Kωνσταντίνος Χολέβας

Στις 24 Ιουνίου 1827 έλαβε χώρα μία από τις τελευταίες μάχες της Ελληνικής Επαναστάσεως. Η μάχη των μοναχών του Μεγάλου Σπηλαίου Καλαβρύτων κατά του Ιμπραήμ και των Τουρκο-αιγυπτίων του. Ο Ιμπραήμ, υιοθετημένος γιος του Μεχμέτ Αλή, Αντιβασιλέως της Αιγύπτου, είχε πάρει εντολή από τον Σουλτάνο να εκκαθαρίσει την Πελοπόννησο από κάθε εστία ελληνικής αντίστασης. Αρχικά είχε επιτυχίες λόγω της διχόνοιας των επαναστατών και λόγω της προδοτικής στάσης μερικών τουρκοπροσκυνημένων, όπως ο διαβόητος Νενέκος.

Όταν ο Ιμπραήμ με 15.000 στρατιώτες βρέθηκε στην περιοχή των Καλαβρύτων αισθάνθηκε ντροπή που η Μονή του Μεγάλου Σπηλαίου με τη θαυματουργό εικόνα της Παναγίας, έργο του Ευαγγελιστή Λουκά, έμενε απόρθητη. Οι μοναχοί αξιοποιούσαν το βραχώδες του εδάφους και είχαν μεταβάλει τη Μονή της μετανοίας τους σε καστρομονάστηρο. Τους ενίσχυσαν μερικές εκατοντάδες ανδρών υπό τον Ν. Πετιμεζά και ο υπασπιστής του Κολοκοτρώνη, ο γνωστός λόγιος Φωτάκος Χρυσανθόπουλος, ο οποίος έγραψε στα Απομνημονεύματά του ότι «οι Τούρκοι αισθάνθηκαν καλογερικό πόλεμο». Στο πλευρό του Ιμπραήμ πολέμησε ο Νενέκος επικεφαλής λίγων προδοτών Ελλήνων.

Τη λεβεντιά της ελληνικής ψυχής και το ήθος του ελληνορθοδόξου κληρικού και μοναχού διατρανώνουν οι πολυάριθμοι τότε μοναχοί του Μ. Σπηλαίου με τις δύο απαντήσεις τους προς τους απεσταλμένους του Ιμπραήμ. Στην πρώτη απαντούν ότι δεν παραδίδονται και ότι θα αγωνισθούν, διότι πιστεύουν στη Θεία Πρόνοια και στην τελική ήττα του Αιγυπτίου στρατάρχη.
Η δεύτερη απάντησή τους αξίζει να αναδημοσιευθεί ολόκληρη. Σημειώνω ότι υπήρχε σε παλαιότερα αναγνωστικά του Δημοτικού που σήμερα έχουν αντικατασταθεί από ψευδοπροοδευτικά κείμενα. Θαυμάστε:
«Υψηλότατε αρχηγέ των Οθωμανικών αρμάτων, χαίρε.
Ελάβομεν το γράμμα σου και είδομεν τα όσα γράφεις. Ηξεύρομεν πως είσαι εις τον κάμπον των Καλαβρύτων πολλάς ημέρας και ότι έχεις όλα τα μέσα του πολέμου. Ημείς δια να προσκυνήσωμεν είναι αδύνατον, διότι είμεθα ορκισμένοι εις την πίστη μας, ή να ελευθερωθώμεν ή να αποθάνωμεν πολεμούντες, και κατά το αϊνί (πίστη) μας, δεν γίνεται να χαλάσει ο ιερός όρκος της πατρίδος μας. Σας συμβουλεύομεν, όμως, να υπάγεις να πολεμήσεις σε άλλα μέρη, διότι αν έρθεις εδώ να μας πολεμήσεις και μας νικήσεις, δεν είναι μεγάλον κακόν, διότι θα νικήσεις παπάδες. Αν όμως νικηθείς, το οποίον ελπίζομεν άφευκτα με τη δύναμη του Θεού, διότι έχομεν και θέση δυνατή, και θα είναι εντροπή σου και τότε οι Έλληνες θα εγκαρδιωθούν και θα σε κυνηγούν πανταχού. Ταύτα σε συμβουλεύομεν και ημείς, κάμε ως γνωστικός το συμφέρον σου. Έχομεν και γράμματα από την βουλή και αρχιστράτηγον Θεόδωρον Κολοκοτρώνην, ότι εις πάσαν περίπτωσιν πολλήν βοήθειαν θα μας στείλει, παλληκάρια και τροφάς, και ότι ή θα ελευθερωθώμεν τάχιστα ή θα αποθάνωμεν κατά τον ιερόν όρκον της Πατρίδος μας.

ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΣ ο Ηγούμενος
Και οι συν εμοί παπάδες και καλόγεροι
Την 22αν Ιουνίου 1827, Μέγα Σπήλαιον».
Η μάχη έγινε μετά από δύο ημέρες και δίπλα στους Έλληνες ενόπλους πολέμησαν 100 μοναχοί που έβγαλαν τα ράσα και φόρεσαν φουστανέλλες. Ο Ιμπραήμ ηττήθηκε και έχασε πολλούς άνδρες. Μετά την Αγία Λαύρα άλλο ένα μοναστήρι των Καλαβρύτων έδωσε το μήνυμα της αξιοπρέπειας στους αγωνιζομένους. Επισημαίνω τα επίκαιρα διδάγματα:
Α) Η υπερήφανη απάντηση των μοναχών εντάσσεται στην παράδοση των πολλών ΟΧΙ του Ελληνισμού από το Μολών Λαβέ μέχρι το ΟΧΙ του 1940.Αυτή είναι η διαχρονική συνέχεια του Ελληνισμού.
Β) Ο καλογερικός πόλεμος και η απώθηση πολλαπλασίων στρατευμάτων αποδεικνύουν για μία ακόμη φορά πόσο άδικο έχουν οι αποδομητές ιστορικοί, που αρνούνται την εθνική προσφορά του Ορθοδόξου κλήρου και των μοναστηριών.
Γ). Οι τουρκοπροσκυνημένοι Νενέκοι τότε έπαιρναν τα όπλα υπέρ του κατακτητή. Σήμερα μάς υπονομεύουν παραχαράσσοντας την Ιστορία. Τελικά ηττώνται και χλευάζονται!

Στις 17 Δεκεμβρίου η Μεταφραστική Υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής οργάνωσε στη Στοά του Βιβλίου μία ενδιαφέρουσα συζήτηση με θέμα τους Πομάκους. Ομιλητές ήσαν ο Πομάκος δικηγόρος Σαμπαεδήν Καραχότζα και οι Πανεπιστημιακοί Άγγελος Συρίγος και Γ. Μαυρομάτης. Χωρίς να υποτιμώ τους άλλους ομιλητές κρατώ στη μνήμη μου περισσότερο την κραυγή αγωνίας και το παράπονο του Πομάκου δικηγόρου, ο οποίος εξέπληξε με την ευγλωττία του, την άριστη χρήση της ελληνικής και με τις θαρραλέες διαπιστώσεις του.

Ο Σαμπαεδήν Καραχότζα, Μουσουλμάνος που αισθάνεται Έλληνας, θέλει να πηγαίνουν τα παιδιά του και όλα τα Πομακόπουλα σε ελληνικό δημόσιο σχολείο και να μαθαίνουν τη γλώσσα της πατρίδας τους, τα ελληνικά. Αντιθέτως από λάθη της Ελληνικής Πολιτείας τα Πομακοχώρια της ορεινής Θράκης έχουν πολλά μειονοτικά σχολεία, όπως ονομάζονται, και δεν έχουν κανονικά ελληνικά Δημοτικά. Στα «μειονοτικά» σχολεία τα παιδιά των Πομάκων, που δεν είναι τουρκικής καταγωγής, αναγκάζονται να μαθαίνουν κυρίως τα τουρκικά, παράλληλα με τα αραβικά λόγω Κορανίου, ελάχιστα ελληνικά και τα αγγλικά (ως Ξένη Γλώσσα). Στο σπίτι μιλούν την Πομακική διάλεκτο που έχει σλαβικές και ελληνικές ρίζες, και τελικά το μυαλό τους παθαίνει σύγχυση και αγανακτούν με το σχολείο.

Ο ίδιος αναγκάσθηκε να μετακινηθεί από το χωριό του στην πόλη της Ξάνθης, με μεγάλο ψυχικό και οικονομικό κόστος, για να πηγαίνουν τα παιδιά του σε σχολείο ελληνόφωνο και να ενσωματωθούν ομαλά στην ελληνική κοινωνία. Δεν είμαστε Τούρκοι, γιατί η Ελλάδα μάς ρίχνει στην αγκαλιά της τουρκόφωνης εκπαίδευσης και της τουρκικής προπαγάνδας: Αγωνιώδες ερώτημα, το οποίο πρέπει αμέσως να απαντηθεί με ριζική αναθεώρηση όλων των προγραμμάτων «μειονοτικής» εκπαιδεύσεως. Μία ομάδα πανεπιστημιακών από την Αθήνα διευθύνει επί δεκαετίες αυτά τα προγράμματα και τα αποτελέσματα είναι αρνητικά. Αυτό καταγγέλλουν όχι μόνον οι εκπρόσωποι των Πομάκων, αλλά και σύσσωμο το Δ.Σ. της ΕΛΜΕ Ροδόπης, δηλαδή οι καθηγητές Μέσης Εκπαιδεύσεως ενός Νομού με πολλούς Μουσουλμάνους. Όλες οι παρατάξεις που μετέχουν στην τοπική ΕΛΜΕ συμφωνούν ότι το Υπουργείο Παιδεία πρέπει να αναθεωρήσει ριζικά αυτά τα προγράμματα και να ελληνοποιήσει την εκπαίδευση των Ελλήνων μουσουλμανικού θρησκεύματος.
Ο κ. Καραχότζα είπε και άλλα ενδιαφέροντα: Εξήγησε ότι είναι λάθος να πιστεύουμε ότι οι τουρκογενείς/τουρκοφανείς αποτελούν την πλειοψηφία στη μειονότητα. Οι Πομάκοι είμαστε οι περισσότεροι, ακολουθούν οι λεγόμενοι «τουρκογενείς» και ακολουθούν οι Αθίγγανοι /Ρομά, είπε. Όπως εξήγησε άλλοι μεν Πομάκοι δηλώνουν την ταυτότητά τους και άλλοι φοβούνται λόγω της καταπιέσεως από το τουρκικό Προξενείο Κομοτηνής. Επίσης κατήγγειλε ότι προ των εκλογών του Ιουνίου 2012 μέσα στα τζαμιά της μειονότητας στις περιοχές Ξάνθης και Ροδόπης μοιράζονταν ψηφοδέλτια συγκεκριμένου κόμματος. Το Προξενείο παρεμβαίνει στην ελληνική πολιτική καταχρώμενο το ιερό δικαίωμα των Μουσουλμάνων Ελλήνων να θρησκεύουν.

Το 2013 το ενδιαφέρον όλων μας για τη Θράκη αξίζει να είναι μεγαλύτερο και να εκφρασθεί με μέτρα αμέσου δράσεως. Η τουρκική προπαγάνδα έχει αποθρασυνθεί και υλοποιεί την πρόταση του σημερινού ΥΠ.ΕΞ. Αχμέτ Νταβούτογλου στο βιβλίο του «Στρατηγικό Βάθος»:
« Οι δύο σημαντικοί στόχοι της εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας στα Βαλκάνια είναι η ισχυροποίηση της Βοσνίας και της Αλβανίας…… και η δημιουργία ενός διεθνούς νομικού πλαισίου που θα θέσει υπό την προστασία του τις εθνικές μειονότητες της περιοχής. Στο νομικό αυτό πλαίσιο η Τουρκία πρέπει να επιδιώκει συνεχώς την εξασφάλιση εγγυήσεων που θα της παρέχουν το δικαίωμα παρέμβασης στα ζητήματα που αφορούν τις μουσουλμανικές μειονότητες των Βαλκανίων. Η νομιμότητα της επέμβασης της Κύπρου, που αποτελεί ένα εντυπωσιακό παράδειγμα στη σύγχρονη εποχή, κατέστη δυνατή εντός ενός τέτοιου είδους νομικού πλαισίου»!
Μετά την Κύπρο η Θράκη. Ελπίζω να μην το επιτρέψουμε. Χρόνια Πολλά!

Επιτρέψτε μου, αγαπητοί αναγνώστες, να αποτίσω τον οφειλόμενο φόρο τιμής στη γενέτειρά μου Θεσσαλονίκη, η οποία στις 26 Οκτωβρίου εορτάζει τα 100 χρόνια από την απελευθέρωσή της, την ίδια ημέρα που τιμά και τη μνήμη του πολιούχου της. Η πόλη του Αγίου Δημητρίου ιδρύθηκε από τον Κάσσανδρο το 315 π. Χ. και ονομάσθηκε έτσι προς τιμήν της συζύγου του, ετεροθαλούς αδελφής του Μ. Αλεξάνδρου. Αποτέλεσε σημαντικό σταθμό στο αποστολικό έργο του Αποστόλου Παύλου, ο οποίος μάλιστα στην Α΄ προς Θεσσαλονικείς Επιστολή του λέγει ότι οι Θεσσαλονικείς έγιναν υπόδειγμα για όλους τους πιστούς στη Μακεδονία και στην υπόλοιπη Ελλάδα. Το μαρτύριο του Αγίου Δημητρίου το 305 μ.Χ. έκανε την πόλη επίκεντρο Πανορθοδόξου προσκυνήματος και μέχρι σήμερα η λατρεία προς τον Μυροβλήτη Άγιο συγκεντρώνει στο ναό του πιστούς από την Οικουμενική Ορθοδοξία.

Στα τείχη της με τη βοήθεια του Αγίου οι Βυζαντινοί Έλληνες αποκρούουν δεκάδες επιδρομές αλλοφύλων. Η Οικουμενική της ακτινοβολία αναδεικνύεται με τον εκχριστιανισμό Σλαβικών λαών από τους Θεσσαλονικείς αδελφούς Κύριλλο και Μεθόδιο τον 9ο αιώνα. Η νομοθεσία του Θεσσαλονικέως Κωνσταντίνου Αρμενόπουλου υπήρξε η βάση του Αστικού Δικαίου των Ελλήνων από τον 14ο αιώνα μέχρι και το 1946! Η συμβίωση των Ορθοδόξων με την εβραϊκή κοινότητα που δημιουργήθηκε τον 15ο αιώνα ήταν αρμονική, ενώ αρνητικά ήταν πάντα τα αισθήματα των Ελλήνων για την τουρκική κατοχή επί 5 αιώνες. Η πόλη καταστράφηκε από το τουρκικό μαχαίρι μετά την εξέγερση της Χαλκιδικής το 1822. Στα σχολεία της δίδαξαν μεγάλες μορφές του υποδούλου Γένους, όπως ο Κοσμάς Μπαλάνος και ο Αθανάσιος Πάριος. Το 1850 ο Ελληνόβλαχος Γκαρμπολάς ιδρύει το πρώτο ελληνικό τυπογραφείο της πόλης. Και στην ένοπλη αποκορύφωση του Μακεδονικού Αγώνος το Ελληνικό Προξενείο και η Ιερά Μητρόπολις στη Θεσσαλονίκη γίνονται το επίκεντρο της διπλωματικής και πνευματικής προετοιμασίας. Στήριγμά τους οι Φιλεκπαιδευτικοί Σύλλογοι τα σχολεία και οι έμποροι.

Όταν στις 26 Οκτωβρίου 1912 ο Ταχσίν πασάς υπέγραφε την παράδοση της πόλης στον Αρχιστράτηγο Διάδοχο Κωνσταντίνο όλοι συνειδητοποίησαν ότι επρόκειτο για ένα ακόμη θαύμα του Αγίου Δημητρίου. Όμως από τότε η Θεσσαλονίκη του Ελληνισμού και της Ορθοδοξίας προοδεύει με βάση το ρητό «Συν Αθηνά και χείρα κίνει». Δηλαδή να ζητάς τη βοήθεια του Θεού, αλλά ταυτοχρόνως να δραστηριοποιείσαι και εσύ. Στην πόλη ακούσθηκε για πρώτη φορά ελληνικός Ραδιοφωνικός Σταθμός, το Ράδιο Τσιγκιρίδη. Εκεί επίσης πρωτοπροβλήθηκε τηλεοπτικό πρόγραμμα. Ήταν αρχές της δεκαετίας του 1960 στο περίπτερο της ΔΕΗ στη Διεθνή Έκθεση. Η έλευση των προσφύγων από τις ελληνικές πατρίδες της Ανατολής βοήθησε την πόλη διότι οι Μικρασιάτες και οι Κωνσταντινουπολίτες μετέφεραν την Χριστιανική τους ευλάβεια,, την αγάπη τους στα γράμματα και την επιχειρηματική τους ικανότητα. Εξάλλου το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης είναι σήμερα το πληρέστερο και το πιο οργανωμένο κτηριακά και επιστημονικά από όλα τα ΑΕΙ της χώρας μας. Το λιμάνι, το αεροδρόμιο, το σιδηροδρομικό και οδικό δίκτυο καθιστούν την πόλη πραγματική συμπρωτεύουσα της Ελλάδος, όπως υπήρξε άξια συμβασιλεύουσα της Ρωμανίας (Βυζαντίου)

Το μέλλον της Θεσσαλονίκης βασίζεται στην ορθή, δημιουργική και όχι μουσειακή αξιοποίηση του παρελθόντος της. Ας αφήσουν ορισμένοι τα φληναφήματα για πολυπολιτισμική Θεσσαλονίκη. Ουσιαστικά προσπαθούν να εξωραίσουν την Τουρκοκρατία και να προετοιμάσουν την αποδοχή του νέου Οθωμανισμού. Η πόλη υπήρξε σημαντική για όλους τους λαούς της περιοχής διότι αποτέλεσε προπύργιο Ορθοδοξίας και Ελληνισμού. Έτσι θα αναπτυχθεί και στο άμεσο μέλλον, τώρα μάλιστα που η πτώση του Κομμουνισμού οδήγησε τους γειτονικούς λαούς να ξαναβρούν την βυζαντινή κληρονομιά τους. Η Θεσσαλονίκη μάς συνδέει με τον ένδοξο βυζαντινισμό μας και μαρτυρεί τη διαχρονική συνέχεια του Ελληνισμού.

Στις 24 Αυγούστου 1779 στο Κολικόντασι της τουρκοκρατούμενης τότε Βορείου Ηπείρου απαγχονίσθηκε με εντολή του Κουρτ Πασά ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, ο Πατροκοσμάς όπως κατεγράφη στη συνείδηση του λαού μας. Ξεκίνησε από το Μέγα Δένδρο της Αιτωλίας, δίπλα από το Θέρμο, την αρχαία πρωτεύουσα της Αιτωλικής Συμπολιτείας. Έμαθε γράμματα σε κρυφά και φανερά σχολειά και κατέληξε στο Άγιον Όρος, στη Μονή Φιλοθέου. Με τις ευλογίες των εκάστοτε Οικουμενικών Πατριαρχών εξήλθε από τον Άθωνα τουλάχιστον τρεις φορές και περιόδευσε τα περισσότερα μέρη του Ελληνισμού για να αποτρέψει τους εξισλαμισμούς. Ιδιαιτέρως έντονη παραμένει η μνήμη του στην Ήπειρο και στη Δυτική Μακεδονία. Δίδασκε με τον απλό λόγο του, την ασκητική ζωή του, με τις προφητείες του για την απελευθέρωση του Γένους, με το πάθος του για την κοινωνική δικαιοσύνη, με τον ζήλο του για την Ελληνορθόδοξη Παιδεία. Από τα πρώτα χρόνια μετά το μαρτύριό του θεωρήθηκε Άγιος από τον λαό μας και η αγιοκατάταξή του επισημοποιήθηκε το 1960 από το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Ο πρώτος βιογράφος του είναι ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης στο περίφημο «Νέον Μαρτυρολόγιον», το οποίο εξεδόθη το 1799.

Τα σύγχρονα σχολικά βιβλία έχουν την τάση να αγνοούν τον Άγιο Κοσμά ή να τον παρουσιάζουν σαν έναν δυτικού τύπου Διαφωτιστή. Όμως ο Πατροκοσμάς δεν είχε την παραμικρή επιρροή από τον Γαλλικό Διαφωτισμό, ο οποίος άλλωστε έρρεπε προς ακρότητες αθεϊστικού τύπου. Ο Άγιος Κοσμάς δεν άνοιγε απλώς σχολεία , αλλά τόνιζε ότι το σχολείο είναι προθάλαμος της Εκκλησίας. Η επιτυχημένη προσπάθειά του να σταματήσει τους εξισλαμισμούς βοήθησε την επιβίωση του Έθνους, διότι εκείνη την εποχή όποιος χανόταν για την Ορθοδοξία χανόταν και για τον Ελληνισμό. Ο εξισλαμισμένος τούρκευε, γινόταν φανατικός ανθέλληνας, γι’ αυτό και έχει μείνει ως αρνητική για το Γένος μας έννοια ή λέξη «γενίτσαρος» . Η παιδεία, στην οποία πίστευε ο Άγιος Κοσμάς, δεν ήταν μία απλή κατάρτιση και εκμάθηση τεχνοκρατικών γνώσεων, όπως θα ήθελαν σήμερα ορισμένοι. Αλλά μιλούσε για μία Παιδεία, η οποία πρωτίστως θα δια-μορφώνει ανθρώπους, θα διαπλάθει ανθρωπίνους χαρακτήρες.

Από το σπουδαίο κείμενο «Το Άγιον Όρος και η παιδεία του Γένους μας» , το οποίο συνετάγη και εξεδόθη από την Ιερά Μονή Ιβήρων, πρώτα το 1994 και βελτιωμένο το 2003, παραθέτουμε ορισμένες εύστοχες επισημάνσεις για τις διδαχές του Πατροκοσμά: «… Ανοίξτε σχολεία ελληνικά. Να βάλετε όλοι σας, για να σπουδάζουν όλα τα παιδιά, χωρίς να πληρώνουν. Να μάθουν τα παιδιά την ελληνική γλώσσα, για να ξεσκεπάσουν όλα τα μυστήρια της ζωής και της Εκκλησίας μας, που είναι εκεί κρυμμένα. Από το σχολείον μανθάνομεν το κατά δύναμιν τί είναι Θεός, τί είναι Αγία Τριάς, τί είναι άγγελοι, αρχάγγελοι, τί είναι δαίμονες, τί είναι παράδεισος, τί είναι κόλασις, τί είναι αμαρτία, αρετή. Από το σχολείον μανθάνομεν τί είναι Αγία Κοινωνία, τί είναι Βάπτισμα, τί είναι το Άγιον Ευχέλαιον, ο τέλειος γάμος, τί είναι ψυχή, τί είναι κορμί… το σχολείον ανοίγει τες εκκλησίες, το σχολείον ανοίγει ατ μοναστήρια. Ανίσως και δεν ήτανε σχολεία, πού ήθελα εγώ να μάθω να σας διδάσκω;…. Είναι αληθινός επαναστάτης, ανανεωτής των πάντων. Κρίνει τον πλούσιο που δεν δίνει στον φτωχό. Διοργανώνει δωρεάν παιδεία. Σέβεται τη γυναίκα. Βλέπει ότι την καταπιέζουν. Φανερώνεται πραγματικός υπερασπιστής της. Ρίχνει όλους στο φιλότιμο».

Οι επισημάνσεις αυτές μάς οδηγούν στον προβληματισμό ποια σχέση έχει η Παιδεία του Αγίου Κοσμά με το σύγχρονο σχολείο. Εν όψει δε και του Νέου Λυκείου καλό θα ήταν να προβληματισθούμε αν τελικά σήμερα το σχολείο διαμορφώνει ήθος ή απλώς καλλιεργεί την αποστήθιση γνώσεων και αριθμών. Έχει παραμεληθεί η Ανθρωπιστική Παιδεία χάριν της Τεχνολογικής και αυτό βλάπτει την ψυχοσύνθεση των παιδιών, τούς στερεί τα πρότυπα και τα οράματα. Στην εποχή των Ηλεκτρονικών Υπολογιστών και της Ψηφιακής Τεχνολογίας οι νέοι μας χρειάζονται ακόμη περισσότερο τα διδάγματα των Αρχαίων Ελληνικών κειμένων, των Θρησκευτικών και της Ιστορίας. Για να μην απομονωθούν μπροστά στον υπολογιστή. Για να μην γίνουν απαθείς θεατές της υλιστικής παγκοσμιοποιήσεως, η οποία γεννά οικονομικές κρίσεις σαν τη σημερινή και τις εξαπλώνει υπερπηδώντας τα σύνορα. Για να αντισταθούν στην επικράτηση του υλιστικού συμφέροντος εις βάρος της ανθρωπιάς και της κοινωνικής δικαιοσύνης. Για να αγωνισθούν ώστε κάθε λαός να διατηρήσει την εθνική κυριαρχία του και την πολιτιστική ιδιοπροσωπεία του χωρίς να μεταμορφωθεί σε άμορφο χυλό.

Η Ελληνορθόδοξη Παιδεία, την οποία ευαγγελίσθηκε ο Άγιος Κοσμάς δεν αντιτίθεται στις Θετικές Επιστήμες. Τον 19ο αιώνα στην Εμπορική Σχολή της Χάλκης, η οποία ιδρύθηκε από το Οικουμενικό Πατριαρχείο, ο σχολάρχης ήταν Αγιορείτης μοναχός, ο Βαρθολομαίος Κουτλουμουσιανός. Ο ίδιος δίδασκε στα παιδιά των Ελλήνων εμπόρων τα Θρησκευτικά, τα Αρχαία Ελληνικά, αλλά και τα Μαθηματικά και τη Φυσική, συγγράφοντας ή μεταφράζοντας μόνος του τα σχετικά εγχειρίδια. Η Ελληνορθόδοξη Παιδεία, για την οποία θυσιάσθηκε ο Πατροκοσμάς, είναι πάντοτε επίκαιρη. Όχι μόνο για εμάς τους Έλληνες, αλλά και για την Ευρώπη που αναζητεί την ταυτότητά της. Ευρισκόμενοι στη δίνη μιας κρίσης που φαίνεται οικονομική, αλλά έχει πνευματικά αίτια, ας ξαναδιαβάσουμε τις διδαχές του Αγίου Κοσμά.

Κάθε Ιούλιο η Κύπρος με πληγώνει. Δεν κομίζω γλαύκα εις Αθήνας- και Λευκωσίαν- ξέρω ότι και άλλοι αρθρογράφοι έκαναν αυτή την παρατήρηση. Ότι δηλαδή η πρόσφατη τραγωδία στη Ναυτική Βάση «Αντιστράτηγος Ευάγγελος Φλωράκης» έγινε στις 11 Ιουλίου, τέσσερις ημέρες πριν από την επέτειο του πραξικοπήματος και εννέα ημέρες πριν από την επέτειο της εισβολής του Αττίλα. Ο μαύρος Ιούλιος του 1974 έρχεται στη μνήμη μου συνέχεια, ιδίως δε όταν επισκέπτομαι την Κύπρο, νήσο Αγίων και νήσο Ηρώων. Αλλά ο Ιούλιος συνδέεται με μία ακόμη θλιβερή επέτειο. Την 9η Ιουλίου 1821 θανατώθηκαν στη Λευκωσία ο Αρχιεπίσκοπος Κυπριανός, όλοι οι Επίσκοποι και οι ηγούμενοι της Κυπριακής Ορθόδοξης Εκκλησίας και πολλοί πρόκριτοι. Ο Τούρκος διοικητής Κιουτσούκ Μεχμέτ είχε υποψίες η/και πληροφορίες ότι η ηγεσία του Κυπριακού Ελληνισμού μετείχε στη Φιλική Εταιρία και για να αποφύγει τυχόν επαναστατικά γεγονότα αφάνισε όλους τους τοπικούς προεστώτες του Ελληνισμού και της Ορθοδοξίας. Ο Κύπριος ποιητής Βασίλης Μιχαηλίδης περιέγραψε σε ποίημά του γραμμένο στην Κυπριακή διάλεκτο τη θυσία του Αρχιεπισκόπου και Εθνάρχου Κυπριανού και έβαλε στο στόμα του τη θρυλική απάντηση:
«Η Ρωμηοσύνη εν να χαθή όντας ο κόσμος λείψη», δηλαδή το Ελληνορθόδοξο Γένος θα εξαφανισθεί μόνον όταν έλθει η συντέλεια του κόσμου. Μήνυμα ηρωισμού, αγωνιστικότητας, πίστης και ελπίδας, πολύτιμος οδηγός μέσα στην απαισιόδοξη εποχή που ζούμε.

Γέννησε πολλούς ήρωες η Κύπρος μας. Και στη Αρχαιότητα και στη Βυζαντινή περίοδο και σε όλους τους νεώτερους απελευθερωτικούς αγώνες του Ελληνισμού Κύπριοι και Ελλαδίτες πορεύθηκαν από κοινού. Μας συγκλόνισε ιδιαιτέρως η μαχητικότητα και η αυτοθυσία των Κυπρίων εφήβων, που έδωσαν τη ζωή τους στην αγχόνη και στα βουνίσια λημέρια το 1955-59. Στόχο είχαν την Ένωση της Μεγαλονήσου με την Ελλάδα. Σ’ αυτή τη χορεία ηρώων κατατάσσεται πλέον και ο αδικοχαμένος Διοικητής του Κυπριακού Ναυτικού και απόφοιτος της Ελληνικής Σχολής Ναυτικών Δοκίμων Πλοίαρχος Ανδρέας Ιωαννίδης. Έτρεξε μέσα στα άγρια χαράματα για να απομακρύνει το κατώτερο προσωπικό και να ηγηθεί ο ίδιος της κατασβέσεως του πυρός. Πιστός σε όσα διδάχθηκε, ότι δηλαδή ο πλοίαρχος εγκαταλείπει τελευταίος το πλοίο και κάθε μονάδα όπου καλείται να υπηρετήσει. Ή μάλλον δεν το εγκαταλείπει ποτέ. Ο ήρωας Πλοίαρχος τίμησε το ελληνικό εθνόσημο, το οποίο πάντα έφερε στο ναυτικό πηλίκιό του, και την Ιστορία του ενιαίου Ναυτικού Ελλάδος και Κύπρου. Τα φώναζε, τα έγραφε, τα επεσήμαινε τα προβλήματα, αλλά οι γραφειοκράτες αγρόν ηγόραζαν. Με συγκίνησε πολύ η δήλωση της συζύγου του ότι ο άνδρας της της θα έδινε τα πάντα για την Ελλάδα. Υπάρχουν πολλοί τέτοιοι λεβέντες στην Κύπρο. Μόνο που δεν τους αφήνουν οι ψευδοπροοδευτικοί να κάνουν σωστά τη δουλειά τους. Όχι μόνο στην Εθνοφρουρά. Σε όλους τους τομείς.

Εδώ και τρία χρόνια, μετά την εκλογή του Προέδρου Δημήτρη Χριστόφια, την πολιτική ζωή της Κύπρου κυβερνά ουσιαστικά η ψευδοπροοδευτική ομάδα του «κομμουνιστικού κόμματος»» ΑΚΕΛ. Για πρώτη φορά το κόμμα αυτό, που δεν συμμετείχε στον απελευθερωτικό αγώνα του 1955-59, βρέθηκε να νέμεται την εξουσία και να εκφράζει τα απωθημένα δεκαετιών. Η τραγωδία της Ναυτικής βάσης μάς δίνει ανάγλυφα να καταλάβουμε τις ακροβατικές ισορροπίες που προσπαθεί να τηρήσει η ηγεσία του ΑΚΕΛ με αποτέλεσμα παντού την καταστροφή. Ο Χριστόφιας πιέσθηκε από τους Αμερικανούς να σταματήσει το ρωσικό πλοίο που μετέφερε εξοπλισμό προς τη Συρία. Για να ικανοποιήσει τις ΗΠΑ κατέσχε τα 98 κιβώτια εκρηκτικών και τα αποθήκευσε με απαράδεκτο τρόπο στη Ναυτική Βάση στο Ζύγι. Αυτή είναι η μία πτυχή του ψευδοπροοδευτισμού. Να τα έχουν καλά με τις ΗΠΑ και τη Βρετανία, αφού με αυτές τις χώρες συμπλέουν ως προς την επιδιωκόμενη λύση τύπου Ανάν. Από την άλλη πλευρά ενθυμούμενος το φιλοσοβιετικό παρελθόν του ΑΚΕΛ και τις σπουδές του στη Μόσχα ο Κύπριος Πρόεδρος δεν ήθελε να κακοκαρδίσει την αντιδυτική και παλαιότερα φιλοσοβιετική Συρία και έτσι αρνείτο να καταστρέψει τα εκρηκτικά. Τόσοι τρόποι θα μπορούσαν να βρεθούν και ειδικοί του Στρατού υπάρχουν και στην Ελλάδα και στην Κύπρο. Τα συμπλέγματα των ψευδοπροοδευτικών τους οδηγούν να πατούν σε δύο βάρκες και τελικά να πέφτουν μέσα. Μόνο που αυτή τη φορά στο πέσιμό τους παρέσυραν και 13 αθώες ψυχές Ελλήνων της Κύπρου. Τα στελέχη του Ναυτικού και της Πυροσβεστικές έπραξαν άριστα το καθήκον τους. Η πολιτική ηγεσία τούς άφησε στο έλεος του ολέθρου.

Ο ψευδοπροοδευτισμός των ηγετικών στελεχών ΑΚΕΛ, μόλις βρέθηκε στην εξουσία, άρχισε να ροκανίζει τα θεμέλια της Εθνοφρουράς, να υπονομεύει το ελληνικό εθνικό φρόνημα των νέων, να αμφισβητεί την εθνική ταυτότητα και τη συνέχεια του Ελληνισμού, να διαστρεβλώνει την προσφορά των αγωνιστών του 1955-59, να προωθεί αφελή συνθήματα περί επαναπροσεγγίσεως με τους Τουρκοκυπρίους. Από το δεξί χέρι του Χριστόφια ακούσθηκε η φράση «Προτιμώ έναν αριστερό Τούρκο, παρά έναν δεξιό Έλληνα» για να εισπράξει την απάντηση ότι και ο Ετσεβίτ που διέταξε την εισβολή του 1974 παρουσιαζόταν σαν αριστερός Τούρκος! Στα σχολεία της Κύπρου αντί για την Ελληνική Παιδεία καλλιεργείται η πολυπολιτισμικότητα, η οποία καταρρέει σε όλη την Ευρώπη. Κύριε Χριστόφια, αποτύχατε παντού. Καιρός είναι να παραιτηθείτε!

Όπως κάθε χρόνο έτσι και φέτος ο εορτασμός της 25ης Μαρτίου 1821 θα συνοδευθεί από τη μονότονη προσπάθεια κάποιων « προοδευτικών» να ξαναγράψουν την Ιστορία. Μόνιμος στόχος των συγκεκριμένων διανοουμένων και αρθρογράφων είναι το Κρυφό Σχολειό. Το χαρακτηρίζουν μύθο και το χλευάζουν. Προφανώς είναι ανιστόρητοι ή εμπαθείς ή και τα δύο μαζί. Αντιλαμβάνομαι ότι οι στόχοι τους είναι δύο. Πρώτον να υποβαθμίσουν τον πατριωτικό ρόλο της Εκκλησίας και δεύτερον να εξωραΐσουν την Οθωμανική Αυτοκρατορία και να την παρουσιάσουν φιλελεύθερη και ανεκτική.

Ας έλθουμε στον πρώτο στόχο τους. Τους ενοχλεί η υπενθύμιση ότι στα δύσκολα χρόνια της δουλείας η Ορθόδοξη Εκκλησία και οι κληρικοί ανέλαβαν την εκπαίδευση και την εθνική αφύπνιση των υποδούλων. Δεν θα καταφύγουμε σε μαρτυρίες Ελλήνων της εποχής εκείνης. Θα θυμίσουμε τί έγραφε σε επιστολή του ο Ρωμαιοκαθολικός Γκέρλαχ, πάστορας της Γερμανικής Πρεσβείας της Κωνσταντινουπόλεως το 1575. Αντιγράφουμε από το σπουδαίο σύγγραμμα του συγχρόνου μας Γερμανού Ρωμαιοκαθολικού κληρικού και Νεοελληνιστή Γκέρχαρντ Ποντσκάλσκι «Η Ελληνική Θεολογία επί Τουρκοκρατίας», ελληνική έκδοση Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης, 2005): « Πουθενά σε ολόκληρη την Ελλάδα δεν ευδοκιμεί η μελέτη. Δεν υπάρχουν δημόσιες ακαδημίες ή καθηγητές, με εξαίρεση τα κοινά σχολεία, όπου διδάσκονται τα αγόρια ανάγνωση με το Ωρολόγιο, την Οκτώηχο, το Ψαλτήριο και άλλα βιβλία που χρησιμοποιούνται στις ακολουθίες. Ελάχιστοι όμως από τους ιερείς και τους μοναχούς κατανοούν πραγματικά αυτά τα βιβλία» (σελ. 86). Να, λοιπόν, που ένας Γερμανός κληρικός του 16ου αιώνος, ο οποίος δεν είχε κανένα λόγο να κατασκευάζει μύθους υπέρ του Ορθοδόξου κλήρου, παραδέχεται σε επιστολή του προς τον Γερμανό λόγιο Μαρτίνο Κρούσιο, ότι οι μοναχοί και οι κληρικοί ήταν οι μόνοι που αγωνιζόντουσαν κατά την περίοδο εκείνη να μορφώσουν τα Ελληνόπουλα, παρά τα δικά τους μορφωτικά κενά.

Ερχόμαστε τώρα στην προσπάθεια των κατασκευαστών της «προοδευτικής Ιστορίας» να εξωραΐσουν την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Υποστηρίζουν ότι δεν υπήρχε καταπίεση εις βάρος της παιδείας των Ρωμηών. Ας δούμε όμως πώς περιγράφει το κλίμα του 17ου αιώνος ένας επιφανής Έλληνας που τελικά έχασε την ζωή του λόγω της υπερβολικής τόλμης του. Καταθέτουμε τη μαρτυρία του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Κυρίλλου Λουκάρεως, ο οποίος στραγγαλίστηκε το 1638 από τους Τούρκους. Έγραφε το 1616 σε μία πραγματεία του- προκήρυξη προς τους Έλληνες: « Ημπορούσι να είπουν οι Λατίνοι… μάθημα και σοφίαν δεν έχετε, αμή είσθε δούλοι και έχετε τους Τούρκους πάνω από τα κεφάλια σας…. Όσον πως δεν έχομεν σοφίαν και μαθήματα αλήθεια είναι…. Η πτωχεία και η αφαίρεσις της βασιλείας μας το έκαμαν και ας έχωμεν υπομονήν». Ομολογεί ο Πατριάρχης με αρκετό θάρρος ότι οι Έλληνες δεν είχαν « μαθήματα», δηλαδή σχολεία, διότι ήσαν υπόδουλοι. Έχασαν το κράτος τους και λόγω εχθρικής καταπίεσης δεν μπορούν να μορφωθούν, με αποτέλεσμα να τους ειρωνεύονται οι Δυτικοί Χριστιανοί.

Επισημαίνουν οι αμφισβητίες: Μα καλά τον 18ο αιώνα έχουμε πλέον αξιόλογα ελληνικά σχολεία στα Γιάννενα, στην Κοζάνη, στην Σμύρνη, στο Άγιον Όρος κλπ. Και ο Πατροκοσμάς σχολεία ίδρυε. Απαντούμε ότι την εποχή εκείνη είχε χαλαρώσει κάπως η Οθωμανική αυθαιρεσία λόγω πιέσεων έξωθεν. Όμως και τότε ακόμη υπήρχε ανάγκη για κρυφά μαθήματα. Γιατί; Την απάντηση δίνει ο Γάλλος δημοσιογράφος Ρενέ Πυώ στο βιβλίο του « Δυστυχισμένη Βόρειος Ήπειρος» ( ελληνική έκδοση ΤΡΟΧΑΛΙΑ, Αθήνα χ.χρ.): Ο Πυώ ακολούθησε το 1913 τον Ελληνικό Στρατό που απελευθέρωσε την ενιαία Ήπειρο και διηγείται τί άκουσε σχετικά με την Τουρκοκρατία στο Αργυρόκαστρο: « Κανένα βιβλίο τυπωμένο στην Αθήνα δεν γινόταν δεκτό στα σχολεία της Ηπείρου. Ήταν επιβεβλημένο να τα προμηθεύονται όλα από την Κωνσταντινούπολη. Η Ελληνική Ιστορία ήταν απαγορευμένη, Στην περίπτωση αυτή λειτουργούσαν πρόσθετα κρυφά μαθήματα, όπου ο νεαρός Ηπειρώτης μάθαινε για τη μητέρα πατρίδα, διδασκόταν τον εθνικό της ύμνο, τα ποιήματά της και τους ήρωές της» (σελ 126). Ένας Γάλλος πολεμικός ανταποκριτής καταγράφει χωρίς φόβο και πάθος την τουρκική πολιτική στον τομέα της παιδείας στις αρχές του προηγουμένου αιώνος. Κρυφά μαθήματα για τα ελληνόπουλα. Αυτή είναι η αλήθεια, την οποία οι δήθεν προοδευτικοί θέλουν να αγνοούν. Προτιμούν να εμφανίζονται και ανιστόρητοι και εμπαθείς.

Αδιάψευστοι μάρτυρες είναι τα τοπωνύμια. Στην Πελοπόννησο, στην Κρήτη, στη Βοιωτία, στις Κυκλάδες, στην Ήπειρο, στη Μακεδονία, στη Μικρά Ασία, παντού όπου έζησε ο Ελληνισμός διασώζεται ακόμη το τοπωνύμιο Κρυφό Σχολειό. Δεν μπορεί σε τόσα διαφορετικά μέρη να…..έπαθαν οι κάτοικοι ομαδική παράκρουση! Η προφορική παράδοση από γενιά σε γενιά διέσωσε στην ιστορική μνήμη την αλήθεια για το Κρυφό Σχολειό. Αυτήν ακριβώς που περιγράφει ο υπασπιστής του Κολοκοτρώνη Φώτιος Χρυσανθόπουλος ή Φωτάκος, όταν γράφει στον Α΄ τόμο των Απομνημονευμάτων του (σελίδα 46) ότι την παιδεία επί Τουρκοκρατίας την είχαν στα χέρια τους οι ιερείς και όλα αυτά «εγίνοντο εν τω σκότει και προφυλακτά από τους Τούρκους»!

Δέν εἶναι εὐχάριστο γιά τήν ἐθνική ἀξιοπρέπεια ἑνός λαοῦ νά ζεῖ μέ δανεικά ἀπό ἄλλα κράτη ἤ ἀπό διεθνεῖς ὀργανισμούς, οἱ ὁποῖοι συνήθως ἐπιβάλλουν σκληρούς ὅρους. Ὅμως χειρότερη ἀπό τήν οἰκονομική πτώχευση εἶναι ἡ ἠθική, πνευματική καί ἐθνική παρακμή. Ἡ προσπάθειά μας ὡς Ἑλλήνων πρέπει νά στραφεῖ πρωτίστως στήν ἀνάδειξη τῶν διαχρονικῶν ἀξιῶν, οἱ ὁποῖες βοήθησαν τό Ἑλληνορθόδοξο Γένος μας νά ξεπεράσει καί ἄλλες δύσκολες στιγμές στό παρελθόν. Εἶναι χρήσιμο, λοιπόν, νά ἀντλήσουμε διδάγματα ἀπό τήν περἰοδο 1893-1912 ὅταν ὁδηγηθήκαμε ἀπό τήν οἰκονομικἠ πτώχευση τῆς Ἑλλάδος στήν Ἐθνική Ἀναγέννηση τοῦ 1912-13. Μία μικρή Ἑλλάδα κατόρθωσε νά ἀνορθωθεῖ πνευματικά, πολιτικά καί στρατιωτικά καί μετά από λίγα χρόνια ἀπελευθέρωσε τή Νότιο Ἤπειρο, τή Μακεδονία, τά νησιά τοῦ Αἰγαίου καί τήν Κρήτη.

Εἶχε προηγηθεῖ τό 1893, ὅταν ὁ Πρωθυπουργός Χαρίλαος Τρικούπης ὁμολόγησε δημοσίως: «Δυστυχῶς ἐπτωχεύσαμεν». Πάντως ὁ ἴδιος ἔκανε σαφές ὅτι δέν δικαιολογεῖ τίς ἐθνικές ὑποχωρήσεις μέ πρόσχημα τόν δανεισμό τῆς χώρας. Εἶχε μάλιστα δώσει καί τό μέτρο τῆς αἰσιοδοξίας του μέ τήν ἱστορική φράση: «Ἡ Ἑλλάς προώρισται νά ζήσει καί θά ζήσει»! Τό 1897 εἴχαμε τόν ἐν μέρει ἀτυχῆ πόλεμο μέ τήν Τουρκία. Λέω ἐν μέρει, διότι ἡττηθήκαμε στρατιωτικῶς στό μέτωπο τῆς Θεσσαλίας ἀπό τούς Τούρκους, ὅμως σέ διπλωματικό ἐπίπεδο προεβλήθη γιά πρώτη φορά τό αἴτημα τῆς Κρήτης γιά Ἕνωση μέ τήν Ἑλλάδα ακί οὐσιαστικά ἡ Μεγαλόνησος ἔγινε ἡμιαυτόνομη. Τό 1898 ἐπεβλήθη στήν Ἑλλάδα ὁ προσβλητικός, ἀλλά ὑποχρεωτικός Διεθνής Οἰκονομικός Ἔλεγχος. Γιά νά εἶναι βέβαιες οἱ Μεγάλες Δυνάμεις ὅτι ἡ Ἑλλάδα θά ἀποπληρώσει τά δάνεια πού πῆρε ἐγκατέστησαν ὐπαλλήλους τους στή χώρα μας, οἱ ὁποῖοι εἰσέπρατταν γιά λογαριασμό τῶν ξένων τραπεζῶν μέρος ἀπό τά ἔσοδα τῶν μονοπωλιακῶν ἐποιχειρήσεων τοῦ Ἑλληνικοῦ Κράτους. Μετεῖχαν ἐκπρόσωποι ἀπό τή Βρετανία, τή Γαλλία, τή Γερμανία, τή Ρωσία, τήν Ἰταλία καί τήν τότε Αὐστρουγγαρία. Ἡ Γερμανία ἀπεσύρθη τό 1914, ἀλλά ἡ δράση τοῦ Δ.Ο.Ε. τερματίσθηκε μέ τή λήξη τοῦ Β΄Παγκοσμίου Πολέμου.

Ποιἐς δυνάμεις βοήθησαν τήν Ἑλλάδα μετά ἀπό τόσες ταπεινώσεις νά φθάσει στήν Ἀναγέννηση τοῦ 1912; Πιστεύω ὅτι ἦσαν τέσσερις. Ἡ πίστη στόν Θεό, ἡ φιλοπατρία κάποιων ἀνθρώπων πού θυσιάσθηκαν, ἡ ἐθνική συνείδηση καί προσφορά ὁρισμένων ἐπιχειρηματιῶν καί τό ἔργο τῶν πνευματικῶν ἀνθρώπων, οἱ ὁποῖοι τότε κήρυτταν τή συνέχεια τοῦ Ἑλληνισμοῦ. Τό Ἔθνος πίστευε στή διαχρονική του ἑνότητα ἀπό τήν Ἀρχαιότητα μέσῳ τῆς Βυζαντινῆς Ρωμηοσύνης μέχρι τό 1821 καί τή σύγχρονη Ἑλλάδα. Ἐνῶ σήμερα, δυστυχῶς, ἀκοῦμε ὁρισμένες φωνές νά ἀμφισβητοῦν αὐτή τή συνέχεια καί νά ἀγνοοῦν τίς ἱστορικές πηγές. Ἄς δοῦμε ἀναλυτικότερα αὐτούς τούς 4 παράγοντες.

1)    Ἡ πίστη στόν Θεό. Κορυφαῖο παράδειγμα ὁ Μαραθωνοδρόμος Σπύρος Λούης. Ἕνας φτωχός τσαρουχοφόρος νερουλᾶς ἀπό τό μαρούσι κέρδισε τό 1896 τόν Μαραθώνιο Δρόμο στούς πρώτους Ὀλυμπιακούς Ἀγῶνες. Ἡ Ἀθήνα ἦταν ἡ πόλη πού φιλοξένησε τήν πρώτη σύγχρονη διοργάνωση καί ὁ ἄνθρωπος αὐτός ἀνέβασε τό ἠθικό τῶν προγόνων μας καί ἔδωσε στή χώρα τή χαμένη της ἀξιοπρέπεια. Ὁ Λούης τό βράδυ πρίν ἀπό τόν ἀγῶνα νήστεψε καί προσευχήθηκε ὡς συνειδητός Ὀρθόδοξος Χριστιανός. Ἐκφράζει τήν πίστη τῶν Ἑλλήνων στόν Θεό πού εἶναι τό ἀπαραίτητο θεμέλιο τῆς ἐλπίδας καί τῆς πνευματικῆς ἀναγεννήσεως.

2)    Ἡ φιλοπατρία καί ἡ αὐτοθυσία ἀποκρυσταλλώνονται στό πρόσωπο τοῦ Παύλου Μελᾶ. Ἕνας νέος Ἀνθυπολχαγός, μέ πατέρα Δήμαρχο Ἀθηναίων καί πεθερό πρώην Πρωθυπουργό, ἄφησε τά σαλόνια τῶν Ἀθηνῶν καί μετέβη ἐθελοντικῶς στά βουνά καί στά λασπόνερα τῆς τουρκοκρατούμενης Μακεδονίας. Πῆγε γιά νά βοηθήσει τούς ἐντοπίους Ἕληνες νά ἀντιμετωπίσουν τούς Βουλγάρους κομιτατζῆδες. Ὁ Μελᾶς σκοτώθηκε ἀπό τουρκικό ἀπόσπασμα στίς 13-10-1904 στό χωριό Στάτιστα ( σημερινό Μελᾶς) τῆς Καστοριᾶς. Ὁ ἡρωικός θάνατός του ἀφύπνισε τήν ἀδρανῆ ἡγεσία τῶν Ἀθηνῶν καί ἔδωσε θάρρος στόν Ἑλληνισμό, ἐλεύθερο ἤ ὑπόδουλο.

3)    Ὁ Γεώργιος Ἀβέρωφ κατήγετο ἀπό τό Μέτσοβο καί ἀπέκτησε περιουσία ἐκτός Ἑλλάδος. Ὡς πραγματικός Ἐθνικός Εὐεργέτης-καί δέν ἦταν ὁ μόνος- ἀπέδειξε τί μποροῦν νά προσφέρουν οἱ ἐπιχειρηματίες ὅταν ἔχουν ἐθνική συνείδηση καί συλλαμβάνουν σωστά τά μηνύματα τῶν καιρῶν. Ὁ Γ. Ἀβέρωφ χρηματοδότησε τό Παναθηναϊκό Στάδιο ὅπου τελέσθηκαν οἱ Ὀλυμπιακοί Ἀγῶνες τοῦ 1896 καί πλήρωσε κατά ἕνα μέρος τήν ἀγορά ἑνός μεγάλου θωρηκτοῦ γιά τόν Ἑλληνικό Στόλο. Τό θωρηκτό αὐτό φέρει τό ὄνομά του. Ὁ θρυλικός «Ἀβέρωφ» πρωταγωνίστησε στούς Βαλκανικούς Πολέμους τοῦ 1912-13 καί ἔγινε ὁ φόβος καί ὁ τρόμος τοῦ τουρκικοῦ ναυτικοῦ.

4)    Ὁ Κωστῆς Παλαμᾶς ἐκφράζει χαρακτηριστικά μία ὁλόκληρη γενιά διανοητῶν, ποιητῶν, συγγραφέων καί ἐπιστημόνων πού πίστευαν μέ θέρμη στίς δυνάμεις τοῦ Ἑλληνισμοῦ. Ὁ Παλαμᾶς καί ἡ γενιά του προετοίμασαν τό ἠθικό τοῦ λαοῦ καί τοῦ στρατοῦ γιά τή μεγάλη ἐξόιρμηση τοῦ 1912. Μίλησαν καί ἔγραψαν γιά τή διαχρονική συνέχεια τοῦ Ἑλληνισμοῦ καί γιά τά διδάγματα πού μᾶς στέλνουν οἱ Ἀρχαῖοι Ἕλληνες, οἱ Βυζαντινοί καί οἱ Κλεφταρματολοί. Ὁ Παλαμᾶς ξεκίνησε τό 1902 νά γράφει τό ἐπικό ποίημά του «Η Φλογέρα τοῦ Βασιιλιᾶ» πού ἀναφερόταν στόν Βυζαντινό Αὐτοκράτορα Βασίλειο Β΄τόν Μακεδόνα. Τό ποίημα ἀρχίζει μέ ἕναν ἀνεξάρτητο πρόλογο, ὁ ὁποῖος ξεκινᾶ μέ τήν περίφημη φράση:» «Σβησμένες ὅλες οἱ φωτιές οἱ πλάστρες μέσ’ στή χώρα» καί ἐξέφραζε τό κλῖμα τῆς ἐποχῆς. Ὅμως ὅταν τό ποίημα ὁλοκληρώθηκε τό 1908 (πρόκειται γιά ὁλόκληρο βιβλίο) κατόρθωσε νά ἀναστρέψει τό κλίμα πανελληνίως. Ὁ Παλαμᾶς περιγράφει πῶς ὁ Βασίλειος, ἀφοῦ νίκησε τούς Βουλγάρους τό 1014 καί πρίν ἐπιστρέψει στήν Κωνσταντινούπολη, πέρασε μέ ὅλο τόν στρατό του ἀπό τήν Ἀθήνα. Πρῶτον γιά νά προσκυνήσει στόν Παρθενῶνα πού εἶχε μετατραπεῖ σέ χριστιανικό ναό τῆς Παναγίας Ἀθηνιώτισσας. Καί δεύτερον γιά νά καταδείξει τή συνέχεια τοῦ Ἑλληνισμοῦ καί τόν σεβασμό τῶν Βυζαντινῶν πρός τήν Ἀρχαία Ἑλλάδα. Μέ τέτοια ἔργα οἱ πνευματικοί ἄνθρωποι προετοίμασαν τή μεγάλη Ἐθνική Ἀναγέννηση.

Ἄν θέλουμε καί σήμερα νά ἀγωνισθοῦμε γιά νά ξεφύγουμε ἀπό τήν ἀπαισιοδοξία καί νά βροῦμε τά ἐρείσματα γιά μία ἀνόρθωση τοῦ Ἔθνους μετά ἀπό τήν κρίση, ἄς μελετήσουμε προσεκτικά τά διδάγματα τῆς περιόδου 1893-1912. Σήμερα ἡ Ἐθνική Ἀναγέννηση δέν θά ἔχει πολεμική μορφή ὅπως τότε. Θά ἔχει εἰρηνικό περιεχόμενο, πολιτστικό, ἠθικό, κοινωνικό. Ἀλλά θά βασίζεται καί πάλι σέ ἀξίες καί ἰδανικά. Ἡ Ἑλλάς μπορεῖ νά ζήσει χωρίς δανεικά. Δέν μπορεῖ, ὅμως νά ζεῖ χωρίς ἰδανικά. Ἄς ξαναδώσουμε στά παιδιά μας τήν πίστη στόν Θεό, τήν φιλοπατρία, τήν τεκμηριωμένη πεποίθηση γιά τή διαχρονική πορεία τοῦ Ἑλληνισμοῦ καί θά δοῦμε τή νέα γενιά νά δημιουργεῖ καί νά ἀνα-δημιουργεῖ μία καινούργια Ἑλλάδα. Ὀρθόδοξη, δημοκρατική, μαχητική ταγμένη νά πρωτοπορεῖ πολιτιστικά καί οἰκουμενικά. Εἶμαι αἰσιόδοξος γιατί εἶμαι Ἕλληνας Ὀρθόδοξος!

Κ.Χ. (περιοδικό ΠΕΙΡΑΪΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ