Kωνσταντίνος Χολέβας

Τη γείτονα Τουρκία δεν πρέπει να την υποτιμούμε, ούτε να την υπερεκτιμούμε. Έχει μία θαυμαστή σταθερότητα  στις επιδιώξεις της και  θέτει στόχους που υπηρετούνται ανεξαρτήτως προσώπων ή κομμάτων. Αξίζει να προσέξουμε ότι το κεμαλικό κόμμα της αντιπολίτευσης (CHP) κατηγορεί τον Ερντογάν ως ενδοτικό στο Αιγαίο και στο Κυπριακό και του θυμίζει ότι η εισβολή του 1974  ήταν αποτέλεσμα συνεργασίας Κεμαλικών (Ετσεβίτ ως Πρωθυπουργός) και Ισλαμιστών (Ερμπακάν ως Αντιπρόεδρος).

Υπάρχουν, όμως, και οι διπλωματικές ήττες. Ο Ερντογάν προσπάθησε να αξιοποιήσει τον Οργανισμό των Τουρκογενών  Κρατών  (OTS) για να κερδίσει έστω και μία αναγνώριση του ψευδοκράτους των Τουρκοκυπρίων. Μάλιστα έβαλε αυτή την μη αναγνωρισμένη  οντότητα να γίνει παρατηρητής στον Οργανισμό με το όνομα «Τουρκική Δημοκρατία της Βορείου Κύπρου». Παρά τις προσδοκίες του τρία τακτικά μέλη και ένα κράτος – παρατηρητής υπέγραψαν συμφωνία συνεργασίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση, με την οποία αναγνωρίζουν ως μόνη νόμιμη κυβέρνηση την Κυπριακή Δημοκρατία και αποδέχονται ότι η Τουρκία είναι εισβολέας στην Κύπρο. Η Κιργιζία, το Καζακστάν, το Ουζμπεκιστάν (μέλη) και το Τουρκμενιστάν (παρατηρητής) έκαναν μία δυσάρεστη έκπληξη στον Ερντογάν. Τούτο οφείλεται στην ανάγκη τους να έχουν οικονομικές και διπλωματικές σχέσεις με την Ε.Ε., αλλά και στους ορθούς διπλωματικούς χειρισμούς της Λευκωσίας και της Αθήνας.

Στον τομέα της ανάπτυξης στρατιωτικών δυνάμεων εκτός Τουρκίας η Άγκυρα υπερεπεκτείνεται και ριψοκινδυνεύει να υποστεί ζημία. Όχι απλώς μία ακόμη διπλωματική ήττα. Τουρκικός στρατός (περίπου 30.000) βρίσκεται στην Κύπρο ως δύναμη κατοχής από το 1974, στη Λιβύη, στη Σομαλία και στο Τσαντ, στο πλαίσιο ενός εντόνου ενδιαφέροντος για την Αφρική, στο Βόρειο Ιράκ και στη Συρία, με κύρια δικαιολογία την αντιμετώπιση των Κούρδων. Κατά καιρούς βλέπουμε τουρκική παρουσία και στον Καύκασο.

Στο Κατάρ η Τουρκία έχει δημιουργήσει μία μεγάλη στρατιωτική βάση κοντά στην πρωτεύουσα Ντόχα και έτσι βρέθηκε στο αντίθετο στρατόπεδο από την Αίγυπτο, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και τη Σαουδική Αραβία.

Η παρουσία στη Σομαλία βαίνει αυξανόμενη με εντυπωσιακούς στόχους, όπως η δημιουργία ναυτικής βάσης, η μελλοντική δημιουργία διαστημικού σταθμού, η εκπαίδευση των Σομαλικών Ενόπλων Δυνάμεων, η δυνατότητα ελέγχου των θαλασσίων διαδρομών κ.ά.

Είναι εμφανής η εφαρμογή της νεο-Οθωμανικής ιδεολογίας, αλλά και η ανασφάλεια που οδηγεί σε πολυπλόκαμη στρατιωτική παρουσία. Στη Συρία και στο Ιράκ η Άγκυρα προσπαθεί να εμποδίσει τη διασύνδεση των εκεί Κούρδων με τους Κούρδους εντός Τουρκίας. Σε άλλες περιοχές επιδιώκει οικονομικά οφέλη, πχ την εδραίωση Τούρκων επιχειρηματιών και κατασκευαστών σε αναπτυσσόμενες αφρικανικές αγορές. Δεν είναι κρυφή και μία προσπάθεια να φανεί ότι μπορεί να κινείται ανεξάρτητα από  το ΝΑΤΟ.

Αυτή η διασπορά δυνάμεων είναι αναμενόμενο να δημιουργεί αντιδράσεις και αντισυσπειρώσεις. Όπως έχει γίνει σαφές από δηλώσεις Ισραηλινών αξιωματούχων, το κράτος του Ισραήλ είναι λίαν προβληματισμένο και ενοχλημένο από την τουρκική κινητικότητα. Άλλωστε ο Ερντογάν στηρίζει ξεκάθαρα την Χαμάς, η οποία προκάλεσε τα τραγικά γεγονότα της 7.10.2023. Και δεν είναι μόνο το Ισραήλ που ενοχλείται.

Χώρες με πολύ μεγαλύτερες στρατιωτικές και οικονομικές δυνατότητες πλήρωσαν το τίμημα της ανάμιξης σε επικίνδυνες περιοχές. Θυμίζω το Βιετνάμ για τις ΗΠΑ, το Αφγανιστάν για τη Σοβιετική Ένωση. Θεωρώ πολύ πιθανόν η Τουρκία να βγει ζημιωμένη από αυτές τις δραστηριότητες.

Άρθρο στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ, 3.5.2025

Ο Πάπας Φραγκίσκος εξεδήμησε εις Κύριον τη Δευτέρα του Πάσχα. Με αυτή την αφορμή θεωρώ χρήσιμο να θυμίσω τη συμβολή του Ρωμαιοκαθολικισμού στη διαφύλαξη των Χριστιανικών ριζών της Ευρώπης σε μία εποχή με έντονες τις τάσεις  αμφισβήτησης.

Είναι ουσιαστικές οι δογματικές, εκκλησιολογικές και ιστορικές διαφορές μεταξύ ημών των Ορθοδόξων και των Ρωμαιοκαθολικών.  Αυτό δεν μάς εμποδίζει να αναγνωρίσουμε τη συμβολή των Δυτικών Χριστιανών στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα.

Είναι χαρακτηριστικό ότι στη Γαλλία, παρά τον Νόμο του 1905 που ορίζει το κράτος να είναι αυστηρά ουδετερόθρησκο και παρά τις διαφωνίες των Ρωμαιοκαθολικών Επισκόπων για σύγχρονα νομοθετήματα, ο Πρόεδρος Μακρόν ήταν ο οικοδεσπότης στην τελετή εγκαινίων της Παναγίας των Παρισίων, όταν αποκαταστάθηκαν οι ζημιές της καταστροφικής φωτιάς. Κορυφαίοι Γάλλοι πολιτικοί, όπως ο Κάρολος ντε Γκώλ και ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζακ Ντελόρ, τόνιζαν συχνά ότι είναι πιστοί Χριστιανοί και ότι πηγαίνουν  την Κυριακή στην εκκλησία.

Ο Πρόεδρος Φρανσουά Μιτεράν δεν είχε δεσμούς με τη Χριστιανική πίστη, αλλά σεβόμενος την παράδοση της χώρας του ανακοίνωσε το 1982 ότι η Γαλλία αναλαμβάνει επισήμως την προστασία των Ρωμαιοκαθολικών και των Μαρωνιτών στον Λίβανο.

Στα γαλλικά δημόσια σχολεία δεν διδάσκεται το μάθημα των Θρησκευτικών, αλλά πολλά Ρωμαιοκαθολικά ιδρύματα διατηρούν  ιδιωτικά σχολεία, με εκκλησιασμό και με χριστιανική κατήχηση, όπου έχουν φοιτήσει οι περισσότεροι διάσημοι Γάλλοι πολιτικοί.

Στην Ιταλία είναι ισχυρή η επίδραση του Καθολικισμού. Τούτο φάνηκε  στην περίπτωση της δικαστικής προσφυγής μιας άθεης μητέρας κατά της παρουσίας του Εσταυρωμένου στις σχολικές αίθουσες. Το Ιταλικό Συμβούλιο της Επικρατείας με απόφασή του δέχθηκε την παραμονή του χριστιανικού συμβόλου λόγω της άρρηκτης σύνδεσης του ιταλικού πολιτισμού με τον Χριστιανισμό. Η ιταλική κυβέρνηση, με την υποστήριξη πολλών κομμάτων και διανοουμένων, κέρδισε τη σχετική δίκη στη μείζονα σύνθεση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Ο Εσταυρωμένος παραμένει στις αίθουσες των ιταλικών σχολείων (υπόθεση Lautsi).

Σε χώρες με ρωμαιοκαθολική πλειοψηφία το μάθημα των Θρησκευτικών είναι βασικό στα σχολεία και έχει χριστιανικό (όχι θρησκειολογικό) περιεχόμενο (Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία κ.α.). Στη Γερμανία, όπου οι Ρωμαιοκαθολικοί και οι Προτεστάντες (Ευαγγελικοί)  αποτελούν τις μεγαλύτερες χριστιανικές κοινότητες, το μάθημα των Θρησκευτικών προστατεύεται από το Σύνταγμα.

Ρωμαιοκαθολικοί πολιτικοί ίδρυσαν το 1957 την ΕΟΚ, πρόδρομο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και έβαλαν στην ευρωπαϊκή σημαία τα 12 αστέρια από το φωτοστέφανο του αγάλματος της Παναγίας. Η σφραγίδα του Καθολικισμού είναι έντονη  στα Χριστιανοδημοκρατικά κόμματα. Η Ένωση των Ρωμαιοκαθολικών Νομοθετών (βουλευτών) παρεμβαίνει υπέρ του θεσμού της παραδοσιακής οικογένειας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στα εθνικά Κοινοβούλια.

Ως Έλληνες έχουμε δικαίωμα και υποχρέωση να διατηρήσουμε την ταυτότητά μας και να αναδείξουμε τη συμβολή του αρχαίου ελληνικού  πολιτισμού και της Ορθοδοξίας στην οικοδόμηση της Ευρώπης. Η Ελένη Αρβελέρ υπογραμμίζει ότι το πρώτο πραγματικά ευρωπαϊκό κράτος ήταν η Βυζαντινή Αυτοκρατορία (Ρωμανία). Είχε ως πολιτιστικά θεμέλια την Ελληνική Γλώσσα και Παιδεία, το Ρωμαϊκό Δίκαιο  και την Ορθόδοξη Χριστιανική διδασκαλία.

Αποχαιρετώντας τον Πάπα Φραγκίσκο διατηρούμε την καλή ανάμνηση από την επιστροφή τριών θραυσμάτων του Παρθενώνα, τα οποία φυλάσσονταν στα Μουσεία του Βατικανού. Με δική του πρωτοβουλία παραδόθηκαν στον  Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμο και τοποθετήθηκαν στο Μουσείο της Ακρόπολης.

Άρθρο στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ, 26.4.2025

«Αναστάσεως ημέρα, λαμπρυνθώμεν λαοί. Πάσχα Κυρίου Πάσχα!». Το μήνυμα της Αναστάσεως του Κυρίου φέρνει φως και ελπίδα στη ζωή μας και ενώνει τους απανταχού Έλληνες. Μία γιορτή άρρηκτα συνδεδεμένη με την παράδοση, την ιστορία και τους αγώνες του Ελληνισμού. Σταυροαναστάσιμη η πορεία του Έθνους μας. Σταυρώνεται και ανασταίνεται. Ταλαιπωρείται και αναγεννάται. Περνά περιόδους πολέμου με υπομονή και ανθεκτικότητα και δημιουργεί έργα πολιτισμού στις περιόδους ειρήνης, παρά τα ελαττώματα και τις διχόνοιες. Και όπως είπε ο Μακρυγιάννης στον Γάλλο Ναύαρχο Δεριγνύ (Μύλοι Αργολίδος, Ιούνιος 1825): Πολλά θεριά πολεμούν να μας φάνε, αλλά η μαγιά πάντα μένει!

Αυτές τις Άγιες Ημέρες η σκέψη μας στρέφεται προς τον Ελληνισμό εκτός συνόρων. Στους Κυπρίους, στους Βορειοηπειρώτες, στην Ελληνική  Μειονότητα της Κωνσταντινουπόλεως, Ίμβρου και Τενέδου, στους Αποδήμους μας ανά την Υφήλιο. Ευχές και μήνυμα ελπίδας στέλνουμε και στους Ορθοδόξους Χριστιανούς όλου του κόσμου, ιδίως δε στους εμπερίστατους και αγωνιώντες αραβόφωνους Ορθοδόξους της Συρίας (Ρουμ Ορτοντόξ), οι οποίοι διασώζουν την αίγλη και την κληρονομιά του πολιτισμού της Ρωμανίας, της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.

Η ιστορία μας, η γλώσσα μας και η Ορθόδοξη Χριστιανική παράδοση διευρύνουν τα πολιτιστικά σύνορα της Ελλάδος και αποκτούν οικουμενική διάσταση. Η διδασκαλία των αρχαίων, βυζαντινών και νεοελληνικών κειμένων σε Πανεπιστήμια όλου του κόσμου κάνει την Ελλάδα να φαίνεται πιο πλατιά, όπως θα έλεγε ο Σεφέρης. Η κληρονομιά του Μεγάλου Αλεξάνδρου και των ελληνιστικών χρόνων διασώζεται με ελληνικές και ελληνογενείς ονομασίες πόλεων (Αντιόχεια, Αλεξάνδρεια) και με ελληνικά μνημεία στη Μέση Ανατολή και στα βάθη της Ασίας. Η οικονομική, εκπαιδευτική και κοινωνική πρόοδος των  Ομογενών δημιουργεί ερείσματα φιλικά προς την Ελλάδα σε διάφορα σημεία του ορίζοντα. Η παρουσία Ορθοδόξων πληθυσμών, Ναών και μνημείων μαρτυρεί για τη διαχρονικότητα και για το πάντα επίκαιρο και ζείδωρο πνεύμα της Ορθοδοξίας.

Η ελληνορθόδοξη οικουμενικότητα είναι πηγή κύρους και ήπιας ισχύος για τη χώρα μας. Όταν θαυμάζουν τη γλώσσα σου, την ιστορία σου και τον πολιτισμό σου παύεις να είσαι μία χώρα 11 εκατομμυρίων κατοίκων και γίνεσαι μία πηγή διεθνούς ακτινοβολίας. Το ζήτημα είναι να γνωρίσουμε, και να εκτιμήσουμε πρώτα εμείς οι ίδιοι την αξία της Ελληνικής Γραμματείας, της Ορθόδοξης παράδοσης και των ιστορικών καταβολών μας.

Το μήνυμα της Αναστάσεως ας γίνει η αφορμή για να δώσουμε Αναστάσιμο περιεχόμενο και στην Παιδεία μας. Παράλληλα με τις γνώσεις, τις πληροφορίες και τις τεχνολογικές δεξιότητες, τα νέα αγόρια και κορίτσια να εξοικειώνονται με τις παλαιότερες μορφές της μιας και ενιαίας ελληνικής γλώσσας, η οποία κατά την UNESCO έχει ηλικία 4000 ετών. Να κατανοούν την αξία των γλυπτών του Παρθενώνα, την πολιτιστική κληρονομιά του Μ. Αλεξάνδρου, την επίδραση της Βυζαντινής Κωνσταντινούπολης στους  Σλάβους, στη Δυτική Ευρώπη και στη Μέση Ανατολή. Να επικοινωνούν με τα κείμενα των Πατέρων της Εκκλησίας μας και με τα αριστουργήματα της Ορθόδοξης Υμνογραφίας.

Για ολόκληρη την κοινωνία Αναστάσιμη Παιδεία σημαίνει ελπίδα και εθνική αυτοπεποίθηση. Να απαλλαγούμε από συμπλέγματα ηττοπαθείας, μειονεξίας και ξενομανίας. Χωρίς βεβαίως να φτάσουμε στο άλλο άκρο, στην εθνική αλαζονεία. Ούτε θα κλειστούμε στο καβούκι μας, ούτε θα γίνουμε άμορφος χυλός στο όνομα μιας δήθεν παγκοσμιοποίησης. Το μήνυμα της Αναστάσεως είναι πανανθρώπινο. Χριστός Ανέστη!

Άρθρο στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ, 19.4.2025

«Δεν τους βαραίνει ο πόλεμος, μα έγινε πνοή τους». Έτσι ύμνησε ο Διονύσιος Σολωμός τους Ελεύθερους Πολιορκημένους του Μεσολογγίου, οι οποίοι προτίμησαν την ηρωική Έξοδο και όχι την παράδοση στους Τούρκους του Κιουταχή και στους Αιγυπτίους του Ιμπραήμ. Το αλωνάκι, όπως το χαρακτήρισε εθνικός ποιητής, με ένα χαμηλό τείχος σαν «φράκτη», όπως περιπαικτικά το ονόμασε ο Ιμπραήμ, άντεξε ένα ολόκληρο χρόνο κατά τη δεύτερη πολιορκία του. Τελικά η πείνα και η έλλειψη πολεμοφοδίων οδήγησαν στην ηρωική Έξοδο. «Όποιος πεθάνει σήμερα χίλιες φορές πεθαίνει», κατά τον Σολωμό. Αλλά και αυτοί που σκοτώθηκαν κέρδισαν την αθανασία. Το Αθάνατο Μεσολόγγι και η Έξοδος της 10.4.1826 δίνουν διαχρονικά και επίκαιρα μηνύματα στον σύγχρονο Ελληνισμό.

Το Μεσολόγγι μάς διδάσκει ότι για να ενδιαφερθούν οι ξένοι για τη χώρα μας πρέπει πρώτοι εμείς να ενδιαφερθούμε και να αγωνισθούμε. Η Έξοδος και η θυσία του 1826 αφύπνισε Κοινοβούλια και συνειδήσεις στην Ευρώπη. Το Ναυαρίνο είναι συνέπεια και προέκταση του Μεσολογγίου.

Η Έξοδος έγινε τα ξημερώματα της Κυριακής των Βαΐων του 1826. Το σχέδιο το εμπνεύσθηκε ο Επίσκοπος Ρωγών και Κοζύλης Ιωσήφ, που βρισκόταν στην πόλη ως βοηθός του Άρτης Πορφυρίου. Η σύσκεψη έγινε μέσα σε ένα εκκλησάκι, την Αγία Παρασκευή. Ο Δεσπότης και οι κληρικοί εμψύχωναν τους πολεμιστές και τους αμάχους με τη Θεία Μετάληψη και με τα κηρύγματά τους. Ο Ιωσήφ ανατινάχθηκε στον Ανεμόμυλο και οι Τούρκοι τον βρήκαν ημιθανή και τον βασάνισαν μέχρι θανάτου. Το Μεσολόγγι μαρτυρεί ότι η Ελληνική Επανάσταση ήταν έργο ανθρώπων με Ορθόδοξη Χριστιανική Πίστη και είχε πρωτεργάτες τους κληρικούς.

Το Μεσολόγγι μάς θυμίζει ότι οι Μακεδόνες ήσαν παρόντες σε όλους τους αγώνες του Ελληνισμού. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο Νικόλαος Κασομούλης. Δυτικομακεδών στην καταγωγή κατέβηκε στη Νότιο Ελλάδα, όταν κατεπνίγη στο αίμα η επανάσταση στη Μακεδονία. Κατέγραψε το σχέδιο της Εξόδου, στο οποίο κατέληξαν ο Ρωγών Ιωσήφ μαζί με τον νεαρό αρχηγό των Μεσολογγιτών, τον Θανάση Ραζηκότσικα. Ο Κασομούλης διεσώθη κατά την Έξοδο και αργότερα έγραψε τις αναμνήσεις του από το πολιορκημένο Μεσολόγγι στο τρίτομο έργο του, τα «Ενθυμήματα Στρατιωτικά» .

Το Μεσολόγγι μάς διδάσκει ότι στους μεγάλους εθνικούς αγώνες διαδραμάτισαν κρίσιμο ρόλο οι γυναίκες και οι έφηβοι. Επί μήνες τα τρία νησάκια της λιμνοθάλασσας τα ανεφοδίαζαν έφηβοι βαρκάρηδες, ενώ στις ηρωικές μορφές καταγράφεται και η Τασούλα Γυφτογιάννη. Αυτά πρέπει σήμερα να μαθαίνουν τα αγόρια και τα κορίτσια μας.

Οι Ελεύθεροι Πολιορκημένοι βροντοφώναξαν ένα από τα μεγάλα ΟΧΙ του Ελληνισμού. Είπαν όχι στην παράδοση, όχι στην υποταγή. Ο Ελληνισμός καλείται σήμερα να πει ένα μεγάλο ΟΧΙ στους διαστρεβλωτές της Ιστορίας μας.

ΚΑΛΗ ΑΝΑΣΤΑΣΗ!

Από την εποχή που ο βασιλιάς της Πάφου Κινύρας δώρησε έναν εντυπωσιακό θώρακα πανοπλίας στον Αγαμέμνονα για την εκστρατεία στην Τροία (Ομήρου Ιλιάδα, Ραψωδία Λ’) μέχρι σήμερα η Κύπρος είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την πορεία του Ελληνισμού. Πολλούς αφέντες άλλαξε, δεν άλλαξε καρδιά, όπως εύστοχα έγραψε ο Κωστής Παλαμάς. Γι΄ αυτό αξίζει να τιμήσουμε με κάθε τρόπο την επέτειο των 70 ετών από την 1η Απριλίου 1955. Από την έναρξη του Αγώνα της ΕΟΚΑ για Αυτοδιάθεση και Ένωση με την Ελλάδα.

Πόσο επίκαιρα είναι σήμερα τα μηνύματα εκείνου του ηρωικού Αγώνα;

Είναι επίκαιρα, διότι δίνουν απάντηση στους αποδομητές της Ιστορίας και στους κατασκευαστές μιας ψεύτικης Νεοκυπριακής εθνικής συνείδησης. Οι Κύπριοι αγωνιστές απαγχονίσθηκαν ή έπεσαν μαχόμενοι ψάλλοντας τον Εθνικό Ύμνο και έχοντας ως πρότυπα τους ήρωες του διαχρονικού Ελληνισμού. Ο Γρηγόρης Αυξεντίου, ο Σταυραετός του Μαχαιρά,  πήρε το ψευδώνυμο Ζήδρος, για να τιμήσει έναν κλεφταρματολό της Δυτικής Μακεδονίας. Τα παιδιά του σχολείου κατέβαιναν σε διαδηλώσεις κατά της Βρετανικής αποικιοκρατίας κρατώντας στα χέρια την ελληνική σημαία.

Είναι επίκαιρα τα μηνύματα του 1955-59, διότι μάς θυμίζουν τον ρόλο που διαδραμάτισαν τα Κατηχητικά και οι κληρικοί της Ορθόδοξης Εκκλησίας στη διαφύλαξη της εθνικής συνείδησης και στη διαμόρφωση του αγωνιστικού φρονήματος. Ο π. Σταύρος Παπαγαθαγγέλου, ο π. Κωνσταντίνος Λευκωσιάτης και πολλοί άλλοι μιλούσαν σε αγόρια και κορίτσια για τους μάρτυρες του Χριστιανισμού και τους ήρωες της πατρίδας. Οι περισσότεροι αγωνιστές άφησαν συγκλονιστικές επιστολές και άλλα κείμενα που καταδεικνύουν τη Χριστιανική Πίστη τους.

Είναι χρήσιμα σήμερα τα μηνύματα του Αγώνα, διότι προσφέρουν πρότυπα στους νέους μας, στην εποχή που η  υπερβολική έκθεση στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης οδηγεί σε προβληματικές συμπεριφορές. Δώστε στα παιδιά μας ποιήματα του μαθητή-ήρωα Ευαγόρα Παλληκαρίδη. Μιλήστε στα κορίτσια για τον ρόλο των μαθητριών και των γυναικών εκπαιδευτικών στον Κυπριακό Αγώνα.

Η επέτειος των 70 χρόνων από το 1955 ας γίνει η αφορμή για να διαβάσουμε σπουδαία κείμενα Ελλήνων και ξένων συγγραφέων για την περίοδο εκείνη. Να θυμηθούμε τα ποιήματα και το Ημερολόγιο του Γιώργου Σεφέρη, ο οποίος επισκέφθηκε για πρώτη φορά την Κύπρο το 1953, όταν η προετοιμασία του Αγώνα γινόταν φανερή απο τα συνθήματα στους τοίχους. Να διαβάσουμε τη «Χάλκινη Εποχή»  του Ρόδη Ρούφου, που απαντά σε ανθελληνικά σχόλια Βρετανών συγγραφέων. Και να μοιράσουμε στα σχολεία το συγκινητικό κείμενο του Γάλλου διανοητή Αλμπέρ Καμύ για τον Μιχαλάκη Καραολή («Το Ελληνόπουλο», L’Express, 6.12.1955).

Σήμερα η Κύπρος είναι ανεξάρτητο κράτος και κατέχεται κατά 37% από τον τουρκικό Αττίλα. Απαραίτητο θεμέλιο για ένα καλύτερο μέλλον είναι η διαφύλαξη της ιστορικής μνήμης και η επίγνωση της ελληνικής ταυτότητας. Στο όνομα της επαναπροσέγγισης με τους Τουρκοκυπρίους διατυπώνονται κατά καιρούς ανιστόρητες και ενδοτικές απόψεις. Καλό είναι να θυμόμαστε ότι στη διάρκεια του Αγώνα του 1955-59 πολλοί Τουρκοκύπριοι ήταν συνεργάτες της Βρετανικής Αστυνομίας στην καταστολή διαδηλώσεων και συνεργοί σε βασανιστήρια και απαγχονισμούς Ελλήνων. Σε τελευταία ανάλυση σήμερα στα Κατεχόμενα ζουν λίγοι Τουρκοκύπριοι. Οι περισσότεροι κάτοικοι είναι έποικοι από διάφορες περιοχές της Τουρκίας.

Δεν δεχόμαστε καμία λύση του Κυπριακού, εάν απαιτεί τη διαγραφή της εθνικής και ιστορικής μνήμης!

Άρθρο στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ, 5.4.2025

Ο Ερντογάν φυλακίζει τον κύριο πολιτικό αντίπαλό του και τον καθαιρεί διά της δικαστικής οδού από τα καθήκοντα του Δημάρχου Κωνσταντινουπόλεως. Ο Εκρέμ Ιμάμογλου βρίσκεται στο επίκεντρο του διεθνούς ενδιαφέροντος και αυξάνεται η δημοτικότητά του στην Τουρκία. Ως Έλληνες και ως δημοκρατικοί πολίτες παρακολουθούμε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον τις εξελίξεις, αλλά πρέπει να αποφύγουμε τις αυταπάτες για να προστατεύσουμε τα εθνικά μας συμφέροντα.

Είναι προφανές ότι στην Τουρκία δεν λειτουργεί η δημοκρατία δυτικού τύπου ούτε προστατεύονται τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Ορθώς εκφράζουμε την ευχή να αποφυλακισθεί ο Ιμάμογλου και να ομαλοποιηθεί η πολιτική ζωή στη γείτονα. Όμως είναι χρήσιμο να θυμόμαστε ότι η Τουρκία θα αργήσει πολύ να γίνει – αν τελικά γίνει – μία δημοκρατία ευρωπαϊκού τύπου. Κανένα από τα δύο μεγάλα κόμματα, ΑΚΡ των ισλαμιστών του Ερντογάν και CHP των Κεμαλικών, στο οποίο ανήκει ο Ιμάμογλου, δεν πιστεύει ειλικρινά σε μία πραγματικά δημοκρατική Τουρκία.

Και οι Κεμαλικοί καταδίωξαν τους ισλαμιστές αντιπάλους τους, Ερμπακάν και Ερντογάν, παλαιότερα. Το Κεμαλικό κόμμα άλλωστε είναι πιο φιλικό προς τον Στρατό και δεν απορρίπτει την ανάμιξη των Ενόπλων Δυνάμεων στην πολιτική.

Για τον Ελληνισμό η εναλλαγή κομμάτων και προσώπων στην Άγκυρα μικρή σημασία έχει. Κατά την εισβολή στη Κύπρο  τον Ιούλιο-Αύγουστο 1974 συγκυβερνούσαν οι «αριστεροί»  Κεμαλικοί του Ετσεβίτ και οι Ισλαμοδημοκράτες του Ερμπακάν, πολιτικού μέντορα του Ερντογάν. Την κρίση των Ιμίων την προκάλεσε η Τανσού Τσιλέρ ως Πρωθυπουργός, η οποία ήταν οπαδός του κοσμικού (ουδετερόθρησκου) κράτους. Κάποιοι τότε στην Ελλάδα έλεγαν ότι πρέπει να την στηρίξουμε στην εξουσία για να μην έλθουν οι … Ισλαμιστές.

Ο Ιμάμογλου δεν είναι μετριοπαθής όσον αφορά την Ελλάδα και την Κύπρο. Έζησε και σπούδασε στην Κατεχόμενη Κύπρο και έχει ως πρότυπό του τον Τουρκοκύπριο ηγέτη Ραούφ Ντενκτάς. Θυμίζω ότι ο Ντενκτάς παραδέχθηκε στον Κύπριο δημοσιογράφο Σταύρο Σιδερά ότι πολλοί από τους αγνοουμένους της εισβολής σφαγιάσθηκαν από ενόπλους Τουρκοκυπρίους, τους οποίους ο ίδιος οργάνωσε και κατηύθυνε.

Το 2017, όταν ο Ιμάμογλου ήταν Δήμαρχος στον Δήμο Beylikduzu, κοντά στην Κωνσταντινούπολη, ανήγειρε ένα τεράστιο μνημείο για να τιμήσει τον Ντενκτάς και τους Τούρκους στρατιώτες, οι οποίοι έλαβαν μέρος στην εισβολή στην Κύπρο. Η Τουρκία την ονομάζει «ειρηνευτική επιχείρηση».  Ο Ιμάμογλου δηλώνει ότι θαυμάζει τον Πρωθυπουργό της εισβολής Μπουλέντ Ετσεβίτ, που έκανε αυτό το «τολμηρό βήμα». Ας τα θυμόμαστε αυτά για να μην προσγειωθούμε απότομα στο μέλλον.

Μία ανησυχία ορισμένων Ελλήνων αναλυτών είναι ότι η Τουρκία θα γίνει τώρα επικίνδυνη, διότι θα εξαγάγει την εσωτερική κρίση και θα απειλήσει την Ελλάδα και την Κύπρο. Η πραγματικότητα είναι ότι η Τουρκία διαρκώς και σταθερά είναι προκλητική και διεκδικητική ασχέτως εσωτερικών προβλημάτων. Όποιοι κι αν κυβερνούν στην Άγκυρα, Κεμαλικοί ή Ισλαμιστές, στρατιωτικοί ή πολιτικοί, οι διεκδικήσεις έναντι του Ελληνισμού είναι διαχρονικές. Εμείς αλλάζουμε συχνά εξωτερική πολιτική, οι Τούρκοι δεν αλλάζουν.

Καταδικάζουμε, λοιπόν, τον αυταρχισμό και την καταπίεση των δικαιωμάτων των ατόμων  και των μειονοτήτων στην Τουρκία, αλλά ταυτοχρόνως σκεφτόμαστε ρεαλιστικά και οργανώνουμε τον αμυντικό και διπλωματικό σχεδιασμό μας. Δεν χρειάζεται να επιλέξουμε «καλούς»  ή «κακούς»  στην τουρκική πολιτική σκηνή. Η πρόσφατη ιστορία είναι διδακτική.

Άρθρο στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ, 29.3.2025

Πριν από λίγες ημέρες, στις 15 Μαρτίου, συμπληρώθηκαν ακριβώς 200 χρόνια από μία μάχη της Ελληνικής Επαναστάσεως που δεν είναι πολύ γνωστή, αλλά εμπεριέχει ενδιαφέροντες συμβολισμούς. Ένα μήνα μετά την απόβαση του Αιγύπτιου Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο με πολυάριθμο  στρατό ο Μακεδών αγωνιστής Αναστάσιος Καρατάσος (από τη Δοβρά Ημαθίας) με 200 συμπολεμιστές του σταμάτησε την εμπροσθοφυλακή των Αιγυπτίων στη Σχοινόλακκα Μεσσηνίας. Η κυβέρνηση των επαναστατημένων Ελλήνων είχε φυλακίσει τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη και ο γερο- Καρατάσος  αποφάσισε μόνος του να δώσει τη μάχη για να τονώσει το ηθικό των Ελλήνων.

Η μάχη αυτή μάς θυμίζει το κλίμα διχόνοιας που παρ’ ολίγον να οδηγήσει την Ελληνική Επανάσταση σε πλήρη αποτυχία. Θυμίζει επίσης ότι το 1821 ήταν η εθνική εξέγερση όλων των Ελλήνων. Βλέπουμε τους Μακεδόνες μετά το Ολοκαύτωμα της Νάουσας (1822) να βρίσκονται στη Νότιο Ελλάδα και να αγωνίζονται υπέρ της Ελευθερίας της Ελλάδος.

Η επέτειος των 200 χρόνων από την Επανάσταση δεν τελείωσε με τις εκδηλώσεις του 2021. Συνεχίζεται κάθε χρόνο με σημαντικά γεγονότα, τα οποία αξίζει να θυμόμαστε. Άλλωστε η Ανεξαρτησία υπεγράφη το 1830 και τα σύνορα καθορίσθηκαν το 1832.

Τιμούμε κάθε χρόνο, στις 25 Μαρτίου,  τους αγωνιστές του 1821 και είναι χρήσιμο να αναλογισθούμε τις ηθικές αξίες και τα πνευματικά θεμέλια  της Επαναστάσεως. Όλα αυτά τα συνοψίζει με σαφήνεια και εντυπωσιακή ιστορική γνώση ο πρώτος Κυβερνήτης μας, ο Ιωάννης Καποδίστριας, γράφοντας τον Οκτώβριο του 1827 (είχε εκλεγεί, αλλά δεν είχε αναλάβει ακόμη επισήμως τα καθήκοντά του) στον Βρετανό Υφυπουργό Εξωτερικών Wilmot Horton τα εξής:

«Το Ελληνικόν Έθνος αποτελείται από άτομα, τα οποία μετά την κατάκτησιν της Κωνσταντινουπόλεως δεν έπαυσαν να πρεσβεύουν την Ορθόδοξον θρησκείαν, να ομιλούν την γλώσσαν των πατέρων των και τα οποία τελούν υπό την πνευματικήν ή κοσμικήν δικαιοδοσίαν της Εκκλησίας των, ασχέτως του τόπου που διαμένουν εν Τουρκία…» .

Ο Καποδίστριας, ο οποίος δημιούργησε κράτος μέσα σε τριάμισυ χρόνια εκ του μηδενός, υπογραμμίζει ότι κάτω από πολύ δύσκολες συνθήκες αυτός ο λαός στηρίχθηκε στην Ορθόδοξη Εκκλησία, στη γλώσσα και στην παιδεία του. Και όταν έγινε Κυβερνήτης έδωσε εντολή σε όλα τα σχολεία να διδάσκονται ως κύρια μαθήματα τα Θρησκευτικά και τα Αρχαία Ελληνικά. Το μήνυμα για τη σημερινή εποχή είναι ότι η αναγέννηση του Ελληνισμού μετά από κάθε μεγάλη ταλαιπωρία έρχεται με την αξιοποίηση των ριζών μας και των δημιουργικών στοιχείων της ταυτότητάς μας. Χωρίς να αγνοούμε τις προκλήσεις της εποχής και τις εξελίξεις της επιστήμης, είναι απαραίτητο να αντλούμε δυνάμεις από τα πνευματικά εφόδια, τα οποία έδωσαν ελπίδα και κράτησαν όρθιο το Έθνος επί αιώνες δουλείας.

Το 1821 αποτινάξαμε τον Οθωμανικό ζυγό. Σήμερα καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε τον επεκτατισμό του νέου Οθωμανισμού. Να αποφύγουμε τον ενδοτισμό και την ηττοπάθεια. Να αξιοποιήσουμε όλες τις δυνατότητες και τις συμμαχίες μας για να αναπτύξουμε δυνάμεις αποτροπής. Στη Θράκη, στο Αιγαίο, στην Κύπρο – και στην ευρύτερη περιοχή μας-  ο Ελληνισμός έχει δικαίωμα, αλλά και υποχρέωση απέναντι στην Ιστορία του, να σταματήσει τα τουρκικά σχέδια με κάθε νόμιμο και αποτελεσματικό μέσο.

Ας μιλήσουμε στους νέους για το όραμα των αγωνιστών του 1821. Ας διαφυλάξουμε την εθνική αξιοπρέπεια και την αγωνιστικότητα που απαιτούν οι περιστάσεις!

Άρθρο στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ, 22.3.2025