Kωνσταντίνος Χολέβας

Η συμπλήρωση εκατό ετών από τη Μικρασιατική Καταστροφή και την πυρπόληση της Σμύρνης από τακτικούς Τούρκους στρατιώτες  και ατάκτους Τσέτες μάς δίνει την κατάλληλη αφορμή για να θυμηθούμε τα δύσκολα τριάντα χρόνια της Γενοκτονίας. Αναφέρομαι στην περίοδο 1894- 1924, κατά την οποία οι Οθωμανοί Σουλτάνοι, οι Νεότουρκοι και οι Κεμαλικοί, βάσει σχεδίου, εξόντωσαν το Χριστιανικό στοιχείο, Έλληνες και Αρμενίους,  στη Μικρά Ασία, στον Πόντο και στην Ανατολική Θράκη.

Συνοψίζω τα γεγονότα:

Περίοδος Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Το 1894- 1896 ο Σουλτάνος Αβδούλ Χαμίτ διατάσσει μαζική εξόντωση των Αρμενίων, τους οποίους θεωρούσε ταραχοποιά και διασπαστικά στοιχεία. Με ψευδείς κατηγορίες περί δήθεν επαναστατικών και ενόπλων κινημάτων, οι Τουρκικές αρχές, κυρίως η Χωροφυλακή που ήταν στρατιωτικό σώμα, βίασαν, φόνευσαν ή εξόρισαν εκατοντάδες χιλιάδες Χριστιανών Αρμενίων.

Περίοδος Νεοτούρκων.  Διωγμοί 1914- 1922. Από το 1908 την Οθωμανική Αυτοκρατορία διοικούσε το Κίνημα των Νεοτούρκων, δηλαδή αξιωματικών οι οποίοι εμφανίσθηκαν με ψεύτικο φιλελεύθερο προσωπείο. Η πραγματική ιδεολογία τους ήταν η πλήρης τουρκοποίηση της αυτοκρατορίας και η εξόντωση ή/ και εκδίωξη όλων των Χριστιανικών εθνοτήτων. Οι πιο πολυάριθμες εθνότητες ήσαν οι Έλληνες και οι Αρμένιοι. Τον Απρίλιο του 1914, πριν από την έναρξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, οι Νεότουρκοι άρχισαν σφαγές και εκτοπίσεις των Ελλήνων στα παράλια της Ιωνίας με αποκορύφωμα τα δραματικά γεγονότα της Φώκαιας. Κατά τη διάρκεια του Πολέμου η Οθωμανική Αυτοκρατορία έλαβε μέρος με την πλευρά των Γερμανών και Αυστριακών, ενώ η Ελλάδα από το 1917 έλαβε ενεργό μέρος με το στρατόπεδο της Entente, δηλαδή των Άγγλων, Γάλλων και άλλων συμμάχων. Διαρκούντος του Πολέμου η σφαγή των Ελλήνων συνεχίσθηκε και είναι μία περίοδος, στην οποία δεν έχουμε δώσει η δέουσα σημασία. Η εξόντωση των Μικρασιατών Ελλήνων ολοκληρώθηκε με την υποχώρηση του Ελληνικού Στρατού τον Αύγουστο του 1922 και με τις σφαγές του Αυγούστου-  Σεπτεμβρίου 1922.

Δεύτερο μέρος Γενοκτονίας των Αρμενίων. Τον Απρίλιο του 1915 οι Νεότουρκοι καλυπτόμενοι πίσω από τον καπνό των μαχών του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου συνέχισαν τη σφαγή και εκτόπιση των Αρμενίων. Συμβολική είναι η ημερομηνία της 24^ης Απριλίου 1915, όταν όλοι οι επιφανείς Αρμένιοι της Κωνσταντινουπόλεως συνελήφθησαν και εκτοπίσθηκαν με τραίνα στα βάθη της Ανατολίας. Ελάχιστοι επέζησαν.

1919: Αποκορύφωση της Γενοκτονίας του Ποντιακού Ελληνισμού. Στις 19 Μαΐου 1919 αποβιβάζεται στην Σαμψούντα του Πόντου ο αξιωματικός Μουσταφά Κεμάλ, ο οποίος ίδρυσε το εθνικιστικό κίνημα των Τούρκων και τελικά κατέλυσε το σουλτανικό καθεστώς. Ο Κεμάλ, ο οποίος αργότερα ονομάσθηκε Ατατούρκ, δηλαδή ο πατέρας των Τούρκων, έδωσε τη διαταγή για την εξόντωση των Ελλήνων της Μαύρης Θάλασσας συνεχίζοντας τον διωγμό που είχε αρχίσει το 1916. Πολλοί από τους Ποντίους οργάνωσαν αντάρτικο, αλλά τελικά υπέκυψαν στις υπέρτερες τουρκικές δυνάμεις. Καταδίκες προσχεδιασμένες εκτελέσθηκαν από τα τουρκικά Δικαστήρια της Ανεξαρτησίας και χιλιάδες Πόντιοι απαγχονίσθηκαν. Πολλοί άλλοι βρήκαν βίαιο θάνατο με διάφορους τρόπους. Άνω των 350.000 Ελλήνων είναι τα θύματα της Γενοκτονίας στον Πόντο.

1919- 1924. Η δράση των Κεμαλικών-Τούρκων εθνικιστών και η Μικρασιατική Καταστροφή. Στις 2 Μαΐου 1919 η Ελλάς, με εντολή των Συμμάχων και ως νικήτρια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, αποβιβάζει στρατό στη Σμύρνη. Η περιοχή παραμένει τυπικά υπό Οθωμανική κυριαρχία και προβλέπεται δημοψήφισμα μετά από 5 χρόνια για να κριθεί η τελική τύχη της περιοχής.  Η Οθωμανική Αυτοκρατορία είναι με την πλευρά των ηττημένων και χάνει σημαντικό μέρος των εδαφών της. Η Συνθήκη των Σεβρών του Ιουλίου 1920 δίδει στην Ελλάδα ως κανονικό έδαφος, δηλαδή με πλήρη ενσωμάτωση, την Ανατολική Θράκη πλην Κωνσταντινουπόλεως. Ο Εθνικός Διχασμός και η υποχώρηση του Στρατού μας, παρά τις αρχικές επιτυχίες, είχαν ως κατάληξη την αποκορύφωση της Γενοκτονίας εις βάρος του Ελληνισμού. Η Σμύρνη, οι Κυδωνίες- Αϊβαλί και άλλα κέντρα του Μικρασιατικού Ελληνισμού βρέθηκαν τον Αύγουστο-Σεπτέμβριο 1922 στο επίκεντρο του τουρκικού φανατισμού. Άγιοι Νεομάρτυρες αναδεικνύονται, όπως ο Χρυσόστομος Σμύρνης και πολλοί άλλοι κληρικοί.

Σεπτέμβριος – Οκτώβριος 1922: Η Ελλάς αναγκάζεται να εκκενώσει την Ανατολική Θράκη, αν και μας είχε δοθεί προ δύο ετών. 260.000 Έλληνες έρχονται ως πρόσφυγες στη Δυτική Θράκη και στη Μακεδονία. Πρέπει να σημειωθεί ότι  διωγμός των Ελλήνων Θρακών είχε αρχίσει την άνοιξη (το Μαύρο Πάσχα) του 1914. Οι πρόσφυγες πρώην κάτοικοι της Αδριανουπόλεως ιδρύουν τη Νέα Ορεστιάδα στον Έβρο.

1923. Καταλύεται το σουλτανικό καθεστώς και ιδρύεται η Τουρκική Δημοκρατία με κυρίαρχη προσωπικότητα τον Κεμάλ Ατατούρκ. Ένα εκ των 16 κειμένων (Πρωτοκόλλων) που αποτελούν τη Συνθήκη της Λωζάννης προβλέπει μεταξύ άλλων την ανταλλαγή των πληθυσμών με θρησκευτικό κριτήριο. Όσοι Έλληνες δεν σφαγιάσθηκαν ή δεν έφυγαν κυνηγημένοι από τη Μικρά Ασία και τον Πόντο έρχονται ως ανταλλάξιμοι στην Ελλάδα. Οι Μουσουλμάνοι του ελλαδικού χώρου φεύγουν για εγκατάσταση στην Τουρκία. Η Συνθήκη προβλέπει να παραμείνουν οι Έλληνες (ως εθνική μειονότητα) στην Κωνσταντινούπολη, Ίμβρο και Τένεδο και οι Μουσουλμάνοι (ως θρησκευτική μειονότητα) στη Δυτική Θράκη. Δηλαδή αυτές οι δύο ομάδες εξαιρούνται από την ανταλλαγή.
1924. Ολοκληρώνεται η ανταλλαγή των πληθυσμών. Από τους τελευταίους Ορθοδόξους Χριστιανούς που φεύγουν είναι και οι Έλληνες των Φαράσων της Καππαδοκίας με πνευματικό ηγέτη τον Άγιο Αρσένιο τον Καππαδόκη (Χατζηεφεντή). Μεταξύ αυτών το βρέφος Αρσένιος Εζνεπίδης, ο μετέπειτα Άγιος Παΐσιος ο Αγιορείτης. Την ίδια χρονιά ολοκληρώνεται και η εξόντωση άλλων Χριστιανικών πληθυσμών, όπως ήσαν οι Αρμένιοι και οι Ασσύριοι (Μονοφυσίτες) .

Τα γεγονότα του 1922, γνωστά με τον γενικό όρο Μικρασιατική Καταστροφή, αποτελούν μία κλασική μορφή Γενοκτονίας. Οι Τούρκοι, αλλά και ορισμένοι Έλληνες αναθεωρητές, ισχυρίζονται ότι οι Τούρκοι απλώς αντέδρασαν στην παρουσία του Ελληνικού Στρατού. Όμως οι χρονολογίες τούς διαψεύδουν. Ο διωγμός του Ελληνισμού αρχίζει το 1914 με τις σφαγές στα παράλια της Μικράς Ασίας, δηλαδή 5 χρόνια πριν από την αποβίβαση του Στρατού μας στη Σμύρνη. Για τις σφαγές του 1914 υπάρχει λεπτομερής καταγραφή στη Μαύρη Βίβλο του Οικουμενικού Πατριαρχείου, η οποία εκδόθηκε το 1919.

Η νομική ορολογία περί Γενοκτονίας καθιερώθηκε διεθνώς με απόφαση του ΟΗΕ το 1948. Ο καθηγητής Διεθνούς Δικαίου και Εξωτερικής Πολιτικής Άγγελος Συρίγος, στο βιβλίο του “Ελληνοτουρκικές σχέσεις”, χρησιμοποιεί τα στοιχεία του ορισμού του ΟΗΕ για να αποδείξει ότι πράγματι το 1922 έγινε Γενοκτονία. Δεν λησμονούμε και τη Γενοκτονία των Ποντίων, η οποία άρχισε το 1916. Ο σωστός όρος, λοιπόν, είναι: Γενοκτονία του Ελληνισμού της Ανατολής.

Τον Αύγουστο και Σεπτέμβριο του 1922, λοιπόν, τα Κεμαλικά τουρκικά στρατεύματα διέπραξαν τα εξής στις περιοχές που κατέλαβαν:

1. Συνέλαβαν όλους τους άνδρες ηλικίας 16 έως 55-60 ετών και τους οδήγησαν στον θάνατο δια των σφαγών ή δια της ασιτίας και της εξαντλήσεως στα Τάγματα Εργασίας (πορείες υπό σκληρές συνθήκες και καταναγκαστικά έργα). Από τους 150.000 αμάχους που συνελήφθησαν στην περιοχή Σμύρνης έφτασαν στην Ελλάδα μόνον 320.
2. Προέβησαν σε μαζικές σφαγές Ελλήνων στη δυτική Μικρά Ασία (Αϊβαλί, Μοσχονήσια, Μαγνησία κ.ά) όπως είχαν κάνει από το 1919 και στον Πόντο.
3. Κατέστρεψαν εσκεμμένως κατοικίες Ελλήνων με χαρακτηριστικό παράδειγμα την πυρπόληση της Σμύρνης.
4. Ανάγκασαν 1.000.000 Έλληνες να φύγουν ως πρόσφυγες για να γλυτώσουν τη ζωή τους.
5. Και όλα αυτά δεν έγιναν τυχαία ή από παρεκτροπές ατάκτων. Ήταν η συνέχεια ενός μελετημένου σχεδίου, το οποίο έθεσε σε ενέργεια το 1914 η ηγεσία των Νεοτούρκων για να εξοντώσει (ή να εκδιώξει) όλους τους Χριστιανούς της Μικράς Ασίας (Έλληνες, Αρμενίους, Ασσυρίους κ.α).

Άρθρο στην ΠΕΙΡΑΪΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ, Απριλίου 2022

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Άγγελος Συρίγος: Ελληνοτουρκικές Σχέσεις, εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα 2014.

Benny Morris- Dror Zeevi: Η Τριακονταετής Γενοκτονία, Ο αφανισμός των Χριστιανικών μειονοτήτων της Τουρκίας 1894-1924, Εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα 2021.

Γιορτάζουμε την επέτειο των 201 ετών από την έναρξη της Ελληνικής Επαναστάσεως με τον νου μας στραμμένο στον Ελληνισμό της Ουκρανίας και ειδικότερα της Μαριούπολης. Φέτος ειδικά έχουμε στο νου και στην καρδιά μας μία άλλη σημαντική επέτειο, τα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή. Την κατάληξη της μακροχρόνιας Γενοκτονίας του Ελληνισμού της Ανατολής.

Πρόκειται για μία αλυσίδα γεγονότων που έχουν ως κοινό στοιχείο τον εθνικισμό των Οθωμανών, των Νεοτούρκων και των Κεμαλικών. Αλλά και μετά το 1922 ο ίδιος προκλητικός γείτονας συνέχισε τη δράση του, αρχικά κατά των Ελλήνων της Κωνσταντινουπόλεως, Ίμβρου και Τενέδου και μετά κατά του Ελληνισμού της Κύπρου. Άμεση συνέχεια των ιστορικών γεγονότων είναι ο Νέος Οθωμανισμός του Ερντογάν και οι παράνομες διεκδικήσεις της Άγκυρας.

Στην Ελλάδα ορισμένοι προτείνουν την αναθεώρηση της Ιστορίας  με πρόθεση να εξωραϊσθεί η Οθωμανική τυραννία και να ξεχαστούν οι σφαγές των Νεοτούρκων και των Κεμαλικών κατά του Ελληνισμού. Το πνεύμα των αναθεωρητών είναι: Αφού στο παρελθόν οι Τούρκοι ήσαν «καλοί» άρα και τώρα είναι ακίνδυνοι. Πρόκειται για απαράδεκτη νοοτροπία, η οποία αλλοιώνει το παρελθόν σκοπίμως.

Η ταραγμένη εποχή μας απαιτεί να δώσουμε έμφαση στα εθνικά θέματα:

Η Κύπρος μας ήταν και είναι πάντα άρρηκτα δεμένη με τη μοίρα του υπόλοιπου Ελληνισμού. Το 1821 ο Αρχιεπίσκοπος Κυπριανός και 400 κληρικοί και λαϊκοί εκτελέσθηκαν από τους Οθωμανούς λόγω υποψιών για τη συμμετοχή τους στην Πανελλήνια Επανάσταση. Η Κύπρος πρέπει να απαλλαγεί από την κατοχή του Αττίλα και να παραμείνει προσανατολισμένη στις παραδόσεις της Ορθοδοξίας και του Ελληνισμού.

Η Μακεδονία πλήρωσε βαρύτατο φόρο αίματος στην πανεθνική εξέγερση του 1821. Ο Εμμανουήλ Παππάς ξεσήκωσε την Χαλκιδική και το Άγιον Όρος και ο Καρατάσος, ο Ζαφειράκης και ο Γάτσος την Έδεσσα και την Ημαθία. Ο ισχυρός τουρκικός στρατός του Αμπού Λουμπούτ  κατέπνιξε στο αίμα την επανάσταση των Ελλήνων Μακεδόνων. Οι Νεομάρτυρες της Νάουσας του 1822 βροντοφωνάζουν ότι η Μακεδονία είναι Ελληνική. Δεν πρέπει να δεχθούμε αλλαγές στα σχολικά βιβλία μας περικόπτοντας τους Αγίους Κύριλλο και Μεθόδιο (όπως έγινε επί κυβερνήσεως ΣΥΡΙΖΑ). Είναι ανάγκη να βρούμε έναν νόμιμο τρόπο να καταγγείλουμε τη Συμφωνία των Πρεσπών, η οποία παραβιάζεται και θα παραβιάζεται διαρκώς από το κράτος των Σκοπίων.

Η Ήπειρος ήταν ενιαία και είχε πλειοψηφία ελληνικού πληθυσμού κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας. Τα σύνορα του 1913 χώρισαν τη Βόρειο Ήπειρο και την παραχώρησαν στην Αλβανία, αν και την είχε απελευθερώσει ο Ελληνικός Στρατός, όπως και το 1940. Η παρακαταθήκη του Πατροκοσμά, που απαγχονίσθηκε στο Κολικόντασι, και η εθνική και εκπαιδευτική  προσφορά της Μοσχόπολης μάς υποχρεώνουν να μην λησμονούμε και σήμερα τα δικαιώματα των Βορειοηπειρωτών.

Η Θράκη  έδωσε στον αγώνα τον Άγιο και Εθνομάρτυρα Κύριλλο ΣΤ΄, Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως, και τους θαλασσόλυκους Αντώνη και Δόμνα Βισβίζη. Ας μην επιτρέψουμε σήμερα στο μακρύ χέρι του τουρκικού επεκτατισμού να αναστατώσει την ειρηνική συμβίωση Χριστιανών και Μουσουλμάνων.

Τα νησιά του Αιγαίου χάρισαν στην Επανάσταση γενναίους ναυτικούς και μπουρλοτιέρηδες, αλλά υπέστησαν καταστροφές, όπως εκείνες της Χίου,  των Ψαρών και της Κάσου. Ας  αποτρέψουμε τις διεκδικήσεις  και τις γκρίζες ζώνες στο Αιγαίο μας!

Άρθρο στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ 26.3.2022

Καθώς ετοιμαζόμαστε να γιορτάσουμε την 201^η επέτειο από την έναρξη της Ελληνικής Επαναστάσεως και ενώ εξελίσσεται η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, ας θυμηθούμε τρεις σταθμούς της Φιλικής Εταιρείας που συνδέονται με τη σημερινή Ουκρανία.

Τα εδάφη της Ουκρανίας, όπως τα ξέρουμε σήμερα, ανήκαν τότε άλλα μεν στη Ρωσική Αυτοκρατορία και άλλα στην Αυστριακή Αυτοκρατορία των Αψβούργων. Η Φιλική Εταιρεία ιδρύθηκε στην Οδησσό, το κυριώτερο λιμάνι του συγχρόνου Ουκρανικού κράτους. Η πόλη ανήκε τότε στη Ρωσία.  Οι τρεις ιδρυτές, Νικόλαος Σκουφάς,  Εμμανουήλ Ξάνθος και Αθανάσιος Τσακάλωφ, αποφάσισαν να ορίσουν ως επίσημη ημερομηνία ιδρύσεως τη 14^η Σεπτεμβρίου 1814, δηλαδή την εορτή της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού. Έδειχναν από την αρχή τον σεβασμό τους στην Ορθόδοξη Πίστη κάτι που φάνηκε και στη συνέχεια από την προσχώρηση πολλών Επισκόπων και άλλων κληρικών του Οικουμενικού Πατριαρχείου.

Το 1818 η Φιλική Εταιρεία μετέφερε την έδρα της στην Κωνσταντινούπολη, την πρωτεύουσα της Οθωμανικής Τουρκίας, και εκεί γνώρισε εντυπωσιακή αύξηση των μελών της. Το οίκημα στο οποίο υπεγράφη η ίδρυσή της στην Οδησσό έχει αγορασθεί από το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού.

Δεύτερη πολη της Ουκρανίας, η οποία διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην κήρυξη της Επαναστάσεως, ήταν το Ισμαήλι, σημερινό Ισμαήλ στο ΝΑ άκρο της Ουκρανίας. Ανήκε τότε στη Βεσσαραβία, η οποία είχε προσαρτηθεί στη Ρωσική Αυτοκρατορία. Εκεί έγινε το πρώτο Πολεμικό Συμβούλιο της Φιλικής Εταιρείας τις πρώτες ημέρες του Οκτωβρίου 1820  υπό την ηγεσία του Αλεξάνδρου Υψηλάντη. Εκεί έλαβε χώρα και η γνωστή διαφωνία μεταξύ Χριστοφόρου Περραιβού και  Αρχιμανδρίτου Γρηγορίου Δικαίου- Παπαφλέσσα σχετικά με την πολεμική προετοιμασία  της Πελοποννήσου. Έχει άμεση σχέση με την επικαιρότητα της πανδημίας ότι τότε η πόλη του Ισμαηλίου βρισκόταν σε καραντίνα για κάποια  λοιμώδη νόσο. Οι μετακινήσεις του Υψηλάντη και των άλλων Φιλικών είχαν και ένα βαθμό μυστικότητας, διότι η καραντίνα προέβλεπε την απαγόρευση της νυκτερινής κυκλοφορίας!

«Εν Ισμαηλίω» ο Αλέξανδρος Υψηλάντης υπέγραψε επιστολές πρός πλοιοκτήτες του Αιγαίου και άλλους Έλληνες έτοιμους να επαναστατήσουν. Εκεί στις συσκέψεις των Φιλικών αποφασίσθηκε ότι  η Επανάσταση θα έχει τρείς παράλληλους στόχους: Α) Εξέγερση στη Μολδοβλαχία, σημερινή Ρουμανία, με την ελπίδα να ξεσηκωθούν κατά των Τούρκων οι Σέρβοι και οι εντόπιοι Ρουμάνοι. Το σκέλος αυτό τέθηκε σε εφαρμογή, αλλά απέτυχε με αποκορύφωση τη σφαγή των Ελλήνων φοιτητών του Ιερού Λόχου στο Δραγατσάνι. Β) Πυρπόληση του στόλου του Σουλτάνου μέσα στην Κωνσταντινούπολη. Το σκέλος αυτό προδόθηκε. Γ) Εξέγερση στην Πελοπόννησο, στη Ρούμελη κ.α. στις 25 Μαρτίου, ημέρα του Ευαγγελισμού. Αυτό το σκέλος του σχεδίου επέτυχε σε μεγάλο βαθμό.

Η τρίτη πόλη της Ουκρανίας, που συνδέεται με τη Φιλική Εταιρεία, είναι το σημερινό Μουκάτσεβο στη Νοτιοδυτική επαρχία της Ζακαρπάτιε. Τότε λεγόταν Μούνκατς και ανήκε στην Αυστριακή Αυτοκρατορία. Εκεί φυλάκισαν οι Αυστριακοί τον Αλέξανδρο Υψηλάντη από το 1821 μέχρι το 1823 μετά την αποτυχία της εξεγέρσεως στη Μολδοβλαχία. Μετά τον μετέφεραν στο Τερενζίεσταντ της Βοημίας. Ο ηρωικός αρχηγός της Φιλικής Εταιρείας πέθανε στις αρχές του 1828, λίγους μήνες μετά την αποφυλάκισή του.

Σήμερα η σκέψη μας στρέφεται στους Έλληνες της Μαριούπολης. Ο Ελληνισμός της Διασποράς συνετέλεσε τα μέγιστα στην Ελληνική Επανάσταση.

Άρθρο στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ, 19.3.2022

Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία είναι απαράδεκτη και καταδικαστέα. Ο Ελληνισμός βρίσκεται πάντα με τη πλευρά του Διεθνούς Δικαίου και καταδικάζει κάθε εισβολή και κατοχή. Απορρίπτουμε την  αλλαγή συνόρων με τη χρήση βίας και δεν λησμονούμε ότι έχουμε δίπλα μας μία  αναθεωρητική δύναμη, την Τουρκία.

Είναι ευκαιρία να θέσουμε ενώπιον των εταίρων μας και της Διεθνούς Κοινής Γνώμης ορισμένα ζητήματα αμέσου εθνικού ενδιαφέροντος και να αξιοποιήσουμε το κλίμα που έχει δημιουργηθεί. Συγκεκριμένα:

Να αναδείξουμε την ουσία του Κυπριακού ως προβλήματος εισβολής και κατοχής. Εφ’ όσον οι ΗΠΑ, η Ευρ. Ένωση και  άλλες χώρες καταδικάζουν την εισβολή της Ρωσίας, πρέπει να τους θυμίσουμε τις υποχρεώσεις τους απέναντι στην Κυπριακή Δημοκρατία, κράτος μέλος του ΟΗΕ και της Ε.Ε. Να παύσουν να θεωρούν το ζήτημα ως θέμα διαφωνίας δύο κοινοτήτων. Να απαιτήσουμε την αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων από τη Μεγαλόνησο.

ΗΠΑ και Ευρώπη επιβάλλουν κυρώσεις στη Ρωσία του Πούτιν. Να ζητήσουμε την επιβολή κυρώσεων και στην Τουρκία για την εδραίωση και επέκταση των κατοχικών σχεδίων της. Οι προ λίγων μηνών προκλητικές κινήσεις στα Βαρώσια (κατεχόμενη Αμμόχωστο) είναι παράνομες και καταδικαστέες. Να το διακηρύξουμε με κάθε τρόπο και να το προβάλουμε με τη φωνή των δύο κυβερνήσεων: Αθηνών και Λευκωσίας.

Να αναδείξουμε την αξία των συνόρων και την ανάγκη φυλάξεώς τους. Τώρα που ΗΠΑ, Ευρώπη, Αυστραλία, Ιαπωνία κ.α. κατανοούν πόσο αφελή ήταν τα συνθήματα της παγκοσμιοποιήσεως περί καταργήσεως των συνόρων κ.λπ. καλό είναι να ζητήσουμε ισχυρότερη αλληλεγγύη και έμπρακτη βοήθεια για τη φύλαξη των ανατολικών συνόρων μας που είναι και ευρωπαϊκά σύνορα. Αφού όλοι οι σύμμαχοί μας θεωρούν δίκαιο να υπερασπίζονται οι Ουκρανοί τα σύνορά τους, να τους θυμίσουμε τις απειλές του Ερντογάν καθώς και την ασύμμετρη απειλή που αποκρούσαμε στον Έβρο τον Φεβρουάριο- Μάρτιο 2020.

Η Γερμανία εξοπλίζεται με ταχείς ρυθμούς και αλλάζει μία πολιτική δεκαετιών. Η Ελλάδα έχει έναν λόγο παραπάνω να εξοπλίζεται λόγω των καθημερινών απειλών περί Γαλάζιας Πατρίδας, νησιών κλπ. Να ζητήσουμε από τους Ευρωπαίους εταίρους μας να σταματήσουν κάθε παρέμβαση στα θέματα προϋπολογισμού όσον αφορά στις αμυντικές δαπάνες. Η απόφαση για ενίσχυση της Εθνικής Άμυνας των Ελλήνων είναι απόφαση εθνικής επιβιώσεως και δεν πρέπει να εμποδίζεται από άλλες χώρες με οποιαδήποτε δικαιολογία.

ΗΠΑ και Ευρώπη, αλλά και πολλοί άλλοι, θαυμάζουν τους Ουκρανούς για την υπεράσπιση της εθνικής κυριαρχίας και της εθνικής ταυτοτητάς τους. Και πράγματι είναι δικαίωμα κάθε λαού να υπερασπίζεται αυτά τα αγαθά. Όμως μέχρι πρό τινος στον Δυτικό κόσμο διαφημιζόταν η παγκοσμιοποίηση, η οποία θεωρούσε ξεπερασμένες αξίες το εθνικό κράτος και την εθνική ταυτότητα. Τώρα που όλοι χειροκροτούν τον Ζελένσκι για τη μαχητική υπεράσπιση των εθνικών ιδανικών της χώρας του, καλό είναι να πάρουμε και εμείς το μήνυμα και να δώσουμε τη δική μας ειρηνική μάχη για την  προστασία της εθνικής μας ταυτότητας. Όπως είναι σεβαστή η ουκρανική εθνική ταυτότητα, πρέπει να είναι σεβαστή από όλους, εντός και εκτός Ελλάδος, και η ελληνική εθνική ταυτότητα και Ιστορία (πχ στο Μακεδονικό)

 Σφάλλει ο Πούτιν, σφάλλει ο Ερντογάν. Τα σύνορα χρειάζονται, το Διεθνές Δίκαιο πρέπει να γίνεται σεβαστό.

Άρθρο στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ, 12.3.2022

πηγή φωτογραφίας: ΓΤΠ, Σ. ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ

Η συμπλήρωση 100 ετών από τη Μικρασιατική Καταστροφή δίνει την ευκαιρία σε πολλούς συγγραφείς να ασχοληθούν με τα δραματικά γεγονότα της περιόδου εκείνης και με τη Γενοκτονία του Ελληνισμού της Ανατολής από Οθωμανούς, Νεοτούρκους και Κεμαλικούς. Κατά τη γνώμη μου ένα βιβλίο που ξεχωρίζει είναι το πόνημα του Άγγελου Συρίγου, Καθηγητού Διεθνούς Δικαίου και Εξωτερικής Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο (και νυν Υφυπουργού Παιδείας), και του Ευάνθη Χατζηβασιλείου, Καθηγητού της  Ιστορίας του Μεταπολεμικού Κόσμου στο ΕΚΠΑ, με τίτλο: «Μικρασιατική Καταστροφή» και υπότιτλο: 50 Ερωτήματα και Απαντήσεις (εκδόσεις Πατάκη).

Οι δύο συγγραφείς έχουν συνεργασθεί πριν από τρία χρόνια και μας έδωσαν μία συνοπτική και σοβαρή ανάλυση για ένα καυτό ζήτημα της επικαιρότητας με το βιβλίο τους: «Η Συμφωνία των Πρεσπών και το Μακεδονικό». Με το νέο βιβλίο τους επιχειρούν να απαντήσουν σε πενήντα ερωτήματα για τη Μικρασιατική Εκστρατεία και τον ξεριζωμό του Ελληνισμού. Σε 250 σελίδες επιτυγχάνουν να δώσουν τεκμηριωμένες απαντήσεις και να φωτίσουν άγνωστες πτυχές της εποχής εκείνης.

Πολλά θέματα φωτίζει το βιβλίο και πιστεύω ότι ένα από τα σημανικότερα είναι η Δίκη και καταδίκη των Έξι, οι οποίοι θεωρήθηκαν υπεύθυνοι για την καταστροφή. Οι Συρίγος και Χατζηβασιλείου μάς καλούν να αρθούμε υπεράνω των παθών του Εθνικού Διχασμού της περιόδου εκείνης και να μελετήσουμε με νηφαλιότητα την Ιστορία. Καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι οι Έξι ηγέτες της αντιβενιζελικής παρατάξεως δεν ήσαν προδότες και κακώς καταδικάσθηκαν με την κατηγορία της εσχάτης προδοσίας και της εγκαταλείψεως ελληνικού εδάφους.  Διέπραξαν σοβαρά λάθη, αλλά όχι προδοσία. Άλλωστε η Σμύρνη τυπικά δεν ήταν ελληνική επικράτεια.

Ο Δημήτριος Γούναρης, ο Πέτρος Πρωτοπαπαδάκης, ο Γεώργιος Μπαλτατζής, ο Νικόλαος Στράτος, ο Νικόλαος Θεοτόκης και ο Αρχιστράτηγος Γεώργιος Χατζηανέστης εκτελέσθηκαν στις 15 Νοεμβρίου 1922 στην περιοχή, η οποία τότε καλυπτόταν από το δάσος Γουδί, και η οποία σήμερα βρίσκεται στα σύνορα Χολαργού και Παπάγου. Στον τόπο εκτελέσεως κτίσθηκε ο Ναός της Αναστάσεως και τα έξι δέντρα με τα  ονοματά τους  μάς θυμίζουν ότι οι άνθρωποι αυτοί υπήρξαν τα εξιλαστήρια θύματα μιάς εθνικής τραγωδίας.

Οι δύο συγγραφείς επισημαίνουν: «Η Δίκη των Έξι αποτελούσε παρωδία δικαστικής διαδικασίας και οδήγησε ουσιαστικά, σε μία δικαστική δολοφονία. Οι διαδικασίες ήταν τόσο ταχείες ώστε να φαίνεται ότι η αποφαση ήταν προειλημμένη, και η διενέργειά της από ένα ad hoc Έκτακτο Στρατοδικείο καταδεικνύει πως οι βασικές εγγυήσεις δεν τηρούνταν. Το σημαντικότερο όλων ήταν ότι η ίδια η απόφαση ήταν προφανώς έωλη, Δεν αρκεί, για να καταδικαστεί κάποιος σε εσχάτη προδοσία, να έχει χάσει ένα πόλεμο. Ακόμη και η ανικανότητα (εάν υποτεθεί οτι υπήρξε) στη διεξαγωγή του πολέμου δεν συγκροτεί το αδίκημα της εσχάτης προδοσίας. Η εσχάτη προδοσία είναι αδίκημα δόλου. Απαιτείται επομένως να αποδειχθεί ότι οι κατηγορούμενοι επιζήτησαν την ήττα του στρατού και τη εκδιωξη των Ελλήνων από τη Μικρά Ασία, δηλαδή ότι είχαν πρόθεση και επιδίωξαν να χάσουν τον πόλεμο, κάτι που είναι εντελώς παράλογο και ασφαλώς δεν αποδείχθηκε στη διαδικασία».

Άλλωστε, όπως τονίζουν οι δύο συγγραφείς, τον Φεβρουάριο του 1929 ο Ελευθέριος Βενιζέλος, πολιτικός αντίπαλος των εκτελεσθέντων, αναγνώρισε δημοσίως ότι οι Έξι εκτελεσθέντες δεν διέπραξαν προδοσία.

Άρθρο στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ, 4.3.2022

Μας απασχολεί η νεανική βία είτε αφορά «οπαδούς» ομάδων είτε αφορά συμμορίες ανηλίκων. Το ερώτημα είναι ποια πρότυπα είχαν αυτά τα παιδιά. Τι πρότυπα τους προσφέρουν η κοινωνία, η εκπαίδευση, τα ΜΜΕ;

Όταν οι νέοι μας και οι νέες μας δεν έχουν ευγενή ιδανικά  θα στραφούν σε λανθασμένες επιλογές. Όταν χλευάζονται από δήθεν προοδευτικούς οι Άγιοι της Εκκλησίας μας και οι ήρωες του Ελληνισμού, τότε ο έμφυτος ενθουσιασμός των νέων θα διοχετευθεί σε στρεβλή κατεύθυνση. Όταν δεν τους δίνουμε ευκαιρίες να αισθανθούν υπερήφανοι για την Πατρίδα μας και την Ιστορία μας τότε θα αισθάνονται υπερήφανοι για τη μαγκιά και θα θαυμάζουν κατασκευασμένα είδωλα.

Τα παιδιά μας έχουν την ανάγκη να νιώσουν θαυμασμό για άνδρες και γυναίκες που αγωνίσθηκαν είτε σε πολεμικές είτε σε ειρηνικές περιόδους. Όταν πριν από λίγα χρόνια μίλησα σε μαθητές και μαθήτριες ενός Λυκείου για τον 18χρονο ήρωα της Κύπρου Ευαγόρα Παλληκαρίδη, έμαθα ότι την επόμενη χρονιά αυτά τα παιδιά οργάνωσαν συγκινητική εκδήλωση για τον Ευαγόρα που απαγχονίσθηκε από τους Βρετανούς το 1957 και μάλιστα προσκάλεσαν και εκπρόσωπο της Κυπριακής Πρεσβείας.

Ας μιλήσουμε στα παιδιά μας για τους Τρεις Ιεράρχες, οι οποίοι συνδύαζαν την Πίστη με τη μελέτη των ελληνικών κλασικών κειμένων, τη θεολογική συγγραφή με το φιλανθρωπικό και κοινωνικό έργο.

Ας μιλήσουμε στους νέους και στις νέες μας για την πατριωτική, εκπαιδευτική και κοινωνική δράση της Αγίας Φιλοθέης της Αθηναίας, η οποία μαρτύρησε στις 19 Φεβρουαρίου 1589, διότι το έργο της ενόχλησε τους Τούρκους.

Ας δώσουμε στα παιδιά μας να διαβάσουν και να θαυμάσουν τον παιάνα των Σαλαμινομάχων  και τον Όρκο των Αρχαίων Αθηναίων Εφήβων: Ου καταισχυνώ όπλα τα ιερά….Την Πατρίδα ουκ ελάττω παραδώσω.

Ας τους δώσουμε να σχολιάσουν το υπερήφανο Όχι του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου προς τον Μωάμεθ Β΄ τον Πορθητή.

Να τους μιλήσουμε για τις διδαχές του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού, ο οποίος βοήθησε το Γένος να μην τουρκέψει σε πολύ δύσκολα χρόνια και αγωνίσθηκε για την ελληνική παιδεία.

Ας αξιοποιήσουμε την επέτειο των 200 ετών από την Ελληνική Επανάσταση για να θυμίσουμε στα παιδιά ποια ήταν τα ιδανικά των Αγωνιστών που μας απελευθέρωσαν. Μάχου υπέρ Πίστεως και Πατρίδος έγραφε ο Αλέξανδρος Υψηλάντης, αγωνιζόμαστε για τον Χριστό και τον Λεωνίδα ανέφεραν στην Προκηρυξή τους ο Επίσκοπος Σαλώνων Ησαϊας και ο Αθανάσιος Διάκος.

Τι γνωρίζουν τα παιδιά μας για τη συμβολή της νέας γενιάς στον Μακεδονικό Αγώνα; Θα αισθανθούν καλύτερα το χρέος τους προς την Πατρίδα και την κοινωνία όταν καταλάβουν τί συμβολίζουν οι μορφές του νεαρού Αποστόλη, του μικρού Γιοβάν και της δασκάλας Ηλέκτρας στα «Μυστικά του Βάλτου» της Πηνελόπης Δέλτα. Ας προβάλουμε και άλλα παραδείγματα από τους Βαλκανικούς Πολέμους, το 1940, την Εθνική Αντίσταση, τον Κυπριακό Αγώνα.

Ας σταματήσουν κάποιοι να ενοχοποιούν τη Χριστιανική ευλάβεια και τον πατριωτισμό. Η γενιά των Βαλκανικών Πολέμων βγήκε μέσα από το καμίνι της χρεωκοπίας του 1893 και της ήττας του 1897. Όμως  οι Έλληνες εκείνοι  είχαν αναβαπτισθεί στο πνεύμα ελπίδας που καλλιεργεί η Ελληνορθόδοξη Παιδεία.

Ας δώσουμε στα παιδιά μας αγωγή δημοκρατίας, αλληλεγγύης και υγιούς πατριωτισμού.

Άρθρο στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ, 19.2.2022

Αν θέλετε να δείτε κειμήλια, τεκμήρια, έγγραφα και προσωπικά αντικείμενα, τα οποία συνδέονται με κληρικούς αγωνιστές του 1821 και με άλλες προσωπικότητες του Αγώνα, αξίζει να επισκεφθείτε το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο Αθηνών. Στις 8 Φεβρουαρίου η Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Αικατερίνη Σακελλαροπούλου και ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμος εγκαινίασαν την Έκθεση Κειμηλίων με τίτλο:  “ΥΠΕΡ ΠΙΣΤΕΩΣ ΚΑΙ ΠΑΤΡΙΔΟΣ- Η συμβολή της Εκκλησίας στον Αγώνα του 1821”.

Η Εκκλησία της Ελλάδος συμμετέχει ενεργώς στην επέτειο των 200 ετών από την έναρξη της Ελληνικής Επαναστάσεως του 1821. Η Ειδική Συνοδική Επιτροπή Πολιτιστικής Ταυτότητος σε συνεργασία με τις κατά τόπους Ιερές Μητροπόλεις διοργάνωσαν πέρσυ μία σειρά εκδηλώσεων σε όλη την Ελλάδα. Επίσης διοργάνωσαν, από το 2012 μέχρι και το 2020, 10 Επιστημονικά Συνέδρια για την Ελληνική Επανάσταση και τα προηγηθέντα, τα Πρακτικά των οποίων έχουν εκδοθεί σε Τόμους.

Φέτος συνεχίζονται οι τιμητικές εκδηλώσεις της Εκκλησίας. Είναι  μία χρονιά κατά την οποία  συμπληρώνονται 200 χρόνια από σημαντικά γεγονότα, όπως είναι η Σφαγή της Χίου, το Ολοκαύτωμα της Νάουσας, η νίκη των Ελλήνων στα Δερβενάκια. Έτσι, λοιπόν, υπό την αιγίδα του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερωνύμου, η Ειδική Συνοδική Επιτροπή της Ακαδημίας των Εκκλησιαστικών Τεχνών ανέλαβε να διοργανώσει μία έκθεση κειμηλίων της Τουρκοκρατίας και του 1821. Η έκθεση με τίτλο: “ΥΠΕΡ ΠΙΣΤΕΩΣ ΚΑΙ ΠΑΤΡΙΔΟΣ- Η συμβολή της Εκκλησίας στον Αγώνα του 1821” θα φιλοξενείται στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο Αθηνών  μέχρι τις 30 Μαϊου 2022. Είναι ανοικτή για τους επισκέπτες κάθε μέρα πλην Τρίτης κατά τις ώρες λειτουργίας του Μουσείου.

Σκοπός της Εκθέσεως είναι η ανάδειξη της θυσιαστικής προσφοράς των Ορθοδόξων κληρικών κατά την Ελληνική Επανάσταση και κατά την προετοιμασία της, καθώς και η προβολή τεκμηρίων τα οποία καταδεικνύουν την άρρηκτη σύνδεση της Ορθόδοξης Εκκλησίας με την ταυτότητα του Νέου Ελληνισμού. Στη μακρά διάρκεια της δουλείας η Εκκλησία ήταν και Μητέρα και καταφύγιο και σχολείο και κήρυκας της ελπίδας.

Τα εκτιθέμενα κειμήλια  προέρχονται από Ιερούς Ναούς, Ιερές Μονές, Εκκλησιαστικά Μουσεία και συλλογές  της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών και των Ιερών Μητροπόλεων της Εκκλησίας της Ελλάδος, καθώς και από την Ιερά Μονή Ιβήρων του Αγίου Όρους. Επίσης ορισμένα από τα κειμήλια που εκτίθενται προέρχονται από τη συλλογή του Βυζαντινού Μουσείου.

Οι θεματικές ενότητες της Εκθέσεως είναι:

1. Αγωνιστές και προσωπικότητες της Επαναστάσεως

2. Ιστορικά τεκμήρια

3. Τα Γράμματα στην Τουρκοκρατία

4. Εκκλησιαστική Τέχνη πριν από την Επανάσταση
5. Προσωπικότητες της Εκκλησίας

6. Νεομάρτυρες

7. Τα όπλα του 1821

8. Η Φιλική Εταιρεία

9. Ο αγώνας στη θάλασσα

10. Ιδιωτική Λατρεία

11. Κατεστραμμένοι Ναοί της Αθήνας

12. Φιλελληνισμός

Αναφέρω ενδεικτικά ορισμένα από τα  σημαντικότερα κειμήλια που μπορούν να θαυμάσουν οι επισκέπτες:

Αντίγραφο του ιστορικού Λαβάρου της Αγίας Λαύρας Καλαβρύτων.

Το Ποτήριον Μεταλήψεως των Αγωνιστών στην Αγία Λαύρα Καλαβρύτων, κατασκευασμένο το 1793.

Ο Αρχιερατικός μανδύας του Αγίου Εθνομάρτυρος Πατριάρχου Γρηγορίου Ε΄ (α΄ ήμισυ του 18ου αιώνος).

Η Επισκοπική Μίτρα του Αγίου Πατριάρχου Γρηγορίου Ε΄.

Η Θεοτόκος Γλυκοφιλούσα, προσωπική εικόνα του Ιωάννη Καποδίστρια, έργο του 19ου αιώνος, με χειρόγραφη προσευχή στην πίσω πλευρά.

Το Ευαγγέλιο με ασημένια επένδυση, επί του οποίου ορκίσθηκε ο Ιωάννης Καποδίστριας στην Αίγινα τον Ιανουάριο του 1821 (έργο του 1799).

Η κουμπούρα του Αθανασίου Διάκου.

Το φυλακτό της Λασκαρίνας Μπουμπουλίνας με την παράσταση του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου (1823).

Επαναστατικό Λάβαρο από τη Μονή Σκαφιδιάς της Ηλείας. Κατασκευάσθηκε το 1612, πιθανότατα ως πέτασμα της Ωραίας Πύλης.

Σιδερένιος Σταυρός του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού, τον οποίο άφησε όταν δίδασκε στο σημερινό χωριό Άγιος Κοσμάς της Μητροπόλεως Σιατίστης.

Στο εισαγωγικό κείμενο της Εκθέσεως, το οποίο είναι ανηρτημένο στην είσοδο, καταγράφεται η Χριστιανική Πίστη των Αγωνιστών και η συνείδηση της διαχρονικής συνέχειας του Ελληνισμού, ως πνευματικά θεμέλια του Αγώνα. Το παραθέτουμε:

ΥΠΕΡ ΠΙΣΤΕΩΣ ΚΑΙ ΠΑΤΡΙΔΟΣ 

Η Ελληνική Επανάσταση ήταν μία Πανελλήνια εξέγερση κατά του Οθωμανικού ζυγού. Ο χαρακτήρας της Επαναστάσεως ήταν εθνικός και απελευθερωτικός με πρωταγωνιστικό ρόλο των Ορθοδόξων κληρικών.

 Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης στην Προκήρυξη της 24.2.1821 από το Ιάσιον της Μολδοβλαχίας καλεί τους Έλληνες να αγωνισθούν με το σύνθημα: Μάχου υπέρ Πίστεως και Πατρίδος. Στη συνέχεια ζητεί να υψώσουν τη σημαία του Σταυρού.

 Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, μιλώντας στους μαθητές στις 8.11.1838, είπε: ”Όταν επιάσαμε τα άρματα πρώτα είπαμε υπέρ Πίστεως και ύστερα υπέρ Πατρίδος”.

 Ο Σαμιώτης ποιητής και αγωνιστής Γεώργιος Κλεάνθης έγραψε τους περίφημους στίχους: ”Για του Χριστού την Πίστιν την Αγίαν και της Πατρίδος την Ελευθερίαν”.

 Η Α΄ Εθνοσυνέλευση των Ελλήνων στην Επίδαυρο (Δεκέμβριος 1821 -Ιανουάριος 1822) θέτει στο Προοίμιο του Συντάγματος την επίκληση στην Αγία Τριάδα.

 Οι αγωνιστές του 1821 ήσαν συνειδητοί Ορθόδοξοι Χριστιανοί. Είχαν επίσης επίγνωση ότι συνεχίζουν τους αγώνες των Αρχαίων Ελλήνων και των Βυζαντινών. Ο Επίσκοπος Σαλώνων Ησαϊας και ο Αθανάσιος Διάκος έγραψαν στην Προκήρυξή τους ότι αγωνίζονται “για τον Χριστό και για τον Λεωνίδα”!

Άρθρο στο Huffingtonpost.gr, Φεβρουάριος 2022