Παρακολούθησα το Α΄ Επιστημονικό Συνέδριο Μνήμης Μικρασιατικού Ελληνισμού, ο οποίο διοργάνωσε με ευρεία χρήση του διαδικτύου η Εκκλησία της Ελλάδος στις 14 και 15 Οκτωβρίου. Τα ονόματα των ομιλητών και τα αναλυτικά συμπεράσματα δεν θα τα αναφέρω εδώ λόγω χώρου. Άλλωστε θα εκδοθεί Τόμος με όλες τις ανακοινώσεις και τις σχετικές παραπομπές. Θα καταγράψω, όμως, ορισμένα από τα πορίσματα του Συνεδρίου, στο οποίο μίλησαν 26 επιστήμονες υπό τον γενικό τίτλο:
«Η κατάρρευση των Αυτοκρατοριών (1914-1923) και η Γενοκτονία των Χριστιανών από τους Οθωμανούς και τους Νεοτούρκους: Μικρά Ασία, Πόντος, Ανατολική Θράκη, Αρμένιοι, Ασσύριοι».
Η Γενοκτονία του Ελληνισμού άρχισε από το 1914, δηλαδή πέντε χρόνια πριν από την αποβίβαση του Ελληνικού Στρατού στη Σμύρνη, και ήταν προσχεδιασμένη.
Η Μικρασιατική Εκστρατεία δεν ήταν ιμπεριαλιστικός πόλεμος, αλλά μία προσπάθεια να προστατευθούν οι ελληνικοί πληθυσμοί, οι οποίοι όντως κινδύνευαν.
Παρουσιάσθηκαν γεγονότα και στοιχεία, τα οποία δεν είναι ευρέως γνωστά, για τη γενοκτονία των Αρμενίων και των Ασσυρίων Χριστιανών.
Η Γενοκτονία των Χριστιανών της πρώην Οθωμανικής Αυτοκρατορίας σχεδιάσθηκε από τους Νεοτούρκους και ολοκληρώθηκε από τους εθνικιστές του Μουσταφά Κεμάλ.
Στην τραγωδία του Ελληνισμού της Μικράς Ασίας, του Πόντου και της Ανατολικής Θράκης (1914-1923) η Ορθόδοξη Εκκλησία στάθηκε στο ύψος που της αρμόζει και αναδείχθηκαν ηρωικές και μαρτυρικές μορφές Ορθοδόξων κληρικών, με κορυφαία αυτή του Αγίου Χρυσοστόμου Σμύρνης.
Η σημερινή Τουρκία δεν έχει αναγνωρίσει τη Γενοκτονία των Χριστιανών σε αντίθεση π.χ. με τη Γερμανία, η οποία έχει αναγνωρίσει τα εγκλήματα των Ναζί και έχει αποκηρύξει το κακό παρελθόν της. Αυτό το γεγονός επιβαρύνει ακόμη τις σχέσεις Ελλάδος- Τουρκίας, αλλά και τις σχέσεις της γείτονος χώρας με άλλους λαούς π.χ. με το κράτος της Αρμενίας.
Είναι αναμφισβήτητη η πολιτιστική συνέχεια του Ελληνισμού, η οποία επί Τουρκοκρατίας βασίσθηκε στη Ορθόδοξη Εκκλησία και στον Νεοελληνικό Διαφωτισμό.
Υπάρχουν σήμερα νέοι επιστήμονες, οι οποίοι μελετούν διπλωματικά και ιστορικά αρχεία σε χώρες του εξωτερικού και συνεισφέρουν χρήσιμα τεκμήρια για τη Γενοκτονία των Χριστιανικών λαών.
Με βάση το Διεθνές Δίκαιο και τον ορισμό του ΟΗΕ ήταν πράγματι Γενοκτονία ο διωγμός των Ελλήνων από όλες τις τουρκικές κυβερνήσεις της περιόδου 1914-1923.
Κατά τη διάρκεια της Μικρασιατικής Εκστρατείας (1919-1922) διεξήχθη μία εσωτερική εμφύλια διαμάχη μεταξύ Σουλτανικών και Κεμαλικών στρατευμάτων με αποτέλεσμα πολλοί στρατιώτες πιστοί στον Σουλτάνο να δίνουν πληροφορίες στον Ελληνικό Στρατό. Αυτή η πτυχή του Μικρασιατικού Πολέμου αξίζει να μελετηθεί περισσότερο.
Αυτά σε γενικές γραμμές ήσαν τα κυριώτερα σημεία, τα οποία συγκράτησα και καταθέτω ως τροφή για σκέψη. Αυτό που γίνεται προφανές από τέτοια σοβαρά συνέδρια είναι το ψυχολογικό βάρος, το οποίο φέρει σήμερα ο λαός της Τουρκίας, χωρίς να φταίει. Αν οι ηγετικές ομάδες της Άγκυρας αποφασίσουν κάποτε να αντικρύσουν με θάρρος και αυτοκριτική το παρελθόν, το όφελος θα είναι μεγάλο. Μία ολόκληρη κοινωνία θα αισθανθεί απελευθερωμένη και πιθανόν να επιζητήσει ειρηνικές σχέσεις με τους γειτονικούς λαούς.
Η Ιστορία είναι πολύτιμος οδηγός για το παρόν και το μέλλον. Θέλουμε φιλία και συνεργασία με όλους, αλλά δεν θα λησμονήσουμε τη Μικρά Ασία, τον Πόντο και την Ανατολική Θράκη.
Άρθρο στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ, 22.10.2022
