Είμαστε ανθρωπιστές, αλλά δεν είμαστε αφελείς. Βοηθούμε κάθε λαό που πλήττεται από σεισμούς και άλλες φυσικές καταστροφές. Δεν προσδοκούμε, όμως, απότομη αλλαγή των πολιτικών και διπλωματικών δεδομένων στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.
Μακάρι να σταματήσουν οι τουρκικές απειλές και στα λόγια και στα έργα. Αλλά καλό είναι να έχουμε κατά νου ορισμένες κρίσιμες παραμέτρους που δίνουν μία διαφορετική εικόνα της “διπλωματίας των σεισμών”.
- Το ιστορικό παρελθόν της διπλωματίας των σεισμών δεν πρέπει να αγνοηθεί. Το 1939, μετά τον καταστροφικό σεισμό στην Τουρκία, η ελληνική κοινωνία ανταποκρίθηκε με εράνους και με αποστολή βοηθείας. Η αγνωμοσύνη του τουρκικού καθεστώτος φάνηκε γρήγορα: Στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου η Άγκυρα ως Επιτήδειος Ουδέτερος συζητούσε και με τον Χίτλερ και με τους Άγγλους για να μπει στον πόλεμο με αντάλλαγμα τα ελληνικά νησιά ακόμη και τη Θράκη. Την ίδια περίοδο άρχισε ο διωγμός της ελληνικής μειονότητας στην Κωνσταντινούπολη με μοχλό τον βαρύτατο φόρο (varlik vergisi). Τρία χρόνια μετά τον καταστροφικό σεισμό και την ελληνική εκδήλωση συμπαράστασης!
- Το 1999 η προσέγγιση μετά τον σεισμό στην Κωνσταντινούπολη είχε μία διάσταση που σήμερα δεν υπάρχει. Τότε η Τουρκία ενδιαφερόταν να ενταχθεί στην Ευρ. Ένωση. Ήλπιζε η ελληνική πλευρά ότι η ευρωπαϊκή προοπτική θα βελτίωνε το κλίμα. Το αποτέλεσμα ήταν απογοητευτικό. Η Τουρκία έγινε πιο διεκδικητική. Σύμπτωση: Και το 1999 και σήμερα στην κυβέρνηση συμμετέχει το ακραίο εθνικιστικό κόμμα του Μπαχτσελί. Τότε με Πρωθυπουργό τον Ετσεβίτ και συμμέτοχο τον Γιλμάζ. Τώρα συνεργάζονται με το κόμμα ΑΚΡ του Ερντογάν. Φιλική προσέγγιση με συγκυβερνώντες τους Γκρίζους Λύκους γίνεται;
- Πιστεύουν ορισμένοι ότι λόγω της ελλιπέστατης ανταπόκρισης του κρατικού μηχανισμού στον πρόσφατο σεισμό ο Ερντογάν θα χάσει τις εκλογές. Πιθανόν, αλλά όχι βέβαιο. Εάν αναλάβει η σημερινή αντιπολίτευση την διακυβέρνηση μήπως η Τουρκία παραμείνει σταθερά διεκδικητική; Το πρόγραμμα των έξι συνεργαζομένων κομμάτων δεν αφήνει περιθώριο αισιοδοξίας. Ο Κιλιτσντάρογλου και η Ακσενέρ έχουν καταγγείλει τον Ερντογάν για υποχωρήσεις απέναντι στην Ελλάδα.
- Ο φονικός σεισμός θα δώσει τη δικαιολογία στην Τουρκία να στείλει πολυεθνικές και πολυάριθμες ομάδες παρατύπων μεταναστών προς την Ελλάδα και προς το κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου. Ουσιαστικά θα συνεχίζεται ο εποικισμός της Κύπρου με την εργαλειοποίηση ταλαιπώρων ανθρώπων.
- Θύματα από τον σεισμό έχει και η Συρία. Μέχρι τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές δεν έχει αρθεί το καθεστώς των κυρώσεων κατά της κυβερνήσεως Άσσαντ από την Ευρ. Ένωση. Ο Έλληνας Πρωθυπουργός ζήτησε να χαλαρώσουν οι κυρώσεις για ανθρωπιστικούς λόγους. Ελπίζω να εισακουσθεί. Η Ελλάς πρέπει να βοηθήσει τον συριακό λαό είτε τα θύματα είναι Μουσουλμάνοι είτε είναι Ορθόδοξοι Χριστιανοί του Πατριαρχείου Αντιοχείας.
- Όντως είναι συγκινητικές οι εκδηλώσεις απλών πολιτών και εφημερίδων της Τουρκίας που ευχαριστούν την Ελλάδα. Η ανθρωπιά δεν πρέπει ποτέ να χαθεί. Αλλά ο λαός της Τουρκίας έχει ελάχιστη συμμετοχή στη διαμόρφωση των παγίων γραμμών της Εξωτερικής Πολιτικής. Και ας γίνει κάτι σαφές: Την βοήθεια δεν την δίνουμε για να πάρουμε διπλωματικά ανταλλάγματα. Την δίνουμε διότι αυτό διδάσκουν οι Χριστιανικές και δημοκρατικές παραδόσεις μας. Υπό αυτή την έννοια ακόμη και ο όρος “διπλωματία των σεισμών” είναι λανθασμένος.
Άρθρο στην ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ, 24-25.2.2023
