Άρθρα

Η Συμφωνία Ελλάδος-Γαλλίας για την ενίσχυση του Πολεμικού Ναυτικού μας με φρεγάτες καθώς και η ρήτρα της αμυντικής συνδρομής είναι μία ευχάριστη εξέλιξη. Η συμφωνία ΗΠΑ-Βρετανίας- Αυστραλίας συνέβαλε,  αλλά ας μην αδικούμε και τις γνωστές ή άγνωστες προσπάθειες της ελληνικής διπλωματίας.

Η επέτειος των 200 ετών από την έναρξη της Ελληνικής Επαναστάσεως καθιστά επίκαιρη μία ανασκόπηση της ελληνογαλλικής συνεργασίας με αντίπαλο- άλλοτε ομολογούμενο και άλλοτε όχι- τις ένοπλες δυνάμεις των Τούρκων, τότε μεν Οθωμανών, τώρα δε νεο-οθωμανών.

Από την έναρξη της Ελληνικής Επαναστάσεως η Γαλλία παρακολουθούσε με ενδιαφέρον τις μάχες. Γαλλική ναυτική μοίρα υπό τον ναύαρχο de Rigny (γνωστό στα ελληνικά ως Δεριγνύ) ήταν πάντα κοντά στα παράλια της Πελοποννήσου και σε άλλα σημεία όπου υπήρχαν συγκρούσεις. Μάλιστα στη μάχη των Μύλων της Αργολίδος τον Ιούνιο του 1825, όταν ο Μακρυγιάννης αντιμετώπισε επιτυχώς τον στρατό του Αιγυπτίου Ιμπραήμ, συμμάχου των Τούρκων, ο de Rigny έστειλε λέμβο και μετέφερε σε γαλλικό πλοίο τον Ρουμελιώτη στρατηγό για να τον θεραπεύσει από τα τραύματά του Γάλλος ιατρός.

Το 1823, στο τρίτο έτος της Επαναστάσεως, η Γαλλία προέβη στην πρώτη διπλωματική πράξη της σε σχέση με την Επανάσταση. Έστειλε επιστολή στην κυβέρνηση που εκπροσωπούσε τους Έλληνες, και δήλωνε ότι αναλαμβάνει υπό την προστασία της (προτεκτοράτο) τη νήσο Σύρο, διότι ο πληθυσμός ήταν κατά πλειοψηφία Ρωμαιοκαθολικός. Είναι χρήσιμο να επισημανθεί ότι οι σοβαρές χώρες έχουν  ορισμένες σταθερές αξίες στην Εξωτερική Πολιτική τους. Εκατόν εξήντα χρόνια μετά, το 1982, η Γαλλία του Μιττεράν,  δήλωνε ότι θέτει υπό την προστασία της τους Ρωμαιοκαθολικούς του Λιβάνου. Και τούτο παρά την αλλαγή του πολιτεύματος και της νομοθεσίας. Στη  Γαλλία του 1823 είχε γίνει η Παλινόρθωση της Μοναρχίας και ο βασιλεύς είχε τον τίτλο “η Αυτού λίαν Χριστιανική Μεγαλειότης”, ενώ η Γαλλία του Μιττεράν ήταν Προεδρική Δημοκρατία και με νόμο του 1905 είχε διαχωρίσει τη δημόσια σφαίρα από τη θρησκεία.

Η Ναυμαχία του Ναυαρίνου, τον Οκτώβριο του 1827, ήταν μία ευκαιρία για τη Γαλλία  να ανακτήσει το κύρος της στην ανατολική Μεσόγειο μετά την ήττα του Ναπολέοντος. Ο de Rigny ήταν παρών έστω και με λιγότερα πλοία από τους Άγγλους και τους Ρώσους. Όμως ο Ιμπραήμ με τους Τουρκοαιγυπτίους του δεν αποχώρησε από την Πελοπόννησο. Τότε οι Τρεις νικήτριες Δυνάμεις αποφάσισαν να σταλεί γαλλικό ιππικό υπό τον στρατηγό Μαιζόν για να εκδιώξει τον Ιμπραήμ από τον Μοριά. Και αυτό το όνομα το ελληνοποιήσαμε:  Στην Πάτρα υπάρχει η οδός Μαιζώνος, προς τιμήν του Γάλλου διώκτη των Οθωμανικών στρατευμάτων.

Από τον Μαιζόν φτάσαμε στον Μακρόν, αφού βρεθήκαμε στο ίδιο στρατόπεδο με τους Γάλλους κατά τους δύο Παγκοσμίους Πολέμους. Παρά τις σεβαστές επιφυλάξεις ορισμένων αναλυτών για το εύρος και τη δυνατότητα εφαρμογής της αμυντικής συνδρομής, πιστεύω ότι η Γαλλία έχει όντως κατατάξει την Τουρκία στις χώρες που απειλούν τα γαλλικά συμφέροντα και γενικότερα αποσταθεροποιούν τη Μέση Ανατολή και τη λεκάνη της Μεσογείου. Η  Γαλλία έχει ιστορικούς δεσμούς και οικονομικά- στρατηγικά συμφέροντα στη Συρία και στη Βόρειο Αφρική και ενοχλείται από την παρουσία της Τουρκίας εκεί.

Καλοτάξιδες οι φρεγάτες, καλοτάξιδη και η συνεργασία!

Άρθρο στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ, 2.10.2021

Μία νέα συμμαχία με τα αρχικά AUKUS (A=Αυστραλία, UK=Ηνωμένο Βασίλειο, US=Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής) μπήκε ξαφνικά στη ζωή μας και στις αναλύσεις των δημοσιογράφων. Από τις 15 Σεπτεμβρίου είναι πλέον γεγονός ότι οι τρεις αγγλόφωνες ναυτικές δυνάμεις, εκ των οποίων η μία είναι Υπερδύναμη, συμμάχησαν με στόχο την αντιμετώπιση της Κίνας και την ανταλλαγή τεχνογνωσίας.

Η συμμαχία προβλέπει μία σειρά από διπλωματικές και τεχνολογικές συνεργασίες, από την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο έως την τεχνητή νοημοσύνη. Στο επίκεντρο βρίσκεται η συμφωνία, με την οποία  οι ΗΠΑ δεσμεύονται να  βοηθήσουν την Αυστραλία να αποκτήσει ένα στόλο πυρηνοκίνητων υποβρυχίων (όχι πυρηνικά όπλα). Κατόπιν τούτου η Αυστραλία ακύρωσε τη σύμβαση, αξίας δεκάδων δισεκατομμυρίων δολλαρίων, που υπογράφηκε το 2016 με τη Γαλλία για την κατασκευή ντίζελ-ηλεκτρικών υποβρυχίων.

Εδώ και δεκαετίες οι Αμερικανοί αναλυτές μιλούσαν για την στροφή προς τη ζώνη του Ειρηνικού Ωκεανού (Pacific Rim), η οποία τώρα υλοποιείται πανηγυρικά αφήνοντας έκπληκτη την Ευρώπη. Οι ΗΠΑ δίνουν σαφώς το μήνυμα ότι δεν θεωρούν την ευρωπαϊκή Ήπειρο ως το επίκεντρο του Κόσμου, σε αντίθεση με όσα ίσχυαν κατά τον 20ό αιώνα. Θυμίζω την αμερικανική παρέμβαση, καταλυτική και νικηφόρο, σε δύο ευρωπαϊκές συγκρούσεις που μετατράπηκαν σε δύο Παγκοσμίους Πολέμους. Αντί για τις ακτές του Ατλαντικού (Νέα Υόρκη, Βοστώνη, Γαλλία) το γεωπολιτικό και γεωοικονομικό ενδιαφέρον των Αμερικανών τώρα στρέφεται δυναμικά προς τις ακτές του Ειρηνικού (Καλιφόρνια, Ιαπωνία, Αυστραλία), αλλά και του Ινδικού Ωκεανού.

Τα μηνύματα είναι πολλά και ενδιαφέρουν ιδιαιτέρως τον Ελληνισμό:

Α) Η συμμαχία αυτή βασίζεται στην κοινή ταυτότητα των τριών χωρών που συμμετέχουν. ΗΠΑ, Βρετανία και Αυστραλία μιλούν αγγλικά, μετέχουν στον αγγλοσαξωνικό πολιτισμό και έχουν στενή  πολιτισμική συγγένεια. Η συμμαχία AUKUS αποδεικνύει τη σπουδαιότητα της πολιτιστικής ταυτότητας σε μία εποχή πολυπολιτισμικότητας. Πρόκειται για μία συνεργασία, η οποία καταδεικνύει την αντοχή των ταυτοτήτων, γλωσσικών, εθνικών, θρησκευτικών, παρά τις αντίθετες προβλέψεις.

Β) Είναι μία συνεργασία τριών ναυτικών δυνάμεων, όπως οι ίδιες αυτοπροσδιορίζονται. Το “μέγα το της θαλάσσης κράτος” που  επισημαίνει ο Θουκυδίδης, έχει στις ημέρες μας μεγάλη αξία. Η Ελλάς ως ναυτική χώρα πρέπει να δώσει έμφαση στη θαλάσσια αμυντική και αποτρεπτική παρουσία της, αλλά και στο εμπορικό ναυτικό της.

Γ) Η πολιτική και οικονομική βαρύτητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης φαίνεται μειωμένη. Όμως δεν παύει η Ευρώπη να έχει τον δικό της ρόλο. Από τη Γηραιά Ήπειρο, με τη συνδρομή της Ελλάδος, αναμένει η Ανθρωπότητα να διατηρήσει τις πολιτιστικές ρίζες της και τις ηθικές αξίες, στις οποίες βασίζεται.  Να ανταγωνισθεί η Ευρώπη τις ΗΠΑ και την Κίνα στην τεχνολογία είναι δύσκολο. Αν, όμως, η Ευρώπη αναδείξει τις αρχαιοελληνικές, Χριστιανικές και δημοκρατικές ρίζες της θα είναι μία πολύτιμη πηγή οικουμενικών αξιών.

Δ) Η ζώνη του Ειρηνικού δεν είναι ξένη για τους Έλληνες. Στην Αυστραλία, η οποία μετέχει στη νέα συμμαχία, έχουμε 400.000 ομογενείς, με μόρφωση, εμπορική δραστηριότητα και σημαντικά πολιτικά αξιώματα. Στην  Αυστραλία ο αριθμός των Ελλήνων εκφράζει ένα ποσοστό διόλου αμελητέο. Ο εκεί Ελληνισμός διαφυλάσσει Ορθοδοξία, γλώσσα και πατριωτισμό. Ας τους πλησιάσουμε περισσότερο. Είναι η γέφυρά μας στην αναβαθμισμένη  πλέον περιοχή του Ειρηνικού.

Άρθρο στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ, 25.9.2021

πηγή φωτογραφίας: SBS Greek

Άκουσα προσφάτως την καθηγήτρια της Ιστορίας του Νέου Ελληνισμού στο  ΕΚΠΑ κ. Μαρία Ευθυμίου να απαξιώνει την προσωπικότητα του Θεοδώρου Κολοκοτρώνη με διάφορα επιχειρήματα. Προβληματίσθηκα κυρίως από τον ισχυρισμό της ότι μετά το 1826 ο Θ. Κολοκοτρώνης δεν πολεμά, αλλά ασχολείται μόνο με την πολιτική και με την Γ΄ Εθνοσυνέλευση!  Εκτιμώ την προσφορά της κ. Μ. Ευθυμίου στην επιστήμη και στην κοινωνία, γι’ αυτό καταθέτω  ορισμένα ιστορικά στοιχεία που αντικρούουν την άποψή της και την παρακαλώ να τα λάβει σοβαρά υπ΄όψιν.

Πολεμούσε ή πολιτικολογούσε ο Γέρος του Μοριά μετά το 1826; Έχουμε μία σαφή απάντηση από μία επιστολή που του αποστέλλει ο Άγγλος Ριχάρδος Τσωρτς (υπογράφει Τζουρτζ), ο οποίος είχε ορισθεί από τη Γ΄ Εθνοσυνέλευση ως Αρχιστράτηγος όλων των ελληνικών στρατιωτικών δυνάμεων. Στις 4 Αυγούστου 1827 γράφει από το Ναύπλιο προς τον: “Γενναιότατον Θ. Κολοκοτρώνην, αρχηγόν όλων των Πελοποννησιακών όπλων”, μεταξύ άλλων τα εξής: «Αι δουλεύσεις σας είναι σημαντικαί και η πατρίς πρέπει να τας γνωρίση. Η κατά του εχθρού επιτυχία σας είναι αξία της πολεμικής σας υπολήψεως, το σημαντικότερον όμως είναι ότι ανακαλέσατε εις τα χρέη των και εις το αίσθημα του πατριώτου υπέρ πατρίδος τους απατημένους αυτούς ανθρώπους, οπού είχαν ενωθή με τους Τούρκους» (1).

Βλέπουμε εδώ ότι ο Τσωρτς επαινεί τον Κολοκοτρώνη και για την πολεμική του δράση, αλλά και για τη μεταστροφή των τουρκοπροσκυνημένων της Πελοποννήσου, δηλαδή των Ελλήνων που είχαν δηλώσει υποταγή στον Ιμπραήμ.

Ποια ήταν η στρατιωτική επιτυχία, για την οποία συγχαίρει ο Τσωρτς τον Κολοκοτρώνη; Το εξηγει με επιστολή του ο Τσωρτς προς την Αντικυβερνητική Επιτροπή στις 4 Αυγουστου 1827. Η Αντικυβερνητική Επιτροπή αναπλήρωνε τον Ιωάννη Καποδίστρια, ο οποίος είχε εκλεγεί Κυβερνήτης και δεν είχε φθάσει ακόμη στην επαναστατημένη Ελλάδα. Έδρα της Επιτροπής ήταν η Αίγινα. Γράφει, λοιπόν, ο Τσωρτς:

«Λαμβάνω την τιμή να σας στείλω αντίγραφον αναφοράς του Γεν. Αρχηγού της Πελοποννήσου της 22 Ιουλίου από Κυρίτζοβαν (σημερινό χωριό Κορφές περιοχής Καλαβρύτων), εκ της οποίας θέλετε μάθει την κατά του εχθρού επιτυχίαν αυτού του στρατηγού εις το περί της Καλαβρίας (σημ. εννοεί την επαρχία Καλαβρύτων) και την μετ’ αυτού ένωσιν του υιού του ανδρείου Γενναίου  με δύω χιλιάδας ανθρώπους, αφού είχεν αφήσει τον στρατηγόν Νικήταν εις Δερβένια της Μεσσηνίας δια να αποκόψη την κοινωνίαν μετά της Τριπολιτζάς».(2)  Ο Κολοκοτρώνης, λοιπόν, το θέρος του 1827  μάχεται στην Πελοπόννησο και συγκεντρώνει στράτευμα κατά του Ιμπραήμ.

Και όταν δεν δίνει μάχες κατά του Ιμπραήμ τούτο δεν οφείλεται σε αδράνεια ή σε άλλο λόγο, αλλά στην έλλειψη πολεμοφοδίων. Στον ιστότοπο του Μητροπολιτικού Ναού Κοιμήσεως της Θεοτόκου (Μεγάλης Παναγίας) Αιγίνης: imna.gr/1194-2/, έχουν αναρτηθεί τα Πρακτικά της Βουλής, η οποία το 1827 συνεδρίαζε μέσα στον Ναό. Τα Πρακτικά αυτά έχουν εκδοθεί το 2020 από τη Βουλή των Ελλήνων. Στο Πρακτικό υπ΄αριθμόν 14  διαβάζουμε:

«Τη 27 Οκτωβρίου (1827). Συνεδρίασις ρα’. Προεδρία του κυρίου Ν. Ρενιέρη. Γ’. Ανεγνώσθη και άλλο (έγγραφον) υπ΄αρ. 739, εις το οποίον εγκλείεται αντίγραφον αναφοράς του Γεν. Αρχηγού της Πελοποννήσου Θ. Κολοκοτρώνη, δια του οποίου ζητεί πόρον παρά της Βουλής, δια να προμηθεύση τα ζητούμενα παρά του Γεν. Αρχηγού αναγκαία του πολέμου, δια να μη μείνωσιν άπρακτα τα γενναία επιχειρήματα, τα οποία ο Γεν. Αρχηγός σκοπεύει να ενεργήση κατά του εχθρού».

Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, λοιπόν, ζητεί επειγόντως χρήματα και πολεμοφόδια για να επιχειρήσει πολεμική ενέργεια κατά του Ιμπραήμ, ο οποίος ελέγχει μεγάλο μέρος της Πελοποννήσου. Δεν  πρέπει, όμως,  να υποτιμηθεί η σημασία και των «ψυχολογικών επιχειρήσεων», τις οποίες διεξήγαγε ο Κολοκοτρώνης για να τιμωρήσει τους προσκυνημένους και για να επαναφέρει στις τάξεις των μαχητών της Ελευθερίας τους τρομοκρατημένους κατοίκους των χωριών. Χαρακτηριστική είναι η τιμωρία του Νενέκου το 1828, ο οποίος καλούσε και άλλους Έλληνες να υποταχθούν στα τουρκο- αιγυπτιακά στρατεύματα.

Για τη σημασία αυτών των προσπαθειών του Θ. Κολοκοτρώνη, οι οποίες θυμίζουν σύγχρονες μορφές Ψυχολογικού Πολέμου, ο Πρωτοπρεσβύτερος και σπουδαίος ρήτωρ Κωνσταντίνος Οικονόμος ο εξ Οικονόμων τονίζει στον Επιτάφιό του- επικήδειο λόγο- προς τον νεκρό Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, στις 5 Φεβρουαρίου 1843, τα εξής:

« Ήδη δε το κακόν της δειλανδρίας και διεδίδετο πλατυνόμενον και υφείρπεν ως ύπουλον έλκος από χώρας εις χώραν…. Τότε καταβάς ο Κολοκοτρώνης επεδείξατο το μέγιστον κατόρθωμα της στρατηγικής αυτού συνέσεως και δυνάμεως…. τους μεν ηπίως και πράως δυσωπών, τους δε τραχύτερον επιπλήττων και προς το καθήκον ανιωμένους και άκοντας επανάγων» (3).  Δηλάδή όταν η δειλία και η τάση υποταγής εξαπλωνόταν επικινδύνως, ο Θ. Κολοκοτρώνης επέτυχε το μεγαλύτερο κατόρθωμα της ηγετικής του ικανότητος και άλλους μεν επανέφερε στον πατριωτισμό με ήπιο τρόπο, άλλους δε τιμώρησε και ανάγκασε να αντιληφθούν το καθήκον τους. Είναι γνωστό το σύνθημα του Θ. Κολοκοτρώνη “Φωτιά και τσεκούρι στους προσκυνημένους”, το οποίο εμπόδισε σε μεγάλο βαθμό την προσχώρηση και την υποταγή  Ελλήνων στον Ιμπραήμ.

Η «Ιστορία του Ελληνικού Έθνους» της Εκδοτικής Αθηνών επιβεβαιώνει τα ανωτέρω λεχθέντα και διαφωνεί με την κ. Μαρία Ευθυμίου. Γράφει για τη δράση του Κολοκοτρώνη το θέρος του 1827, ότι για να αποτρέψει το προσκύνημα ο Γέρος του Μοριά έφτασε μέχρι τη Μεσσηνία, ενώ η Αντικυβερνητική Επιτροπή δεν τού έστελνε πολεμοφόδια και το Βουλευτικόν τού διεμήνυε να επιστρέψει στο Άργος για να ξεκινήσουν όλοι μαζί. «Παρ΄όλα αυτά το κουράγιο του δεν χανόταν. Πίστευε ότι τελικά ο αγώνας θα κερδιζόταν» (4).

Στις 20 Οκτωβρίου 1827 διεξήχθη η Ναυμαχία του Ναυαρίνου, η οποία κατέληξε σε ήττα των Τουρκο-αιγυπτίων από τους στόλους της Αγγλίας, της Γαλλίας και της Ρωσίας. Παρά ταύτα ο Ιμπραήμ παρέμεινε στην Πελοπόννησο και στις αρχές Φεβρουαρίου του 1828 κατέστρεψε την Τρίπολη. Μετά από ένα μήνα, τον Μάρτιο του 1828, 3000 Τουρκαλβανοί που ήσαν μαζί του αποσκίρτησαν, επειδή ο Ιμπραήμ δεν τους πλήρωνε, και έφυγαν προς τη Στερεά Ελλάδα μέσω Αργολίδος κρατώντας ως ομήρους πολλούς Έλληνες. Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης ήταν πάλι παρών ως σωστός πολέμαρχος. Περίμενε και ανέκοψε τους Τουρκαλβανούς στους Μύλους της Αργολίδος μαζί με τον Αυγουστίνο, αδελφό του Ιωάννη Καποδίστρια. Έτσι απελευθερώθηκαν οι Έλληνες όμηροι. (5). Να, λοιπόν, που ο Κολοκοτρώνης δεν ησχολείτο μόνο με την πολιτική μετά το 1826!

Ας μην αδικούμε τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη. Προφανώς είχε και αυτός ανθρώπινα ελαττώματα, αλλά η αλήθεια είναι ότι μετά το 1826 δεν σταμάτησε την πολεμική και πατριωτική δράση. Αν δεν έκανε πόλεμο φθοράς  κατά του πολυαρίθμου στρατού του Ιμπραήμ και αν δεν σταματούσε με δυναμική  προσωπική παρέμβασή του  το “προσκύνημα” και την υποταγή, κάθε επαναστατική σπίθα στην Πελοπόννησο θα είχε σβήσει.

ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ

1. Ελληνικά Υπομνήματα ήτοι Επιστολαί και διάφορα έγγραφα αφορώντα την Ελληνικήν Επανάστασιν από 1821 μέχρι 1827, συλλεγέντα υπό του Υποστρατήγου Ιωάννου Θ. Κολοκοτρώνη, πρώτη έκδοση 1854, νέα φωτοαναστατική έκδοση «Καγιάφας», Κυπαρισσία 2011,  σελ. 513.
2. Αυτόθι, σελίδα 514.
3. Κωνσταντίνου Οικονόμου του εξ Οικονόμων, Τόμος Α΄, Λόγοι, επιμέλεια Θ. Σπεράντζα, Αθήναι 1971, σελ. 402- 403.
4. Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, επανέκδοση εφημερίδας ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ, Αθήνα 2021, Τόμος 29, Μέρος Γ΄, σελ. 47.
5. Νικολάου Γιαννόπουλου, Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, έκδοση περιοδικού Στρατιωτική Ιστορία, Αθήνα 2001, σελ. 131.

Άρθρο στο huffingtonpost.gr, 18.9.2021

Ήμασταν τυχεροί όσοι βρεθήκαμε το Σάββατο 11 Σεπτεμβρίου στο Καλλιμάρμαρο Παναθηναϊκό Στάδιο. Οκτακόσια νέα αγόρια και κορίτσια από διάφορες πόλεις της Ελλάδος σχημάτισαν μία μεγάλη χορωδία και ένωσαν τις φωνές τους με διάσημους τραγουδιστές και με τα Μουσικά Σύνολα της Εκκλησίας της Ελλάδος για να τιμήσουν την επέτειο της Επαναστάσεως του 1821. «Της Πίστης και της Λευτεριάς»  ήταν ο τίτλος της εκδηλώσεως, η οποία πραγματοποιήθηκε με την παρουσία του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερωνύμου.

Τρία σημεία κρατώ περισσότερο από τη νεανική συναυλία των χορωδιών, που εκπαιδεύθηκαν υπό την αιγίδα των κατά τόπους Ιερών Μητροπόλεων. Πρώτον τον ενθουσιασμό με το οποίο ανέμιζαν τις  σημαίες. Η  ελληνική σημαία πλαισιωνόταν από τις σημαίες της Επαναστάσεως,  των διαφόρων πόλεων, των νησιών και των  οπλαρχηγών.  Συντονισμένα και συγχρονισμένα τα μέλη των χορωδιών ξεδίπλωναν στο βραδυνό αεράκι τις σημαίες των προγόνων μας, οι οποίες, σχεδόν όλες, είχαν αναφορές στην Ορθόδοξη Πίστη. Ήταν μία Επανάσταση με εθνική και θρησκευτική ταυτότητα. Οι περισσότερες σημαίες του 1821 το πιστοποιούν. Ο Σταυρός βρίσκεται στο κέντρο.

Δεύτερο αξιοσημείωτο στοιχείο από τη συναυλία της Εκκλησίας για το 1821 είναι η διαχρονική αξία των δημοτικών τραγουδιών. Όταν ακούς τα «Παιδιά από τη Σαμαρίνα» ή τα «Σαράντα παλληκάρια από τη Λειβαδιά» καταλαβαίνεις ότι αυτά τα λόγια και αυτές οι μουσικές συνομιλούν με την Ελληνική Διάρκεια, τη συνέχεια του Ελληνισμού, Το δημοτικό τραγούδι, άρρηκτα δεμένο με την Ελληνική Επανάσταση και με την ψυχοσύνθεση του λαού μας, συνδυάζει στοιχεία από την αρχαία τραγωδία, από την ακριτική βυζαντινή ποίηση, από την Ορθόδοξη υμνογραφία. Με τα δημοτικά τραγούδια ο Έλληνας της Τουρκοκρατίας και του 1821 υμνούσε ήρωες, αλλά και πενθούσε αγαπημένα πρόσωπα, πανηγύριζε νίκες, αλλά και εξέφραζε  την πίκρα του για τα δεινά του Γένους.

Τρίτο σημείο που μού έκανε εντύπωση: Η επιτυχημένη σύνδεση των μεγάλων ποιητικών έργων με τους σπουδαίους μουσικοσυνθέτες των τελευταίων δεκαετιών. Ο Τσάμικος σε μουσική Μάνου Χατζηδάκη και στίχους Γκάτσου μάς μιλά για την Άννα την Κομνηνή και για τον Νικηταρά κάνοντάς τους οικείους σε κάθε Έλληνα. Το Άξιον Εστί του Οδυσσέα Ελύτη, μελοποιημένο από τον αείμνηστο Μίκη Θεοδωράκη συγκινεί όλες τις ηλικίες, όπως μας συγκινούν και οι Ελεύθεροι Πολιορκημένοι του Σολωμού σε μουσική Γιάννη Μαρκόπουλου.

«Της Πίστης και της Λευτεριάς». Επιτυχημένος ο τίτλος, διότι μας θύμισε τα ιδανικά των αγωνιστών. Αυτών που προετοίμασαν το 1821 και αυτών που το υλοποίησαν. Η Ελευθερία  είναι βγαλμένη μέσα από τα κόκκαλα των Ελλήνων, όπως διδάσκει ο Ύμνος εις την Ελευθερίαν, αλλά και από τα κηρύγματα του Πατροκοσμά, τον Θούριο του Ρήγα, το όραμα της Μεγάλης Ιδέας, την ελπίδα ότι θα έρθει το «ποθούμενον», ότι  θα ξαναγίνει το «ρωμαίικο». Παρά τις δεκάδες αποτυχημένες εξεγέρσεις πριν από το 1821 οι Έλληνες κράτησαν την ελπίδα τους, διότι πίστευαν στον Θεό, πίστευαν στις αρχαιοελληνικές και βυζαντινές ρίζες τους, είχαν ήθος αντιστασιακό και πνεύμα αγωνιστικό.

Ας φέρουμε τα παιδιά μας πιο κοντά στα κείμενα και στα τραγούδια της Πίστης και της Λευτεριάς. Για να μην απογοητεύονται. Για να αγωνισθούν με ομοψυχία για ένα καλύτερο μέλλον!

Άρθρο στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ, 18.9.2021

Την Κυριακή προ της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού η Εκκλησία  τιμά ως Αγίους και Νεομάρτυρες τον Χρυσόστομο Σμύρνης και τους άλλους κληρικούς που μαρτύρησαν το 1922 στη Μικρά Ασία και στον Πόντο. Η Γενοκτονία του Ελληνισμού της Ανατολής δεν πρέπει να λησμονηθεί. Είναι καθήκον μας να πιέσουμε τη διεθνή κοινότητα για να αναγνωρισθεί το έγκλημα που άρχισαν οι Οθωμανοί και συνέχισαν οι Νεότουρκοι.

Δεν μισούμε, δεν ζητούμε εκδίκηση. Αλλά δεν λησμονούμε. Η λήθη είναι το αντίθετο της αλήθειας. Α- στερητικό και λήθη είναι τα συστατικά της αλήθειας. Θέλουμε τη δικαίωση, ζητούμε την ανάδειξη της ιστορικής αλήθειας. Ιδιαιτέρως τώρα που πλησιάζει η επέτειος των 100 ετών από τη Μικρασιατική τραγωδία.

Κακώς λέγουν οι οπαδοί της ιστορικής αποδόμησης ότι η αντίδραση των Τούρκων, οι σφαγές αμάχων, το μαρτύριο κληρικών και η πυρπόληση της Σμύρνης ήλθαν ως αντίδραση των Τούρκων στην αποβίβαση του Ελληνικού Στρατού το 1919. Η αλήθεια είναι ότι η Γενοκτονία άρχισε βάσει σχεδίου του 1914, πέντε ολόκληρα χρόνια πριν από τις  2.5.1919, που αποβιβάσθηκαν  οι Έλληνες στην προκυμαία της Σμύρνης.

Το Οθωμανικό σουλτανικό κράτος άρχισε τη Γενοκτονία των Χριστιανών της Ανατολής, Ελλήνων, Αρμενίων και Ασσυρίων, και την συνέχισαν οι Νεότουρκοι και οι Κεμαλικοί. Παρά την αλλαγή πολιτεύματος οι Τούρκοι είχαν συνεχή  επιδίωξη: Να εκδιωχθούν οι Χριστιανοί. Το 1914 άρχισαν οι διωγμοί των Ελλήνων στην Ιωνία και καταγράφονται στη Μαύρη Βίβλο του Οικουμενικού Πατριαρχείου του 1919. Στη συνέχεια υπέστησαν τα πάνδεινα οι Αρμένιοι με αποκορύφωμα τους διωγμούς του 1915. Το 1919 ο Ελληνισμός του Πόντου είδε 350.000 ανθρώπους να φονεύονται και άλλους 350.0000 να φεύγουν ως πρόσφυγες. Το 1922 έγινε η γενοκτονική επίθεση στους αμάχους της Σμύρνης και άλλων Μικρασιατικών περιοχών. Όλα ήταν προσχεδιασμένα.

Ως απάντηση στη θεωρία του Ερντογάν για τη “Γαλάζια Πατρίδα” πρέπει να αναδείξουμε τη μακρόχρονη Ελληνική και Χριστιανική παρουσία στην ευρύτερη Μικρά Ασία, η οποία περιλαμβάνει και τον Πόντο. Να μιλήσουμε στα παιδιά μας,αλλά και στη διεθνή κοινότητα, για τους Ίωνες φιλοσόφους, για τις ελληνικές πόλεις της αρχαίας Μικράς Ασίας, για τις περιοδείες του Αποστόλου Παύλου στην περιοχή, για τη Βυζαντινή κληρονομιά, για τους πολυαρίθμους Αγίους και Μάρτυρες, για τους Καππαδόκες Πατέρες της Εκκλησίας, για τις Αυτοκρατορίες της Νικαίας και της Τραπεζούντας που ιδρύθηκαν μετά τη Δ΄ Σταυροφορία (1204). Να εκδώσουμε  μελέτες για την ελληνική παιδεία επί Τουρκοκρατίας στη Σμύρνη, στην Τραπεζούντα και σε άλλα κέντρα του Ελληνισμού της Ανατολής. Να θυμηθούμε την προτροπή του Πατριάρχου Γρηγορίου Ε΄, ο οποίος πριν γίνει Πατριάρχης διετέλεσε Μητροπολίτης Σμύρνης και έδινε οδηγίες στα ελληνικά σχολεία να εκπαιδεύουν “Έλληνας χριστιανίζοντας ως προς τα ήθη και Χριστιανούς ελληνίζοντας ως προς την γλώσσαν”.

Στη Μασσαλία το Δημαρχείο αναγράφει ότι είναι το Δημαρχείο των Φωκαέων. Οι Γάλλοι γνωρίζουν ότι η αρχαία ελληνική Φώκαια της Μικράς Ασίας ίδρυσε την πόλη τους. Εκατό χρόνια μετά τον ξεριζωμό οι απόγονοι των προσφύγων της Ανατολής έχουν εμπλουτίσει την ελληνική κοινωνία με την ευλάβειά τους, την επιχειρηματικότητά τους, τη αγάπη τους για τα γράμματα.

Θυμόμαστε και τιμούμε. Οι αλησμόνητες πατρίδες είναι ριζωμένες στη καρδιά μας.

Άρθρο στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ, 11.9.2021

Έχουν συμπληρωθεί ήδη οι οκτώ από τους δώδεκα μήνες του επετειακού έτους 2021 και  πιστεύω ότι έχουμε ακόμη τον χρόνο να μιλήσουμε στους νέους και στις νέες μας για την Ελληνική Επανάσταση.

Το 1821 είναι οι άνθρωποί του, κληρικοί και λαϊκοί, οπλαρχηγοί και διανοούμενοι. Το 1821 είναι και τα κείμενα που έγραψαν οι πρωτεργάτες  του. Απομνημονεύματα, διακηρύξεις, Συντάγματα Εθνικών Συνελεύσεων, ποιήματα, τα οποία μας δίνουν μία πολυσύνθετη εικόνα των αξιών και των προβληματισμών της εποχής.

Γιατί πολεμήσανε; Αναρωτιέται ευλόγως η νέα γενιά: Την απάντηση ας αφήσουμε να την δώσουν οι ίδιοι οι πρωτεργάτες, οι αγωνιστές, οι πρώτοι πολιτικοί εκπρόσωποι (παραστάτες ονομάσθηκαν οι πρώτοι βουλευτές). Ας δώσουμε στα παιδιά μας επιλεγμένα κείμενα των αγωνιστών, του Θεοδώρου Κολοκοτρώνη, του Μακρυγιάννη, του Κασομούλη, του Φωτάκου, του Αμβροσίου Φραντζή, του Ιωάννου Φιλήμονος. Ας τους φέρουμε σε επαφή με τα ποιήματα του Διονυσίου Σολωμού, του Ανδρέα Κάλβου, του Γεωργίου Κλεάνθη, τα οποία αναδεικνύουν ξεκάθαρα τα ιδανικά των Ελλήνων Επαναστατών.

Το 1976, όταν συμπληρώθηκαν 200 χρόνια από τη γέννηση του πρώτου Κυβερνήτη μας, του Ιωάννη Καποδίστρια, η τότε Κυβέρνηση του αειμνήστου Κωνσταντίνου Καραμανλή έδωσε οδηγία να μοιρασθεί στα σχολεία ένα μικρό και εύχρηστο Ανθολόγιο κειμένων του σπουδαίου αυτού Έλληνα. Τυπώθηκε από το Οργανισμό Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων και μέσα σε 110 σελίδες παρουσίαζε την αγωνία, τον αγώνα και τις ιδέες του Καποδίστρια. Το βιβλιαράκι περιλάμβανε και ένα ευρετήριο με σύντομα βιογραφικά των προσώπων που αναφέρονται στις ανθολογούμενες επιστολές του Κερκυραίου πολιτικού.

Σήμερα τα πράγματα είναι πιο εύκολα. Μπορούμε να αποφύγουμε τη χρονοτριβή της εκτυπώσεως ενός αντιστοίχου βιβλίου. Η τεχνολογία έχει εισέλθει δυναμικά στην εκπαίδευση και έτσι μπορεί και τώρα, λίγους μήνες πριν από τη λήξη του επετειακού έτους, να δημιουργηθεί ένα διαδικτυακό Ανθολόγιο κειμένων. Επιλεγμένα κείμενα των πρωταγωνιστών της Εθνεγερσίας ας αναρτηθούν στο διαδίκτυο με ευθύνη του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων για να είναι στη διάθεση διδασκόντων και διδασκομένων. Ιδανικό βεβαίως θα ήταν να υπάρχει και σε έντυπη μορφή το Ανθολόγιο, διότι το έντυπο μένει στις βιβλιοθήκες.

Καλό είναι να διαβάζουν τα παιδιά μας ότι στην προμετωπίδα όλων των συνταγματικών κειμένων του Αγώνος έθεσαν οι πρόγονοί μας την επίκληση στην Αγία Τριάδα. Το 1821 ήταν δημιούργημα ανθρώπων με σεβασμό  προς την Ορθοδοξία και την ελληνική ταυτότητα.

Είναι ωφέλιμο να διαβάζουν την έκκληση του Κολοκοτρώνη για ομόνοια. Είπε ο Γέρος του Μωριά στους μαθητές της Αθήνας το 1838 ότι, αν διαρκούσε η ομόνοια των δύο πρώτων χρόνων, θα είχαμε φθάσει ως την Κωνσταντινούπολη.

Είναι διδακτικό να μάθουν τα παιδιά μας την προτροπή του Μακρυγιάννη να μην πουληθούν έναντι χρημάτων τα θραύσματα των αρχαίων αγαλμάτων,  διότι “γι΄ αυτά πολεμήσαμε”.

Θα συγκινηθούν τα ελληνόπουλα αν διαβάσουν ότι ο Σαλώνων Ησαΐας και ο Αθανάσιος Διάκος έστειλαν προκήρυξη στο εξωτερικό λέγοντας ότι αγωνίζονται “για τον Χριστό και τον Λεωνίδα”.

Θα είναι ενδιαφέρον και για εμάς τους μεγαλυτέρους να θυμηθούμε ότι η βάση της Παιδείας κατά τον Ιωάννη Καποδίστρια πρέπει να είναι η “ιερά ημών θρησκεία” και η “πάτριος γλώσσα”.

Γι’ αυτά πολεμήσαμε το 1821!

Τα μάτια μας δεκατέσσερα! Ο Ελληνισμός της Βορείου Ηπείρου θα δεχθεί διπλή πίεση κατά τους αμέσως επόμενους μήνες. Ο Αλβανός Πρωθυπουργός Έντι Ράμα ανακοίνωσε ότι θα φιλοξενήσει χιλιάδες πρόσφυγες από το Αφγανιστάν με κίνδυνο αλλοιώσεως των πληθυσμιακών δεδομένων στις περιοχές της ελληνικής μειονότητας. Και από την άλλη πλευρά η Ρουμανία εφαρμόζει την απόφαση που έλαβε η Γερουσία της τον Νοέμβριο του 2020: Ιδρύει ρουμανικά σχολεία για να προσηλυτίσει τους πολυάριθμους Βλαχόφωνους Έλληνες που ζουν στην αλβανική επικράτεια.

Ο Ράμα ίσως θελήσει να μας ξεγελάσει. Αν πιεσθεί από την ελληνική κυβέρνηση, θα πει ότι οι Αφγανοί πρόσφυγες θα εγκατασταθούν εκτός των μειονοτικών ζωνών. Όμως η Αλβανία αναγνωρίζει συγκεκριμένα χωριά ως ελληνική μειονοτική περιοχή. Δεν αναγνωρίζει τον Ελληνισμό στην πόλη και στον  Νομό της Κορυτσάς. Ίσως, λοιπόν,  εγκαταστήσει στον Νότο τους πρόσφυγες πιέζοντας ασφυκτικά το ελληνικό στοιχείο, αλλά έχοντας τη δικαιολογία ότι για τη κυβέρνησή του η συγκεκριμένη περιοχή δεν κατοικείται από Έλληνες. Φυσικά ουδείς μπορεί να αποκλείσει ότι από τα ελλιπώς φυλασσόμενα αλβανικά σύνορα πολλοί από τους Αφγανούς θα επιχειρήσουν να εισέλθουν παρατύπως στην Ελλάδα. Έβρος Νο 2;

Χρειάζεται, λοιπόν, μία άμεση και μία μεσοπρόθεσμη ενέργεια. Πρώτον και αμέσως να διακηρύξει η Αθήνα- προφανώς το κάνει ήδη παρασκηνιακά- ότι η ανθρωπιστική διάθεση του Ράμα δεν πρέπει να ωθήσει σε φυγή τον εναπομείναντα  Ελληνισμό της Αλβανίας. Δεύτερον να λάβουμε όλα τα απαραίτητα μέτρα ώστε η επικείμενη απογραφή στην Αλβανία να γίνει υπό την επιτήρηση της Ευρωπαϊκής Ενώσεως και να καταγράψει αντικειμενικά τον αριθμό και τη γεωγραφική κατανομή των ομοεθνών μας. Θυμίζω ότι η προηγούμενη απογραφή στην Αλβανία καταγγέλθηκε ως μη αντικειμενική από την ΟΜΟΝΟΙΑ, την Οργάνωση της Ελληνικής Εθνικής Μειονότητας.

Το ζήτημα της ρουμανικής προπαγάνδας πρέπει επίσης να απασχολήσει την επίσημη ελληνική διπλωματία. Φίλη η Ρουμανία, αλλά φιλτάτη η ιστορική αλήθεια. Οι Βλαχόφωνοι της Βορείου Ηπείρου, όπως και οι Βλαχόφωνοι της Ελλάδος και του κράτους των Σκοπίων είναι γηγενείς Έλληνες που μιλούν ένα ελληνολατινικό ιδίωμα από την εποχή της Ρωμαιοκρατίας. Δεν είναι Ρουμάνοι. Ούτε η βλάχικη διάλεκτος είναι ίδια με τη Ρουμανική γλώσσα, όπως απέδειξε ο δάσκαλός μου και διαπρεπής Βαλκανιολόγος Αχιλλεύς Λαζάρου.

Η Ρουμανία παλαιότερα ανακίνησε μειονοτικό ζήτημα εις βάρος της Ελλάδος. Το αποκορύφωμα,  στα τέλη του 19ου αιώνος και κατά τη διάρκεια του Μακεδονικού Αγώνος, ήταν η δράση του διαβόητου Απόστολου Μαργαρίτη. Απέτυχαν λόγω του σθεναρού ελληνικού φρονήματος των Βλαχοφώνων. Τη σκυτάλη παρέλαβαν οι Ιταλοί του Μουσσολίνι, οι οποίοι προσπάθησαν να δημιουργήσουν κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο το Πριγκηπάτο της Πίνδου με τον εξωμότη Αλκιβιάδη Διαμάντη. Πάλι οι Βλαχόφωνοι αντιστάθηκαν με μεγάλες θυσίες.

Στη γη των  Βλαχοφώνων  Εθνικών Ευεργετών, στη γη του Βλαχόφωνου Ευαγγέλη Ζάππα, θα ανοίξουν ρουμανικά σχολεία και συγκεκριμένα στους Αγίους Σαράντα και στη Σελενίτσα αρχικά. Προβλέπω ότι η ρουμανική προπαγάνδα θα έχει ισχυρή οικονομική υποστήριξη. Πρέπει με κάθε τρόπο να σταθούμε στο πλευρό των Βλαχοφώνων Ελλήνων για να αποκρούσουν την προπαγάνδα. Και όπως έλεγε ο γνώστης του προβλήματος, ο αείμνηστος Μετσοβίτης πολιτικός Ευάγγελος Αβέρωφ: «Τα μικρά προβλήματα γίνονται μεγάλα, αν δεν τα προσέξουμε όταν ακόμη είναι μικρά».

Άρθρο ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ, 28.8.2021