλες έρχονται κατ’ ευθείαν από τους Βυζαντινούς προγόνους μας. Το φλουρί Κωνσταντινάτο, είτε το φοράμε στο λαιμό είτε το χρησιμοποιούμε ως έκφραση, αναφέρεται στο βυζαντινό νόμισμα με την παράσταση του Αγίου Κωνσταντίνου.

7. Ο αείμνηστος Βασίλειος Τατάκης παρατήρησε ότι το Βυζάντιο είναι επίκαιρο, διότι είναι το πρώτο πραγματικά ευρωπαϊκό κράτος. Με βάση τους ορισμούς του Πωλ Βαλερύ, του Τόμας Έλιοτ και πολλών άλλων, τα τρία θεμέλια του ευρωπαϊκού πολιτισμού είναι: Η Αρχαία Ελληνική Γραμματεία, το Ρωμαϊκό (ή βυζαντινορωμαϊκό) Δίκαιο και η Χριστιανική Διδασκαλία. Για πρώτη φορά τα τρία αυτά στοιχεία μαζί απαντώνται στο Βυζάντιο/ Ρωμανία, όπου το θεμέλιο της παιδείας ήσαν τα Ομηρικά έπη και όπου το Ρωμαϊκό Δίκαιο εκχριστιανίσθηκε και κωδικοποιήθηκε.

8. Η κληρονομιά των Θεσσαλονικέων Αγίων Κυρίλλου και Μεθοδίου, Φωτιστών των Σλάβων, είναι εμφανής στο αλφάβητο εκατοντάδων εκατομμυρίων Ρώσων, Ουκρανών, Σέρβων, Βουλγάρων και άλλων. Ο Κωνσταντίνος-Κύριλλος, φιλόσοφος και ιεραπόστολος του 9^ου αιώνος μ.Χ., έδωσε το όνομά του στο βυζαντινό αλφάβητο που χρησιμοποιούν σήμερα – με κάποιες τροποποιήσεις και προσθήκες – οι λαοί της Ανατολικής Ευρώπης.

9. Ο δικέφαλος αετός ήταν το έμβλημα των βυζαντινών αυτοκρατόρων μετά την ανάκτηση της Βασιλεύουσας το 1261 και τη νίκη των Ελλήνων της Νίκαιας επί των Σταυροφόρων. Σήμερα τον βλέπουμε στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, αλλά και στους Ορθοδόξους Ναούς της Ελλάδος και της Κύπρου, είτε ως σημαία είτε ως διακοσμητικό σύμβολο. Τον βρίσκουμε επίσης στις σημαίες και στα εθνικά σύμβολα των Σέρβων, των Μαυροβουνίων, των Αλβανών και άλλων λαών που επηρεάσθηκαν από τον βυζαντινό πολιτισμό. Πρόκειται για τον αετό, ο οποίος κοιτά και προς την Ανατολή και προς τη Δύση.

10. Τώρα που ετοιμαζόμαστε να εορτάσουμε τα 200 έτη από την Ελληνική Επνάσταση του 1821, είναι χρήσιμο να θυμόμαστε ότι οι αγωνιστές είχαν την Κωνσταντινούπολη και τη βυζαντινή ιδέα στην καρδιά τους. Η Μεγάλη Ιδέα, δηλαδή η ελπίδα για απελευθέρωση της Πόλης, κράτησε όρθιο το Γένος επί 400 χρόνια. Ο Θ. Κολοκοτρώνης μιλώντας στον Άγγλο Ναύαρχο Χάμιλτον δηλώνει ότι συνεχίζει τους αγώνες του Αυτοκράτορα που δεν συνθηκολόγησε (δηλ. του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου). Και οι Επτανήσιοι όταν συντάσσουν το Σύνταγμα της Πολιτείας των Ιονίων Νήσων, το ονομάζουν «Βυζαντινόν».

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο σπουδαίος ιστορικός του Νέου Ελληνισμού Απόστολος Βακαλόπουλος εντοπίζει τα πρώτα στοιχεία της Μεγάλης Ιδέας στην επιστολή του Αγίου της Εκκλησίας μας και Αυτοκράτορος Ιωάννου Γ΄ Δούκα Βατάτζη προς τον Πάπα Γρηγόριο Θ΄ (1237). Στο κείμενο αυτό ο εκ Διδυμοτείχου Αυτοκράτωρ της Νικαίας δηλώνει ότι είναι απόγονος των Αρχαίων Ελλήνων και ότι οι Έλληνες δεν θα παύσουν να πολεμούν μέχρι να απελευθερώσουν την Κωνσταντινούπολη που τότε κατείχαν οι Φράγκοι της Δ΄ Σταυροφορίας.

Ας μην περιφρονούμε το Βυζάντιο. Ας ξαναμελετήσουμε τον «ένδοξο βυζαντινισμό μας», όπως θα έλεγε και ο Καβάφης.

Άρθρο στο huffingtonpost.gr – 29.5.2020

Κωνσταντίνος Χολέβας – Πολιτικός Επιστήμων

Η προσπάθεια να αποδομηθεί η προσωπικότητα και το έργο του πρώτου Κυβερνήτη (1828-1831) Ιωάννη Καποδίστρια δεν έληξε. Θα συνεχισθεί εν όψει των εορτασμών για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση. Ποιοι έχουν λόγους να ενοχλούνται από την πανεθνική – μέχρι σήμερα- αποδοχή του μεγάλου διπλωμάτη και πολιτικού;

Πρώτον. Ο Καποδίστριας ήταν ευλαβής και συνειδητός Χριστιανός Ορθόδοξος. Αποστομώνει με τα κείμενά του τους οπαδούς του ουδετερόθρησκου κράτους. Αποδεχόταν ότι θεμέλιο της ταυτότητας του Νέου Ελληνισμού είναι η Ορθοδοξία. Τα κείμενά του διαψεύδουν εκείνους που υποστηρίζουν ότι η Ελληνική Επανάσταση ήταν γνήσιο αντίγραφο της Γαλλικής Επαναστάσεως του 1789. Οι Γάλλοι επαναστάτες- για δικούς τους λόγους- εστράφησαν κατά του Ρωμαιοκαθολικού Κλήρου και κατήργησαν επί 10 χρόνια το Χριστιανικό Ημερολόγιο. Ο Καποδίστριας με την προσωπικότητά του, το έργο του, ακόμη και με την ώρα της δολοφονίας του (το πρωί καθώς πήγαινε στην εκκλησία) αποδεικνύει ότι το 1821 ήταν αποτέλεσμα της Ορθόδοξης Πίστης των Ελλήνων και της θυσίας των Νεομαρτύρων.

Έγραφε χαρακτηριστικά ο Καποδίστριας σε επιστολή του: «…Επομένως οι Έλληνες, οι οποίοι ουδέποτε εγκατέλειψαν την γενέτειράν των και τα όπλα των και είνε εκείνοι που διετήρησαν εις όλην των τη αγνότητα τα αρχαία έθιμα και προ πάντων την αγνήν, την χριστιανικήν των πίστιν, αποτελούν την μάζαν ενός λαού τόσο δυστυχούς, όσον και θαυμασίου, ο οποίος περιεφρόνησε ωσαύτως τους κινδύνους εκ της πολιτικής των ξένων, και της ανά πάσαν στιγμήν κολοσσιαίας ισχύος των Τούρκων.

,,,Εις την Εκκλησίαν των και δια της Εκκλησίας δεν έπαυσαν να αποτελούν ξεχωριστήν εθνότητα, από της εποχής της υπερισχύσεως των Τούρκων. Δια της Εκκλησίας των, λοιπόν, και πάλιν θα σωθούν και θα το επιτύχουν ικετεύοντες εκ βάθους καρδίας τον μόνον ηγεμόνα του κόσμου, ο οποίος είναι προστάτης των.

Γενεύη, 1/13 Δεκεμβρίου 1825»

Δεύτερον. Ο Καποδίστριας ήταν οπαδος της πολυδιάστατης εξωτερικής πολιτικής και όχι της μονομερούς υποτέλειας σε μία Δύναμη. Ήταν το αντίπαλον δέος του Αλεξάνδρου Μαυροκορδάτου, ο οποίος πρότεινε στο επαναστατημένο Έθνος να γίνει με τη θέλησή του προτεκτοράτο της Αγγλίας. Ο Καποδίστριας υπήρξε υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας, αλλά ουδέποτε πρότεινε μονομερή υποτέλεια στα ρωσικά συμφέροντα.

Τρίτον. Ο Ιωάννης Καποδίστριας τόνιζε πάντα στους ξένους διπλωμάτες ότι τα αρχικά σύνορα της Ελλάδος (Αμβρακικός- Παγασητικός) δεν ήσαν δίκαια. Η Ελλάς, έγραφε, έπρεπε να περιλάβει όλες τις περιοχές που εξεγέρθηκαν και έχυσαν το αίμα τους, άρα και τις Κυδωνίες Μικράς Ασίας, την Κύπρο, τη Χίο, την Κρήτη κ.α. Ειδικά για την Κύπρο είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον λόγω της καταγωγής της μητέρας του.

Ο Καποδίστριας ενοχλεί κάποιους, διότι θυμίζει τα ελληνορθόδοξα ιδανικά του Αγώνα και τα εθνολογικά όρια του Ελληνισμού.

Άρθρο στην  ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, 24.5.2020

Κωνσταντίνος Χολέβας – Πολιτικός Επιστήμων

Η επέτειος των 200 ετών από τη Μεγάλη Ελληνική Επανάσταση πρέπει να αποτελέσει μία μεγάλη ευκαιρία για εθνική ενότητα. Δεν πρόκειται να προκύψει κανένα όφελος αν διχασθούμε μεταξύ μας με βάση αμφιλεγόμενες ερμηνείες των γεγονότων και με την προσπάθεια ορισμένων να αμαυρώσουν τους ήρωες και τους πρωταγωνιστές. Εάν συνεχισθεί αυτή η ατυχής απόπειρα αποδομήσεως της προσωπικότητος του Καποδίστρια, του Μακρυγιάννη, του Κολοκοτρώνη κ.ά ποιος θα βγεί κερδισμένος; Πάντως όχι η Ελλάς. Και ο μεγάλος χαμένος θα είναι η νεολαία μας, η οποία διψά για πρότυπα και για μηνύματα εθνικής αυτοπεποίθησης.

Είναι γνωστό ότι τις Επαναστάσεις δεν τις κάνουν άγιοι και αναμάρτητοι. Όλοι οι πρωτεργάτες του Αγώνος, κληρικοί, λαϊκοί, οπλαρχηγοί, πρόκριτοι, ναυτικοί, διανοούμενοι, είχαν ελαττώματα. Οι εγωισμοί και οι τοπικισμοί οδήγησαν σε δύο εμφυλίους πολέμους στη διάρκεια της Επαναστάσεως. Καλό είναι να θυμόμαστε την ποιητική προτροπή του Διονυσίου Σολωμού να αποφεύγουμε τη διχόνοια «που βαστάει ένα σκήπτρο η δολερή». Να μαθαίνουμε από τα λάθη των προγόνων μας για να μην τα επαναλάβουμε.

Εκείνο που αξίζει περισσότερο είναι να δούμε αυτά που τούς ένωναν, όχι αυτά που τούς χώριζαν. Ναι, παρά τις επί μέρους διαφωνίες τους όλοι αυτοί οι άνθρωποι με τις διαφορετικές μορφωτικές και κοινωνικές καταβολές συνέπιπταν σε δύο σημεία. Πρώτον, ότι οι Έλληνες του 1821 συνέχιζαν τους αγώνες του διαχρονικού Ελληνισμού από την αρχαιότητα μέχρι τα νεώτερα χρόνια. Και δεύτερον, ότι αγωνίζονταν για μία Ελλάδα Ορθόδοξη Χριστιανική και ελεύθερη, υπό την ευλογία των ιερωμένων.

Τα δύο αυτά στοιχεία, Ελληνική Διάρκεια και Ορθόδοξη Πίστη και Παράδοση, συνένωναν και συγκλόνιζαν τους Έλληνες του 1821. Για αυτά τα ιδανικά μπόρεσαν – όσο μπόρεσαν – να ξεπεράσουν αδυναμίες, ελαττώματα και διαφωνίες και να επιτύχουν σημαντικές πολεμικές νίκες, οι οποίες εντυπωσίασαν τις Μεγάλες Δυνάμεις. Το Ναυαρίνο του 1827 δεν είναι απόρροια της καλοσύνης των Άγγλων, Γάλλων και Ρώσων, Είναι συνέπεια των επιτυχιών των Ελλήνων κατά τα δύο πρώτα έτη της Επαναστάσεως.

Αυτά τα δύο στοιχεία της κοινής ιδεολογίας όλων των επαναστατών αξίζει να μεταδώσουμε στα παιδιά μας. Από αυτά να ξεκινήσουμε για να δούμε με αισιοδοξία το μέλλον της Ελλάδος. Να θυμηθούμε ότι ο Μακρυγιάννης έβλεπε σπασμένους αρχαίους κίονες και έλεγε: «Γι’ αυτά πολεμήσαμε»! Ότι ο Κωνσταντίνος Σάθας βρήκε σε εφημερίδα της Τεργέστης την προκήρυξη του Σαλώνων Ησαία και του Αθανασίου Διάκου, οι οποίοι τόνιζαν ότι πολεμούν για τον Χριστό και για τον αρχαίο Λεωνίδα!

Να διδάξουμε στους νέους ότι όλα τα Συντάγματα των Συνελεύσεων του Αγώνος αρχίζουν με την επίκληση της Αγίας Τριάδος. Ας αντλήσουμε δύναμη και ομοψυχία από το ελληνορθόδοξο 1821!

Άρθρο στην ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, 17.5.2020

Κωνσταντίνος Χολέβας – Πολιτικός Επιστήμων

Στις 11 Ιανουαρίου 1828 έφτανε στην Αίγινα για να εγκαταστήσει προσωρινά την Κυβέρνησή του ο Ιωάννης Καποδίστριας. Ευλαβής Ορθόδοξος, μορφωμένος και με διπλωματική εμπειρία ως πρώην Υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας και θεμελιωτής της Ελβετικής Συνομοσπονδίας των καντονίων. Ο Δυτικομακεδών αγωνιστής και ιστορικός Νικόλαος Κασομούλης έγραψε για την υποδοχή του Κυβερνήτη: «Ευφροσύνη του λαού, μελαγχολία μερικών προκρίτων αριστοκρατών».

Ο καθηγητής Αριστείδης Χατζής, με πρόσφατη ανάρτησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, χαρακτήρισε τον Καποδίστρια «δικτάτορα», επειδή ανέστειλε το Σύνταγμα της Γ’ Εθνοσυνελεύσεως της Τροιζήνος. Είναι άδικο να γκρεμίζει κάποιος -ή και να αγνοεί – το τεράστιο έργο και τη σεμνότητα του χαρακτήρος του θεμελιωτή της Νεωτέρας Ελλάδος. Ο Καποδίστριας βρήκε ένα κράτος ανύπαρκτο, με τον Ιμπραήμ να κατέχει σημαντικά σημεία της Πελοποννήσου και τον Κιουταχή να ελέγχει ακόμη το μεγαλύτερο μέρος της Στερεάς Ελλάδος. Διοίκηση δεν υπήρχε, τα ταμεία ήσαν άδεια, η διχόνοια απειλούσε να καταστρέψει την Επανάσταση. Στην Αίγινα τον περίμεναν ρακένδυτοι αγωνιστές, τραυματίες πολέμου και πεινασμένα γυναικόπαιδα. Επρόκειτο για κατάσταση εκτάκτου ανάγκης, η οποία και στα σύγχρονα Συντάγματα προβλέπει την επιβολή ορισμένων περιορισμών.

Άλλωστε και ο ιδρυτής του Κόμματος των Φιλελευθέρων, ο Ελευθέριος Βενιζέλος, κατά την περίοδο 1917-1920 ανέστειλε σημαντικά άρθρα του Συντάγματος, διότι η Ελλάς βρισκόταν σε εμπόλεμη κατάσταση.

Ο Καποδίστριας δημιούργησε ένα Συμβουλευτικό Σώμα, το Πανελλήνιον, με 27 μέλη και εκεί είχε την εντιμότητα να διορίσει στελέχη και των τριών σχηματισθέντων «κομμάτων»: Του ρωσικού, του γαλλικού και του αγγλικού. Έδωσε διοικητικές θέσεις στους πρωτεργάτες της Φιλικής Εταιρείας, Δημήτριο Υψηλάντη, Αθ. Τσακάλωφ και Π. Αναγνωστόπουλο, τους οποίους είχε παραγκωνίσει ο Αλ. Μαυροκορδάτος. Οργάνωσε εκ του μηδενός τον Στρατό, τη Δικαιοσύνη, τη γεωργία, το εμπόριο, την παιδεία.

Στον Καποδίστρια οφείλουμε τη διεύρυνση των συνόρων της Ελλάδος. Οι Μεγάλες Δυνάμεις ήθελαν μια Ελλάδα χωρίς την Ακαρνανία και τη μισή Φθιώτιδα. Ο Καποδίστριας αξιοποίησε το διεθνές κύρος του και έφτασε τα σύνορα στη γραμμή Αμβρακικού-Παγασητικού. Για να πιέσει τους Τούρκους έστειλε τον Τσάμη Καρατάσο και τον Κiτσο Τζαβέλα να συνεχίζουν τον ένοπλο αγώνα. Κατά τη διάρκεια της διακυβερνήσεώς του (1828-1831) η Ελλάς αναγνωρίσθηκε ως ανεξάρτητο κράτος με το Πρωτόκολλο του Λονδίνου της 3.2.1830.

Στην εποχή του ενόχλησε συμφέροντα και τοπικισμούς. Σήμερα ενοχλεί, διότι θυμίζει ότι οι πρωτεργάτες της εθνικής μας ελευθερίας ήσαν πιστοί Ορθόδοξοι Χριστιανοί. Ο Ιωάννης Καποδίστριας πίστευε στη Θεία Πρόνοια και ζήτησε να ταφεί στη Μονή της Παναγίας Πλατυτέρας στην Κέρκυρα. Εκεί ετάφη προσφάτως και ο π. Γεώργιος Μεταλληνός, ο οποίος έγραψε για το 1821: «Η Ορθοδοξία γέννησε και γεννά φιλελεύθερο πνεύμα. Διότι, όπως μας είπε ο Απόστολος Παύλος: Επ’ ελευθερία εκλήθητε».

Οφείλουμε πολλά στον Ιωάννη Καποδίστρια. Ας σεβασθούμε τη μνήμη του και ας αναδείξουμε το έργο του!

Άρθρο στην ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, 10.5.2020

Κωνσταντίνος Χολέβας – Πολιτικός Επιστήμων

Ο Χένρυ Κίσσιντζερ, γνωστός περισσότερο για τον αρνητικό ρόλο του στο Κυπριακό το 1974, διετέλεσε καθηγητής της Ιστορίας και των Διεθνών Σχέσεων στις ΗΠΑ. Στη διδακτορική διατριβή του με τίτλο A World Restored, η οποία εξεδόθη το 1957, (υπάρχει και σε δύο ελληνικές μεταφράσεις) μελετά την ευαίσθητη ισορροπία των δυνάμεων που επεβλήθη στην Ευρώπη το 1815 με το Συνέδριο της Βιέννης. Παρατηρεί, βασισμένος στις πηγές της εποχής, τη σύγκρουση του Αυστριακού Καγκελλαρίου Μέττερνιχ και του Κερκυραίου Ιωάννη Καποδίστρια, συν-υπουργού των Εξωτερικών της Ρωσίας. Ο Καποδίστριας υποστήριζε το δικαίωμα των λαών για αυτοδιάθεση, ο Μέττερνιχ ήταν αντίθετος. Ο Καποδίστριας ήταν ο φιλελεύθερος ιδεαλιστής κατά τον Κίσσιντζερ και ο Μέττερνιχ ήταν ο μακιαβελικός και κυνικός διπλωμάτης. Ο συγγραφέας καταλήγει στην ογκώδη μελέτη του με τη διαπίστωση: Δύο ειδών άνθρωποι υπάρχουν στην πολιτική. Οι Μέττερνιχ και οι Καποδίστριες! Αυτόν, λοιπόν, τον οποίον ο Κίσσιντζερ θεωρεί ως πρότυπο πραγματικού φιλελευθέρου, βρέθηκαν άνθρωποι στην Ελλάδα να τον χαρακτηρίσουν «δικτάτορα».

Ο ουσιαστικά φιλελεύθερος αναζητεί και δίνει λύσεις ειρηνικές και βοηθά να αποφευχθούν οι συγκρούσεις. Ο Καποδίστριας ακριβώς αυτό έκανε στην Ελβετία. Οργάνωσε τη Συνομοσπονδία των καντονίων με αριστοτεχνικό τρόπο, ώστε αυτή η δομή να λειτουργεί μέχρι σήμερα και να θεωρείται από σύγχρονους μελετητές ως το πρότυπο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σε μεγάλες πόλεις της Ελβετίας βλέπουμε το άγαλμα του Έλληνα μεταρρυθμιστή. Είναι άραγε τοσο αυταρχικό κράτος η Ελβετία ώστε να τιμά έναν δικτάτορα;

Ο πραγματικά φιλελεύθερος είναι εκείνος που προβάλλει τα δίκαια ενός καταπιεσμένου λαού ενώπιον των Μεγάλων Δυνάμεων. Ο Καποδίστριας το έκανε με επιτυχία. Χωρίς να βλάπτει τα ρωσικά συμφέροντα προσπαθούσε να πείσει τον Τσάρο Αλέξανδρο για το δικαίωμα των Ελλήνων να απελευθερωθούν από τον Οθωμανικό ζυγό. Όταν είδε πλέον ότι δεν εισακούεται παραιτήθηκε από τη σημαντική θέση του και έμεινε από το 1822 έως το 1827 στη Γενεύη. Πάντα αξιοποιούσε τις γνωριμίες του για να στηρίξει την Ελευθερία των Ελλήνων.

Ο ουσιαστικά φιλελεύθερος είναι εκείνος που επηρεάζει τους ισχυρούς της γης ώστε να μην επιβάλλονται συντριπτικές τιμωρίες στους ηττημένους του πολέμου. Μετά την ήττα του Ναπολέοντα η Ρωσία, η Πρωσσία, η Αυστρία και η Βρετανία ήθελαν να διαλύσουν τη Γαλλία. Να την μοιράσουν σε κρατίδια – ζώνες επιρροής. Ο Καποδίστριας μίλησε έξυπνα στον Τσάρο και τον έπεισε να μην διαλυθεί σε κομματάκια το κράτος των υπερήφανων Γάλλων. Η Γαλλία χρωστά στον Κερκυραίο διπλωμάτη τη διατήρηση της ακεραιότητάς της.

Ο Καποδίστριας εκλήθη από τη Γ΄ Εθνοσυνέλευση των Ελλήνων να δημιουργήσει κράτος από το μηδέν. Ήλθε τον Ιανουάριο του 1828 και βρήκε χάος. Μέσα σε τριάμισυ χρόνια έβαλε τα θεμέλια για θεσμούς, οικονομία, στρατό. Βρήκε ένα κράτος ανύπαρκτο, τα σύνορα του οποίου ήσαν απροσδιόριστα. Εκείνος με τις γνωριμίες του κατόρθωσε να αποκτήσουμε σύνορα έστω και στη γραμμή Αμβρακικού-Παγασητικού. Παραλλήλως πίεζε τις Δυνάμεις για να ενταχθούν στην Ελλάδα και άλλα τμήματα του Ελληνισμού, τα οποία είχαν επαναστατήσει.

Πώς, λοιπόν, απαιτούν ορισμένοι από τον πρώτο Κυβερνήτη να εφαρμόσει το, πολύ προοδευτικό για την εποχή του, Σύνταγμα της Γ΄ Εθνοσυνελεύσεως, όταν δεν υπήρχε κράτος; Αναγκάστηκε να αναστείλει την εφαρμογή του Συντάγματος για ένα διάστημα μέχρι να ορθοποδήσει στοιχειωδώς το νεογέννητο κράτος. Όσοι τον κατηγορούν λησμονούν ότι, όταν έφτασε ο Καποδίστριας, ο Ιμπραήμ κρατούσε στα χέρια του ισχυρές θέσεις στην Πελοπόννησο και ανέλαβε ο Γάλλος στρατηγός Μαιζόν με το ιππικό να διώξει τα αιγυπτιακά στρατεύματα. Μπορεί να εφαρμοσθεί ομαλά το Σύνταγμα όταν η μισή χώρα κατέχεται;

Ο Καποδίστριας ουσιαστικά λετουργούσε σε κατάσταση πολέμου ή κατά τη σύγχρονη νομική ορολογία σε «κατάσταση πολιορκίας». Οι συνταγματολόγοι θα μας πουν ότι και σήμερα σε δημοκρατικά κράτη προβλέπεται η αναστολή σημαντικών άρθρων του Συντάγματος για την αντιμετώπιση μιας κατάστασης έκτακτης ανάγκης. Το ισχύον Σύνταγμα της Ελλάδος, στο άρθρο 48, προβλέπει ότι -με μία συγκεκριμένη διαδικασία- αναστέλλονται ορισμένα κρίσιμα άρθρα του όταν η χώρα βρίσκεται σε πόλεμο, όταν κινδυνεύει η εδαφική ακεραιότητα ή όταν απειλείται το πολίτευμα. Όλα αυτά συνέβαιναν στο νεαρό Ελληνικό Κράτος όταν εκλήθη ο Καποδίστριας να κυβερνήσει για μία πενταετία.

Και σε τελευταία ανάλυση ποιοί ήσαν οι «φιλελεύθεροι» που δυσανασχετούσαν; Οι υπαίτιοι δύο εμφυλίων πολέμων που είχαν οδηγήσει την Επανάσταση στο χείλος του γκρεμού; Ή εκείνοι που για να αντιπολιτευθούν τον Καποδίστρια έβαλαν τον – κατά τα άλλα ένδοξο – ναύαρχο Μιαούλη να βυθίσει δύο πλοία από τον μικρό πολεμικό στόλο της Ελλάδος στον Πόρο; Ήσαν φιλελεύθεροι εκείνοι που υπονόμευαν την απελευθέρωση ελληνικών εδαφών για να «εκδικηθούν» τον Κυβερνήτη;

Τρεις μήνες πριν από τη δολοφονία του ο Καποδίστριας έγραφε σε επιστολή του (10.6.1831): « Εν όσω υπάρχει η παρούσα γενεά, οι προύχοντες, ένεκα συμφερόντων και παθών συνενούμενοι, θα παραλύωσι ραδιουργούντες πάσαν οιανδήποτε τάξιν πραγμάτων, ουδέποτε θα υποστηρίξωσιν, και το χείριστον, ουδέποτε θα δημιουργήσωσιν Κυβέρνησιν».

Ιωάννης Καποδίστριας της Ελλάδος και της Ευρώπης. Άνθρωπος με Α κεφαλαίο, επιστήμων, Χριστιανός, πατριώτης, διπλωμάτης. Όσοι τον κατηγορούν ας αναλογισθούν τι θα μπορούσαν οι ίδιοι να επιτύχουν σε εκείνη την εποχή και με τα τόσα προβλήματα και εμπόδια!

Άρθρο στην ιστοσελίδα liberal.gr / 7.5.2020

Κωνσταντίνος Χολέβας – Πολιτικός Επιστήμων

Από την αγγλική ηλεκτρονική έκδοση της τουρκικής εφημερίδας Daily Sabah (27.4.2020) ενημερωθήκαμε ότι το Τουρκικό Πολεμικό Ναυτικό σχεδιάζει την πραγματοποίηση της άσκησης με τίτλο: «Μεσογειακή Ασπίδα» και με χώρο διεξαγωγής την Ανατολική Μεσόγειο. Σκοπός της άσκησης είναι η επίδειξη δυσφορίας για τις έρευνες που διεξάγει η νόμιμη Κυπριακή Κυβέρνηση στην ΑΟΖ της Μεγαλονήσου και γενικότερα η υποστήριξη της παρουσίας της Τουρκίας στη Μαύρη Θάλσασα, στο Αιγαίο και στη Μεσόγειο. Το δημοσίευμα αναφέρει την Κυπριακή Δημοκρατία ως «ελληνοκυπριακή διοίκηση».

Στο ίδιο κείμενο διαβάζουμε ότι συνήθως στην άσκηση αυτή μετέχουν το Πακιστάν και η Ιορδανία, ενώ φέτος αναμένεται η συμμετοχή άλλων 7 χωρών και συγκεκριμένα της Αλβανίας, της Αλγερίας, του Αζερμπαϊτζάν, της Γεωργίας, της Λιβύης, του Λιβάνου και της Τυνησίας.

Πιστεύω ότι η Ελλάς έχει και δικαίωμα και υποχρέωση να διαμαρτυρηθεί προς τις χώρες, οι οποίες σκοπεύουν να συμπράξουν- αν αληθεύει το δημοσίευμα- με μία χώρα, η οποία καταπατά όλους τους κανόνες του Διεθνούς Δικαίου, η οποία- ας μην το ξεχνούμε- κατέχει παρανόμως το 40% της Κύπρου και η οποία διεξάγει έναν υβριδικό πόλεμο κατά της Ελλάδος με όπλο τους παράνομους μετανάστες, όπως είδαμε και στον Έβρο.

Καλό θα ήταν να ενημερωθούν οι κυβερνήσεις των συγκεκριμένων χωρών ότι η Ελλάς θα θεωρήσει ενδεχόμενη συμμετοχή τους στην «Ασπίδα της Μεσογείου» ως ενθάρρυνση των τουρκικών αυθαιρεσιών.

Επίσης είναι χρήσιμο να αποσταλεί στους Υπουργούς Εξωτερικών και Αμύνης των εν λόγω χωρών υλικό που καταδεικνύει τον παράνομο και επεκτατικό χαρακτήρα των τουρκικών ενεργειών και διεκδικήσεων.

Ειδικά για την περίπτωση της Αλβανίας ενδεχόμενη συμμετοχή της θα αποδείξει ότι δεν εκτιμήθηκε από τα Τίρανα η καλή διάθεση της Ελλάδος στο ζήτημα των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Ευρ. Ένωση. Εμείς τους ανοίξαμε την πόρτα και εκείνοι απαντούν με στήριξη των τουρκικών αυθαιρεσιών. Φυσικά δεν λησμονούμε και τις ύπουλες μεθοδεύσεις της αλβανικής κυβερνήσεως εις βάρος της Ελληνικής Εθνικής Μειονότητος.

Παραλλήλως προς τη διαμαρτυρία μας θα είναι χρήσιμος ένας μεσοπρόθεσμος σχεδιασμός για στενότερη προσέγγιση ορισμένων από αυτές τις χώρες ώστε να τις αποσπάσουμε από την επιρροή του Ερντογάν. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της Γεωργίας, στην οποία, κατά τα πρώτα χρόνια μετά την πτώση του κομμουνισμού, κατεγράφη μία έντονη φιλελληνική διάθεση βοηθούσης και της κοινής Ορθόδοξης Πίστης. Επίσης στον Λίβανο μπορύμε να αξιοποιήσουμε τη δυναμική ελληνορθόδοξη κοινότητα (άνω του 10% του πληθυσμού), η οποία διανύει μία περιοδο αναζήτησης και ανάδειξης της βυζαντινής καταγωγής της (ονομάζονται Ρουμ Ορτοντόξ= Ρωμηοί Ορθόδοξοι).

Το εθνικό συμφέρον επιβάλλει την ενεργοποίηση της στρατιωτικής, ενεργειακής, οικονομικής και πολιτιστικής διπλωματίας μας. Να απαντούμε ποικιλοτρόπως στους τουρκικούς σχεδιασμούς.

Άρθρο στην ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, 3.5.2020