Η πρόσφατη εορτή του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού (24 Αυγούστου) μάς θύμισε ότι σε δύσκολους καιρούς η Ορθόδοξη Εκκλησία, οι Άγιοί της και οι κληρικοί της αγωνίσθηκαν για την ελευθερία, την παιδεία και τη διαφύλαξη της ταυτότητας του Ελληνισμού. Είναι χρήσιμο, λοιπόν, να καταγράψουμε μερικές σκέψεις για τη θρησκευτική διπλωματία και την προστασία της ελληνορθόδοξης κληρονομιάς και παρουσίας εκτός των συνόρων της Ελλάδος.
- Ακόμη και κράτη που έχουν θεσπίσει στο εσωτερικό τους την πλήρη θρησκευτική ουδετερότητα, αξιοποιούν τη θρησκευτική τους παράδοση, όταν πρόκειται να προβάλουν τον πολιτισμό τους και να προστατεύσουν τα συμφέροντά τους στο εξωτερικό. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η αυστηρά ουδετερόθρησκη Γαλλία, η οποία στην Εξωτερική Πολιτική αξιοποιεί με εντυπωσιακό τρόπο τη σύνδεσή της με τη Ρωμαιοκαθολική Χριστιανική Παράδοση. Είναι ενδεικτικό ότι στους Αγίους Τόπους η Γαλλία έχει χαρακτηρίσει ως εθνικό έδαφός της τέσσερα Χριστιανικά προσκυνήματα, τα οποία διοικούν Γάλλοι κληρικοί και με τα οποία έχει ιστορικούς δεσμούς από την εποχή των Σταυροφοριών. Τα προσκυνήματα αυτά ανήκουν ιδιοκτησιακά στο Γαλλικό Προξενείο της Ιερουσαλήμ.
- Είναι απαραίτητο να ιδρυθεί στο ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών ένα Παρατηρητήριο για τα δικαιώματα και την προστασία των Πρεσβυγενών Πατριαρχείων και των Ορθοδόξων Χριστιανικών κοινοτήτων και μειονοτήτων ανά την Υφήλιο. Να στελεχωθεί από διπλωμάτες, αλλά και από επιστήμονες με γνώσεις της Εκκλησιαστικής Ιστορίας, της θρησκευτικής διπλωματίας, των νομοκανονικών ζητημάτων και των ιδιαιτέρων συνθηκών της Μέσης Ανατολής και άλλων περιοχών. Επί παραδείγματι μία τέτοια ομάδα θα μπορούσε να έχει εγκαίρως πληροφορηθεί και μεταφράσει την πρωτόδικη απόφαση του Αιγυπτιακού Δικαστηρίου για τη Μονή Σινά ώστε σε μεγάλο βαθμό να προβλέψει και το περιεχόμενο της δευτεροβάθμιας (Εφετειακής) απόφασης που προέκυψε προσφάτως και προκαλεί προβληματισμό.
- Ο Νόμος, ο οποίος ψηφίσθηκε από την Βουλή των Ελλήνων για την Ελληνορθόδοξη Μονή της Αγίας Αικατερίνης του Όρους Σινά, είναι ένα καλό βήμα. Μετατρέπει σε ελληνικό ΝΠΔΔ το εν Αθήναις Μετόχιο της Μονής και δείχνει, έστω και με καθυστέρηση, το έμπρακτο ενδιαφέρον της Ελληνικής Πολιτείας για το ιστορικό μοναστήρι. Είναι ευχάριστο ότι ο Νόμος ψηφίσθηκε και από κόμματα της Αντιπολιτεύσεως. Ουσιαστικά το μόνο κόμμα που καταψήφισε και ζήτησε να αποσυρθεί η σχετική διάταξη είναι η «Νίκη». Πρέπει να γίνουν και άλλα βήματα για να στηριχθεί η Μονή και να ενισχυθεί με Έλληνες μοναχούς το έμψυχο δυναμικό της.
- Στην Αλβανία μέσα σε λίγους μήνες η Ορθόδοξη Εκκλησία έχασε, λόγω θανάτου, τρεις Ιεράρχες ελληνικής καταγωγής. Τον Αρχιεπίσκοπο Αναστάσιο, τον Βερατίου Ιγνάτιο και τον Αργυροκάστρου Δημήτριο. Στις εκλογές νέων Μητροπολιτών πρέπει να θυμίζουμε τη σύνθεση του ποιμνίου, το οποίο σε σημαντικό ποσοστό αποτελείται από Έλληνες Βορειοηπειρώτες. Θα ήταν χρήσιμο να αξιοποιηθούν, τώρα ή αργότερα, ως νέοι Μητροπολίτες κληρικοί προερχόμενοι από την Ελληνική Εθνική Μειονότητα. Επίσης πρέπει να μάς ανησυχήσουν οι έντονες προπαγανδιστικές ενέργειες ορισμένων βαλκανικών Εκκλησιών και Κυβερνήσεων, που επιχειρούν να προσελκύσουν τους Βλαχόφωνους Έλληνες της Αλβανίας.
- Η ρύθμιση για την ευκολότερη εισαγωγή Ορθοδόξων κληρικών και λαϊκών από το Πατριαρχείο Αντιοχείας σε ελληνικά ΑΕΙ είναι ένα θετικό βήμα. Οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί της Συρίας και του Λιβάνου ζουν σε μία πολύ ταραγμένη περιοχή με έντονη τουρκική παρέμβαση και η Ελλάς αποτελεί το κύριο στήριγμά τους.
Άρθρο στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ, 30.8.2025
