Kωνσταντίνος Χολέβας

Με την Ελληνική Επανάσταση του 1821 ένα αρχαίο έθνος δημιούργησε κράτος. Το Έθνος προϋπήρχε επί αιώνες και διατηρήθηκε παρά την υποδούλωση. Η Εθνεγερσία υπήρξε η απόδειξη της διαχρονικής συνέχειας του Ελληνισμού. Η Αρχαία Ελλάδα και το Βυζάντιο (Ρωμανία) εμπνέουν και καθοδηγούν τους αγωνιστές, μορφωμένους ή ολιγογράμματους, λαϊκούς και κληρικούς.

«Για τον Χριστό και τον Λεωνίδα» αγωνιζόμαστε, γράφει η προκήρυξη του Σαλώνων Ησαΐα και του Αθανασίου Διάκου, η οποία δημοσιεύθηκε σε εφημερίδα της Τεργέστης. Τους Τριακόσιους του Λεωνίδα καλεί και ο Διονύσιος Σολωμός να σηκωθούν και να δουν τα παιδιά τους πώς αγωνίζονται. Στον Μαραθώνα και στις Θερμοπύλες αναφέρεται η Προκήρυξη του Αλεξάνδρου Υψηλάντη της 24.2.1821. Εκ του Σπαρτιατικού Στρατοπέδου υπογράφει τα κείμενά του ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης υποδηλώνοντας ότι οι Μανιάτες είναι απόγονοι των Αρχαίων Σπαρτιατών. «Γι’ αυτά πολεμήσαμε»  λέει στους στρατιώτες του ο Ιωάννης Μακρυγιάννης, όταν εκείνοι ήθελαν να πουλήσουν αρχαία αγάλματα σε ξένους. Η Σφραγίδα της Α΄ Εθνοσυνελεύσεως της Επιδαύρου απεικονίζει την Αθηνά. Η Αρχαία Ελλάδα εμπνέει τον Αγώνα.

Αλλά και ο Ορθόδοξος Χριστιανικός πολιτισμός των Βυζαντινών έχει αφήσει ανεξίτηλη τη σφραγίδα του στο αγωνιστικό φρόνημα των επαναστατών. Τον Άγιο Κωνσταντίνο και την Αγία Ελένη μαζί με τη φράση «Εν τούτω Νίκα» βάζει  στη σημαία του ο Αλ. Υψηλάντης. Συνεχιστής του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, ο οποίος δεν συνθηκολόγησε, αισθάνεται ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης και το τονίζει στον έκπληκτο Βρετανό Πλοίαρχο Χάμιλτον. Τους νόμους των «αειμνήστων ημών Χριστιανών Αυτοκρατόρων», δηλαδή των Βυζαντινών, ζητούν ως δίκαιο εφαρμοστέο στα δικαστήρια οι πληρεξούσιοι (παραστάτες) της Α΄ Εθνικής Συνελεύσεως. Η Κωνσταντινούπολη και η ανάμνηση του βυζαντινού μεγαλείου βρίσκονται στο επίκεντρο της Μεγάλης Ιδέας.

Το Έθνος δεν έπαυσε να υπάρχει. Το Έθνος διαφύλαξε πίστη, γλώσσα, ταυτότητα και ιστορική συνείδηση και επιβίωσε. Μοιάζει με θαύμα. Άλλοι λαοί θα είχαν χαθεί μετά από τόσα δεινά. Αν είχε βασιλεύσει ο Τούρκος στη Δυτική Ευρώπη Χριστιανούς δεν θα έβρισκες μετά από δέκα χρόνια, γράφει ο μαρτυρικός Πατριάρχης Κύριλλος Λούκαρις  το 1616. Και συνεχίζει: Ενώ εδώ στην Ελλάδα, μετά  από διακόσια χρόνια που βασανιζόμαστε,  λάμπει ακόμη  η πίστη του Χριστού.

Μας έλεγαν τρελούς, διηγείται ο Γέρος του Μωριά, για την απόφαση που πήραν να λευτερωθούν. Όμως είχαν χρέος απέναντι στις προηγούμενες και στις επόμενες γενιές. Τούς βάραινε η κληρονομιά της Αρχαίας Ελλάδος και του Χριστιανικού Βυζαντίου. Ο Αυτοκράτορας της Νικαίας Άγιος Ιωάννης Βατάτζης είχε ήδη αφήσει βαριά παρακαταθήκη από το 1237, γράφοντας προς τον Πάπα: «Δεν θα πάψουμε ποτέ να μαχόμαστε εναντίον εκείνων που έχουν κατακτήσει την Κωνσταντινούπολη». Έτσι επιβιώσαμε. Με όραμα και με επιμονή.

Ο Γάλλος συνθέτης Έκτωρ Μπερλιόζ κατάλαβε τα ιδανικά των αγωνιστών πολύ καλύτερα από ορισμένους σύγχρονους αμφισβητίες. Στη σύνθεσή του «Ηρωική σκηνή για την Ελληνική Επανάσταση» παρουσιάζει έναν ήρωα του 1821 να επικαλείται τον Σπαρτιάτη Λεωνίδα και έναν  Ορθόδοξο ιερέα να ζητεί τη βοήθεια του Αγίου Κωνσταντίνου.

Γι’ αυτά πολεμήσανε. Διότι πίστευαν ότι συνεχίζουν τους αγώνες των Σαλαμινομάχων, του Μεγάλου Αλεξάνδρου, του Νικηφόρου Φωκά, του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου.

Έτσι ελευθερωθήκαμε: «Για τον Χριστό και τον Λεωνίδα». Το 1821 επιβεβαιώνει την αδιάσπαστη  συνέχεια του Ελληνισμού.

Άρθρο στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ, 20.3.2021

Η πρόσφατη έρευνα της κοινής γνώμης για την Ελληνική Επανάσταση, την οποία διεξήγαγε το Κέντρο Φιλελευθέρων Μελετών σε συνεργασία με την εταιρία MARC, καταδεικνύει ότι οι σύγχρονοι Έλληνες έχουμε κατανοήσει ποιοι μας ελευθέρωσαν, πώς το πέτυχαν και ποιες ήταν οι ιδέες και οι αξίες των πρωτεργατών. Το 91% των ερωτηθέντων χαρακτηρίζει εθνική την επανάσταση, ενώ ένα αξιοσημείωτο 55% εντοπίζει και θρησκευτικά στοιχεία στην ταυτότητα του Αγώνα. Παρά την επί δεκαετίες προβληθείσα προπαγάνδα του μαρξισμού οι Έλληνες δεν θεωρούν την Επανάσταση ταξική. Διότι δεν ήταν. Όλα τα κείμενα  της εποχής, Συντάγματα, διακηρύξεις, απομνημονεύματα, μαρτυρούν ότι οι πρόγονοί μας αγωνίσθηκαν για την εθνική και θρησκευτική ελευθερία τους.

Πολύ σωστή είναι και η απάντηση του 71,1% ότι  υπήρξε Κρυφό Σχολειό. Η απάντηση δείχνει την  αποτυχία των πάσης φύσεως αναθεωρητών της Ιστορίας μας, οι οποίοι έχυσαν τόνους από μελάνι για να πείσουν ότι είναι μύθος η λειτουργία κρυφής παιδείας επί Τουρκοκρατίας. Οι ιστορικές μαρτυρίες που διαψεύδουν τους αναθεωρητές είναι πολλές. Ο Φωτάκος (Φώτιος Χρυσανθόπουλος), ο υπασπιστής του Κολοκοτρώνη, μιλά για Κρυφό Σχολειό στην Πελοπόννησο, ο Νικόλαος Δραγούμης δίνει σχετική μαρτυρία για τη Δυτική Μακεδονία, ο Γάλλος δημοσιογράφος Ρενέ Πυώ εντοπίζει κρυφή παιδεία στο Αργυρόκαστρο της Βορείου Ηπείρου. Το πιο σημαντικό μήνυμα από την τοποθέτηση αυτή είναι ότι η πλειοψηφία των συγχρόνων Ελλήνων αρνείται την προσπάθεια εξωραϊσμού της Τουρκοκρατίας. Οι αντίπαλοι του Κρυφού Σχολειού παρουσιάζουν την Τουρκοκρατία ως μία ήπια περίοδο με ανεκτικότητα και ελευθερίες! Θέλουν να μας περάσουν το μήνυμα ότι: Αφού με τους Οθωμανούς περνούσαμε τότε καλά και είχαμε ελεύθερη παιδεία, άρα και οι νέοι Οθωμανοί του Ερντογάν είναι φίλοι μας. Ας καθίσουμε να μοιράσουμε μαζί τους εδάφη και πελάγη.

Λογική είναι η προτίμηση των ερωτηθέντων σε αγωνιστικές προσωπικότητες όπως είναι ο Θ. Κολοκοτρώνης, ο Καραϊσκάκης, η Μπουμπουλίνα. Η ελευθερία δεν έρχεται με λόγια, αλλά με μάχες στην ξηρά και στη θάλασσα. Ας μην λυπούνται οι θαυμαστές του Αλεξάνδρου Μαυροκορδάτου για το μικρό ποσοστό προτιμήσεων που συγκεντρώνει. Ας θυμηθούμε τη μάχη του Πέτα, όπου ο Μαυροκορδάτος οδήγησε τους Φιλέλληνες στη σφαγή σε ανοικτό πεδίο ενώ εκείνος κοίταζε από μακρυά.

Με ενδιαφέρον παρατηρώ ότι από τα γεγονότα των διακοσίων ετών μέχρι σήμερα οι περισσότεροι θεωρούν ως πιο σημαντική στιγμή την ένταξή μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο συνδυασμός των απαντήσεων στην έρευνα, αν μελετηθεί προσεκτικά, δείχνει μία σύνθεση εθνικής ταυτότητας και Ευρώπης. Παρουσιάζει την ανάγκη των σημερινών Ελλήνων να κρατηθούν από τις ρίζες τους, από την Ορθοδοξία και τη διαχρονική ιστορία μας, και ταυτοχρόνως την επιθυμία μας να ανήκουμε σε μία λέσχη ισχυρών, όπως είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση, παρά τα μειονεκτήματά της.

Είναι αξιοπρόσεκτη αυτή η συνθετική ικανότητα του Έλληνα. Με συνθέσεις φτάσαμε και στο 1821. Η Ορθόδοξη Πίστη και η αγάπη για την Πατρίδα συνδυάσθηκαν επιλεκτικά με ορισμένα φιλελεύθερα και δημοκρατικά στοιχεία των πολιτικών κινημάτων της Ευρώπης. Σε αντίθεση με τη Γαλλική Επανάσταση, η οποία είχε σαφώς αντιεκκλησιαστικό χαρακτήρα, στην Επανάσταση του 1821 οι Έλληνες αγωνίσθηκαν υπό την ηγεσία της Εκκλησίας, για την Ορθοδοξία. Αυτή την ουσιώδη διαφορά ας μην την λησμονούμε.

Άρθρο στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ, 12.3.2021

Είχαμε προειδοποιήσει και το περιμέναμε. Σε κάποιους άλλους προκαλεί έκπληξη. Κι όμως από τη πρώτη στιγμή που υπεγράφη η βλαπτική για την Ελλάδα Συμφωνία των Πρεσπών ήταν ολοφάνερο: Οι βόρειοι γείτονές μας έβαλαν μία υπογραφή για να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ και – ίσως αργότερα-  στην Ευρ. Ένωση και δεν είχαν καμία διάθεση για περιορισμό των εθνικιστικών και αλυτρωτικών τάσεών τους.

Ο πολιτικός κόσμος στη γειτονική μας χώρα αξιοποιεί τα δώρα που έλαβε από την κυβέρνηση Σύριζα-ΑΝΕΛ. Η βιαστική  διαπραγμάτευση έδωσε την εντύπωση ότι η Ελλάδα είχε κουραστεί με την υπεράσπιση της ιστορίας και του ονόματος της Μακεδονίας και ήθελε να απαλλαγεί από ένα διπλωματικό «βάρος». Αυτό εισέπραξαν οι Σκοπιανοί από τους χειρισμούς των κ.κ. Τσίπρα και Κοτζιά. Κι όμως η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων δηλώνει αντίθετη με τη Συμφωνία των Πρεσπών και παραμένει ενοχλημένη ακόμη και τώρα που πέρασαν δύο χρόνια. Δυστυχώς τα λανθασμένα μηνύματα δόθηκαν με ευθύνη της προηγούμενης κυβερνήσεως.

Βλέπουμε, λοιπόν, τον Πρόεδρο των Σκοπίων Στέβο Πενταρόφσκι να ανακαλύπτει ανύπαρκτη «μακεδονική»  μειονότητα στην Ελλάδα και να δηλώνει έτοιμος να την προστατεύσει. Βλέπουμε επίσης τη λεγόμενη «Μακεδονική Ακαδημία Επιστημών» να αρνείται την προσθήκη του όρου Βόρεια, όπως θα έπρεπε βάσει της Συμφωνίας των Πρεσπών. Το πιο ενδιαφέρον, όμως, είναι το γεγονός ότι η Κυβέρνηση Ζάεφ και αλβανικών κομμάτων δεν επέμεινε. Απέσυρε το σχετικό νομοσχέδιο. Η MANU παραμένει MANU, δηλαδή Μακεδονική Ακαδημία Επιστημών! Και δεν είναι η μόνη, Το ίδιο θα γίνει και  με άλλους θεσμούς. Θα παραμείνει ο όρος «Μακεδονικός» απλούστατα διότι ουδέποτε υπήρχε στους βόρειος γείτονες η πρόθεση να τηρήσουν τα υπεσχημένα.

Η επιμονή τους στον κατασκευασμένο μακεδονισμό του κομμουνιστικού καθεστώτος Τίτο γίνεται ακόμη πιο πεισματική όταν παρατηρούν την αμφισβήτηση αυτής της τεχνητής ταυτότητας από τη Βουλγαρία. Προσφάτως ο κατασκευασμένος μακεδονισμός δέχθηκε δύο πλήγματα.

Το ένα προέρχεται από τον Πρόεδρο της Βουλγαρίας Ρούμεν Ράντεφ, ο οποίος συνέστησε ειδική επιτροπή για να παρακολουθεί τις παραβιάσεις των δικαιωμάτων των πολυαρίθμων  Βουλγάρων που κατοικούν στο πολυεθνικό κράτος των Σκοπίων. Το δεύτερο πλήγμα προέρχεται από τον πρώην Πρωθυπουργό των Σκοπίων Λιούπτσο Γκεοργκίεφσκι, ο οποίος έχει πάρει τη βουλγαρική υπηκοότητα και ο οποίος συμφωνεί ότι η «μακεδονική» ταυτότητα υπάρχει μόνο μετά το 1944, διότι κατασκευάσθηκε από το κομμουνιστικό καθεστώς. Ο Γκεοργκίεφσκι παίρνει το μέρος της Βουλγαρίας στη διαμάχη με τα Σκόπια για την εθνικότητα των ηγετών του κινήματος ΒΜΡΟ του 1893 και εξής, δηλαδή των κομιτατζήδων που πολέμησαν εναντίον  μας στον Μακεδονικό Αγώνα.

Το υπαρξιακό άγχος των τεχνητών «Μακεδόνων» επαυξάνεται εν όψει της απογραφής πληθυσμού που θα διενεργηθεί εντός του 2021. Ναι, μεν, η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν ενέκρινε την αναγραφή της εθνικής καταγωγής στα δελτία ταυτότητας, αλλά στην απογραφή θα καταγραφούν εθνότητες και μειονότητες. Αν  αποδειχθεί ότι το 30% των πολιτών είναι Αλβανοί, το 10% Βούλγαροι, άλλο 10% Σέρβοι, Τούρκοι, Βόσνιοι, τελικά πόσοι θα είναι οι «Μακεδόνες»; Αν είναι λιγότεροι του 50% πως θα έχουν την απαίτηση να δώσουν αυτοί το όνομα στο κράτος;

Το ερώτημα είναι πώς θα απαγκιστρωθούμε από τη Συμφωνία τηρώντας το Διεθνές Δίκαιο!

Άρθρο μου ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ, 6.3.2021

Στις 3 Μαρτίου 1957 ο Γρηγόρης Αυξεντίου, υπαρχηγός της Εθνικής Οργανώσεως Κυπρίων Αγωνιστών (ΕΟΚΑ), έπεσε ηρωικά κοντά στη Μονή Μαχαιρά μαχόμενος εναντίον ισχυρής δυνάμεως Βρετανών καταδρομέων. Ο Σταυραετός του Μαχαιρά πολέμησε πολλές ώρες μόνος του. Τελικά οι Βρετανοί έριξαν φωτιά και εύφλεκτα υλικά στη σπηλιά του  και τον έκαψαν. Ο Ελληνισμός ολόκληρος τον θρήνησε. Η αποικιοκρατική Διοίκηση τον έθαψε κρυφά στο προαύλιο των Κεντρικών Φυλακών Λευκωσίας. Ο Γιάννης Ρίτσος τον ύμνησε με ένα συγκινητικό ποίημα:

«Τούτο εστί το σώμα του Γρηγόρη Αυξεντίου, οδηγού ταξί από τη Λύση…».

Ο Αυξεντίου γεννήθηκε στην κατεχόμενη σήμερα Λύση Αμμοχώστου. Αγωνίσθηκε μαζί με τη συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων Κυπρίων για την Αυτοδιάθεση και την αποτίναξη του Βρετανικού ζυγού. Ο αγώνας του 1955-59 δεν οδήγησε μεν στο επιθυμητό αποτέλεσμα, δηλαδή στην Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα, αλλά δημιούργησε την Κυπριακή Δημοκρατία, η οποία είναι σήμερα μέλος του ΟΗΕ και της Ευρ. Ενώσεως. Οι αγωνιστές του 1955- 59, οι μαχητές κατά της τουρκικής ανταρσίας του 1964 και οι πολεμιστές της Εθνικής Φρουράς και της Ελληνικής Δυνάμεως Κύπρου, που αντιμετώπισαν τον Αττίλα το 1974, μας άφησαν παρακαταθήκη να διαφυλάξουμε την ελληνική ταυτότητα της Κύπρου. Να εξασφαλίσουμε την εθνική επιβίωση και την ελληνορθόδοξη πολιτιστική κληρονομιά ενός τμήματος του Ελληνισμού που έχει αντέξει πολλές εισβολές, κατακτήσεις και επιδρομές. Να μην επιτρέψουμε στην Τουρκία να επιτύχει την τουρκοποίηση της Μεγαλονήσου.

Στα τέλη Απριλίου θα συγκληθεί υπό την αιγίδα του ΟΗΕ η άτυπη Πενταμερής Διάσκεψη για το Κυπριακό. Χρησιμοποιείται και ο όρος: 5+1, για να καταδείξει τη συμμετοχή πέντε μερών (Ελλάδα, Τουρκία, Βρετανία, Κυπριακή Δημοκρατία και Τουρκοκυπριακή κοινότητα) και του εκπροσώπου του Γ. Γραμματέως του ΟΗΕ κ. Γκουτέρες.

Οι ανησυχίες που εκφράζονται εστιάζονται σε τρία σημεία:

Πόσο καλόπιστη μπορεί να θεωρηθεί η Τουρκία; Βλέπουμε την συνεχή επιθετικότητά της στην ΑΟΖ της Κύπρου, στο Αιγαίο, στις δηλώσεις των αξιωματούχων της.  Μήπως η Τουρκία επιδιώκει τη νομιμοποίηση του Τουρκοκυπρίου ψευδοπροέδρου Τατάρ ως ισοτίμου με τον νόμιμο Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας κ. Αναστασιάδη;

Πώς θα ξεπερασθεί η τουρκική και τουρκοκυπριακή εμμονή στη λύση των δύο κρατών;  Είναι δυνατόν να αποδεχθούν η Αθήνα και η Λευκωσία τα τετελεσμένα της εισβολής- κατοχής; Ή μήπως τα δύο κράτη είναι μία προωθημένη θέση για να καταλήξουμε στη «συμβιβαστική λύση» της συνομοσπονδίας δύο συνιστωσών πολιτειών; Μήπως τελικά θα έχουμε πλήρη τουρκικό έλεγχο στον Βορρά και μερικό, αλλά επικίνδυνο, τουρκικό έλεγχο στον Νότο;

Πώς θα διαφυλαχθεί η αγωνιστική κληρονομιά του Γρηγόρη Αυξεντίου και των αναρίθμητων αγωνιστών που έπεσαν για την ελληνικότητα της Κύπρου από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα; Συνειδητοποιούμε ότι αν συρρικνωθεί η ελληνική παρουσία στη Κύπρο έρχεται η σειρά του Αιγαίου;

Ας μην παίζουμε με τις λέξεις. Πίσω από τους όρους: χαλαρή ομοσπονδία, συνομοσπονδία κλπ κρύβεται το όραμα του νέου Οθωμανισμού. Ας μην επιτρέψουμε στον Ερντογάν να ολοκληρώσει το έργο των Οθωμανών προγόνων του, οι οποίοι τον Ιούλιο του 1821 αποκεφάλισαν όλη την εκκλησιαστική και κοινοτική ηγεσία του Κυπριακού Ελληνισμού.

Ο Ελληνισμός σε εγρήγορση για να μην πάει χαμένη η θυσία του Γρηγόρη Αυξεντίου!

Άρθρο στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ, 27.2.2021

Εορτάζουμε τα διακόσια χρόνια από την έναρξη της Ελληνικής Επαναστάσεως του 1821. Είναι ευκαιρία να θυμηθούμε έναν από τους πρωτεργάτες της Εθνεγερσίας, τον αρχηγό της Φιλικής Εταιρείας Αλέξανδρο Υψηλάντη, ο οποίος πέρασε στις 22 Φεβρουαρίου 1821 τον Προύθο ποταμό και μετέβη από τα ρωσικά εδάφη στην υπό τουρκικό έλεγχο Μολδοβλαχία (Παραδουνάβιες Ηγεμονίες).

Το σχέδιο της Φιλικής Εταιρείας ήταν να γίνει κυκλωτική κίνηση με τελικό στόχο την Κωνσταντινούπολη. Ο Πρίγκηψ Αλέξανδρος Υψηλάντης, υπασπιστής του Τσάρου και ηρωικός αξιωματικός μέχρι τότε του Ρωσικού Στρατού, ανέλαβε να ξεσηκώσει τους Έλληνες της Μολδαβίας και της Βλαχίας καθώς και τον τοπικό Ρουμανικό πληθυσμό. Η περιοχή επελέγη, διότι δεν υπήρχε πολυάριθμος τουρκικός στρατός. Οι ηγεμόνες που εστέλλοντο από την υψηλή Πύλη (Σουλτάνο) ήσαν Χριστιανοί και κατά κανόνα Φαναριώτες Έλληνες. Παραλλήλως είχαν ειδοποιηθεί οι κληρικοί και οι πρόκριτοι της Πελοποννήσου να είναι έτοιμοι να κινηθούν στις 25 Μαρτίου, την ημέρα του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Μολδοβλαχία και Πελοπόννησος θα ήταν η αρχική τανάλια που θα περιέσφιγγε τους Οθωμανούς.

Στις 24 Φεβρουαρίου 1821 ο Αλέξανδρος Υψηλάντης, γόνος πλουσίας οικογενείας με καταγωγή από τον Πόντο, κήρυξε την εξέγερση των Ελλήνων στη Μολδοβλαχία. Ο τοπικός ρουμανικός πληθυσμός δεν έδειξε προθυμία για συμμετοχή και οι νεαροί Έλληνες που ακολούθησαν τον Υψηλάντη φονεύθηκαν ή αιχμαλωτίσθηκαν από τους Τούρκους στο Δραγατσάνι στις 7 Ιουνίου. Από την εξέγερση εκείνη, η οποία άνοιξε τον δρόμο για την κυρίως Επανάσταση στην Πελοπόννησο και τους άλλους ελληνικούς τόπους, είναι χρήσιμο να κρατήσουμε στη μνήμη μας την περίφημη Προκήρυξη.

24.2.1821 από το Γενικόν Στρατόπεδον του Ιασίου ο Αλέξανδρος Υψηλάντης αποστέλλει προς τους Έλληνες του τότε και του σήμερα μία θαυμάσια Προκήρυξη υπό τον τίτλο: «Μάχου υπέρ Πίστεως και Πατρίδος». Οι ιδεολογικοί πυλώνες του πρώτου επαναστατικού κειμένου του 1821 είναι τρεις: Ο σεβασμός στην Ορθόδοξη Χριστιανική Πίστη, η διαχρονική συνέχεια του Ελληνισμού από την αρχαιότητα μέχρι το 1821 και η προσήλωση στα δημοκρατικά ιδανικά και στην ανάγκη απομακρύνσεως των πάσης φύσεως τυράννων.

Η Επανάσταση του 1821,  όπως μαρτυρείται από το κείμενο του  Υψηλάντη, αρχηγού της Φιλικής Εταιρείας, είναι η Επανάσταση των Ελλήνων Ορθοδόξων κατά των αλλοθρήσκων δυναστών. Είναι μία Επανάσταση εθνική, απελευθερωτική, δημοκρατική και όχι μία εξέγερση κοινωνική, ταξική ή εμφύλια. Ο Υψηλάντης αναφέρεται εμμέσως στην προηγηθείσα Γαλλική Επανάσταση, αλλά δεν γίνεται μιμητής της. Δημιουργεί, μαζί με τους Φιλικούς, τον κλήρο και τον λαό, μία νέα καθαρώς ελληνορθόδοξη ιδεολογική σύνθεση.

Η Προκήρυξη της 24ης Φεβρουαρίου δηλώνει: «Είναι καιρός να αποτινάξωμεν τον αφόρητον τούτον Ζυγόν, να ελευθερώσωμεν την Πατρίδα, να κρημνίσωμεν από τα νέφη την ημισέληνον, να υψώσωμεν το σημείον δι΄ού πάντοτε νικώμεν! Λέγω τον Σταυρόν, και ούτω να εκδικήσωμεν την Πατρίδα και την Ορθόδοξον ημών Πίστιν από την ασεβή των ασεβών καταφρόνησιν». Η σημαία κατά τον Υψηλάντη πρέπει να φέρει το σημείο του Χριστιανικού Σταυρού, με τη βοήθεια του οποίου οι Έλληνες πάντοτε νικούν. Και πράγματι η σημαία του είχε την εικόνα των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης με τη φράση ΕΝ ΤΟΥΤΩ ΝΙΚΑ επάνω σε τρεις λωρίδες: Μία κόκκινη, μία λευκή και μία μαύρη. Ο Υψηλάντης πήρε την ευλογία του  Μητροπολίτου του Ιασίου, του Βενιαμίν Κωστάκη, στη Μονή των Τριών Ιεραρχών.

Η διαχρονική πορεία του Ελληνισμού είναι παρούσα: «Ας συγκροτήσωμεν μάχην μεταξύ του Μαραθώνος και των Θερμοπυλών… Το αίμα των τυράννων είναι δεκτόν εις την σκιάν του Επαμεινώνδου Θηβαίου και του Αθηναίου Θρασυβούλου».

Η πίστη στις δημοκρατικές αξίες καταγράφεται σαφώς: «Το Έθνος συναθροιζόμενον θέλει συνάξη τους Δημογέροντάς του και εις την Ύψιστον ταύτην Βουλήν θέλουσι υπείκει όλαι μας αι πράξεις».

Από το κείμενο της Προκηρύξεως συνάγονται ορισμένα χρήσιμα συμπεράσματα για την ταυτότητα της Ελληνικής Επαναστάσεως και για την ιδεολογία των Αγωνιστών:

Πρώτον. Όπως προανέφερα βλέπουμε τις συνεχείς αναφορές στην ελληνική καταγωγή και στην Ορθόδοξη Πίστη.  Η Επανάσταση ήταν εθνική και θρησκευτική. Ήταν εξέγερση καταπιεσμένων Ορθοδόξων Χριστιανών με ελληνική συνείδηση με στόχο την Ελευθερία τους και  την αποτίναξη του τυραννικού τουρκικού ζυγού.

Δεύτερον. Η ηγετική παρουσία του Αλεξάνδρου Υψηλάντη, αλλά και του αδελφού του Δημητρίου στην Πελοπόννησο, καταδεικνύει ότι η Επανάσταση δεν είχε ταξικό χαρακτήρα. Δεν ήταν εξέγερση φτωχών εναντίον πλουσίων ούτε ήταν μία προσπάθεια μιάς και μοναδικής κοινωνικής ομάδας. Η οικογένεια Υψηλάντη ήταν πάμπλουτη και έδωσε όλη την περιουσία της υπέρ της εθνικής ελευθερίας. Δίπλα στον Αλ. Υψηλάντη συμπολέμησαν άνθρωποι διαφόρων επαγγελμάτων και κοινωνικών τάξεων. Το ίδιο βλέπουμε σε όλα τα μέρη του Ελληνισμού που ξεσηκώθηκαν. Πλούσιοι και φτωχοί, κληρικοί και λαϊκοί, αγρότες και γαιοκτήμονες, ναύτες και πλοιοκτήτες, όλοι μαζί για τον κοινό σκοπό. Την Ελευθερία των Ελλήνων!

Τρίτον. Είναι αξιοσημείωτη η παρουσία Βλαχοφώνων Ελλήνων στο πλευρό του Υψηλάντη. Ο Γιωργάκης Ολύμπιος από το Λιβάδι Ολύμπου είναι χαρακτηριστική περίπτωση. Νυμφευμένος με Σερβίδα – χήρα οπλαρχηγού της Σερβικής Επαναστάσεως – είχε ήδη μεγάλη στρατιωτική εμπειρία από τον αγώνα του δίπλα στον Καραγιώργη της Σερβίας (Καρατζόρτζεβιτς). Όταν τον κυνήγησαν οι Τούρκοι,  μετά την αποτυχία του Υψηλάντη,  ο Ολύμπιος κλείστηκε στη Μονή του Σέκου και ανατινάχθηκε για να μην συλληφθεί. Και άλλοι Βλαχόφωνοι Έλληνες διέπρεψαν το 1821, όπως ο Νικόλαος Κασομούλης που έζησε την πολιορκία και την Έξοδο του Μεσολογγίου και την διηγείται λεπτομερώς  στα «Ενθυμήματα Στρατιωτικά» που έγραψε. Είχε προηγηθεί το μαρτύριο του Αγίου Δημητρίου από τη  Σαμαρίνα των Ελληνοβλάχων της περιοχής Γρεβενών  το 1808.

Τέταρτον. Παρά τα οράματα του Ρήγα Βελεστινλή η Επανάσταση δεν μπόρεσε να αποκτήσει Παμβαλκανική διάσταση. Ο Θεόδωρος Βλαδιμηρέσκου και οι Ρουμάνοι, που αποτελούσαν την πλειοψηφία στη Μολδοβλαχία, δεν θέλησαν να λάβουν μέρος στην εξέγερση του Υψηλάντη. Από την αρχή της η Επανάσταση του 1821 είχε ελληνικό εθνικό χαρακτήρα.

Πέμπτον.  Η Προκήρυξη αναφέρεται συχνά στους Αρχαίους Έλληνες προγόνους. Από την Εκκλησία, την οικογένεια και από όσα σχολεία μπορούσαν να λειτουργήσουν υπό τους Οθωμανούς ή στη Διασπορά, οι Έλληνες του 1821 είχαν αποκτήσει συνείδηση της Ελληνικής Διάρκειας. Η αδιάσπαστη συνέχεια του Ελληνισμού από την αρχαιότητα μέσω Βυζαντίου μέχρι την εποχή τους αποτελούσε ακράδαντη πεποίθηση και τους καλλιεργούσε αίσθημα υπερηφανείας και αγωνιστικότητος.

Το πρώτο επαναστατικό κείμενο, θα έπρεπε να το γνωρίζουν όλα τα σημερινά Ελληνόπουλα. Να μελετούν τον σεβασμό του Αλεξάνδρου Υψηλάντη  προς την Ορθοδοξία και τη διαχρονική Ελληνική Ιστορία. Να αντλούν θάρρος και διδάγματα από τα πραγματικά ιδανικά  του 1821 και να αποφεύγουν τις παρερμηνείες.

Κατά καιρούς οι Βαλκάνιοι γείτονες αρέσκονται να ανακινούν μειονοτικά ζητήματα εις βάρος του Ελληνισμού. Πρόκειται για μη- οντότητες και όχι για μειονότητες, αλλά η ανακίνηση αποκαλύπτει την ανθεκτικότητα των βαλκανικών εθνικισμών. Αυτούς τους εθνικισμούς αποθράσυνε η εθνικώς επιζήμια Συμφωνία των Πρεσπών, με την οποία η Ελλάδα αναγνώρισε τα κατασκευάσματα του κομμουνιστικού καθεστώτος του Τίτο.

Θυμίζω, λοιπόν, ότι προ ολίγων ημερών ο Πρόεδρος των Σκοπίων Στέβο Πενταρόφσκι δήλωσε ότι η χώρα του δεν λησμονεί τη «μακεδονική» μειονότητα στην Ελλάδα. Οι Σκοπιανοί πολιτικοί επιλέγουν να αγνοούν την ιστορία και χαρακτηρίζουν ως μειονότητα εκείνους τους κατοίκους της Βορείου Ελλάδος, οι οποίοι, παράλληλα με τα ελληνικά, ομιλούν στο σπίτι τους μία ελληνοσλαβική διάλεκτο. Ας μάθει ο κ. Πενταρόφσκι ότι αυτοί οι «μειξίγλωσσοι» Έλληνες έδωσαν τα πάντα υπέρ του Ελληνισμού και κατά την Ελληνική Επανάσταση του 1821 και κατά τη διάρκεια του Μακεδονικού Αγώνος (1903-1908).

Τον Νοέμβριο του 2020 η Ρουμανική Γερουσία ενέκρινε νόμο, με τον οποίο γίνεται προσπάθεια προσεγγίσεως των Βλαχοφώνων Ελλήνων της Αλβανίας. Γενικότερα καλούνται να λάβουν ρουμανική υπηκοότητα οι πολίτες των Βαλκανικών χωρών που ομιλούν τη βλαχική διάλεκτο. Η φίλη Ρουμανία παίζει με τις λέξεις. Οι Βλαχόφωνοι ονομάσθηκαν Αρμάνοι από το όνομα Ρωμανία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και όχι από το όνομα Ρουμανία, το οποίο είναι πολύ νεώτερο και αφορά ένα κράτος που δημιουργήθηκε το 1862.

Το ΒΗΜΑ της Κυριακής (14.2.2021) μάς ενημερώνει ότι κάποιοι κύκλοι επιχειρούν να ανακινήσουν ζήτημα βλαχικής μειονότητας  μέσα στην Ελλάδα. Η τελευταία απόπειρα έγινε κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Η Φασιστική Ιταλία προσπάθησε να προσεταιρισθεί του Βλαχοφώνους της Θεσσαλίας και της Πίνδου, επειδή το βλαχικό ιδίωμα είναι λατινογενές. Ελάχιστοι υπέκυψαν στις πιέσεις, τις απειλές και τις φυλακίσεις. Η συντριπτική πλειοψηφία των Βλαχοφώνων Ελλήνων αντέδρασαν και διαφύλαξαν την ελληνική τους ταυτότητα. Την περιπέτεια αυτή καταγράφει ο αείμνηστος πολιτικός Ευάγγελος Αβέρωφ- Τοσίτσας στο ιστορικό μυθιστόρημα «Η φωνή της γης».

Βλέπουμε επίσης την αυξανόμενη επιθετικότητα των Τσάμηδων της Αλβανίας, απογόνων των συνεργατών των Ιταλών και Γερμανών κατακτητών κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Το κόμμα τους υπέγραψε συμφωνία με το Δημοκρατικό Κόμμα του Λουζλίμ Μπάσα. Ο Πρόεδρός τους Ιντρίζι, μιλώντας σε τηλεοπτική εκπομπή, είπε ότι το ζήτημα της «Τσαμουριάς» (εννοεί τη Θεσπρωτία) δεν υπήρχε σε καμμία συμμετοχή του κόμματός του στα δύο κυρίαρχα κόμματα της Αλβανίας. Αυτό γίνεται για πρώτη φορά, τώρα που θα συνεργασθεί με το Δημοκρατικό Κόμμα του Μπάσα, όπως μεταδίδει ο ιστότοπος echedoros-a.gr.

Η ελληνική απάντηση πρέπει να είναι ψύχραιμη και αποτελεσματική.

Να αξιοποιήσουμε τις απογραφές πληθυσμού που θα πραγματοποιηθούν εντός του έτους στην Αλβανία και στα Σκόπια και να ζητήσουμε την  αντικειμενική καταγραφή των ελληνικής καταγωγής πολιτών.

Να υπενθυμίσουμε ότι η Ελλάδα επιθυμεί την ειρηνική συνύπαρξη με όλους τους γείτονες, αλλά θα ασκήσει όλα τα νόμιμα δικαιώματά της για να προστατεύσει την εθνική ταυτότητα του Ελληνισμού της Βορείου Ηπείρου.

Με την ευκαιρία των εορτασμών για τα διακόσια χρόνια της Ελληνικής Επαναστάσεως  να αναδείξουμε εντός και εκτός Ελλάδος τη συμμετοχή των Μακεδόνων, των Βλαχοφώνων και των Βορειοηπειρωτών στον πανεθνικό αγώνα για  την Ελευθερία.

Άρθρο στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ 20.2.2021

φωτογραφία: Ο Αγγελής Γάτσος, ένας εκ των ηγετών της εξεγέρσεως των Μακεδόνων το 1822.

Στις 9 Φεβρουαρίου τιμήθηκε στην Ελλάδα, στην Κύπρο και στον Απόδημο Ελληνισμό η Παγκόσμια Ημέρα της Ελληνικής Γλώσσας. Η ημερομηνία είναι συμβολική με στόχο να τιμηθεί ο Εθνικός ποιητής μας. Στις 9 Φεβρουαρίου 1857 απεβίωσε ο Διονύσιος Σολωμός, ο οποίος μεταξύ πολλών άλλων μάς άφησε τη σοφή παρακαταθήκη του: «Μήγαρις έχω άλλο στον νου μου, πάρεξ Ελευθερία και Γλώσσα;».

Με αφορμή αυτόν τον εορτασμό, η διεθνούς ακτινοβολίας Βυζαντινολόγος Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ δήλωσε ότι όποιος δεν κατανοεί τον ύμνο (κοντάκιο)  «Τη Υπερμάχω» δεν καταλαβαίνει καλά ελληνικά. Η κ. Αρβελέρ τόνισε ότι πρέπει όλα τα ελληνόπουλα να μάθουν τη διαχρονική ελληνική γλώσσα – και όχι μόνο τα Νέα Ελληνικά- ώστε να μπορούν να κατανοούν παλαιότερα κείμενα και ποιήματα και την  Ορθόδοξη υμνογραφία.

Η Ορθόδοξη Εκκλησία και η ελληνική γλώσσα είναι άρρηκτα δεμένες μεταξύ τους. Η Ορθοδοξία αξιοποίησε τον γλωσσικό και εννοιολογικό πλούτο της ενιαίας ελληνικής και χρησιμοποίησε διάφορες μορφές της (Αττική, Ελληνιστική Κοινή, Καθομιλουμένη κ.λπ.), για να εκφράσει τα δόγματα της Πίστεως, να καταγράψει τον επίγειο βίο και τη διδασκαλία του Χριστού, να υμνήσει τον Θεό μέσω της Θείας Λειτουργίας και της Υμνογραφίας και για να κατηχήσει τον λαό.

Από ιστορικής πλευράς αξίζει να τονισθεί ότι ένα από τα πρώτα Συνταγματικά κείμενα του Νέου Ελληνισμού, η Διακήρυξη του Αρείου Πάγου (Βουλής) της Ανατολικής Χέρσου Ελλάδος, που είχε έδρα την Άμφισσα (Σάλωνα) το 1821, συνδέει την Ορθόδοξη Πίστη και την Ελληνική Γλώσσα χαρακτηρίζοντας αυτές ως την «ἐπικρατοῦσαν γλῶσσαν καί θρησκείαν» του αγωνιζομένου Έθνους. Η αναφορά της Ορθοδόξου Ανατολικής του Χριστού Εκκλησία ως επικρατούσης και προστατευομένης -χωρίς να παραβιάζεται βεβαίως η θρησκευτική ελευθερία των μη Ορθοδόξων- υπάρχει έκτοτε σε όλα τα ελληνικά Συντάγματα. Όμως η προστασία της γλώσσας μας ως στοιχείου εθνικής ταυτότητος δεν κατοχυρώνεται σήμερα συνταγματικώς, αν και θα έπρεπε κατά την άποψή μου.

Ας μην ξεχνούμε ότι τα Ευαγγέλια είναι γραμμένα στην Αλεξανδρινή Κοινή, δηλαδή στην απλοποιημένη εξελικτική μορφή της αρχαίας αττικής διαλέκτου (με στοιχεία και από άλλες διαλέκτους), η οποία διαμορφώθηκε στα χρόνια του Μεγάλου Αλεξάνδρου και των Επιγόνων του.

Για να διαφυλάξουμε την πλούσια γλωσσική μας κληρονομιά στην Ελλάδα του 2021 αξίζει να λάβουμε πρακτικά μέτρα. Προτείνω:

1. Να διδάσκονται με τρόπο ευχάριστο και ουσιαστικό τα κείμενα της Αρχαίας Γραμματείας στα σχολεία μας. Αισθάνθηκα άσχημα ως Έλληνας όταν άκουγα τον Ομπάμα και τον Μακρόν να αναφέρονται στον Επιτάφιο του Περικλέους που κατέγραψε ο Θουκυδίδης, ένα κείμενο που είχε αποσυρθεί προ ετών από τα ελληνικά σχολεία στο πλαίσιο μιας υποβάθμισης της ανθρωπιστικής παιδείας.
2. Η διδασκαλία των Θρησκευτικών να φέρνει τα παιδιά μας σε επαφή με την εκκλησιαστική υμνογραφία και τα κείμενα των Πατέρων της Ορθοδοξίας, οι οποίοι έγραφαν σε εκπληκτικά ελληνικά.
3. Στα Νέα Ελληνικά να παρουσιάζονται εκτενώς τα έργα του Διονυσίου Σολωμού, κυρίως ο Ύμνος εις την Ελευθερίαν και οι Ελεύθεροι Πολιορκημένοι. Ενώ σήμερα θεωρείται υποχρέωση των «προοδευτικών»  διανοουμένων να προσβάλλουν τη μνήμη του μαρτυρικού Πατριάρχη Γρηγορίου Ε΄, ο πάντα επίκαιρος Σολωμός μάς καλεί να κλάψουμε για τον «αρχηγό της Εκκλησιάς»!

Άρθρο στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ, 13.2.2021