Kωνσταντίνος Χολέβας

Στις 3 Μαρτίου 1957 ο Γρηγόρης Αυξεντίου, υπαρχηγός της Εθνικής Οργανώσεως Κυπρίων Αγωνιστών (ΕΟΚΑ), έπεσε ηρωικά κοντά στη Μονή Μαχαιρά μαχόμενος εναντίον ισχυρής δυνάμεως Βρετανών καταδρομέων. Ο Σταυραετός του Μαχαιρά πολέμησε πολλές ώρες μόνος του. Τελικά οι Βρετανοί έριξαν φωτιά και εύφλεκτα υλικά στη σπηλιά του  και τον έκαψαν. Ο Ελληνισμός ολόκληρος τον θρήνησε. Η αποικιοκρατική Διοίκηση τον έθαψε κρυφά στο προαύλιο των Κεντρικών Φυλακών Λευκωσίας. Ο Γιάννης Ρίτσος τον ύμνησε με ένα συγκινητικό ποίημα:

«Τούτο εστί το σώμα του Γρηγόρη Αυξεντίου, οδηγού ταξί από τη Λύση…».

Ο Αυξεντίου γεννήθηκε στην κατεχόμενη σήμερα Λύση Αμμοχώστου. Αγωνίσθηκε μαζί με τη συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων Κυπρίων για την Αυτοδιάθεση και την αποτίναξη του Βρετανικού ζυγού. Ο αγώνας του 1955-59 δεν οδήγησε μεν στο επιθυμητό αποτέλεσμα, δηλαδή στην Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα, αλλά δημιούργησε την Κυπριακή Δημοκρατία, η οποία είναι σήμερα μέλος του ΟΗΕ και της Ευρ. Ενώσεως. Οι αγωνιστές του 1955- 59, οι μαχητές κατά της τουρκικής ανταρσίας του 1964 και οι πολεμιστές της Εθνικής Φρουράς και της Ελληνικής Δυνάμεως Κύπρου, που αντιμετώπισαν τον Αττίλα το 1974, μας άφησαν παρακαταθήκη να διαφυλάξουμε την ελληνική ταυτότητα της Κύπρου. Να εξασφαλίσουμε την εθνική επιβίωση και την ελληνορθόδοξη πολιτιστική κληρονομιά ενός τμήματος του Ελληνισμού που έχει αντέξει πολλές εισβολές, κατακτήσεις και επιδρομές. Να μην επιτρέψουμε στην Τουρκία να επιτύχει την τουρκοποίηση της Μεγαλονήσου.

Στα τέλη Απριλίου θα συγκληθεί υπό την αιγίδα του ΟΗΕ η άτυπη Πενταμερής Διάσκεψη για το Κυπριακό. Χρησιμοποιείται και ο όρος: 5+1, για να καταδείξει τη συμμετοχή πέντε μερών (Ελλάδα, Τουρκία, Βρετανία, Κυπριακή Δημοκρατία και Τουρκοκυπριακή κοινότητα) και του εκπροσώπου του Γ. Γραμματέως του ΟΗΕ κ. Γκουτέρες.

Οι ανησυχίες που εκφράζονται εστιάζονται σε τρία σημεία:

Πόσο καλόπιστη μπορεί να θεωρηθεί η Τουρκία; Βλέπουμε την συνεχή επιθετικότητά της στην ΑΟΖ της Κύπρου, στο Αιγαίο, στις δηλώσεις των αξιωματούχων της.  Μήπως η Τουρκία επιδιώκει τη νομιμοποίηση του Τουρκοκυπρίου ψευδοπροέδρου Τατάρ ως ισοτίμου με τον νόμιμο Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας κ. Αναστασιάδη;

Πώς θα ξεπερασθεί η τουρκική και τουρκοκυπριακή εμμονή στη λύση των δύο κρατών;  Είναι δυνατόν να αποδεχθούν η Αθήνα και η Λευκωσία τα τετελεσμένα της εισβολής- κατοχής; Ή μήπως τα δύο κράτη είναι μία προωθημένη θέση για να καταλήξουμε στη «συμβιβαστική λύση» της συνομοσπονδίας δύο συνιστωσών πολιτειών; Μήπως τελικά θα έχουμε πλήρη τουρκικό έλεγχο στον Βορρά και μερικό, αλλά επικίνδυνο, τουρκικό έλεγχο στον Νότο;

Πώς θα διαφυλαχθεί η αγωνιστική κληρονομιά του Γρηγόρη Αυξεντίου και των αναρίθμητων αγωνιστών που έπεσαν για την ελληνικότητα της Κύπρου από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα; Συνειδητοποιούμε ότι αν συρρικνωθεί η ελληνική παρουσία στη Κύπρο έρχεται η σειρά του Αιγαίου;

Ας μην παίζουμε με τις λέξεις. Πίσω από τους όρους: χαλαρή ομοσπονδία, συνομοσπονδία κλπ κρύβεται το όραμα του νέου Οθωμανισμού. Ας μην επιτρέψουμε στον Ερντογάν να ολοκληρώσει το έργο των Οθωμανών προγόνων του, οι οποίοι τον Ιούλιο του 1821 αποκεφάλισαν όλη την εκκλησιαστική και κοινοτική ηγεσία του Κυπριακού Ελληνισμού.

Ο Ελληνισμός σε εγρήγορση για να μην πάει χαμένη η θυσία του Γρηγόρη Αυξεντίου!

Άρθρο στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ, 27.2.2021

Εορτάζουμε τα διακόσια χρόνια από την έναρξη της Ελληνικής Επαναστάσεως του 1821. Είναι ευκαιρία να θυμηθούμε έναν από τους πρωτεργάτες της Εθνεγερσίας, τον αρχηγό της Φιλικής Εταιρείας Αλέξανδρο Υψηλάντη, ο οποίος πέρασε στις 22 Φεβρουαρίου 1821 τον Προύθο ποταμό και μετέβη από τα ρωσικά εδάφη στην υπό τουρκικό έλεγχο Μολδοβλαχία (Παραδουνάβιες Ηγεμονίες).

Το σχέδιο της Φιλικής Εταιρείας ήταν να γίνει κυκλωτική κίνηση με τελικό στόχο την Κωνσταντινούπολη. Ο Πρίγκηψ Αλέξανδρος Υψηλάντης, υπασπιστής του Τσάρου και ηρωικός αξιωματικός μέχρι τότε του Ρωσικού Στρατού, ανέλαβε να ξεσηκώσει τους Έλληνες της Μολδαβίας και της Βλαχίας καθώς και τον τοπικό Ρουμανικό πληθυσμό. Η περιοχή επελέγη, διότι δεν υπήρχε πολυάριθμος τουρκικός στρατός. Οι ηγεμόνες που εστέλλοντο από την υψηλή Πύλη (Σουλτάνο) ήσαν Χριστιανοί και κατά κανόνα Φαναριώτες Έλληνες. Παραλλήλως είχαν ειδοποιηθεί οι κληρικοί και οι πρόκριτοι της Πελοποννήσου να είναι έτοιμοι να κινηθούν στις 25 Μαρτίου, την ημέρα του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Μολδοβλαχία και Πελοπόννησος θα ήταν η αρχική τανάλια που θα περιέσφιγγε τους Οθωμανούς.

Στις 24 Φεβρουαρίου 1821 ο Αλέξανδρος Υψηλάντης, γόνος πλουσίας οικογενείας με καταγωγή από τον Πόντο, κήρυξε την εξέγερση των Ελλήνων στη Μολδοβλαχία. Ο τοπικός ρουμανικός πληθυσμός δεν έδειξε προθυμία για συμμετοχή και οι νεαροί Έλληνες που ακολούθησαν τον Υψηλάντη φονεύθηκαν ή αιχμαλωτίσθηκαν από τους Τούρκους στο Δραγατσάνι στις 7 Ιουνίου. Από την εξέγερση εκείνη, η οποία άνοιξε τον δρόμο για την κυρίως Επανάσταση στην Πελοπόννησο και τους άλλους ελληνικούς τόπους, είναι χρήσιμο να κρατήσουμε στη μνήμη μας την περίφημη Προκήρυξη.

24.2.1821 από το Γενικόν Στρατόπεδον του Ιασίου ο Αλέξανδρος Υψηλάντης αποστέλλει προς τους Έλληνες του τότε και του σήμερα μία θαυμάσια Προκήρυξη υπό τον τίτλο: «Μάχου υπέρ Πίστεως και Πατρίδος». Οι ιδεολογικοί πυλώνες του πρώτου επαναστατικού κειμένου του 1821 είναι τρεις: Ο σεβασμός στην Ορθόδοξη Χριστιανική Πίστη, η διαχρονική συνέχεια του Ελληνισμού από την αρχαιότητα μέχρι το 1821 και η προσήλωση στα δημοκρατικά ιδανικά και στην ανάγκη απομακρύνσεως των πάσης φύσεως τυράννων.

Η Επανάσταση του 1821,  όπως μαρτυρείται από το κείμενο του  Υψηλάντη, αρχηγού της Φιλικής Εταιρείας, είναι η Επανάσταση των Ελλήνων Ορθοδόξων κατά των αλλοθρήσκων δυναστών. Είναι μία Επανάσταση εθνική, απελευθερωτική, δημοκρατική και όχι μία εξέγερση κοινωνική, ταξική ή εμφύλια. Ο Υψηλάντης αναφέρεται εμμέσως στην προηγηθείσα Γαλλική Επανάσταση, αλλά δεν γίνεται μιμητής της. Δημιουργεί, μαζί με τους Φιλικούς, τον κλήρο και τον λαό, μία νέα καθαρώς ελληνορθόδοξη ιδεολογική σύνθεση.

Η Προκήρυξη της 24ης Φεβρουαρίου δηλώνει: «Είναι καιρός να αποτινάξωμεν τον αφόρητον τούτον Ζυγόν, να ελευθερώσωμεν την Πατρίδα, να κρημνίσωμεν από τα νέφη την ημισέληνον, να υψώσωμεν το σημείον δι΄ού πάντοτε νικώμεν! Λέγω τον Σταυρόν, και ούτω να εκδικήσωμεν την Πατρίδα και την Ορθόδοξον ημών Πίστιν από την ασεβή των ασεβών καταφρόνησιν». Η σημαία κατά τον Υψηλάντη πρέπει να φέρει το σημείο του Χριστιανικού Σταυρού, με τη βοήθεια του οποίου οι Έλληνες πάντοτε νικούν. Και πράγματι η σημαία του είχε την εικόνα των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης με τη φράση ΕΝ ΤΟΥΤΩ ΝΙΚΑ επάνω σε τρεις λωρίδες: Μία κόκκινη, μία λευκή και μία μαύρη. Ο Υψηλάντης πήρε την ευλογία του  Μητροπολίτου του Ιασίου, του Βενιαμίν Κωστάκη, στη Μονή των Τριών Ιεραρχών.

Η διαχρονική πορεία του Ελληνισμού είναι παρούσα: «Ας συγκροτήσωμεν μάχην μεταξύ του Μαραθώνος και των Θερμοπυλών… Το αίμα των τυράννων είναι δεκτόν εις την σκιάν του Επαμεινώνδου Θηβαίου και του Αθηναίου Θρασυβούλου».

Η πίστη στις δημοκρατικές αξίες καταγράφεται σαφώς: «Το Έθνος συναθροιζόμενον θέλει συνάξη τους Δημογέροντάς του και εις την Ύψιστον ταύτην Βουλήν θέλουσι υπείκει όλαι μας αι πράξεις».

Από το κείμενο της Προκηρύξεως συνάγονται ορισμένα χρήσιμα συμπεράσματα για την ταυτότητα της Ελληνικής Επαναστάσεως και για την ιδεολογία των Αγωνιστών:

Πρώτον. Όπως προανέφερα βλέπουμε τις συνεχείς αναφορές στην ελληνική καταγωγή και στην Ορθόδοξη Πίστη.  Η Επανάσταση ήταν εθνική και θρησκευτική. Ήταν εξέγερση καταπιεσμένων Ορθοδόξων Χριστιανών με ελληνική συνείδηση με στόχο την Ελευθερία τους και  την αποτίναξη του τυραννικού τουρκικού ζυγού.

Δεύτερον. Η ηγετική παρουσία του Αλεξάνδρου Υψηλάντη, αλλά και του αδελφού του Δημητρίου στην Πελοπόννησο, καταδεικνύει ότι η Επανάσταση δεν είχε ταξικό χαρακτήρα. Δεν ήταν εξέγερση φτωχών εναντίον πλουσίων ούτε ήταν μία προσπάθεια μιάς και μοναδικής κοινωνικής ομάδας. Η οικογένεια Υψηλάντη ήταν πάμπλουτη και έδωσε όλη την περιουσία της υπέρ της εθνικής ελευθερίας. Δίπλα στον Αλ. Υψηλάντη συμπολέμησαν άνθρωποι διαφόρων επαγγελμάτων και κοινωνικών τάξεων. Το ίδιο βλέπουμε σε όλα τα μέρη του Ελληνισμού που ξεσηκώθηκαν. Πλούσιοι και φτωχοί, κληρικοί και λαϊκοί, αγρότες και γαιοκτήμονες, ναύτες και πλοιοκτήτες, όλοι μαζί για τον κοινό σκοπό. Την Ελευθερία των Ελλήνων!

Τρίτον. Είναι αξιοσημείωτη η παρουσία Βλαχοφώνων Ελλήνων στο πλευρό του Υψηλάντη. Ο Γιωργάκης Ολύμπιος από το Λιβάδι Ολύμπου είναι χαρακτηριστική περίπτωση. Νυμφευμένος με Σερβίδα – χήρα οπλαρχηγού της Σερβικής Επαναστάσεως – είχε ήδη μεγάλη στρατιωτική εμπειρία από τον αγώνα του δίπλα στον Καραγιώργη της Σερβίας (Καρατζόρτζεβιτς). Όταν τον κυνήγησαν οι Τούρκοι,  μετά την αποτυχία του Υψηλάντη,  ο Ολύμπιος κλείστηκε στη Μονή του Σέκου και ανατινάχθηκε για να μην συλληφθεί. Και άλλοι Βλαχόφωνοι Έλληνες διέπρεψαν το 1821, όπως ο Νικόλαος Κασομούλης που έζησε την πολιορκία και την Έξοδο του Μεσολογγίου και την διηγείται λεπτομερώς  στα «Ενθυμήματα Στρατιωτικά» που έγραψε. Είχε προηγηθεί το μαρτύριο του Αγίου Δημητρίου από τη  Σαμαρίνα των Ελληνοβλάχων της περιοχής Γρεβενών  το 1808.

Τέταρτον. Παρά τα οράματα του Ρήγα Βελεστινλή η Επανάσταση δεν μπόρεσε να αποκτήσει Παμβαλκανική διάσταση. Ο Θεόδωρος Βλαδιμηρέσκου και οι Ρουμάνοι, που αποτελούσαν την πλειοψηφία στη Μολδοβλαχία, δεν θέλησαν να λάβουν μέρος στην εξέγερση του Υψηλάντη. Από την αρχή της η Επανάσταση του 1821 είχε ελληνικό εθνικό χαρακτήρα.

Πέμπτον.  Η Προκήρυξη αναφέρεται συχνά στους Αρχαίους Έλληνες προγόνους. Από την Εκκλησία, την οικογένεια και από όσα σχολεία μπορούσαν να λειτουργήσουν υπό τους Οθωμανούς ή στη Διασπορά, οι Έλληνες του 1821 είχαν αποκτήσει συνείδηση της Ελληνικής Διάρκειας. Η αδιάσπαστη συνέχεια του Ελληνισμού από την αρχαιότητα μέσω Βυζαντίου μέχρι την εποχή τους αποτελούσε ακράδαντη πεποίθηση και τους καλλιεργούσε αίσθημα υπερηφανείας και αγωνιστικότητος.

Το πρώτο επαναστατικό κείμενο, θα έπρεπε να το γνωρίζουν όλα τα σημερινά Ελληνόπουλα. Να μελετούν τον σεβασμό του Αλεξάνδρου Υψηλάντη  προς την Ορθοδοξία και τη διαχρονική Ελληνική Ιστορία. Να αντλούν θάρρος και διδάγματα από τα πραγματικά ιδανικά  του 1821 και να αποφεύγουν τις παρερμηνείες.

Κατά καιρούς οι Βαλκάνιοι γείτονες αρέσκονται να ανακινούν μειονοτικά ζητήματα εις βάρος του Ελληνισμού. Πρόκειται για μη- οντότητες και όχι για μειονότητες, αλλά η ανακίνηση αποκαλύπτει την ανθεκτικότητα των βαλκανικών εθνικισμών. Αυτούς τους εθνικισμούς αποθράσυνε η εθνικώς επιζήμια Συμφωνία των Πρεσπών, με την οποία η Ελλάδα αναγνώρισε τα κατασκευάσματα του κομμουνιστικού καθεστώτος του Τίτο.

Θυμίζω, λοιπόν, ότι προ ολίγων ημερών ο Πρόεδρος των Σκοπίων Στέβο Πενταρόφσκι δήλωσε ότι η χώρα του δεν λησμονεί τη «μακεδονική» μειονότητα στην Ελλάδα. Οι Σκοπιανοί πολιτικοί επιλέγουν να αγνοούν την ιστορία και χαρακτηρίζουν ως μειονότητα εκείνους τους κατοίκους της Βορείου Ελλάδος, οι οποίοι, παράλληλα με τα ελληνικά, ομιλούν στο σπίτι τους μία ελληνοσλαβική διάλεκτο. Ας μάθει ο κ. Πενταρόφσκι ότι αυτοί οι «μειξίγλωσσοι» Έλληνες έδωσαν τα πάντα υπέρ του Ελληνισμού και κατά την Ελληνική Επανάσταση του 1821 και κατά τη διάρκεια του Μακεδονικού Αγώνος (1903-1908).

Τον Νοέμβριο του 2020 η Ρουμανική Γερουσία ενέκρινε νόμο, με τον οποίο γίνεται προσπάθεια προσεγγίσεως των Βλαχοφώνων Ελλήνων της Αλβανίας. Γενικότερα καλούνται να λάβουν ρουμανική υπηκοότητα οι πολίτες των Βαλκανικών χωρών που ομιλούν τη βλαχική διάλεκτο. Η φίλη Ρουμανία παίζει με τις λέξεις. Οι Βλαχόφωνοι ονομάσθηκαν Αρμάνοι από το όνομα Ρωμανία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και όχι από το όνομα Ρουμανία, το οποίο είναι πολύ νεώτερο και αφορά ένα κράτος που δημιουργήθηκε το 1862.

Το ΒΗΜΑ της Κυριακής (14.2.2021) μάς ενημερώνει ότι κάποιοι κύκλοι επιχειρούν να ανακινήσουν ζήτημα βλαχικής μειονότητας  μέσα στην Ελλάδα. Η τελευταία απόπειρα έγινε κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Η Φασιστική Ιταλία προσπάθησε να προσεταιρισθεί του Βλαχοφώνους της Θεσσαλίας και της Πίνδου, επειδή το βλαχικό ιδίωμα είναι λατινογενές. Ελάχιστοι υπέκυψαν στις πιέσεις, τις απειλές και τις φυλακίσεις. Η συντριπτική πλειοψηφία των Βλαχοφώνων Ελλήνων αντέδρασαν και διαφύλαξαν την ελληνική τους ταυτότητα. Την περιπέτεια αυτή καταγράφει ο αείμνηστος πολιτικός Ευάγγελος Αβέρωφ- Τοσίτσας στο ιστορικό μυθιστόρημα «Η φωνή της γης».

Βλέπουμε επίσης την αυξανόμενη επιθετικότητα των Τσάμηδων της Αλβανίας, απογόνων των συνεργατών των Ιταλών και Γερμανών κατακτητών κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Το κόμμα τους υπέγραψε συμφωνία με το Δημοκρατικό Κόμμα του Λουζλίμ Μπάσα. Ο Πρόεδρός τους Ιντρίζι, μιλώντας σε τηλεοπτική εκπομπή, είπε ότι το ζήτημα της «Τσαμουριάς» (εννοεί τη Θεσπρωτία) δεν υπήρχε σε καμμία συμμετοχή του κόμματός του στα δύο κυρίαρχα κόμματα της Αλβανίας. Αυτό γίνεται για πρώτη φορά, τώρα που θα συνεργασθεί με το Δημοκρατικό Κόμμα του Μπάσα, όπως μεταδίδει ο ιστότοπος echedoros-a.gr.

Η ελληνική απάντηση πρέπει να είναι ψύχραιμη και αποτελεσματική.

Να αξιοποιήσουμε τις απογραφές πληθυσμού που θα πραγματοποιηθούν εντός του έτους στην Αλβανία και στα Σκόπια και να ζητήσουμε την  αντικειμενική καταγραφή των ελληνικής καταγωγής πολιτών.

Να υπενθυμίσουμε ότι η Ελλάδα επιθυμεί την ειρηνική συνύπαρξη με όλους τους γείτονες, αλλά θα ασκήσει όλα τα νόμιμα δικαιώματά της για να προστατεύσει την εθνική ταυτότητα του Ελληνισμού της Βορείου Ηπείρου.

Με την ευκαιρία των εορτασμών για τα διακόσια χρόνια της Ελληνικής Επαναστάσεως  να αναδείξουμε εντός και εκτός Ελλάδος τη συμμετοχή των Μακεδόνων, των Βλαχοφώνων και των Βορειοηπειρωτών στον πανεθνικό αγώνα για  την Ελευθερία.

Άρθρο στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ 20.2.2021

φωτογραφία: Ο Αγγελής Γάτσος, ένας εκ των ηγετών της εξεγέρσεως των Μακεδόνων το 1822.

Στις 9 Φεβρουαρίου τιμήθηκε στην Ελλάδα, στην Κύπρο και στον Απόδημο Ελληνισμό η Παγκόσμια Ημέρα της Ελληνικής Γλώσσας. Η ημερομηνία είναι συμβολική με στόχο να τιμηθεί ο Εθνικός ποιητής μας. Στις 9 Φεβρουαρίου 1857 απεβίωσε ο Διονύσιος Σολωμός, ο οποίος μεταξύ πολλών άλλων μάς άφησε τη σοφή παρακαταθήκη του: «Μήγαρις έχω άλλο στον νου μου, πάρεξ Ελευθερία και Γλώσσα;».

Με αφορμή αυτόν τον εορτασμό, η διεθνούς ακτινοβολίας Βυζαντινολόγος Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ δήλωσε ότι όποιος δεν κατανοεί τον ύμνο (κοντάκιο)  «Τη Υπερμάχω» δεν καταλαβαίνει καλά ελληνικά. Η κ. Αρβελέρ τόνισε ότι πρέπει όλα τα ελληνόπουλα να μάθουν τη διαχρονική ελληνική γλώσσα – και όχι μόνο τα Νέα Ελληνικά- ώστε να μπορούν να κατανοούν παλαιότερα κείμενα και ποιήματα και την  Ορθόδοξη υμνογραφία.

Η Ορθόδοξη Εκκλησία και η ελληνική γλώσσα είναι άρρηκτα δεμένες μεταξύ τους. Η Ορθοδοξία αξιοποίησε τον γλωσσικό και εννοιολογικό πλούτο της ενιαίας ελληνικής και χρησιμοποίησε διάφορες μορφές της (Αττική, Ελληνιστική Κοινή, Καθομιλουμένη κ.λπ.), για να εκφράσει τα δόγματα της Πίστεως, να καταγράψει τον επίγειο βίο και τη διδασκαλία του Χριστού, να υμνήσει τον Θεό μέσω της Θείας Λειτουργίας και της Υμνογραφίας και για να κατηχήσει τον λαό.

Από ιστορικής πλευράς αξίζει να τονισθεί ότι ένα από τα πρώτα Συνταγματικά κείμενα του Νέου Ελληνισμού, η Διακήρυξη του Αρείου Πάγου (Βουλής) της Ανατολικής Χέρσου Ελλάδος, που είχε έδρα την Άμφισσα (Σάλωνα) το 1821, συνδέει την Ορθόδοξη Πίστη και την Ελληνική Γλώσσα χαρακτηρίζοντας αυτές ως την «ἐπικρατοῦσαν γλῶσσαν καί θρησκείαν» του αγωνιζομένου Έθνους. Η αναφορά της Ορθοδόξου Ανατολικής του Χριστού Εκκλησία ως επικρατούσης και προστατευομένης -χωρίς να παραβιάζεται βεβαίως η θρησκευτική ελευθερία των μη Ορθοδόξων- υπάρχει έκτοτε σε όλα τα ελληνικά Συντάγματα. Όμως η προστασία της γλώσσας μας ως στοιχείου εθνικής ταυτότητος δεν κατοχυρώνεται σήμερα συνταγματικώς, αν και θα έπρεπε κατά την άποψή μου.

Ας μην ξεχνούμε ότι τα Ευαγγέλια είναι γραμμένα στην Αλεξανδρινή Κοινή, δηλαδή στην απλοποιημένη εξελικτική μορφή της αρχαίας αττικής διαλέκτου (με στοιχεία και από άλλες διαλέκτους), η οποία διαμορφώθηκε στα χρόνια του Μεγάλου Αλεξάνδρου και των Επιγόνων του.

Για να διαφυλάξουμε την πλούσια γλωσσική μας κληρονομιά στην Ελλάδα του 2021 αξίζει να λάβουμε πρακτικά μέτρα. Προτείνω:

1. Να διδάσκονται με τρόπο ευχάριστο και ουσιαστικό τα κείμενα της Αρχαίας Γραμματείας στα σχολεία μας. Αισθάνθηκα άσχημα ως Έλληνας όταν άκουγα τον Ομπάμα και τον Μακρόν να αναφέρονται στον Επιτάφιο του Περικλέους που κατέγραψε ο Θουκυδίδης, ένα κείμενο που είχε αποσυρθεί προ ετών από τα ελληνικά σχολεία στο πλαίσιο μιας υποβάθμισης της ανθρωπιστικής παιδείας.
2. Η διδασκαλία των Θρησκευτικών να φέρνει τα παιδιά μας σε επαφή με την εκκλησιαστική υμνογραφία και τα κείμενα των Πατέρων της Ορθοδοξίας, οι οποίοι έγραφαν σε εκπληκτικά ελληνικά.
3. Στα Νέα Ελληνικά να παρουσιάζονται εκτενώς τα έργα του Διονυσίου Σολωμού, κυρίως ο Ύμνος εις την Ελευθερίαν και οι Ελεύθεροι Πολιορκημένοι. Ενώ σήμερα θεωρείται υποχρέωση των «προοδευτικών»  διανοουμένων να προσβάλλουν τη μνήμη του μαρτυρικού Πατριάρχη Γρηγορίου Ε΄, ο πάντα επίκαιρος Σολωμός μάς καλεί να κλάψουμε για τον «αρχηγό της Εκκλησιάς»!

Άρθρο στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ, 13.2.2021

Παρακολουθώ με θλίψη τη συστηματική προσπάθεια ορισμένων διανοητών να αποκαθηλώσουν τους ήρωες του 1821, να παρουσιάσουν μόνο τις – υπαρκτές ή ανύπαρκτες – αρνητικές πλευρές τους, να αμφισβητήσουν τις αρχές και αξίες που καθοδηγούσαν τους πρωταγωνιστές της Εθνεγερσίας.

Δικτάτορας ο Καποδίστριας, παραλήρημα έπαθε ο Μακρυγιάννης, ύποπτος ο Καραϊσκάκης, υπαίτιος και για τους δύο εμφυλίους ο Κολοκοτρώνης,  και άλλα παρόμοια. Τι θέλουν να μας πουν; Ότι δεν έπρεπε να ελευθερωθούμε επειδή οι πρωταγωνιστές είχαν ανθρώπινες αδυναμίες; Ή μήπως ότι δεν πρέπει να γιορτάσουμε τα 200 χρόνια; Και αν γκρεμίσουμε τους ήρωες μέσα στην ψυχή μας και στο μυαλό μας, με  ποια πρότυπα θα τους αντικαταστήσουμε;

Η Ελληνική Επανάσταση ξεκίνησε χάρις στην τόλμη των Φιλικών, την πίστη των Ελλήνων στον Θεό, την ακράδαντη πεποίθηση για τη διαχρονική συνέχεια του Ελληνισμού και χάρις στο αντιστασιακό πνεύμα του Έθνους. Ήταν παράτολμη η απόφαση και όσοι συμμετείχαν ριψοκινδύνευαν. Είχαν απέναντί τους έναν πολυπληθέστερο Οθωμανικό στρατό και μία Ιερά Συμμαχία (Ρώσων, Αυστριακών και Πρώσων με παρατηρητές τους Βρετανούς), η οποία καταδίκαζε κάθε εθνική επανάσταση.

Κι όμως τα κατάφεραν. Παρά τα ελαττώματά τους, παρά τη διχόνοια και τους τοπικισμούς, αυτοί οι άνθρωποι ανάγκασαν την Ευρώπη και άλλες χώρες της Ανθρωπότητος να αναγνωρίσουν ότι πρόκειται για Επανάσταση με στόχο τη δημιουργία κράτους και όχι για απελπισμένη εξέγερση. Αυτοί οι κληρικοί και λαϊκοί, οι άνδρες και οι γυναίκες, οι γραμματιζούμενοι και οι αγράμματοι κατόρθωσαν το ακατόρθωτο. Μας ελευθέρωσαν. Για να ξαναειπωθεί Ελλάς αυτός ο τόπος, όπως γράφει και ο Μακρυγιάννης.

Δεν κάνουν άγιοι τις επαναστάσεις. Αλλά άνθρωποι με πάθη και αδυναμίες. Μα για αυτό είναι ακόμη πιο θαυμαστό το επίτευγμά τους. Διότι παρά τα αρνητικά στοιχεία του καθενός είχαν δύο ηθικά εφόδια που τους ένωναν και τους καθοδηγούσαν: Την Ορθόδοξη Χριστιανική Πίστη και την αγανάκτησή τους για τη συνεχιζόμενη Τουρκοκρατία και υποδούλωση.

Το Έθνος οφείλει πολλά σε αυτούς που προετοίμασαν το 1821, σε αυτούς που έδωσαν τη ζωή τους, τη σωματική ακεραιότητά τους, την περιουσία τους για να απαλλαγούμε από ένα καταπιεστικό και τυραννικό ζυγό. Η αποκαθήλωση των ηρώων δεν είναι απλώς ένδειξη ασέβειας και αγνωμοσύνης, αλλά είναι και μία αδικία προς τους νέους μας. Αυτοί που αποδομούν αφήνουν τη νεολαία χωρίς πρότυπα.  Δεν προτείνουν κάτι καλύτερο. Απλώς οδηγούν την κοινωνία στο μηδέν, στην απογοήτευση.

Και σε τελευταία ανάλυση εκείνοι που αποκαθηλώνουν τους ήρωες του 1821 ποιους θαυμάζουν; Τη Γαλλική Επανάσταση; Σημαντικό κίνημα, αλλά είχε και τις κατάμαυρες σελίδες της, με την Τρομοκρατία,  την αλληλοσφαγή, την αλληλοεξόντωση των πρωταγωνιστών. Ο Αδαμάντιος Κοραής, ο οποίος έζησε από κοντά τα γεγονότα, έγραψε στον Ολλανδό φίλο του Κεύνο ότι η Γαλλική Επανάσταση κατέληξε σε «ανθρωποφαγία». Αυτό το πρότυπο θεωρούν κάποιοι ότι είναι ανώτερο από την Έξοδο του Μεσολογγίου;

Μήπως τελικά δεν ενοχλούν οι ήρωες, αλλά τα πιστεύω τους; Μήπως ενοχλεί η Χριστιανική πίστη τους και η συνείδησή τους ότι συνεχίζουν τους αγώνες των Αρχαίων Ελλήνων και των Βυζαντινών; Όσοι ονειρεύονται μία Ελλάδα χωρίς ταυτότητα θα αποτύχουν. Η μεγάλη πλειοψηφία των Ελλήνων θα συνεχίσει να θαυμάζει τον Κολοκοτρώνη, τον Κανάρη, τον Καποδίστρια!

Άρθρο στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ 6.2.2021

Τέσσερις εξελίξεις που δείχνουν την έντονη αλβανική κινητικότητα στα Βαλκάνια καταγράφει η πρόσφατη ειδησεογραφία.

Πρώτον: Ο Πρόεδρος του Κοσσυφοπεδίου- Κοσσόβου Ρ. Χαραντινάι δήλωσε ότι εντός του έτους θα διεξαχθεί δημοψήφισμα με ερώτημα αν οι κάτοικοι της Αλβανίας και του Κοσσόβου επιθυμούν την ένωση των δύο κρατών. Η Σερβία δίνει τη δική της ερμηνεία: Πρόκειται για εκβιασμό ώστε οι Σέρβοι να αναγνωρίσουν την ανεξαρτησία του Κοσσόβου.

Δεύτερον: Στην Αλβανία θα πραγματοποιηθεί εντός του 2021 απογραφή πληθυσμού με χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Θα καταγραφεί και η εθνική καταγωγή του κάθε πολίτη. Είναι ευκαιρία να πιέσουμε μέσω Ευρ. Ένωσης να γίνει αντικειμενική απογραφή της Ελληνικής Εθνικής Μειονότητας, διότι η προηγούμενη απογραφή του 2011 καταγγέλθηκε από την οργάνωση ΟΜΟΝΟΙΑ των Βορειοηπειρωτών ως διαβλητή και ανακριβής. Η ΟΜΟΝΟΙΑ αποφάσισε την αποχή των Ελλήνων και το επόμενο έτος διοργάνωσε τη δική της απογραφή.

Τρίτον: Κατόπιν της συμφωνίας μας με την Αλβανία για να προσφύγουμε από κοινού στο Δικαστήριο Διεθνούς Δικαίου για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών, υπάρχουν πληροφορίες ότι η κυβέρνηση των Τιράνων ζητεί να ενταχθεί στο συνυποσχετικό ρητή δήλωση της Ελλάδος ότι αίρεται το εμπόλεμο. Θυμίζω ότι η άρση του εμπολέμου από το Υπουργικό Συμβούλιο της Ελλάδος το 1987 δεν θεωρείται έγκυρη από τους Αλβανούς. Επιθυμούν κύρωση της άρσεως από τα δύο Κοινοβούλια. Μέχρι σήμερα η ελληνική θέση είναι η εξής: Αφού η κήρυξη του εμπολέμου έγινε με Βασιλικό Διάταγμα από την Ελλάδα το 1940 δεν απαιτείται κύρωση από τα Κοινοβούλια.

Τέταρτον: Και στο κράτος των Σκοπίων θα πραγματοποιηθεί απογραφή πληθυσμού και εθνοτήτων εντός του 2021. Ο Αλί Αχμέτι, πρόεδρος ενός εκ των συγκυβερνώντων αλβανικών κομμάτων, προβλέπει ότι το ποσοστό της αλβανικής μειονότητας θα είναι περισσότερο από το 25% που καταγράφηκε στην προηγούμενη απογραφή. Οι Αλβανοί δεν θεωρούν εαυτούς ως μειονότητα στο γειτονικό μας κράτος, αλλά ως συγκυβερνώσα εθνότητα. Η αύξηση των ποσοστών θα τους δημιουργήσει αίσθημα ισχύος και θα απαιτούν όλο και περισσότερα δικαιώματα (πχ αυτόνομη περιοχή). Ήδη Αλβανός είναι ο Πρόεδρος της Βουλής και ο Υπουργός Εξωτερικών του πολυεθνικού αυτού κράτους.

Το μήνυμα είναι ότι οι Αλβανοί, όπου κι αν κατοικούν, ζητούν διαρκώς περισσότερα. Στα Σκόπια τη μειονότητά τους την θέλουν να συγκυβερνά. Αλλά στην Αλβανία την ελληνική μειονότητα την εμφανίζουν σκοπίμως πολύ μικρότερη αριθμητικά από ό,τι είναι και την καταπιέζουν με μέσα ψυχολογικά, δικαστικά, νομοθετικά και μερικές φορές βίαια (βλέπε την ανεξιχνίαστη δολοφονία του Κωνσταντίνου Κατσίφα).

Με το να ζητούν οι Αλβανοί τα πάντα και εμείς να εμφανιζόμαστε σαν το «καλό παιδί», δεν κερδίζουμε τίποτε. Απλώς ανοίγουμε την όρεξη στον αλβανικό εθνικισμό για να πιέζει περισσότερο τους ομοεθνείς μας. Είναι ευκαιρία η Ελλάς, πάντα σεβόμενη την καλή γειτονία και το Διεθνές Δίκαιο, να αξιοποιήσει τους ευρωπαϊκούς μηχανισμούς και κάθε άλλο μέσο και να απαιτήσει ακριβή καταγραφή και απόλυτο σεβασμό των δικαιωμάτων της Ελλήνων της Αλβανίας. Ας θυμηθούμε τη φράση του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη το 1993: Η Ελλάς δεν ζητεί τίποτε περισσότερο αλλά και τίποτε λιγότερο από όσα ζητεί η Αλβανία για τις αλβανικές μειονότητες στα Βαλκάνια.

Άρθρο στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ, 30.1.2021

Όσοι διαβάζουμε απο τις πηγές τον προγραμματισμό της Φιλικής Εταιρείας γνωρίζουμε ότι το τελικό σχέδιο για την εθνική επανάσταση των Ελλήνων είχε τρεις παράλληλους στόχους:

1. Να ξεσηκώσει ο Αλέξανδρος Υψηλάντης τους Έλληνες των Παραδουναβίων Ηγεμονιών (Βλαχίας και Μολδαβίας) καθώς και τους εντοπίους κατοίκους, δηλαδή τους Ρουμάνους. Υπήρχε και η προσδοκία ότι θα βοηθήσουν τον Υψηλάντη οι Σέρβοι στο πλαίσιο μιας πανορθόδοξης εξέγερσης. Το σκέλος αυτό υλοποιήθηκε τον Φεβρουάριο του 1821, αλλά χωρίς επιτυχία, διότι οι εντόπιοι Ρουμάνοι δεν κινήθηκαν, ενώ οι Σέρβοι είχαν ήδη θέσει τα θεμέλια για το δικό τους εθνικό κράτος με την επανάσταση του 1804.

2. Έλληνες ναύτες που διέμεναν στην Κωνσταντινούπολη είχαν λάβει εντολή να κάψουν τον Οθωμανικό στόλο. Και αυτό το σκέλος δεν ευοδώθηκε, διότι προδόθηκαν και συνελήφθησαν αυτοί που θα συμμετείχαν.

3. Να εξεγερθεί η Πελοπόννησος και άλλα μέρη του Ελληνισμού στις 25 Μαρτίου, ημέρα του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Η απόφαση για την ημερομηνία της 25^ης Μαρτίου είχε ήδη ληφθεί από τη Φιλική Εταιρεία τον Οκτώβριο του 1820. Άλλωστε και ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης βεβαιώνει στη «Διήγηση Συμβάντων της Ελληνικής Φυλής» ότι από το 1820 είχε ειδοποιηθεί για την ημερομηνια αυτή.

Σημαντικός σταθμός στην πορεία προς την Ελευθερία υπήρξε η μυστική σύσκεψη (Συνέλευση) της Βοστίτσας, δηλαδή του Αιγίου της βορείου Πελοποννήσου.

Στις 26 έως και 29 Ιανουαρίου 1821 πραγματοποιήθηκε στο Αίγιο (τότε ονομαζόταν Βοστίτσα) μία μυστική σύσκεψη των Επισκόπων και των Προκρίτων της Πελοποννήσου, οι οποίοι ήσαν μυημένοι στη Φιλική Εταιρεία. Η σύσκεψη έγινε στο σπίτι του Ανδρέα Λόντου και ως δικαιολογία προς τους Τούρκους δόθηκε η εξήγηση ότι θα συζητήσουν για τις κτηματικές διαφορές μεταξύ δύο Μονών της περιοχής.

Στη Συνέλευση της Βοστίτσας, όπως έχει μείνει στην ιστορική μνήμη, παρέστησαν οι Ιεράρχες: Παλαιών Πατρών Γερμανός, Κερνίκης Προκόπιος, Χριστιανουπόλεως Γερμανός (έδρα η Κυπαρισσία) και ο Πρωτοσύγκελλος του Χριστιανουπόλεως Αρχιμ. Αμβρόσιος Φραντζής. Ο Παλαιών Πατρών και ο Αμβρόσιος Φραντζής κατέγραψαν τα κυριώτερα σημεία στα Απομνημονεύματά τους και έτσι μαθαίνουμε τι συζητήθηκε. Επίσης μετείχαν οι Πρόκριτοι: Ανδρέας Ζαϊμης, Ασημάκης Φωτήλας, Πανάγος Δεληγιάννης, Γιάννης Παπαδόπουλος ή Μουρτογιάννης, Σωτήριος Θεοχαρόπουλος, Ανδρέας Λόντος, Δημήτριος Μελετόπουλος, Σωτήριος Ιωάννου κ.ά.

Ο Αρχιμ. Γρηγόριος Δικαίος (Παπαφλέσσας) εμφανίσθηκε ενθουσιώδης υπέρ του ξεσηκωμού και μίλησε ως εκπρόσωπος του Αρχηγού της Φιλικής Εταιρείας Αλεξάνδρου Υψηλάντη. Ο Π. Πατρών Γερμανός και άλλοι συμμετέχοντες ήσαν επιφυλακτικοί θεωρώντας ανέτοιμους τους Έλληνες. Άλλωστε δεν λησμονούσαν τη μεγάλη σφαγή στην Πελοπόννησο μετά τα Ορλωφικά (1769). Δεν διαφώνησαν για την ανάγκη να ελευθερωθεί ο Ελληνισμός, αλλά για το αν συντρέχουν όλες οι προϋποθέσεις της επιτυχίας. Τελικά αποφάσισαν να καταθέσουν όλοι ένα χρηματικό ποσό στο κοινό επαναστατικό ταμείο και να αποστείλουν επιστολές περί του πρακτέου στον Μητροπολίτη πρώην Άρτης και μετέπειτα Ουγγροβλαχίας Ιγνάτιο, που διέμενε τότε στην Πίζα της Ιταλίας, και στον Ιωάννη Καποδίστρια, στη Ρωσία.

Πάντως όρισαν τρεις πιθανές ημερομηνίες για την έναρξη της Επαναστάσεως: Ή στις 25 Μαρτίου (του Ευαγγελισμού) ή στις 23 Απριλίου (του Αγίου Γεωργίου) ή στις 21 Μαΐου (των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης). Και οι τρεις ημερομηνίες καταδεικνύουν τη στενή σύνδεση Ορθοδοξίας και Ελευθερίας, την οποία είχαν στο μυαλό τους και στην ψυχή τους.

Η Συνέλευση της Βοστίτσας έχει χαρακτηρισθει από τον αείμνηστο π. Γεώργιο Μεταλληνό, Πανεπιστημιακό Θεολόγο και Ιστορικό της Τουρκοκρατίας, ως απόδειξη της «διαλεκτικής του Ελληνισμού». Συναντήθηκαν δύο διαφορετικοί ηγετικοί χαρακτήρες, ο Παλαιών Πατρών Γερμανός (κατά κόσμον Γεώργιος Γκότζιας από τη Δημητσάνα) και ο Μεσσήνιος Αρχιμανδρίτης Γρηγόριος Δικαίος (Παπαφλέσσας) και διαφώνησαν εντόνως. Όμως η διαφωνία τους ήταν για την τακτική, όχι για τον τελικό στόχο. Όλοι οι παριστάμενοι ήθελαν να έλθει το ταχύτερο η απελευθέρωση. Ο Παπαφλέσσας ήταν βιαστικός και ορμητικός. Αλλά ο Επίσκοπος των Πατρών (Παλαιαί Πάτραι σε αντιδιαστολή με την Υπάτη της Φθιώτιδος, που ονομαζόταν τότε Νέαι Πάτραι ή Πατρατζίκι) είχε τη συναίσθηση της βαριάς ευθύνης του απέναντι στο Έθνος και στον ταλαιπωρημένο λαό της Πελοποννήσου. Ο Ελληνισμός σε ένα καίριο ερώτημα δεν δίνει πάντα μία και μοναδική απάντηση. Μπορεί να έχει δύο διαφορετικές απαντήσεις και να συνυπάρχουν δύο τάσεις, ώστε να προκύπτει η σύνθεση.

Την τελική απάντηση την έδωσαν τα ίδια τα γεγονότα. Στις αρχές Μαρτίου 1821 ο Οθωμανός διοικητής του Μωριά κάλεσε στην Τρίπολη όλους τους Επισκόπους και προκρίτους της Πελοποννήσου. Οι περισσότεροι πήγαν για να αποσείσουν κάθε τουρκική υποψία περί συνωμοσίας και επαναστάσεως. Φυλακίσθηκαν και βασανίσθηκαν επί μήνες και ελάχιστοι επέζησαν. Οι επιζώντες ελευθερώθηκαν κατά την Άλωση της Τριπολιτσάς από τους Έλληνες στις 23 Σεπτεμβρίου 1821. Ο Παλαιών Πατρών Γερμανός, ο Κερνίκης (περιοχή Καλαβρύτων) Προκόπιος και ορισμένοι πρόκριτοι προτίμησαν να μην να μεταβούν στην Τρίπολη. Έμειναν επί αρκετές ημέρες στη Μονή της Αγίας Λαύρας Καλαβρύτων και εκεί έλαβαν την απόφαση να ξεσηκώσουν τα Καλάβρυτα και την Πάτρα.

Άρθρο στο huffingtonpost.gr, 26.1.2021