Kωνσταντίνος Χολέβας

Στις 18 Σεπτεμβρίου άρχισε η επίσημη απογραφή του πληθυσμού της Αλβανίας, η οποία θα διαρκέσει έξι εβδομάδες. Η Ελλάς έχει άμεσο ενδιαφέρον και προφανές εθνικό συμφέρον για την ακριβή και αντικειμενική καταγραφή του αριθμού των υπηκόων της γειτονικής χώρας, οι οποίοι δηλώνουν ως εθνικότητα την ελληνική.

Η Ελληνική Εθνική Μειονότητα είναι μεν επισήμως ανεγνωρισμένη, αλλά η Αλβανία έχει μείνει στους πλαστούς αριθμούς της εποχής του κομμουνισμού. Αναγνωρίζει μόνο 60.000 Έλληνες στη Βόρειο Ήπειρο, ενώ  οι ομογενείς μας έχουν κάνει τη δική τους απογραφή και μιλούν για έναν αριθμό όχι μικρότερο από 280.000. Η προηγούμενη επίσημη απογραφή έγινε το 2011 και καταγγέλθηκε ως άκυρη από την Ορθόδοξη Εκκλησία της Αλβανίας και από την Οργάνωση ΟΜΟΝΟΙΑ της Ελληνικής Μειονότητας.

Στην απογραφή μπορείς,  αν θέλεις, να δηλώσεις θρήσκευμα και εθνική καταγωγή. Δηλαδή η καταγραφή του αριθμού των Ορθοδόξων Χριστιανών (περιλαμβάνονται Αλβανοί Ορθόδοξοι, Έλληνες, Σερβο-Μαυροβούνιοι κ.α) και της Ελληνικής Μειονότητας θα είναι σωστή υπό δύο προϋποθέσεις:

Α) Να δηλώσουν οι ίδιοι οι απογραφόμενοι θρήσκευμα και εθνικότητα. Είναι προαιρετική η δήλωση, αλλά για τις μειονότητες είναι όρος επιβίωσης. Αν δεν ξέρουμε πόσοι είναι οι Έλληνες πώς θα τους προστατεύσουμε αποτελεσματικά;

Β) Να γίνει χωρίς λάθη η καταχώριση στο τάμπλετ του απογραφέως.

Ήδη η Ορθόδοξη Εκκλησία της Αλβανίας έχει καλέσει τα μέλη της να δηλώσουν ευθαρσώς το θρήσκευμά τους και να ελέγξουν αν το καταχώρισε ο αρμόδιος υπάλληλος. Το ίδιο έκαναν για τους δικούς τους πιστούς οι θρησκευτικές ηγεσίες των Μουσουλμάνων και των Ρωμαιοκαθολικών.

Επίσης ανακοίνωση για την απογραφή εξέδωσε η οργάνωση ΟΜΟΝΟΙΑ των Ελλήνων, η οποία εκφράζει αρκετές επιφυλάξεις για τις προθέσεις της αλβανικής κυβέρνησης.

Ενδιαφέρον σημείο είναι η μεταφορά της γνωστής διαμάχης Σκοπίων – Βουλγαρίας στο έδαφος της Αλβανίας. Για μία μικρή ομάδα Σλαβοφώνων στην περοχή της Πρέσπας (ΝΔ Αλβανία) έχουν εκδώσει ανακοινώσεις και η Σόφια και τα Σκόπια. Οι μεν μιλούν για βουλγαρική μειονότητα, οι δε για «μακεδονική». Η Βουλγαρία πιέζει τα Σκόπια στα σημεία που δεν πίεσε -ως ώφειλε- η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ.

Η ελληνική κυβέρνηση έχει ήδη δηλώσει ότι η οποιαδήποτε πρόοδος των σχέσων Ευρ. Ένωσης και Αλβανίας εξαρτάται από τον σεβασμό των δικαιωμάτων της Ελληνικής Μειονότητας και από την πρόοδο των θεσμών του κράτους δικαίου. Η περιπέτεια του Φρέντι Μπελέρη καταδεικνύει ότι ο Έντι Ράμα έχει ανθελληνική γραμμή, ίσως λόγω και των στενών σχέσεών του με την Τουρκία. Ας χρησιμοποιήσουμε κάθε διπλωματική και οικονομική πίεση προς την Αλβανία. Δεν είναι δυνατόν εν έτει 2023 μία χώρα υποψήφια για την Ε.Ε. να  σκορπά τον φόβο στις μειονότητες και να εμποδίζει την αντικειμενική καταγραφή των αριθμητικών δεδομένων.

Είναι καθήκον μας να κάνουμε τους Βορειοηπειρώτες να αισθανθούν την προστασία της Αθήνας. Είναι ανάγκη να πλησιάσουμε περισσότερο τους Βλαχόφωνους Έλληνες της Βορείου Ηπείρου και να τους βοηθήσουμε να αντισταθούν στις ποικίλες προσπάθειες αφελληνισμού. Είναι καιρός να εγκαταλείψουμε  τα δήθεν προοδευτικά συμπλέγματα και να θυμηθούμε ότι τον Νοέμβριο του 1940 η Κορυτσά υποδέχθηκε τον Στρατό μας γεμάτη από ελληνικές σημαίες.

Πιστεύουμε στη καλή γειτονία. Διεκδικούμε όλα τα δικαιώματα της Ελληνικής Μειονότητας.

Άρθρο στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ, 23.9.2023

Τα σχολεία άνοιξαν πλην εκείνων της Θεσσαλίας. Σ΄ αυτούς τους μαθητές και δασκάλους στρέφουμε τη σκέψη μας. Και για την υπόλοιπη Ελλάδα εύχομαι καλή δύναμη στο έργο μαθητών, εκπαιδευτικών και γονέων.

Είναι ενδιαφέρουσα και αξιέπαινη  η προσπάθεια του Υπουργείου Παιδείας να βελτιώσει τις ψηφιακές γνώσεις και δεξιότητες της νέας γενιάς. Άλλωστε αυτό συμβαδίζει και με τις σύγχρονες προκλήσεις και εξελίξεις. Πιστεύω ότι πάντα η μέση λύση είναι η καλύτερη, δηλαδή ο συνδυασμός παραδοσιακών και συγχρόνων μεθόδων. Αυτό δείχνει και η εμπειρία της Σουηδίας, η οποία επανέφερε το παραδοσιακό σχολικό βιβλίο στις τάξεις του Δημοτικού.

Αλλά πέραν των μεθόδων ενδιαφέρει και το περιεχόμενο της εκπαίδευσης. Να μιλήσουμε στα παιδιά μας με νηφάλιο και τεκμηριωμένο λόγο για τα στοιχεία που μας κράτησαν όρθιους ως Έλληνες σε πιο δύσκολες εποχές. Να καλλιεργήσουμε τον σεβασμό στην εθνική ταυτότητα και στο δημοκρατικό πολίτευμα. Να φέρουμε σε επαφή τα παιδιά μας με τα γνήσια στοιχεία της Ορθόδοξης Χριστιανικής Παράδοσης, με τον πλούτο της γλώσσας μας, με τις σημαντικές μορφές της Ιστορίας μας.

Είναι κοινός τόπος ότι η παγκοσμιοποίηση βρίσκεται σε υποχώρηση και ότι τα έθνη, τα εθνικά κράτη και οι εθνικές ταυτότητες συνεχίζουν να αποτελούν βασικούς παράγοντες των διεθνών εξελίξεων. Το έχει παραδεχθεί και ο Φράνσις Φουκουγιάμα, διάσημος Αμερικανός διεθνολόγος και φιλόσοφος,. Ότι δηλαδή η παγκοσμιοποίηση δεν είναι νομοτέλεια και ότι κάθε λαός έχει δικαίωμα να διαφυλάξει την εθνική και θρησκευτική ταυτότητά του, αρκεί να σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα και να αποφεύγει τα άκρα και τον φονταμενταλισμό.

Ευτυχώς “υπάρχουν δικασταί εις τας Αθήνας”, για να θυμηθούμε τη γνωστή φράση που αναφέρεται στο Βερολίνο της Πρωσίας. Επισημαίνω μία σειρά αποφάσεων του Συμβουλίου της Επικρατείας, το οποίο από το 2018 μέχρι σήμερα ασχολήθηκε επανειλημμένως και επισταμένως με το μάθημα των Θρησκευτικών και με την προσπάθεια αλλοιώσεως ή περιθωριοποιήσεώς του. Το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο της χώρας μας απέρριψε ως αντισυνταγματική τη μετατροπή του μαθήματος σε θρησκειολογικό, την οποία είχαν επιχειρήσει οι Υπουργοί Παιδείας του ΣΥΡΙΖΑ. Επίσης το ΣτΕ έδωσε σαφείς οδηγίες και ερμηνείες στο ερώτημα ποιοί μπορούν να απαλλάσσονται. Το μάθημα θα έχει Ορθόδοξο Χριστιανικό προσανατολισμό και θα απαλλάσσονται μόνο τα παιδιά των αλλοθρήσκων και ετεροδόξων με ενυπόγραφη δήλωση των γονέων.

Η γλώσσα μας έχει διαχρονική συνέχεια. Η Αρχαία και η Νέα Ελληνική είναι απλώς διαφορετικές μορφές της ίδιας γλώσσας. Ο αείμνηστος Ισπανός Γλωσσολόγος Φρανσίσκο Αντράντος έχει αποδείξει ότι από αυτή την ενιαία Ελληνική έχουν πάρει πολυάριθμα δάνεια οι περισσότερες γλώσσες του κόσμου, κυρίως οι ευρωπαϊκές. Ας ενισχύσουμε την εκφραστική ικανότητα και τον γλωσσικό πλούτο των νέων παιδιών. Ελπίζω να εφαρμοσθούν συντόμως τα νέα Αναλυτικά Προγράμματα για τα Νέα και Αρχαία Ελληνικά.

Η Ιστορία πρέπει να φωτίζει όλες τις ιστορικές περιόδους του Ελληνισμού, αλλά και της παγκόσμιας Ιστορίας. Πόσοι Έλληνες γνωρίζουν τον Βυζαντινό ιστορικό Νικήτα Χωνιάτη, στον οποίο αφιέρωσε το μυθιστόρημα Μπαουντολίνο ο Ιταλός συγγραφέας Ουμπέρτο Έκο; Στο Λύκειο είναι χρήσιμη η αναλυτική παρουσίαση των συγχρόνων Εθνικών Θεμάτων.

Προσθέτω ότι η Πολιτική Παιδεία είναι απαραίτητη για να καλλιεργηθεί η δημοκρατική ευθύνη των νέων μας απέναντι στο κοινωνικό σύνολο.

Κ.Χ. ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ, 16.9.2023

Η Ινδία θεωρείται ως η νέα ανερχόμενη στρατιωτική, οικονομική και τεχνολογική υπερδύναμη. Η Ελλάς θα έχει όφελος από την ανάπτυξη στενότερης συνεργασίας σε πολλούς τομείς. Δεν είναι τυχαία  η πρόταση του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη προς τους ηγέτες της Κύπρου και του Ισραήλ να κληθεί ο Ινδός Πρωθυπουργός Μόντι ώστε η τριμερής συνεργασία να γίνει τετραμελής: Ελλάς, Κύπρος, Ισραήλ, Ινδία.

Πληθυσμιακά η Ινδία είναι η πρώτη στον κόσμο έχοντας ξεπεράσει και τη Κίνα.

Τεχνολογικά έχει κάνει εντυπωσιακές προόδους. Προσφάτως ινδικός δορυφόρος προσεδαφίστηκε στη σελήνη. Ήδη γίνεται λόγος για τον “αιώνα της Ινδίας”.

Διπλωματικά είναι δραστήρια σε διάφορος χώρους. Μετέχει στη Σύνοδο G20,όπου ανήκουν οι 19 πιο ανεπτυγμένες χώρες του κόσμου συν την Ευρ. Ένωση. Αυτές τις ημέρες η Ινδία φιλοξενεί τη φετινή Σύνοδο.

Η Ινδία επίσης μετέχει στην οικονομική συνεργασία με Βραζιλία, Ρωσία, Κίνα και Νότιο Αφρική, γνωστή ως BRICS. Αλλά μετέχει και στην αμυντική συνεργασία γνωστή ως QUAD, μαζί με ΗΠΑ, Αυστραλία και Ιαπωνία.

Μας ενδιαφέρει ιδιαιτέρως το γεγονός ότι η Ινδία ενοχλείται από τις στρατιωτικές δραστηριότητες της Τουρκίας. Βασική αιτία η στενή συνεργασία της Τουρκίας με το Πακιστάν (οικονομική, στρατιωτική κλπ). Η Ινδία διαφωνεί με το Πακιστάν για το που ανήκει το Κασμίρ. Η Τουρκία του Ερντογάν στηρίζει την Πακιστανική άποψη. Αντιστρόφως το Πακιστάν έχει δηλώσει ότι κατανοεί τις θέσεις της Άγκυρας για το μέλλον των κατεχομένων στην Κύπρο. Τον Νοέμβριο του 1983 το Πακιστάν είχε αρχικά δηλώσει ότι θα αναγνωρίσει το ψευδοκράτος, αλλά υπαναχώρησε μετά το Ψήφισμα 541 του Συμβουλίου Ασφαλείας.

Η πρόταση του Πρωθυπουργού να κάνουμε την Ινδία στρατηγικό εταίρο μας είναι σωστή. Επειδή ένα από τα ισχυρά όπλα του Ελληνισμού είναι η Ιστορία και ο Πολιτισμός θα είναι χρήσιμο να μελετήσουμε με τους Ινδούς επιστήμονες τη σημαντική κληρονομιά του Μεγάλου Αλεξάνδρου στην περιοχή τους. Μία από τις μορφές της ελληνιστικής παρουσίας μετά τον θάνατο του Μακεδόνα στρατηλάτη ήταν η ανάπτυξη ενός ελληνοϊνδικού πολιτισμού στην περιοχή.

Στα νεώτερα χρόνια (μέσα 19ου αιώνος) καταγράφεται η παρουσία ελληνικής παροικίας εμπόρων στην Καλκούτα και στη Βομβάη (οικογένεια Ράλλη).

Σήμερα στο Πανεπιστήμιο της Καλκούτας λειτουργεί έδρα Ελληνικών Σπουδών. Σε πολλές πόλεις  έχουν δημιουργηθεί Ορθόδοξες Χριστιανικές κοινότητες και Ιδρύματα που υπάγονται στη Μητρόπολη Σιγκαπούρης του Οικουμενικού Πατριαρχείου.

Η συνεργασία με την Ινδία δεν πρέπει να αξιοποιηθεί μόνο ως αποτρεπτική ενέργεια (κατά του τουρκικού επεκτατισμού), αλλά ως μία δέσμη πολλαπλών συνεργειών σε ποικίλες δράσεις. Οι προκλήσεις της εποχής απαιτούν απαντήσεις με φαντασία, δημιουργικότητα και άνοιγμα νέων δρόμων, χωρίς όμως να θέτουμε σε κίνδυνο τις σταθερές και εδραιωμένες  συμμαχίες μας.

Και μία ενδιαφέρουσα πληροφορία. Ήδη στην Ινδία διεξάγεται δημόσιος διάλογος για το όνομα της χώρας. Ο Πρωθυπουργός Μόντι και το κόμμα Μπαρατίγια Τζανάτα θεωρούν ότι ο όρος Ινδία είναι αποικιοκρατικός και πρέπει να αλλάξει. Προτείνουν το όνομα  Μπαράτ ως ευρισκόμενο πιο κοντά στην τοπική γλώσσα και στην εθνική παράδοση.

Με την Ινδία, λοιπόν, η στενότερη συνεργασία είναι ευπρόσδεκτη. Αναμένουμε να δούμε την επόμενη τετραμερή πλέον συνάντηση των ηγετών της Ελλάδος, της Κύπρου, του Ισραήλ και της Ινδίας.

Άρθρο στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ, 9.9.2023

180 χρόνια συμπληρώνονται από την 3η Σεπτεμβρίου 1843. Η Πλατεία Συντάγματος και η οδός Γ’ Σεπτεμβρίου στην Αθήνα μας θυμίζουν το γεγονός. Ο λαός των Αθηνών, καθοδηγούμενος από τον ήρωα της Επαναστάσεως Ιωάννη Μακρυγιάννη και από τον αρχηγό του Ιππικού Δημήτριο Καλλέργη, συγκεντρώθηκε έξω από τα τότε Ανάκτορα -σημερινό Κοινοβούλιο- και ζήτησε Σύνταγμα από τον Βασιλέα Όθωνα ώστε το Πολίτευμα να μην είναι πλέον Απόλυτη Μοναρχία.

Ο Όθων αποδέχθηκε το αίτημα και μετά από εκλογές λειτούργησε επί μήνες η  Εθνική Συνέλευσις των Ελλήνων. Η Εθνοσυνέλευση άρχισε τις εργασίες της στις 8 Νοεμβρίου 1843 και τις ολοκλήρωσε στις 18 Μαρτίου 1844. Έλαβαν μέρος 244 Πληρεξούσιοι από όλες τις ελεύθερες επαρχίες, καθώς και εκπρόσωποι των Αλυτρώτων Ελλήνων, οι οποίοι εξελέγησαν ως εκπρόσωποι σωματείων.

Πρωταγωνίστησαν οι αρχηγοί των τριών κομμάτων της εποχής εκείνης: Ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος του αγγλικού, ο Ιωάννης Κωλέττης του γαλλικού και ο Ανδρέας Μεταξάς του ρωσικού, καθώς και ανένταχτες προσωπικότητες όπως ο Στρατηγός Μακρυγιάννης, ο Ρήγας Παλαμήδης και άλλοι που δεν ανήκαν σε κάποια παράταξη. Οι συζητήσεις έδωσαν την ευκαιρία στον Κωλέττη να χρησιμοποιήσει σε μία αγόρευση τον όρο “Μεγάλη Ιδέα” εκφράζοντας έτσι την απόφαση του λαού και των εκπροσώπων του να αγωνισθούν για την απελευθέρωση των Αλυτρώτων Ελλήνων. Ήταν ένα όραμα, το οποίο είχε κρατήσει ζωντανές τις ελπίδες των υποδούλων στη διάρκεια της Τουρκοκρατίας και τώρα καθοδηγούσε τα όνειρα και τους σχεδιασμούς του νεογέννητου Ελληνικού Κράτους.  Η Ελλάς τότε περιλάμβανε τη Πελοπόννησο, τη Στερεά και τις Κυκλάδες.

Η Μεγάλη Ιδέα έχει κατά καιρούς κατηγορηθεί, αλλά χωρίς αυτήν δεν θα είχαμε ελευθερώσει τα εδάφη που αποτελούν σήμερα την Ελλάδα. Και τότε υπήρχαν επιφυλάξεις από μία μικρή μερίδα,  όπως πχ. από τον Μαυροκορδάτο, που προτιμούσε πρώτα να οργανωθεί εσωτερικά η μικρή Ελλάς. Αλλά η συντριπτική πλειοψηφία του λαού και των Πληρεξουσίων συμφωνούσε με τον Κωλέττη, ο οποίος είχε την ευφυΐα να εκφράσει με δύο λέξεις αυτό που είχαν στην ψυχή τους οι Έλληνες μετά από την Επανάσταση.

Η Εθνοσυνέλευση επικύρωσε τους άρρηκτους δεσμούς του Ελληνισμού με την Ορθόδοξη Εκκλησία. Η Ορθοδοξία κατεγράφη στο Σύνταγμα του 1844 ως η Επικρατούσα Θρησκεία και επανελήφθη η σχετική διάταξη των τοπικών και  Εθνικών Συνελεύσεων του Αγώνος. Επίσης ορίσθηκε ότι το θρήσκευμα του διαδόχου θα ήταν Ορθόδοξο. Τελικά ο Ρωμαιοκαθολικός Όθων και η Αμαλία δεν απέκτησαν διάδοχο.

Μαζί με το Σύνταγμα η Εθνοσυνέλευση ψήφισε και τον Εκλογικό Νόμο της 18ης Μαρτίου 1844. Με τον νόμο αυτό ουσιαστικά θεσπίσθηκε η καθολική ψηφοφορία των αρρένων Ελλήνων άνω των 25 ετών δεδομένου ότι οι προϋποθέσεις που ετίθεντο μπορούσαν εύκολα να τηρηθούν. Δηλαδή για να ψηφίσεις έπρεπε να έχεις ιδιοκτησία σε ακίνητα ή και σε κινητά (π.χ. κοπάδι ζώων) ή  να έχεις ένα επάγγελμα. Ο νόμος ήταν πρωτοποριακός για την εποχή του, δεδομένου ότι στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες υπήρχαν αυστηρές προϋποθέσεις οικονομικής φύσης (π.χ. ιδιοκτησία γης) για να ψηφίζουν οι άνδρες. Για τις γυναίκες τότε παγκοσμίως δεν υπήρχε πρόβλεψη. Ο Καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου Ν. Αλιβιζάτος και ο Γερμανός ιστορικός Gunnar Hering παραδέχονται ότι η Ελλάς υπήρξε πρωτοπόρος στην καθολική ψηφοφορία!

Άρθρο στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ, 2.9.2023

Η συνάντηση των 11 στην Αθήνα στις 21 Αυγούστου ήταν επιτυχής και αναβαθμίζει την παρουσία της Ελλάδος στα Βαλκάνια. Όμως δεν πρέπει να διαφύγει της προσοχής μας η νέα έξαρση των Βαλκανικών εθνικισμών. Αξίζει να θυμηθούμε ορισμένα γεγονότα και να αναζητήσουμε τη βαθύτερη αιτία.

Ο Αλβανός Πρωθυπουργός Έντι Ράμα επιδεικνύει έντονο ανθελληνισμό κρατώντας φυλακισμένο τον εκλεγμένο Δήμαρχο της Χειμάρρας Φρέντι Μπελέρη.

Ο Πρωθυπουργός του Κοσσόβου Άλμπιν Κούρτι επισκέπτεται τους αλβανικούς Δήμους των Σκοπίων κάτω από τη σημαία της Μεγάλης Αλβανίας (η οποία περιλαμβάνει και ελληνικά εδάφη).

Η κυβέρνηση Κοβάσεβιτς στα Σκόπια δίνει διαβεβαιώσεις φιλίας, αλλά συνεχίζει να παραβιάζει τη Συμφωνία των Πρεσπών.

Η Βουλγαρία, παρά την εναλλαγή κυβερνήσεων, επιμένει να θέτει όρους για να ανοίξει τον δρόμο του κράτους των Σκοπίων προς την Ευρ. Ένωση. Το κυριώτερο αίτημα είναι η αναγραφή της βουλγαρικής εθνικής κοινότητας στο Σύνταγμα ως συστατικού στοιχείου του κράτους. Η Βουλή των Σκοπίων πολύ δύσκολα θα συγκεντρώσει την απαιτούμενη πλειοψηφία για την αλλαγή του Συντάγματος.

Στο κράτος των Σκοπίων ιδρύεται βουλγαρική ομάδα ποδοσφαίρου, ενώ σύλλογοι που θυμίζουν πρόσωπα της βουλγαρικής ιστορίας δέχονται επιθέσεις.

Η Ρουμανία με απόφαση της Γερουσίας διεκδικεί όλους τους Βλαχόφωνους κατοίκους των Σκοπίων και της Αλβανίας.

Ο Κροάτης Πρόεδρος Ζόραν Μιλάνοβιτς υποστηρίζει με παρεξηγήσιμες δηλώσεις τους 105 συμπατριώτες του χούλιγκαν, οι οποίοι συνελήφθησαν στην Αθήνα μετά τον φόνο οπαδού της ΑΕΚ.

Η σερβική μειονότητα στο βόρειο τμήμα του Κοσσόβου διαμαρτύρεται, μερικές φορές με έντονο τρόπο,  για την καταπίεση των δικαιωμάτων της από την αλβανική πλειοψηφία.

Αυτά τα γράφω ενδεικτικά. Πιστεύω ότι η βαθύτερη αιτία είναι η λανθασμένη και ατελής ρύθμιση των βαλκανικών προβλημάτων κατά τις τελευταίες δεκαετίες και η παράβλεψη της δυναμικής που έχει η ιστορική μνήμη. Οι βομβαρδισμοί του ΝΑΤΟ κατά των Σέρβων το 1999 δεν έλυσαν το πρόβλημα του Κοσσόβου. Αντιθέτως η αλβανική μουσουλμανική κοινότητα αποθρασύνθηκε και επέφερε ζημίες σε ιστορικά Ορθόδοξα μοναστήρια.

Ούτε οι διεθνείς συμφωνίες για τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη κατόρθωσαν να δημιουργήσουν βιώσιμο κράτος. Μόνο στον ΟΗΕ μία ταμπελίτσα αναφέρεται σε ενιαία Βοσνία-Ερζεγοβίνη. Οι Σερβοβόσνιοι διατηρούν πολύ χαλαρό δεσμό με τον Κροατομουσουλμανικό τομέα.

Η Συμφωνία των Πρεσπών προφανώς δεν έλυσε τίποτε. Μάλλον αναζωπύρωσε όλους τους γειτονικούς εθνικισμούς. Σόφια και Σκόπια θα συνεχίζουν να διαφωνούν επί χρόνια για την ταυτότητα του Τσάρου Σαμουήλ, τον οποίο νίκησε ο Βυζαντινός Αυτοκράτωρ Βασίλειος Β΄. Η  Ελλάς πρέπει να λάβει τα μέτρα της, διότι η κληρονομία του Φιλίππου και του Μεγάλου Αλεξάνδρου και γενικότερα η ιστορία της Μακεδονίας διεκδικείται από το κράτος των Σκοπίων παρά τα προβλεπόμενα από τη Συμφωνία.

Στο ζήτημα των ελληνοαλβανικών σχέσεων απαιτείται σκληρή στάση εκ μέρους μας. Ορθώς δεν εκλήθη ο Ράμα την Αθήνα. Να λάβουμε άμεσα μέτρα για τη δίκαιη καταγραφή του Ελληνισμού και την αποφυγή λαθροχειριών στην απογραφή πληθυσμού που έχει προγραμματισθεί για το φθινόπωρο. Να δείξουμε εμπράκτως ότι καταγγέλλουμε κάθε εθνικιστική προπαγάνδα πχ σημαίες Μεγάλης Αλβανίας.

Επαναλαμβάνω την πρότασή μου να μην αναγνωρίσουμε την ανεξαρτησία του Κοσσόβου. Πρώτον, διότι συνδέεται με το πρόβλημα του ψευδοκράτους των Τουρκοκυπρίων και δεύτερον για να  μην ενθαρρύνουμε τον αλβανικό εθνικισμό.

Κ.Χ. ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ 27.8.2023

(Η μνήμη του τιμάται στις 24 Αυγούστου)

Οι πνευματικές προϋποθέσεις της Επαναστάσεως του 1821 είναι τα ελληνορθόδοξα ιδανικά που καλλιεργήθηκαν με θαυμαστό τρόπο μέσα στην ψυχή των υποδούλων επί 400 και 500 χρόνια τουρκοκρατίας. Η Ορθοδοξία, η αίσθηση της συνέχειας του Ελληνισμού, η γλώσσα, το αντιστασιακό πνεύμα του Έλληνα, η Μεγάλη Ιδέα και η νοσταλγία για την Βυζαντινή Αυτοκρατορία (Ρωμανία), αυτά ήσαν τα πνευματικά θεμέλια του 1821.

Ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός δεν πήρε στα χέρια του ντουφέκι, αλλά με την πνευματική και ηθική αναγέννηση των υποδούλων προετοίμασε το έδαφος για την μεγάλη Επανάσταση. Η συμβολή του στην εθνική αφύπνιση ήλθε σε μία πολύ δύσκολη εποχή, όταν το Γένος κινδύνευε να απογοητευθεί από τις πολλές και ατυχείς εξεγέρσεις. Το πέρασμά του άφησε ανεξίτηλα ίχνη στην ψυχή των υποδούλων όχι μόνο στην γενέτειρά του Αιτωλία, αλλά και στην Ήπειρο, στη Μακεδονία, στις Κυκλάδες και σε όλα τα μέρη τα οποία επισκέφθηκε κατά τις τρεις (ή τέσσερις) περιοδείες του. Αξίζει να σημειώσουμε ότι ο Άγιος σεβόταν το Οικουμενικό Πατριαρχείο και για τις ιεραποστολικές περιοδείες του πήρε διαδοχικά την ευλογία τριών Οικουμενικών Πατριαρχών.

Η συνεισφορά του στην προετοιμασία του Αγώνος μπορεί εν συντομία να κωδικοποιηθεί ως εξής:

α) Η καλλιέργεια του Ορθοδόξου φρονήματος. Με το κήρυγμά του, με το παράδειγμά του, με την κατανοητή, αλλά συνάμα θεολογική γλώσσα του, ο Άγιος απέτρεψε τους εξισλαμισμούς και στερέωσε την Ορθόδοξη Πίστη. Από φόβο, από εκβιασμό, αλλά μερικές φορές και αυτοβούλως και από την προσδοκία αξιωμάτων ένας αριθμός Χριστιανών προσχώρησε στο Ισλάμ. Όλοι αυτοί δεν χάθηκαν μόνο για την Ορθοδοξία, αλλά και για τον Ελληνισμό. Παράδειγμα οι Μουσουλμάνοι Τσάμηδες της Θεσπρωτίας. Απόγονοι εξισλαμισμένων Χριστιανών έγιναν οι σκληρότεροι διώκτες του Ελληνισμού επί Τουρκοκρατίας και επί Γερμανοϊταλικής Κατοχής. Ο αγώνας του Αγίου είχε στόχο πρωτίστως να σώσει ψυχές. Αλλά ταυτοχρόνως είχε εθνική σημασία, διότι όσοι παρέμεναν Χριστιανοί διατηρούσαν και την ελληνική τους συνείδηση. Για την αποτροπή των εξισλαμισμών ο Άγιος δίδασκε με έμφαση τα περί της Αγίας Τριάδος. Ήξερε ότι πολλοί αγράμματοι Χριστιανοί έπεφταν εύκολα θύματα της μουσουλμανικής προπαγάνδας, η οποία αρνείτο την Αγία Τριάδα.

β) Η εμμονή στην ελληνική γλώσσα. Είναι συγκλονιστική η διδαχή του Αγίου ότι παίρνει επάνω του τις αμαρτίες εκείνων που θα σταματήσουν να μιλούν διάφορες ξενικές διαλέκτους και θα αποφασίσουν να μιλούν στο σπίτι τους μόνον ελληνικά. Γνώριζε τη διαβρωτική δράση διαφόρων προπαγανδών, οι οποίες υπονόμευαν την πίστη και τη γλώσσα των υποδούλων. Ο Άγιος διέδωσε την ελληνική παιδεία τονίζοντας ότι “Και η Εκκλησία μας είναι εις την Ελληνικήν”!

γ) Παιδεία και Σχολεία. Ο Άγιος Κοσμάς δηλώνει ο ίδιος στην τελευταία επιστολή προς τον αδελφό του Χρύσανθο  ότι ίδρυσε 10 ελληνικά (ανώτερα) σχολεία και 200 κοινά (κατώτερα). Σε σωζόμενη επιστολή του προς τους Παργίους υπογραμμίζει ότι πρέπει να ιδρύσουν σχολείο για την διαφύλαξη της Πίστεως και την Ελευθερία της Πατρίδος. Σκοπός του ήταν μέσω του σχολείου τα παιδιά να μαθαίνουν για τον Χριστό, τους Αγίους και τη λειτουργική ζωή της Εκκλησίας. Παραλλήλως όμως τα σχολεία του Πατροκοσμά καλλιέργησαν την ιστορική και γλωσσική συνέχεια του Ελληνισμού.

δ) Η έμφαση στην κοινωνική δικαιοσύνη. Ο Άγιος Κοσμάς είχε συνειδητοποιήσει ότι αν πολλοί Έλληνες παραμείνουν κοινωνικά και οικονομικά καταπιεσμένοι δεν θα μπορέσουν να πολεμήσουν για να ελευθερώσουν την υπόδουλη Πατρίδα. Το κήρυγμα του Αγίου υπέρ της κοινωνικής δικαιοσύνης, υπέρ των δικαιωμάτων των γυναικών, κατά της πλεονεξίας και της αδικίας, υπέρ της σφυρηλατήσεως των κοινοτικών δεσμών και της αλληλεγγύης, βοήθησε την ψυχική ενότητα των Ορθοδόξων Ελλήνων και συντέλεσε στην αποφυγή επικινδύνων διχασμών και ερίδων μεταξύ ομοεθνών. Δίδαξε επίσης τον Χριστιανικό αντιρατσισμό μιλώντας για τα δικαιώματα των Αθιγγάνων (γύπτων, όπως τους αποκαλούσε).

ε) Οι Προφητείες. Το Ποθούμενον, τα βουνά που θα σώσουν πολλούς, οι δύο Πασχαλιές που θα έλθουν μαζί, όπως έγινε το 1912, αυτά και πολλά άλλα αισιόδοξα μηνύματα έδιδε ο Άγιος Κοσμάς μέσω των προφητειών του.  Αυτή ήταν άλλη μία εθνική προσφορά του σε ένα λαό που κινδύνευε να χάσει κάθε ελπίδα για ελευθερία και αναγέννηση. Ας μην ξεχνούμε ότι ο Άγιος έζησε κατά την περίοδο της σφαγής των Ελλήνων της Πελοποννήσου  από Τουρκαλβανούς μετά από τα Ορλωφικά. Η φωνή του ήταν η μοναδική όαση μέσα στην απελπισία.

Στ) Το μαρτύριό του. Με τον μαρτυρικό θάνατό του στην αγχόνη των δημίων του (Κολικόντασι Βορείου Ηπείρου, 24-8-1779) ο Πατροκοσμάς γίνεται θρύλος, σύμβολο και πρότυπο για τους υποδούλους. Η αγιότητά του αναγνωρίζεται αμέσως από όλο το σκλαβωμένο Γένος πολύ πριν αναγνωρισθεί επισήμως το 1961. Στην Ελληνική Επανάσταση ένα γνωστό άσμα έλεγε: «Βοήθα μας Αη Γιώργη και συ Άγιε Κοσμά, να πάρουμε την Πόλη και την Αγιά Σοφιά». Η θυσία του ενέπνευσε και εμπνέει ακόμη και σήμερα, ειδικά δε τους ταλαιπωρημένους και διωκομένους Βορειοηπειρώτες αδελφούς μας. Ο Άγιος Κοσμάς ἀγχόνη ἔτελειώθη και κατέδειξε εμπράκτως ότι η Ελευθερία των Ελλήνων είναι απ’ τα κόκκαλα βγαλμένη. Μαζί με το νέφος των αναρίθμητων Νεομαρτύρων έβαλε το λίπασμα για την ελληνορθόδοξη αυτοσυνειδησία των υποδούλων, η οποία οδήγησε στην Παλιγγενεσία του 1821. Κλίνουμε ευλαβικά το γόνυ στην ιερά μνήμη του!

Στις 29 Οκτωβρίου συμπληρώνονται 100 χρόνια από την ίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας. Η Οθωμανική Αυτοκρατορία είχε ηττηθεί και διαλυθεί μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και η μοναρχία του Σουλτάνου καταργήθηκε. Ο όρος Δημοκρατία στον τίτλο του νέου κράτους σημαίνει ότι είναι  Αβασίλευτη, Προεδρική. Το αν τηρούνται οι δημοκρατικές αρχές όπως τις γνωρίζουμε στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι πολύ αμφίβολο.

Ο επανεκλεγείς Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει ονομάσει τη νέα περίοδο μετά από τη επέτειο των 100 ετών ως τον «αιώνα της Τουρκίας». Είναι προφανές ότι του αρέσουν οι συμβολισμοί, το παιχνίδι με τις ιστορικές ημερομηνίες, καθώς και η υπενθύμιση του Οθωμανικού παρελθόντος. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα δύο πλωτά γεωτρύπανα ονομάζονται Φατίχ και Αμπντούλ Χαμίτ Χαν. Φατίχ είναι προσωνύμιο του Μωάμεθ του Πορθητή (1453) και ο Αμπντούλ Χαμίτ Β΄ ήταν ο ισλαμιστής Σουλτάνος που ξεκίνησε το 1894 τη Γενοκτονία των Αρμενίων.

Είναι βέβαιο ότι για την έναρξη του νέου αιώνος της Τουρκίας ο Ερντογάν έχει σχεδιάσει ορισμένες εντυπωσιακές κινήσεις. Δεν γνωρίζουμε επακριβώς ποιες είναι, αν και ορισμένες τις έχει προαναγγείλει. Π.χ. η διάνοιξη της Διώρυγας της Κωνσταντινούπολης. Το γνωστό Kanal Istanbul θα έχει μήκος 45 χλμ και θα ενώνει τον Εύξεινο Πόντο με τη θάλασσα του Μαρμαρά παρακάμπτοντας τον Βόσπορο, άρα και τις πρόνοιες της Συνθήκης του Μοντρέ.

Πιθανόν ένα από τα πανηγυρικά σχέδια του Τούρκου Προέδρου να έχει σχέση με τα ελληνοτουρκικά σύνορα και με τον Έβρο. Δεν αποκλείω να ανακοινωθεί η κατασκευή υδροηλεκτρικών έργων και φραγμάτων στην περιοχή της Αδριανούπολης, όπου ο Έβρος δεν είναι σύνορο, αλλά διέρχεται εντός τουρκικού εδάφους. Έτσι θα ελέγχεται και θα παρακρατείται μέρος των υδάτων του ποταμού. Εξ άλλου η Τουρκία έχει εμπειρία στα φράγματα. Ήδη εδώ και πολλά χρόνια παρακρατεί μέρος των υδάτων του Ευφράτη από τη Συρία και το Ιράκ με σειρά φραγμάτων στη ΝΑ Τουρκία. Δεν είναι τυχαίο ότι δύο Πρωθυπουργοί της Τουρκίας μετά το 1960 ήσαν μηχανικοί υδροηλεκτρικών φραγμάτων: Ο Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ και ο Τουργκούτ Οζάλ.

Δεν αποκλείεται ένα από τα εντυπωσιακά πυροτεχνήματα του Ερντογάν για την έναρξη του νέου τουρκικού αιώνα να συνδέεται με την Κύπρο. Επί παραδείγματι θα ήθελε πολύ να ανακοινώσει την επίσημη  αναγνώριση του ψευδοκράτους των Κατεχομένων από μία Κεντροασιατική Δημοκρατία, μέλος της Ενώσεως Τουρκικών Κρατών (πρώην Ενώσεως Τουρκοφώνων Κρατών).

Ο ίδιος ανέφερε τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί ως συμβολισμό για τη μετάβαση στον «αιώνα της Τουρκίας». Θα παίξει συστηματικά το ισλαμικό χαρτί ξέροντας ότι η θρησκευτικότητα του τουρκικού λαού είναι έντονη. Πιθανόν  να δούμε τον ίδιο και τους συνεργάτες του να τελούν την προσευχή της Παρασκευής και σε άλλα Ορθόδοξα προσκυνήματα που εμείς οι Έλληνες τιμούμε.

Το ότι ο Ερντογάν θα αξιοποιήσει την επέτειο της 29^ης Οκτωβρίου δεν σημαίνει ότι όλα θα τα βρει εύκολα για τα σχέδια του. Θα βρει εμπόδια και από τον Ελληνισμό και από χώρες του δυτικού κόσμου. Άλλωστε την 29^η Οκτωβρίου ακολουθεί η επέτειος της 5^ης Νοεμβρίου 1914. Τότε η Οθωμανική Αυτοκρατορία εισήλθε στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και υπέστη οδυνηρή ήττα.

Άρθρο στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΙΚΑ 19.8.2023