Όταν έχεις συγκεντρωμένους σε μία αίθουσα τριακόσιους Πανεπιστημιακούς, δημοσιογράφους, διπλωμάτες και επιχειρηματίες και αυτοί ψηφίζουν κατά 76% την ανάγκη να ακολουθήσει η Ελλάς μία πιο διεκδικητική και ενεργητική εξωτερική πολιτική, τότε υπάρχουν σοβαροί λόγοι αισιοδοξίας στη σημερινή δύσκολη κατάσταση. Η ψηφοφορία έγινε στις 20 Ιουνίου κατά τη διάρκεια δημόσιας συζήτησης, την οποία διοργάνωσε το βρετανικό περιοδικό ECONOMIST σε ξενοδοχείο της Αττικής. Το θέμα του διαλόγου ήταν: «Θα έπρεπε η Ελλάδα να προχωρήσει σε μία μονομερή οριοθέτηση της ΑΟΖ;». Κύριοι συζητητές ήσαν ο καθηγητής του Πανεπιστημίου του Μέριλαντ, οικονομολόγος Θεόδωρος Καρυώτης και ο Καθηγητής Δημοσίου Διεθνούς Δικαίου και Πρόεδρος του Διοικητικού Δικαστηρίου του Συμβουλίου της Ευρώπης Χρήστος Ροζάκης. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Θ. Καρυώτης υπήρξε εκπρόσωπος της χώρας μας στη διεθνή Διάσκεψη του 1982 για το Δίκαιο της Θαλάσσης, όταν θεσμοθετήθηκε για πρώτη φορά η έννοια της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης.
Επί νομικής βάσεως ουσιαστικά και οι δύο εισηγητές συμφώνησαν ότι απαιτείται συμφωνία και της άλλης πλευράς για να οριοθετηθεί η ΑΟΖ μεταξύ δύο χωρών. Όμως ο Θ. Καρυώτης, που ανέλαβε να στηρίξει την απάντηση ΝΑΙ, έδωσε περισσότερη έμφαση στην πολιτική βούληση. Επιτέλους να ανακηρύξουμε την πρόθεσή μας για ΑΟΖ και να αρχίσουμε να οριοθετούμε πρώτα με τις χώρες με τις οποίες υπάρχουν ελάχιστα ή μηδενικά εμπόδια, όπως η Κύπρος, η Ιταλία, πιθανόν η Αλβανία. Το μήνυμα του Θ. Καρυώτη, το οποίο υπερψηφίσθηκε κατά την ηλεκτρονική ψηφοφορία, ήταν ότι πρέπει να σταματήσουμε τη φοβισμένη και αναβλητική τακτική, να δείξουμε προς φίλους και αντιπάλους ότι είμαστε κυρίαρχο κράτος που διεκδικεί τα δικαιώματα και τα συμφέροντά του και να μην βαπτίζουμε «νομιμότητα» και «λογική» την υποχωρητικότητά μας.
Ο κ. Ροζάκης δεν αρνήθηκε το δικαίωμα της Ελλάδος να ανακηρύξει ΑΟΖ, αλλά προειδοποίησε ότι αυτό μπορεί να προκαλέσει την αντίδραση των γειτόνων και κυρίως της Τουρκίας σε μία εποχή με σοβαρά οικονομικά προβλήματα για την Ελλάδα. Και αναρωτήθηκε: Αφού μέχρι τώρα συζητούμε σε 53 συνεχείς συναντήσεις με τους Τούρκους για την υφαλοκρηπίδα και δεν συμφωνούμε ποιος μας εγγυάται ότι θα προχωρήσει η ΑΟΖ; Φοβούμαι ότι το ερώτημα αυτό με το οποίο έκλεισε τις παρεμβάσεις του ο εκλεκτός νομικός αποτελεί σόφισμα. Πρώτον, διότι την υφαλοκρηπίδα την συζητούμε μόνο με την Τουρκία , η οποία δεν έχει υπογράψει την Συνθήκη για το Δίκαιο της Θαλάσσης, ενώ την ΑΟΖ θα την οριοθετήσουμε και με άλλες χώρες οι οποίες αποδέχονται αυτή τη Διεθνή Σύμβαση. Δεύτερον, διότι από το 1976 που συζητούμε για την υφαλοκρηπίδα μέχρι σήμερα έχει προκύψει ένα νέο σπουδαιότατο εύρημα που αλλάζει τα δεδομένα. Οι υδρογονάνθρακες στη Ν.Α. Μεσόγειο, τους οποίους θέλουν όλοι να εκμεταλλευθούν. Και Ιταλοί και Αλβανοί και Λίβυοι και Αιγύπτιοι και Ισραηλινοί και άλλοι.
Από τις προτάσεις του καθηγητή Καρυώτη σταχυολογώ και τις ακόλουθες: «Το 2004 ο Πρόεδρος της Κύπρου Τάσσος Παπαδόπουλος με 4 τανκς και 2 ελικόπτερα τόλμησε και ανακήρυξε ΑΟΖ και επέτυχε συμφωνίες με το Ισραήλ και η Τουρκία δεν αντέδρασε δυναμικά παρά τη λεκτική διαφωνία της». «Από το 1982 μέχρι προσφάτως οι πολιτικές ηγεσίες απέφευγαν να συζητούν δημοσίως για την ΑΟΖ. Ο Αντώνης Σαμαράς είναι ο πρώτος που θέτει το ζήτημα θαρραλέα και μάλιστα σε ευρωπαϊκό επίπεδο». Ως προς την άποψη του κ. Καρυώτη ότι και η Ευρ. Ένωση έχει ΑΟΖ διαφώνησε ριζικά κ. Ροζάκης, αλλά πιστεύω ότι η σχετική πρόταση του Πρωθυπουργού είναι περισσότερο πολιτική παρά νομική.
Επισημαίνω τα ενδιαφέροντα σχόλια των καθηγητών Ι. Μάζη και Π. Λιάκουρα και την έκφραση αντιρρήσεων από Τούρκο διπλωμάτη που ήταν παρών. Καιρός να προχωρήσουμε!
