Το 2025 απέρχεται. Μαζί του χάνεται και η τελευταία ελπίδα ότι οι βόρειοι γείτονες θα τηρήσουν τη Συμφωνία των Πρεσπών. Η Συμφωνία καταρρέει υπό το βάρος του εθνικισμού όλων των κομμάτων στα Σκόπια. Καλό είναι να το συνειδητοποιήσουμε και να πράξουμε αναλόγως.
Ο Πρωθυπουργός των Σκοπίων Χρίστιαν Μίτσκοσκι δύο φορές κατά τις τελευταίες ημέρες δήλωσε ότι απορρίπτει τον γεωγραφικό προσδιορισμό «Βόρεια». Χρησιμοποίησε σε ομιλίες του μόνο τον όρο Μακεδονία για το κράτος του. Η πρώτη δήλωσή του προκάλεσε την αντίδραση του Ελληνικού Υπουργείου Εξωτερικών, αλλά επανήλθε δριμύτερος. Μάλιστα ο ίδιος υπενθύμισε ότι και το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα της Αντιπολίτευσης χρησιμοποιεί πλέον το όνομα Μακεδονία χωρίς τον προσδιορισμό. Πρόκειται για το κόμμα του Ζόραν Ζάεφ που υπέγραψε τη Συμφωνία.
Ανήκω στην πλειοψηφία των Ελλήνων που αναμέναμε κάτι τέτοιο από το σύνολο των ηγετών της σλαβικής κοινότητος στο γειτονικό κράτος.Ήταν προφανές ότι η Συμφωνία τα έδινε όλα από ελληνικής πλευράς (εθνότητα, γλώσσα, ταυτότητα κ.ά) χωρίς καμμία εγγύηση. Παρηγοριά για τους υποστηρικτές της Συμφωνίας ήταν ο γεωγραφικός προσδιορισμός. Δικαιωθήκαμε, αν και μας κατηγορούσαν ως ακραίους, όσοι φωνάζαμε ότι οι γεωγραφικοί προσδιορισμοί γρήγορα αχρηστεύονται. Δεν είναι τυχαίο ότι από την υπογραφή της Συμφωνίας, τον Ιούνιο 2018, μέχρι σήμερα ένα σταθερό ποσοστό 65%- 70% των Ελλήνων τάσσεται κατά της επιζήμιας Συμφωνίας.
Ούτε η Μεικτή Επιτροπή για τα εμπορικά σήματα λειτούργησε, ούτε η αντίστοιχη Επιτροπή για την Ιστορία και τα σχολικά βιβλία έφερε αποτελέσματα, ούτε η τουρκική οικονομική και στρατιωτική παρουσία μειώθηκε, όπως ήλπιζαν οι σχεδιαστές των Πρεσπών.
Δεν ωφελεί ο στρουθοκαμηλισμός όσων δεν θέλουν να δουν ότι η Συμφωνία κουρελιάζεται μονομερώς και συστηματικά, ούτε βεβαίως ωφελούν οι παλληκαρισμοί του τύπου «σχίζουμε τη Συμφωνία». Είναι η ώρα των ειδικών του Διεθνούς Δικαίου, διότι και η ίδια η Συμφωνία, αλλά και το Διεθνές Δίκαιο, προβλέπουν τι μπορεί και τι πρέπει να γίνει σε περίπτωση συνεχούς παραβίασης και αθέτησης από το ένα συμβαλλόμενο μέρος.
Μιλώντας για τα Βαλκάνια είναι δίκαιο να συγχαρούμε τους γείτονες και εταίρους στην Ευρωπαϊκή Ένωση Βουλγάρους, οι οποίοι εντάσσονται στο ΕΥΡΩ από 1.1.2026. Αξίζει να παρατηρήσουμε με ερευνητική ματιά τα τρία σύμβολα που επέλεξε ειδική επιτροπή στη Σόφια για τη βουλγαρική εκδοχή του ΕΥΡΩ. Σημειωτέον ότι οι Βούλγαροι χρησιμοποιούν το κυριλλικό (ελληνογενές) αλφάβητο άρα έχουμε: ΕΒΡΟ.
Είναι χαρακτηριστικό ότι στο βουλγαρικό ΕΥΡΩ θα απεικονισθούν δύο εκκλησιαστικές μορφές της Ορθοδοξίας που αναγνωρίζονται ως Άγιοι από τους γείτονές μας. Ο γνωστός μας Άγιος Ιωάννης της Ρίλας (προσκυνούμε στο μοναστήρι του καθ΄ οδόν από Προμαχώνα Σερρών προς Σόφια) και ο μοναχός Παΐσιος Χιλανδαρινός. Η συγκεκριμένη επιλογή έχει περισσότερο εθνικό και λιγότερο θρησκευτικό χαρακτήρα. Πρόκειται για λόγιο του 18ου αιώνος, ο οποίος έζησε στο Άγιον Όρος και ο οποίος προσπάθησε να αφυπνίσει την υπνώττουσα εθνική συνείδηση των υπό Οθωμανικό ζυγό συμπατριωτών του. Μεταξύ άλλων δίδασκε ότι οι Βούλγαροι δεν πρέπει να μαθαίνουν την ελληνική γλώσσα ούτε να εγγράφουν τα παιδιά τους στα ελληνικά σχολεία.
Η τρίτη παράσταση που θα χρησιμοποιηθεί στο βουλγαρικό ΕΥΡΩ είναι ο Ιππέας της Μάνταρα του 8ου αιώνος, ο οποίος φονεύει το λιοντάρι (θυμίζει τον Άγιο Γεώργιο που σκοτώνει τον δράκοντα). Συνδέεται με ελληνικές επιγραφές, οι οποίες αναφέρονται στον Βυζαντινό Αυτοκράτορα Ιουστινιανό Β΄ τον Ρινότμητο.
Καλή Χρονιά με ειρήνη σε όλο τον κόσμο!
Άρθρο στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ, 27.12.2025
