Ο παλαίμαχος Κύπριος δημοσιογράφος και συνιδιοκτήτης ηλεκτρονικών ΜΜΕ στη Μεγαλόνησο Κώστας Χατζηκωστής καταθέτει χρήσιμες σκέψεις και προβληματισμούς με άρθρα του από τη δεκαετία του 1960. Ογδόντα οκτώ χαρακτηριστικά κείμενα για τη σύγχρονη ιστορία του Κυπριακού Ελληνισμού (1960-2025) περιλαμβάνονται στο νέο βιβλίο του υπό τον τίτλο: «Ξυπνάτε Έλληνες» με πρόλογο του Καθηγητή Στρατηγικής και Διεθνών Σχέσεων Αθανασίου Πλατιά.
Πολύτιμη βοήθεια για κάθε μελετητή του Κυπριακού και των Ελληνοτουρκικών σχέσεων παρέχει η έκθεση του Νιχάτ Ερίμ, την οποία δημοσιεύει στο τέλος του βιβλίου ο Κ. Χατζηκωστής. Ο Νιχάτ Ερίμ ήταν διαπρεπής Τούρκος καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου και πολιτικός. Έγινε Πρωθυπουργός στη δεκαετία του 1970 και δολοφονήθηκε το 1980. Στην έκθεση για το Κυπριακό, με ημερομηνία 26 Νοεμβρίου 1956, (ενώ διαρκούσε ο αγώνας των Ελλήνων Κυπρίων κατά της Βρετανικής Αποικιοκρατίας για Αυτοδιάθεση- Ένωση) ο Ερίμ καταθέτει προτάσεις που παραμένουν και σήμερα επίκαιρες. Είναι εντυπωσιακή η εγγύτητα των σημερινών τουρκικών θέσεων με εκείνες του 1956. Η τουρκική εξωτερική πολιτική έχει ορισμένες σταθερές επιδιώξεις, οι οποίες δεν αλλάζουν παρά την εναλλαγή των κυβερνήσεων και των καθεστώτων.
Ο Τούρκος συνταγματολόγος προτείνει στην κυβέρνησή του, εν όψει της σχεδιαζόμενης αυτονομήσεως της Κύπρου από τη Βρετανία, να επιδιωχθεί η διπλή Αυτοδιάθεση, Ελλήνων και Τούρκων της Μεγαλονήσου, μέσω της διχοτόμησης. Θεωρούσε κατάλληλη για τα τουρκικά συμφέροντα αυτή τη λύση με οριζόντια διαχωριστική γραμμή. Η γραμμή Αττίλα του 1974 ουσιαστικά υλοποίησε ένα από τα βήματα του σχεδίου αυτού. Η έκθεση του Ερίμ προτείνει την αποδέσμευση του Κυπριακού από τη Συνθήκη της Λωζάννης, διότι εκεί η Τουρκία παραιτείται όλων των δικαιωμάτων που είχε στην Κύπρο η Οθωμανική Αυτοκρατορία.
Ο Νιχάτ Ερίμ δίνει την ιδέα, ως αντίβαρο στα ελληνικά αιτήματα για Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα, να θέσει η Άγκυρα αιτήματα για τη Δυτική Θράκη, για το καθεστώς του Οικουμενικού Πατριαρχείου, για την ελληνική μειονότητα στην Κωνσταντινούπολη (ένα χρόνο μετά από τα Σεπτεμβριανά) και για ορισμένα νησιά του Αιγαίου. Είναι προφανές ότι και τότε και σήμερα για την Τουρκία ο Ελληνισμός είναι ένα ενιαίο μέτωπο: Θράκη- Αιγαίο- Κύπρος. Αυτό ας μην το λησμονούμε.
Ο Ερίμ γνωρίζει ότι τα δημογραφικά δεδομένα δεν ευνοούν τους Τουρκοκυπρίους. Γράφει ότι τότε ζούσαν στο νησί 481.000 Έλληνες (τους αποκαλεί ελληνοφώνους Ορθοδόξους) και 100.000 Τούρκοι Μουσουλμάνοι. Γι΄ αυτό προτείνει να γίνει νομική ρύθμιση ώστε μετά τη διχοτόμηση να έλθουν Τούρκοι από την Τουρκία και το εξωτερικό και να ενισχύσουν τον πληθυσμό του τουρκικού τομέα, πράγμα που γίνεται συστηματικά μετά την εισβολή του 1974.
Το πιο πονηρό σημείο των προτάσεων, το οποίο επανήλθε με το σχέδιο Ανάν και ίσως επανέλθει στο μέλλον, είναι η πρόταση του Ερίμ να έχει παρέμβαση η Τουρκία και στη διοίκηση και ασφάλεια του ελληνικού τομέα της διχοτομημένης Κύπρου. Και τούτο με το σκεπτικό ότι το νησί είναι απαραίτητο για την ασφάλεια της τουρκικής ενδοχώρας δεδομένου ότι απέχει μόνον 45 μίλια από τις ακτές της Ανατολίας. Η αντίστοιχη απόσταση από τον Πειραιά είναι 600 μίλια, υπογραμμίζει σκοπίμως.
Ο Ερντογάν σήμερα ακολουθεί τις υποδείξεις του Νιχάτ Ερίμ.
Άρθρο στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ, 21.6.2025
πηγή φωτογραφίας: (Murat CETIN MUHURDAR / Turkish Presidency Press Office / AFP)
