Kωνσταντίνος Χολέβας

«Αναστάσεως ημέρα, λαμπρυνθώμεν λαοί. Πάσχα Κυρίου Πάσχα!». Το μήνυμα της Αναστάσεως του Κυρίου φέρνει φως και ελπίδα στη ζωή μας και ενώνει τους απανταχού Έλληνες. Μία γιορτή άρρηκτα συνδεδεμένη με την παράδοση, την ιστορία και τους αγώνες του Ελληνισμού. Σταυροαναστάσιμη η πορεία του Έθνους μας. Σταυρώνεται και ανασταίνεται. Ταλαιπωρείται και αναγεννάται. Περνά περιόδους πολέμου με υπομονή και ανθεκτικότητα και δημιουργεί έργα πολιτισμού στις περιόδους ειρήνης, παρά τα ελαττώματα και τις διχόνοιες. Και όπως είπε ο Μακρυγιάννης στον Γάλλο Ναύαρχο Δεριγνύ (Μύλοι Αργολίδος, Ιούνιος 1825): Πολλά θεριά πολεμούν να μας φάνε, αλλά η μαγιά πάντα μένει!

Αυτές τις Άγιες Ημέρες η σκέψη μας στρέφεται προς τον Ελληνισμό εκτός συνόρων. Στους Κυπρίους, στους Βορειοηπειρώτες, στην Ελληνική  Μειονότητα της Κωνσταντινουπόλεως, Ίμβρου και Τενέδου, στους Αποδήμους μας ανά την Υφήλιο. Ευχές και μήνυμα ελπίδας στέλνουμε και στους Ορθοδόξους Χριστιανούς όλου του κόσμου, ιδίως δε στους εμπερίστατους και αγωνιώντες αραβόφωνους Ορθοδόξους της Συρίας (Ρουμ Ορτοντόξ), οι οποίοι διασώζουν την αίγλη και την κληρονομιά του πολιτισμού της Ρωμανίας, της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.

Η ιστορία μας, η γλώσσα μας και η Ορθόδοξη Χριστιανική παράδοση διευρύνουν τα πολιτιστικά σύνορα της Ελλάδος και αποκτούν οικουμενική διάσταση. Η διδασκαλία των αρχαίων, βυζαντινών και νεοελληνικών κειμένων σε Πανεπιστήμια όλου του κόσμου κάνει την Ελλάδα να φαίνεται πιο πλατιά, όπως θα έλεγε ο Σεφέρης. Η κληρονομιά του Μεγάλου Αλεξάνδρου και των ελληνιστικών χρόνων διασώζεται με ελληνικές και ελληνογενείς ονομασίες πόλεων (Αντιόχεια, Αλεξάνδρεια) και με ελληνικά μνημεία στη Μέση Ανατολή και στα βάθη της Ασίας. Η οικονομική, εκπαιδευτική και κοινωνική πρόοδος των  Ομογενών δημιουργεί ερείσματα φιλικά προς την Ελλάδα σε διάφορα σημεία του ορίζοντα. Η παρουσία Ορθοδόξων πληθυσμών, Ναών και μνημείων μαρτυρεί για τη διαχρονικότητα και για το πάντα επίκαιρο και ζείδωρο πνεύμα της Ορθοδοξίας.

Η ελληνορθόδοξη οικουμενικότητα είναι πηγή κύρους και ήπιας ισχύος για τη χώρα μας. Όταν θαυμάζουν τη γλώσσα σου, την ιστορία σου και τον πολιτισμό σου παύεις να είσαι μία χώρα 11 εκατομμυρίων κατοίκων και γίνεσαι μία πηγή διεθνούς ακτινοβολίας. Το ζήτημα είναι να γνωρίσουμε, και να εκτιμήσουμε πρώτα εμείς οι ίδιοι την αξία της Ελληνικής Γραμματείας, της Ορθόδοξης παράδοσης και των ιστορικών καταβολών μας.

Το μήνυμα της Αναστάσεως ας γίνει η αφορμή για να δώσουμε Αναστάσιμο περιεχόμενο και στην Παιδεία μας. Παράλληλα με τις γνώσεις, τις πληροφορίες και τις τεχνολογικές δεξιότητες, τα νέα αγόρια και κορίτσια να εξοικειώνονται με τις παλαιότερες μορφές της μιας και ενιαίας ελληνικής γλώσσας, η οποία κατά την UNESCO έχει ηλικία 4000 ετών. Να κατανοούν την αξία των γλυπτών του Παρθενώνα, την πολιτιστική κληρονομιά του Μ. Αλεξάνδρου, την επίδραση της Βυζαντινής Κωνσταντινούπολης στους  Σλάβους, στη Δυτική Ευρώπη και στη Μέση Ανατολή. Να επικοινωνούν με τα κείμενα των Πατέρων της Εκκλησίας μας και με τα αριστουργήματα της Ορθόδοξης Υμνογραφίας.

Για ολόκληρη την κοινωνία Αναστάσιμη Παιδεία σημαίνει ελπίδα και εθνική αυτοπεποίθηση. Να απαλλαγούμε από συμπλέγματα ηττοπαθείας, μειονεξίας και ξενομανίας. Χωρίς βεβαίως να φτάσουμε στο άλλο άκρο, στην εθνική αλαζονεία. Ούτε θα κλειστούμε στο καβούκι μας, ούτε θα γίνουμε άμορφος χυλός στο όνομα μιας δήθεν παγκοσμιοποίησης. Το μήνυμα της Αναστάσεως είναι πανανθρώπινο. Χριστός Ανέστη!

Άρθρο στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ, 19.4.2025

«Δεν τους βαραίνει ο πόλεμος, μα έγινε πνοή τους». Έτσι ύμνησε ο Διονύσιος Σολωμός τους Ελεύθερους Πολιορκημένους του Μεσολογγίου, οι οποίοι προτίμησαν την ηρωική Έξοδο και όχι την παράδοση στους Τούρκους του Κιουταχή και στους Αιγυπτίους του Ιμπραήμ. Το αλωνάκι, όπως το χαρακτήρισε εθνικός ποιητής, με ένα χαμηλό τείχος σαν «φράκτη», όπως περιπαικτικά το ονόμασε ο Ιμπραήμ, άντεξε ένα ολόκληρο χρόνο κατά τη δεύτερη πολιορκία του. Τελικά η πείνα και η έλλειψη πολεμοφοδίων οδήγησαν στην ηρωική Έξοδο. «Όποιος πεθάνει σήμερα χίλιες φορές πεθαίνει», κατά τον Σολωμό. Αλλά και αυτοί που σκοτώθηκαν κέρδισαν την αθανασία. Το Αθάνατο Μεσολόγγι και η Έξοδος της 10.4.1826 δίνουν διαχρονικά και επίκαιρα μηνύματα στον σύγχρονο Ελληνισμό.

Το Μεσολόγγι μάς διδάσκει ότι για να ενδιαφερθούν οι ξένοι για τη χώρα μας πρέπει πρώτοι εμείς να ενδιαφερθούμε και να αγωνισθούμε. Η Έξοδος και η θυσία του 1826 αφύπνισε Κοινοβούλια και συνειδήσεις στην Ευρώπη. Το Ναυαρίνο είναι συνέπεια και προέκταση του Μεσολογγίου.

Η Έξοδος έγινε τα ξημερώματα της Κυριακής των Βαΐων του 1826. Το σχέδιο το εμπνεύσθηκε ο Επίσκοπος Ρωγών και Κοζύλης Ιωσήφ, που βρισκόταν στην πόλη ως βοηθός του Άρτης Πορφυρίου. Η σύσκεψη έγινε μέσα σε ένα εκκλησάκι, την Αγία Παρασκευή. Ο Δεσπότης και οι κληρικοί εμψύχωναν τους πολεμιστές και τους αμάχους με τη Θεία Μετάληψη και με τα κηρύγματά τους. Ο Ιωσήφ ανατινάχθηκε στον Ανεμόμυλο και οι Τούρκοι τον βρήκαν ημιθανή και τον βασάνισαν μέχρι θανάτου. Το Μεσολόγγι μαρτυρεί ότι η Ελληνική Επανάσταση ήταν έργο ανθρώπων με Ορθόδοξη Χριστιανική Πίστη και είχε πρωτεργάτες τους κληρικούς.

Το Μεσολόγγι μάς θυμίζει ότι οι Μακεδόνες ήσαν παρόντες σε όλους τους αγώνες του Ελληνισμού. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο Νικόλαος Κασομούλης. Δυτικομακεδών στην καταγωγή κατέβηκε στη Νότιο Ελλάδα, όταν κατεπνίγη στο αίμα η επανάσταση στη Μακεδονία. Κατέγραψε το σχέδιο της Εξόδου, στο οποίο κατέληξαν ο Ρωγών Ιωσήφ μαζί με τον νεαρό αρχηγό των Μεσολογγιτών, τον Θανάση Ραζηκότσικα. Ο Κασομούλης διεσώθη κατά την Έξοδο και αργότερα έγραψε τις αναμνήσεις του από το πολιορκημένο Μεσολόγγι στο τρίτομο έργο του, τα «Ενθυμήματα Στρατιωτικά» .

Το Μεσολόγγι μάς διδάσκει ότι στους μεγάλους εθνικούς αγώνες διαδραμάτισαν κρίσιμο ρόλο οι γυναίκες και οι έφηβοι. Επί μήνες τα τρία νησάκια της λιμνοθάλασσας τα ανεφοδίαζαν έφηβοι βαρκάρηδες, ενώ στις ηρωικές μορφές καταγράφεται και η Τασούλα Γυφτογιάννη. Αυτά πρέπει σήμερα να μαθαίνουν τα αγόρια και τα κορίτσια μας.

Οι Ελεύθεροι Πολιορκημένοι βροντοφώναξαν ένα από τα μεγάλα ΟΧΙ του Ελληνισμού. Είπαν όχι στην παράδοση, όχι στην υποταγή. Ο Ελληνισμός καλείται σήμερα να πει ένα μεγάλο ΟΧΙ στους διαστρεβλωτές της Ιστορίας μας.

ΚΑΛΗ ΑΝΑΣΤΑΣΗ!

Από την εποχή που ο βασιλιάς της Πάφου Κινύρας δώρησε έναν εντυπωσιακό θώρακα πανοπλίας στον Αγαμέμνονα για την εκστρατεία στην Τροία (Ομήρου Ιλιάδα, Ραψωδία Λ’) μέχρι σήμερα η Κύπρος είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την πορεία του Ελληνισμού. Πολλούς αφέντες άλλαξε, δεν άλλαξε καρδιά, όπως εύστοχα έγραψε ο Κωστής Παλαμάς. Γι΄ αυτό αξίζει να τιμήσουμε με κάθε τρόπο την επέτειο των 70 ετών από την 1η Απριλίου 1955. Από την έναρξη του Αγώνα της ΕΟΚΑ για Αυτοδιάθεση και Ένωση με την Ελλάδα.

Πόσο επίκαιρα είναι σήμερα τα μηνύματα εκείνου του ηρωικού Αγώνα;

Είναι επίκαιρα, διότι δίνουν απάντηση στους αποδομητές της Ιστορίας και στους κατασκευαστές μιας ψεύτικης Νεοκυπριακής εθνικής συνείδησης. Οι Κύπριοι αγωνιστές απαγχονίσθηκαν ή έπεσαν μαχόμενοι ψάλλοντας τον Εθνικό Ύμνο και έχοντας ως πρότυπα τους ήρωες του διαχρονικού Ελληνισμού. Ο Γρηγόρης Αυξεντίου, ο Σταυραετός του Μαχαιρά,  πήρε το ψευδώνυμο Ζήδρος, για να τιμήσει έναν κλεφταρματολό της Δυτικής Μακεδονίας. Τα παιδιά του σχολείου κατέβαιναν σε διαδηλώσεις κατά της Βρετανικής αποικιοκρατίας κρατώντας στα χέρια την ελληνική σημαία.

Είναι επίκαιρα τα μηνύματα του 1955-59, διότι μάς θυμίζουν τον ρόλο που διαδραμάτισαν τα Κατηχητικά και οι κληρικοί της Ορθόδοξης Εκκλησίας στη διαφύλαξη της εθνικής συνείδησης και στη διαμόρφωση του αγωνιστικού φρονήματος. Ο π. Σταύρος Παπαγαθαγγέλου, ο π. Κωνσταντίνος Λευκωσιάτης και πολλοί άλλοι μιλούσαν σε αγόρια και κορίτσια για τους μάρτυρες του Χριστιανισμού και τους ήρωες της πατρίδας. Οι περισσότεροι αγωνιστές άφησαν συγκλονιστικές επιστολές και άλλα κείμενα που καταδεικνύουν τη Χριστιανική Πίστη τους.

Είναι χρήσιμα σήμερα τα μηνύματα του Αγώνα, διότι προσφέρουν πρότυπα στους νέους μας, στην εποχή που η  υπερβολική έκθεση στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης οδηγεί σε προβληματικές συμπεριφορές. Δώστε στα παιδιά μας ποιήματα του μαθητή-ήρωα Ευαγόρα Παλληκαρίδη. Μιλήστε στα κορίτσια για τον ρόλο των μαθητριών και των γυναικών εκπαιδευτικών στον Κυπριακό Αγώνα.

Η επέτειος των 70 χρόνων από το 1955 ας γίνει η αφορμή για να διαβάσουμε σπουδαία κείμενα Ελλήνων και ξένων συγγραφέων για την περίοδο εκείνη. Να θυμηθούμε τα ποιήματα και το Ημερολόγιο του Γιώργου Σεφέρη, ο οποίος επισκέφθηκε για πρώτη φορά την Κύπρο το 1953, όταν η προετοιμασία του Αγώνα γινόταν φανερή απο τα συνθήματα στους τοίχους. Να διαβάσουμε τη «Χάλκινη Εποχή»  του Ρόδη Ρούφου, που απαντά σε ανθελληνικά σχόλια Βρετανών συγγραφέων. Και να μοιράσουμε στα σχολεία το συγκινητικό κείμενο του Γάλλου διανοητή Αλμπέρ Καμύ για τον Μιχαλάκη Καραολή («Το Ελληνόπουλο», L’Express, 6.12.1955).

Σήμερα η Κύπρος είναι ανεξάρτητο κράτος και κατέχεται κατά 37% από τον τουρκικό Αττίλα. Απαραίτητο θεμέλιο για ένα καλύτερο μέλλον είναι η διαφύλαξη της ιστορικής μνήμης και η επίγνωση της ελληνικής ταυτότητας. Στο όνομα της επαναπροσέγγισης με τους Τουρκοκυπρίους διατυπώνονται κατά καιρούς ανιστόρητες και ενδοτικές απόψεις. Καλό είναι να θυμόμαστε ότι στη διάρκεια του Αγώνα του 1955-59 πολλοί Τουρκοκύπριοι ήταν συνεργάτες της Βρετανικής Αστυνομίας στην καταστολή διαδηλώσεων και συνεργοί σε βασανιστήρια και απαγχονισμούς Ελλήνων. Σε τελευταία ανάλυση σήμερα στα Κατεχόμενα ζουν λίγοι Τουρκοκύπριοι. Οι περισσότεροι κάτοικοι είναι έποικοι από διάφορες περιοχές της Τουρκίας.

Δεν δεχόμαστε καμία λύση του Κυπριακού, εάν απαιτεί τη διαγραφή της εθνικής και ιστορικής μνήμης!

Άρθρο στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ, 5.4.2025

Ο Ερντογάν φυλακίζει τον κύριο πολιτικό αντίπαλό του και τον καθαιρεί διά της δικαστικής οδού από τα καθήκοντα του Δημάρχου Κωνσταντινουπόλεως. Ο Εκρέμ Ιμάμογλου βρίσκεται στο επίκεντρο του διεθνούς ενδιαφέροντος και αυξάνεται η δημοτικότητά του στην Τουρκία. Ως Έλληνες και ως δημοκρατικοί πολίτες παρακολουθούμε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον τις εξελίξεις, αλλά πρέπει να αποφύγουμε τις αυταπάτες για να προστατεύσουμε τα εθνικά μας συμφέροντα.

Είναι προφανές ότι στην Τουρκία δεν λειτουργεί η δημοκρατία δυτικού τύπου ούτε προστατεύονται τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Ορθώς εκφράζουμε την ευχή να αποφυλακισθεί ο Ιμάμογλου και να ομαλοποιηθεί η πολιτική ζωή στη γείτονα. Όμως είναι χρήσιμο να θυμόμαστε ότι η Τουρκία θα αργήσει πολύ να γίνει – αν τελικά γίνει – μία δημοκρατία ευρωπαϊκού τύπου. Κανένα από τα δύο μεγάλα κόμματα, ΑΚΡ των ισλαμιστών του Ερντογάν και CHP των Κεμαλικών, στο οποίο ανήκει ο Ιμάμογλου, δεν πιστεύει ειλικρινά σε μία πραγματικά δημοκρατική Τουρκία.

Και οι Κεμαλικοί καταδίωξαν τους ισλαμιστές αντιπάλους τους, Ερμπακάν και Ερντογάν, παλαιότερα. Το Κεμαλικό κόμμα άλλωστε είναι πιο φιλικό προς τον Στρατό και δεν απορρίπτει την ανάμιξη των Ενόπλων Δυνάμεων στην πολιτική.

Για τον Ελληνισμό η εναλλαγή κομμάτων και προσώπων στην Άγκυρα μικρή σημασία έχει. Κατά την εισβολή στη Κύπρο  τον Ιούλιο-Αύγουστο 1974 συγκυβερνούσαν οι «αριστεροί»  Κεμαλικοί του Ετσεβίτ και οι Ισλαμοδημοκράτες του Ερμπακάν, πολιτικού μέντορα του Ερντογάν. Την κρίση των Ιμίων την προκάλεσε η Τανσού Τσιλέρ ως Πρωθυπουργός, η οποία ήταν οπαδός του κοσμικού (ουδετερόθρησκου) κράτους. Κάποιοι τότε στην Ελλάδα έλεγαν ότι πρέπει να την στηρίξουμε στην εξουσία για να μην έλθουν οι … Ισλαμιστές.

Ο Ιμάμογλου δεν είναι μετριοπαθής όσον αφορά την Ελλάδα και την Κύπρο. Έζησε και σπούδασε στην Κατεχόμενη Κύπρο και έχει ως πρότυπό του τον Τουρκοκύπριο ηγέτη Ραούφ Ντενκτάς. Θυμίζω ότι ο Ντενκτάς παραδέχθηκε στον Κύπριο δημοσιογράφο Σταύρο Σιδερά ότι πολλοί από τους αγνοουμένους της εισβολής σφαγιάσθηκαν από ενόπλους Τουρκοκυπρίους, τους οποίους ο ίδιος οργάνωσε και κατηύθυνε.

Το 2017, όταν ο Ιμάμογλου ήταν Δήμαρχος στον Δήμο Beylikduzu, κοντά στην Κωνσταντινούπολη, ανήγειρε ένα τεράστιο μνημείο για να τιμήσει τον Ντενκτάς και τους Τούρκους στρατιώτες, οι οποίοι έλαβαν μέρος στην εισβολή στην Κύπρο. Η Τουρκία την ονομάζει «ειρηνευτική επιχείρηση».  Ο Ιμάμογλου δηλώνει ότι θαυμάζει τον Πρωθυπουργό της εισβολής Μπουλέντ Ετσεβίτ, που έκανε αυτό το «τολμηρό βήμα». Ας τα θυμόμαστε αυτά για να μην προσγειωθούμε απότομα στο μέλλον.

Μία ανησυχία ορισμένων Ελλήνων αναλυτών είναι ότι η Τουρκία θα γίνει τώρα επικίνδυνη, διότι θα εξαγάγει την εσωτερική κρίση και θα απειλήσει την Ελλάδα και την Κύπρο. Η πραγματικότητα είναι ότι η Τουρκία διαρκώς και σταθερά είναι προκλητική και διεκδικητική ασχέτως εσωτερικών προβλημάτων. Όποιοι κι αν κυβερνούν στην Άγκυρα, Κεμαλικοί ή Ισλαμιστές, στρατιωτικοί ή πολιτικοί, οι διεκδικήσεις έναντι του Ελληνισμού είναι διαχρονικές. Εμείς αλλάζουμε συχνά εξωτερική πολιτική, οι Τούρκοι δεν αλλάζουν.

Καταδικάζουμε, λοιπόν, τον αυταρχισμό και την καταπίεση των δικαιωμάτων των ατόμων  και των μειονοτήτων στην Τουρκία, αλλά ταυτοχρόνως σκεφτόμαστε ρεαλιστικά και οργανώνουμε τον αμυντικό και διπλωματικό σχεδιασμό μας. Δεν χρειάζεται να επιλέξουμε «καλούς»  ή «κακούς»  στην τουρκική πολιτική σκηνή. Η πρόσφατη ιστορία είναι διδακτική.

Άρθρο στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ, 29.3.2025

Πριν από λίγες ημέρες, στις 15 Μαρτίου, συμπληρώθηκαν ακριβώς 200 χρόνια από μία μάχη της Ελληνικής Επαναστάσεως που δεν είναι πολύ γνωστή, αλλά εμπεριέχει ενδιαφέροντες συμβολισμούς. Ένα μήνα μετά την απόβαση του Αιγύπτιου Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο με πολυάριθμο  στρατό ο Μακεδών αγωνιστής Αναστάσιος Καρατάσος (από τη Δοβρά Ημαθίας) με 200 συμπολεμιστές του σταμάτησε την εμπροσθοφυλακή των Αιγυπτίων στη Σχοινόλακκα Μεσσηνίας. Η κυβέρνηση των επαναστατημένων Ελλήνων είχε φυλακίσει τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη και ο γερο- Καρατάσος  αποφάσισε μόνος του να δώσει τη μάχη για να τονώσει το ηθικό των Ελλήνων.

Η μάχη αυτή μάς θυμίζει το κλίμα διχόνοιας που παρ’ ολίγον να οδηγήσει την Ελληνική Επανάσταση σε πλήρη αποτυχία. Θυμίζει επίσης ότι το 1821 ήταν η εθνική εξέγερση όλων των Ελλήνων. Βλέπουμε τους Μακεδόνες μετά το Ολοκαύτωμα της Νάουσας (1822) να βρίσκονται στη Νότιο Ελλάδα και να αγωνίζονται υπέρ της Ελευθερίας της Ελλάδος.

Η επέτειος των 200 χρόνων από την Επανάσταση δεν τελείωσε με τις εκδηλώσεις του 2021. Συνεχίζεται κάθε χρόνο με σημαντικά γεγονότα, τα οποία αξίζει να θυμόμαστε. Άλλωστε η Ανεξαρτησία υπεγράφη το 1830 και τα σύνορα καθορίσθηκαν το 1832.

Τιμούμε κάθε χρόνο, στις 25 Μαρτίου,  τους αγωνιστές του 1821 και είναι χρήσιμο να αναλογισθούμε τις ηθικές αξίες και τα πνευματικά θεμέλια  της Επαναστάσεως. Όλα αυτά τα συνοψίζει με σαφήνεια και εντυπωσιακή ιστορική γνώση ο πρώτος Κυβερνήτης μας, ο Ιωάννης Καποδίστριας, γράφοντας τον Οκτώβριο του 1827 (είχε εκλεγεί, αλλά δεν είχε αναλάβει ακόμη επισήμως τα καθήκοντά του) στον Βρετανό Υφυπουργό Εξωτερικών Wilmot Horton τα εξής:

«Το Ελληνικόν Έθνος αποτελείται από άτομα, τα οποία μετά την κατάκτησιν της Κωνσταντινουπόλεως δεν έπαυσαν να πρεσβεύουν την Ορθόδοξον θρησκείαν, να ομιλούν την γλώσσαν των πατέρων των και τα οποία τελούν υπό την πνευματικήν ή κοσμικήν δικαιοδοσίαν της Εκκλησίας των, ασχέτως του τόπου που διαμένουν εν Τουρκία…» .

Ο Καποδίστριας, ο οποίος δημιούργησε κράτος μέσα σε τριάμισυ χρόνια εκ του μηδενός, υπογραμμίζει ότι κάτω από πολύ δύσκολες συνθήκες αυτός ο λαός στηρίχθηκε στην Ορθόδοξη Εκκλησία, στη γλώσσα και στην παιδεία του. Και όταν έγινε Κυβερνήτης έδωσε εντολή σε όλα τα σχολεία να διδάσκονται ως κύρια μαθήματα τα Θρησκευτικά και τα Αρχαία Ελληνικά. Το μήνυμα για τη σημερινή εποχή είναι ότι η αναγέννηση του Ελληνισμού μετά από κάθε μεγάλη ταλαιπωρία έρχεται με την αξιοποίηση των ριζών μας και των δημιουργικών στοιχείων της ταυτότητάς μας. Χωρίς να αγνοούμε τις προκλήσεις της εποχής και τις εξελίξεις της επιστήμης, είναι απαραίτητο να αντλούμε δυνάμεις από τα πνευματικά εφόδια, τα οποία έδωσαν ελπίδα και κράτησαν όρθιο το Έθνος επί αιώνες δουλείας.

Το 1821 αποτινάξαμε τον Οθωμανικό ζυγό. Σήμερα καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε τον επεκτατισμό του νέου Οθωμανισμού. Να αποφύγουμε τον ενδοτισμό και την ηττοπάθεια. Να αξιοποιήσουμε όλες τις δυνατότητες και τις συμμαχίες μας για να αναπτύξουμε δυνάμεις αποτροπής. Στη Θράκη, στο Αιγαίο, στην Κύπρο – και στην ευρύτερη περιοχή μας-  ο Ελληνισμός έχει δικαίωμα, αλλά και υποχρέωση απέναντι στην Ιστορία του, να σταματήσει τα τουρκικά σχέδια με κάθε νόμιμο και αποτελεσματικό μέσο.

Ας μιλήσουμε στους νέους για το όραμα των αγωνιστών του 1821. Ας διαφυλάξουμε την εθνική αξιοπρέπεια και την αγωνιστικότητα που απαιτούν οι περιστάσεις!

Άρθρο στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ, 22.3.2025

Οι πρόσφατες βίαιες επιθέσεις εις βάρος των Αλαουϊτών της Συρίας προκάλεσαν θύματα και μεταξύ των Ορθοδόξων Χριστιανών (Ρουμ Ορτοντόξ) της χώρας. Την αγωνία του για την επιβίωση του Ορθοδόξου Πατριαρχείου και των άλλων Χριστιανικών κοινοτήτων εξέφρασε ο Ελληνορθόδοξος Πατριάρχης Αντιοχείας κ. Ιωάννης σε κοινή δήλωσή του με άλλους δύο θρησκευτικούς ηγέτες.

Η Ελλάς μπορεί και πρέπει να λάβει δραστικά μέτρα για την προστασία των Ορθοδόξων Χριστιανών και για την εμπέδωση της εσωτερικής ειρήνης και ασφάλειας στην ταλαιπωρημένη χώρα της Μέσης Ανατολής. Καταθέτω ορισμένες προτάσεις:

1. Η Ελλάς επισήμως να διακηρύξει ότι αναλαμβάνει την προστασία των αραβοφώνων και ελληνοφώνων  Ορθοδόξων του Πατριαρχείου Αντιοχείας. Υπάρχει προηγούμενο και μάλιστα από ευρωπαϊκή χώρα όπως η Γαλλία. Το 1982 ο Πρόεδρος Φρανσουά Μιττεράν δήλωσε δημοσίως ότι η Γαλλία αναλαμβάνει υπό την προστασία της τους Μαρωνίτες του Λιβάνου. Ενδιαφέρουσα δήλωση από μία χώρα, η οποία στο εσωτερικό της εφαρμόζει τον νόμο του 1905 περί ουδετερόθρησκου κράτους! Στον τομέα αυτό θα είναι χρήσιμη μία στενότερη συνεργασία των αρμοδίων κυβερνητικών φορέων με την Εκκλησία της Ελλάδος.
2. Να συντονίσουμε τις κινήσεις μας με τη Κύπρο, η οποία έχει ήδη δημιουργήσει θεσμικό όργανο για την παρακολούθηση των δικαιωμάτων και ελευθεριών των Χριστιανών της Μέσης Ανατολής. Η Κύπρος είναι το προκεχωρημένο φυλάκιο του Ελληνισμού στην Ανατολική Μεσόγειο και έχει σημαντική γνώση περί των εξελίξεων στη Μέση Ανατολή.
3. Να αξιοποιήσουμε τις καλές σχέσεις μας με χώρες της περιοχής, όπως είναι το Ισραήλ, το οποίο ανησυχεί από την παρουσία ακραίων ισλαμιστών στη γειτονιά του, αλλά και με αραβικές χώρες όπως είναι η Αίγυπτος, η Ιορδανία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, που μπορούν να ασκήσουν πίεση στη μεταβατική κυβέρνηση της Δαμασκού.
4. Να τονίσουμε προς φίλους και συμμάχους (ΗΠΑ, Ευρ. Ένωση) ότι οποιαδήποτε οικονομική βοήθεια προς την κυβέρνηση της Συρίας πρέπει να έχει ως απαραίτητη προϋπόθεση την έμπρακτη και αποδεδειγμένη προσπάθεια συμφιλίωσης όλων των θρησκευτικών και εθνικών κοινοτήτων της χώρας και πολύ περισσότερο τον σεβασμό στα δικαιώματα των Ορθοδόξων Χριστιανών. Θυμίζω ότι η κυβέρνηση Άσσαντ λάμβανε ετησίως  χορηγία 10 δις δολαρίων από το Ιράν για να πληρώνει μισθούς δημοσίων υπαλλήλων, αστυνομικών και στρατιωτικών. Αυτή η ενίσχυση τώρα σταμάτησε. Η μεταβατική κυβέρνηση θα χρειασθεί δάνειο από τη Δύση. Στο σημείο αυτό μπορούμε να παρέμβουμε για να θέσουμε όρους.
5. Για να βοηθήσουμε όσοι ασχολούμαστε με τα ΜΜΕ και τη διαμόρφωση της κοινής γνώμης οφείλουμε να ελέγχουμε τις πηγές μας, να κατανοούμε καλύτερα την περίπλοκη κατάσταση στην περιοχή, να μελετήσουμε την πρόσφατη ιστορία του Μεσανατολικού ζητήματος και να χρησιμοποιούμε την ορθή ορολογία. Οι αραβόφωνοι Ορθόδοξοι Χριστιανοί, που υπάγονται στο Πατριαρχείο Αντιοχείας, αυτοπροσδιορίζονται ως Ρουμ Ορτοντόξ (Ρωμηοί Ορθόδοξοι), δηλαδή μέτοχοι της πολιτιστικής κληρονομιάς του Βυζαντίου και της Κωνσταντινουπόλεως – Νέας Ρώμης. Παρατηρώ ότι ορισμένοι τους ονομάζουν Λεβαντίνους, που είναι λανθασμένη ορολογία, διότι προσδιορίζει κυρίως τους Ρωμαιοκαθολικούς της Μέσης Ανατολής και της Μικράς Ασίας.  Άλλοι τους ονομάζουν Συρορθόδοξους, ορολογία που δεν εκφράζει την ιστορική πραγματικότητα.
6. Να αξιοποιηθεί η εμπειρία της Διακοινοβουλευτικής Συνέλευσης Ορθοδοξίας (ΔΣΟ), της οποίας η μόνιμη Γραμματεία εδρεύει στην Ελλάδα.

Άρθρο στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ, 15.3.2025

Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, αφού συμβουλεύθηκε τον Υπουργό Αμύνης Πήτερ Χέγκσεθ, διέψευσε δημοσίευμα ελληνικής εφημερίδας για δήθεν απόσυρση του αμερικανικού ενδιαφέροντος από την Αλεξανδρούπολη. Το δημοσίευμα έκανε λόγο για αμερικανική βάση, αλλά στην πραγματικότητα δεν υπάρχει βάση. Υπάρχει συμφωνία για παροχή διευκολύνσεων εκ μέρους της Ελλάδος προς τις ΗΠΑ.

Πριν από τη διάψευση τα τουρκικά ΜΜΕ πανηγύριζαν. Το πρακτορείο Anadolu ζήτησε και έλαβε σχετική απάντηση από Αμερικανό αξιωματούχο του Υπουργείου Αμύνης, ο οποίος δήλωσε  στο Anadolu και σε άλλα τουρκικά ΜΜΕ: «Δεν υπάρχει αμερικανική βάση στην Αλεξανδρούπολη, είναι μια ελληνική εγκατάσταση στην οποία έχουν πρόσβαση οι ΗΠΑ βάσει της Συμφωνίας Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας. Χρησιμεύει απλώς ως κόμβος χερσαίων μεταφορών όταν ο αμερικανικός εξοπλισμός μεταφέρεται προς και από την Ευρώπη. Το προσωπικό των ΗΠΑ μπορεί να φτάσει στην τοποθεσία για να διαχειριστεί περιστασιακές αφίξεις και αναχωρήσεις εξοπλισμού. Ωστόσο αυτή δεν είναι μια αμερικανική “βάση” για να την κλείσουν οι ΗΠΑ».

Η Αλεξανδρούπολη με το λιμάνι της και τη σημαντική γεωγραφική θέση της έχει στρατηγική αξία και για την Ελλάδα και για τους συμμάχους της, ΗΠΑ και ΝΑΤΟ. Η αξία αυτή δεν συνδέεται μόνο με τον πόλεμο στην Ουκρανία. Αφορά τη γενικότερη υποστήριξη (εμπορική, συγκοινωνιακή, ενεργειακή) και άλλων χωρών μελών του ΝΑΤΟ και της Ευρ. Ένωσης, όπως είναι η Βουλγαρία και η Ρουμανία.  Θυμίζω ότι οι χώρες αυτές έχουν λιμάνια στον Εύξεινο Πόντο. Για να μεταφέρουν οτιδήποτε από και προς τη Μεσόγειο πρέπει να περάσουν από τα Στενά του Βοσπόρου και των Δαρδανελλίων. Και εκεί υπάρχει πάντα το ενδεχόμενο να κλείσει η Τουρκία τα Στενά επικαλούμενη διάφορες δικαιολογίες.

Η Τουρκία, με βάση τη Συνθήκη του Μοντρέ του 1936, έχει τον έλεγχο των Στενών. Δικαιούται να εμποδίσει τη διέλευση πολεμικών πλοίων σε καιρό εχθροπραξιών, αλλά και τη διέλευση μεγάλου εκτοπίσματος πολεμικών πλοίων σε καιρό ειρήνης. Θα μπορούσε επίσης να κλείσει προσωρινά τα Στενά επικαλούμενη περιβαλλοντικά προβλήματα. Ας μην ξεχνούμε το φαραωνικό σχέδιο του Ερντογάν να διανοίξει μία Διώρυγα  από τον Εύξεινο Πόντο μέχρι τη Θάλασσα του Μαρμαρά, το γνωστό Κανάλι της Κωνσταντινούπολης, για να ζητά διόδια. Έστω κι αν αυτό δεν προχωρήσει είναι προφανές ότι για χώρες που έχουν λιμάνια στον Εύξεινο Πόντο η τουρκική απειλή για τα Στενά είναι πάντα υπαρκτή.

Τη  διεθνή εμβέλεια της Αλεξανδρούπολης ενισχύει η έναρξη λειτουργίας από 1.10.2024 του Τερματικού Σταθμού υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG). Το αμερικανικό και γενικά το διεθνές ενδιαφέρον για την Αλεξανδρούπολη την καθιστά πιο ισχυρή και την θωρακίζει απέναντι  στην τουρκική επιθετικότητα. Οι μόνοι που θα ωφεληθούν πραγματικά από ενδεχόμενη αποδυνάμωση της Αλεξανδρούπολης είναι οι γείτονές μας εξ Ανατολών.

Η Αλεξανδρούπολη, πρώην Ντεντέ Αγάτς, πήρε το όνομά της από τον βασιλέα Αλέξανδρο (1917-1920), ο οποίος την επισκέφθηκε αμέσως μετά την απελευθέρωσή της το 1920. Η στρατηγική σημασία της φάνηκε από την πρώτη στιγμή. Ήδη στη Συνθήκη των Σεβρών (28.7.1920) το λιμάνι της  Αλεξανδρούπολης χαρακτηρίζεται ως «διεθνούς συμφέροντος». Η Συνθήκη, ως γνωστόν, δεν κυρώθηκε από κανένα Κοινοβούλιο, ούτε από το ελληνικό.

Σήμερα η Αλεξανδρούπολη έχει αναπτυχθεί με εντυπωσιακό ρυθμό και προσδίδει στρατηγικό πλεονέκτημα στην Ελλάδα.

Άρθρο στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ, 8.3.2025